Kapite 16
Fakalogo Ki Te Tokoni, Tali Te Akonaki
1. a) ʼE ʼi ai koa he tahi ia tatou ʼe mole ʼaoga ke tokoniʼi pea mo fakatotonuʼi? b) Ko te ʼu fehuʼi fea koa ʼaē ʼe tonu ke tou fakakaukauʼi?
TOKOLAHI ia tatou ʼe faka tui ki te meʼa ʼe talanoa kiai te vaega faka Tohi-Tapu ʼaenī: “Ko tatou fuli, ʼe tou tautau tūkia pe.” (Sake 3:2) ʼE mole faigataʼa hatatou manatuʼi te ʼu temi neʼe mole tou fakahā ai te faʼahiga tagata ʼe loto kiai te Folafola ʼa te ʼAtua pea mo te meʼa ʼaē ʼe tou loto ki ai. Koia ʼe tou ʼiloʼi ai ko te Tohi-Tapu ʼe moʼoni ʼi tana ʼui mai: “Fakalogo ki te tokoni pea ke ke tali te akonaki, koteʼuhi ke ke liliu ʼo poto ʼi te temi ka haʼu.” (Taag 19:20) ʼE tou ʼiloʼi ʼe ʼaoga te tokoni ʼaia kia tatou. ʼE lagi neʼe kua fetogi totatou maʼuli ke ʼalu tahi mo te ʼu meʼa neʼe tou akoʼi ʼi te Tohi-Tapu. Kae koteā te meʼa ʼe tou fai mokā tokoniʼi tatou e he tēhina Kilisitiano, koteʼuhi neʼe tou fai he aga ʼe mole mata feʼauga? Pe neʼe ina foaki mai pe he manatu ke feala ai hatatou tuputupu ʼi he koga ʼo te gāue?
2. a) He koʼe ʼe tonu ke tou fakahā tatatou fiafia ki te ʼu tokoni ʼaē neʼe tuku mai? b) Koteā te meʼa ʼe mole tonu ke tou fai?
2 Logope te ʼu faʼahiga meʼa ʼe malaga ʼi ʼotatou ʼu loto ʼuhi ko totatou natula heʼe haohaoa, ʼe tonu ke tou fakahā fakamalotoloto tatatou fakafetaʼi ki te ʼu tokoni pea mo tou faiga ke tou maʼuliʼi. Ko tatatou fai te faʼahi ʼaia ʼe feala ke fua lelei kia tatou. (Hep. 12:11) Kae, ka tokoniʼi tatou, ʼe lagi feala pe ke tou faka lakatonuʼi ia tatou, ʼo tou meʼa noaʼi te mamafa ʼo tatatou hāla peʼe tou tukuga koviʼi he tahi. Neʼe kua koutou aga feiā koa la? ʼE tou loto kovi koa kia ia ʼaē neʼe ina tokoniʼi tatou? ʼE tou fakamanatuʼi age koa tana ʼu kiʼi hala peʼe tou fakamaūʼi tana faʼahiga tokoniʼi ʼo tatou, ohage ʼe faka lakatonuʼi ai totatou vaivaiʼaga? E feala koa te tokoni ʼa te Tohi-Tapu ki he tahi ke mālo ʼi te ʼu taʼi aga ʼaia?
Te ʼu Faʼifaʼitaki Neʼe Tuku Mai ʼe ʼAoga Kia Tatou
3. a) Koteā ʼaē ʼi te Tohi-Tapu, ʼe feala ke tokoni kia tatou, ke tou maʼu he manatu fakapotopoto ʼo ʼuhiga mo te tokoni pea mo te fakatotonu? b) ʼAki te ʼu fehuʼi ʼi te palakalafe, koutou fakafuafua pe neʼe feafeaʼi te tali e Saulo mo Osiasi te ʼu tokoni neʼe ʼavage kia nāua?
3 ʼE mole gata pe ʼi te foaki mai e te Folafola ʼa te ʼAtua ʼo te ʼu tokoni tafito ʼo ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia, kae ʼe ina tuku mai he ʼu faʼifaʼitaki ʼo he ʼu hahaʼi neʼe tokoniʼi. ʼI te agamahani ko te ʼu tokoni ʼaia neʼe ko he fakatotonu, heʼe ko ia ʼaē ʼe fakatotonuʼi, ʼe tonu ke fetogi tana aga peʼe ko tona maʼuli. ʼI takotou fakaʼaogaʼi te ʼu fehuʼi ʼaē ʼe tuʼu ʼi lalo moʼo vakaʼi ʼo he ʼu faʼifaʼitaki, ʼe koutou fakatokagaʼi anai ʼe lahi ʼaupito te ʼu meʼa ʼe feala ke tokoni kia tatou:
SAULO, FOHA ʼO KISI: Neʼe mole katoa tana fakalogo kia Sehova, heʼe ʼi tana tauʼi te kau Amalesite, neʼe ina fakahāo tonatou hau pea mo tanatou ʼu manu ʼaē ʼe lelei. (1 Sam. 15:1-11)
ʼI te tali ʼa Saulo ki te fakatotonu ʼaē neʼe fai age e Samuele, koteā ʼaē ʼe hā mai ai neʼe ina faigaʼi ke meʼa noaʼi tana hāla? (V. 20) Ko ai ʼaē neʼe ina tukuga koviʼi? (V. 21) ʼI te temi neʼe mahino ai ki tana hāla, koteā te palalau neʼe ina fai moʼo faka lakatonuʼi ʼo tana aga? (V. 24) Neʼe koteā te meʼa ʼaē neʼe lahi tana tuʼania kiai ʼi te faʼahi ʼaia? (V. 25, 30)
OSIASI: Neʼe ulu ia ki te fale lotu ʼo Sehova ʼo tutu te iseso, kae neʼe gata pe ko te kau pelepitelo ʼe gafua tanatou fai te faʼahi ʼaia. (2 Fkma. 26:16-20)
ʼI te faigaʼi e te pelepitelo pule ke ina tāʼofi te hau ko Osiasi, he koʼe koa neʼe ʼita ia? (Vakaʼi te vaega 16.) Neʼe koteā tona ikuʼaga? (V. 19-21)
4. a) He koʼe neʼe faigataʼa te tali e Saulo mo Osiasi te ʼu tokoni? b) He koʼe koa ʼe kei tou maʼu te aga ʼaia ʼi te temi nei?
4 ʼI te ʼu faʼifaʼitaki ʼaia e lua, he koʼe neʼe faigataʼa tana tali ʼe ʼaoga ke tokoniʼi nāua? Ko te tona tupuʼaga tafito neʼe ko te fialahi, he neʼe lahi fau tana hikihiki ia nāua. Tokolahi ʼi te temi nei ʼe lahi tonatou mamahi ʼuhi ko te taʼi aga ʼaia. ʼI tanatou ʼui kua nātou maʼuhiga ʼuhi ko tonatou taʼu peʼe ko tonatou tuʼulaga, ʼe mole nātou fia fakalogo ki he tokoni. ʼE lagi ʼi tanatou manatu ko te meʼa ʼaia ʼe fakatupu kovi kia nātou peʼe ko tonatou higoa. Kae, ʼe hā lelei mai ai tonatou fialahi. ʼE mole ko he hāla ʼaia ʼe feala ke tou faka lakatonuʼi, ʼuhi pe heʼe ko te aga mahani ʼi te temi nei. Ko te hala ʼaia ko te hele ʼe fakaʼaogaʼi e Satana moʼo fakahalaʼi te fakakaukau ʼa he tahi ke feala ai foki hanatou fakafegaʼi ki te tokoni ʼofa ʼe foaki mai e Sehova, ʼaki tana Folafola pea mo tona kautahi fakahāhā. Neʼe fakatokagaʼi tatou e Sehova fēnei: “ ʼI muʼa ʼo te hoholo, ʼe ʼi ai te fialahi, pea ʼi muʼa ʼo te hāla, ʼe ʼi ai te fiatuʼu.” — Taag. 16:18; vakaʼi foki ia Loma 12:3; Tāʼaga Lea 16:5.
5. ʼAki te ʼu fehuʼi ʼi te palakalafe, koutou vakaʼi te ʼu tokoni ʼaoga ʼe tonu ke tou muliʼi ʼo te hisitolia ʼo Moisese pea mo Tavite.
5 Kae, ʼe tuʼu foki ʼi te Tohi-Tapu te ʼu faʼifaʼitaki lelei ʼo nātou ʼaē neʼe nātou tali te ʼu tokoni. Ko he ʼu faʼifaʼitaki lelei ʼaia ʼe feala ke tou maʼu ai he ʼu tokoni ʼaoga. Tou fakatokagaʼi muʼa te ʼu faʼifaʼitaki ʼaia:
MOISESE: Neʼe tuku age e te mātuʼa ʼo tona ʼohoana he tokoni ʼaoga ʼo ʼuhiga mo te faka ʼaluʼalu ʼo tana gāue ke ʼaua naʼa mahaki. Neʼe fakalogo Moisese pea ina muliʼi aipe te tokoni ʼaia. (Ek. 18:13-24)
Logope la te tuʼulaga lahi ʼaē neʼe tuku age ki ai, he koʼe neʼe fakalogo Moisese ki te ʼu tokoni fakapotopoto ʼaia? (Vakaʼi ia Faka au 12:3.) Koteā te maʼuhiga ʼo te kalitate ʼaia kia tatou? (Sof. 2:3)
TAVITE: Neʼe tono ia, ʼosi ʼaia pea ina fai he puleʼaki ke matehi te ʼohoana ʼo te fafine ʼaia, ke feala ai hana ʼohoanaʼi pea mo fakaū ʼo tana tono. Hili kiai te ʼu māhina pea fekau age e Sehova ia Natane ke ʼalu ʼo fakatotonuʼi ia Tavite. (2 Sam. 11:2 ki te 12:12)
Neʼe ʼita koa ia Tavite ki tona fakatonutonuʼi, pe neʼe ina meʼa noaʼi tana hāla, pe neʼe ina tukuga koviʼi he tahi age? (2 Sam. 12:13; Pes. 51, te ʼu palalau pea mo te ʼu vaega 1 ki te 3) ʼI te tali e te ʼAtua te fakahemala ʼa Tavite, neʼe hāo koa ia ia pea mo tona famili mai te ʼu ʼikuʼaga kovi ʼo tana aga kovi? (2 Sam. 12:10, 11, 14; Ek. 34:6, 7)
6. a) Koteā te ʼu manatu ʼa Tavite ʼo ʼuhiga mo nātou neʼe foaki tokoni age kia ia? b) Koteā te ʼu fua lelei ʼe tou maʼu mo kapau ʼe tou tali lelei te ʼu tokoni? c) Kapau ʼe fakatotonuʼi tatou, koteā te meʼa ʼe tonu ke ʼaua naʼa galo ia tatou?
6 Neʼe ʼiloʼi lelei ʼe te hau ko Tavite te ʼu tapuakina ʼe tou maʼu mokā ʼe tou fakalogo ki te ʼu tokoni fakapotopoto, pea ʼi he temi neʼe fakamālo ia ki te ʼAtua ʼi tana fakaʼaogaʼi he ʼu tagata mo tokoniʼi ʼo ia. (1 Sam. 25:32-35; vakaʼi ia Tāʼaga Lea 9:8) ʼE tou hoko koa ki ai ʼi te faʼahi ʼaia? Kapau ʼe tou fai te faʼahi ʼaia, ʼe tou tokaga anai naʼa tou talanoa pea mo tou fai he ʼu meʼa ʼe tou fakahemala ai ki ʼamuli. Kae kapau ʼe tou fai he aga, ʼo tokoniʼi ai tatou ohage ko Tavite ʼi te ʼosi ʼo tana hāla mo Pati-Sepa, ke ʼaua naʼa galo ia tatou ko te fakatotonu ʼe ko te fakaʼiloga ʼaia ʼo te ʼofa ʼo Sehova, pea ʼe toe tokoni foki ki totatou fimalie heʼegata. — Taag. 3:11, 12; 4:13.
Tou Maʼuliʼi Te ʼu Kalitate Fakaofoofo
7. Ko te kalitate fea neʼe fakahā e Sesu ʼe ʼaoga ki te hahaʼi ke nātou hū ai ki te Puleʼaga?
7 Kapau ʼe tou loto ke tou felogoi lelei mo Sehova pea mo ʼotatou ʼu tēhina Kilisitiano, ʼe tonu ke tou maʼuliʼi ʼihi ʼu kalitate. Neʼe fakamahino e Sesu he kalitate ʼi te ʼu kalitate ʼaia, ʼi tana toʼo te kiʼi tamasiʼi ʼo tuku ʼi te lotomalie ʼo tana kau tisipulo pea ina ʼui age: “Kapau ʼe mole koutou maliu ia koutou pea mo koutou liliu ohage ko he ʼu kihiʼi tamaliki liliki, pea ʼe mole feala tuʼa tahi ke koutou hū ki te Puleʼaga ʼo selo. Ko ʼaē ʼe ina fakamālalo anai ia ia ohage ko te kiʼi tamasiʼi ʼaenī, ko ia ia ʼaē ka lahi tokotahi ʼi te Puleʼaga ʼo selo.” (Mat. 18:3, 4) Neʼe ʼaoga ki te ʼu tisipulo ke nātou fai he ʼu fetogi. ʼE tonu ke nātou liaki te te fialahi pea ke nātou maʼuliʼi te agavaivai.
8. a) ʼI muʼa ʼo ai ʼe ʼaoga ke tou fakahā ai ʼe tou agavaivai, pea koteā tona tupuʼaga? b) Kapau ʼe fēnei tatatou aga, ʼe feafeaʼi anai hatatou tali te ʼu tokoni?
8 Ki muli mai, neʼe faitohi te ʼapositolo ko Petelo ki ʼona ʼu tēhina Kilisitiano: “Ke koutou kofuʼi te manatu agavaivai, heʼe ko te ʼAtua ʼe fakafeagai kia nātou ʼe fialahi, kae ʼe ina tuku tana agalelei makehe ki te agavaivai.” (1 Petelo 5:5) ʼE tou ʼiloʼi ʼe tonu ke tou agavaivai ia muʼa ʼo te ʼAtua, ka ko te vaega ʼaenī, ʼe ina toe fakahā mai foki ʼe tonu ke tou agavaivai ʼi ʼatatou ʼu felogoi mo ʼotatou ʼu tēhina ʼi te moʼoni. Kapau ʼe ia tatou te aga ʼaia, ʼe mole feala anai ke tou fakafisi ki he ʼu tokoni ʼe feala ke nātou foaki mai. ʼE tou loto lelei anai ʼo tou fetokoni ʼaki. (Taag. 12:15) Pea kapau ʼe fakafuafua ʼe ʼotatou ʼu tēhina ʼe ʼaoga ke nātou fakatotonuʼi tatou ʼaki hanatou foaki mai he ʼu tokoni, ʼe mole tou fakafisi anai kiai, heʼe tou ʼiloʼi ʼe fakahā mai e Sehova tona ʼofa ʼi tana fakaʼaogaʼi nātou moʼo tokoniʼi ʼo tatou. — Pes. 141:5.
9. a) Koteā koa te tahi kalitate ʼe pipiki tahi mo te agavaivai? b) He koʼe ʼe tonu ke tou tokakaga ki te ikuʼaga ʼo tatatou ʼu aga ki niʼihi?
9 Ko te tahi kalitate ʼe ʼalu tahi mo te agavaivai ko te ʼofa fakamalotoloto ki te hahaʼi. Ke ʼaua naʼa tou meʼa noaʼi ko te ʼu meʼa fuli ʼaē ʼe tou fai, ʼe ʼi ai tona ʼu ikuʼaga ki te hahaʼi. Neʼe tokoni te ʼapositolo ko Paulo ki te kau Kilisitiano ʼo Kolonito pea mo Loma, ke nātou fakapoipoi ki te leʼo ʼo loto ʼa ʼihi. Neʼe mole ina ʼui age ke nātou fakafisi ki te ʼu meʼa fuli ʼe nātou holi kiai, kae neʼe ina tokoniʼi nātou ke ʼaua naʼa nātou fai he meʼa ʼe feala ke fakafeagai ai he tahi ki tona leʼo ʼo loto, ʼo feala ai tana higa mai te moʼoni. ʼI tana fakamahino lelei age te tafitoʼaga ʼo tanatou ʼu aga, neʼe tohi e Paulo ʼo fēnei: “Ke kita tahi haga kumi, mole ko te ʼu lelei ʼaē kia kita, kae ko te meʼa ʼe lelei ki niʼihi ... Peʼe koutou kakai, peʼe koutou ʼiʼinu, peʼe ko he tahi ake meʼa ʼe koutou fai, koutou fai fuli moʼo faka kolōliaʼi ʼo te ʼAtua. Ke koutou tokakaga naʼa koutou liliu ko he ʼu meʼa faka tūkiaʼaga ki te kau Sutea pea mo te kau Keleka pea mo te kokelekasio ʼa te ʼAtua.”— 1 Ko. 10:24-33; 8:4-13; Lom. 14:13-23.
10. Koteā koa ʼaē ʼe hā ai peʼe tou fakalogo ʼi te aga māhani ki te tokoni mai te Tohi-Tapu?
10 ʼE koutou fakamuʼamuʼa koa te ʼu meʼa ʼaē ʼe lelei ki niʼihi ʼi te ʼu meʼa ʼaē ʼe koutou loto ki ai? ʼE lahi te faʼahiga maʼuliʼi ʼo te faʼahi ʼaia, kae koutou fakatokagaʼi te faʼifaʼitaki ʼaenī: ʼI te agamāhani, kapau ʼe tou agavaivai, maʼa pea mo tokaga ki totatou sino, ko te filifili ʼo totatou ʼu teu pea mo te faʼu ʼo totatou ʼulu e tahi fakalogo pe ki te meʼa ʼe kita loto ki ai. Kae kapau ʼe koutou ʼiloʼi ʼi te kolo ʼaē ʼe koutou nofo ai, pea mo tanatou agaʼi fenua ʼe ʼi ai ʼihi ʼe mole fia logo ki te logo ʼo te Puleʼaga, ʼuhi ko ʼakotou ʼu faʼahiga teuteu peʼe ko te faʼu ʼo tokotou ʼulu, ʼe fetogi anai koa takotou ʼu agamāhani ʼaia? Ko te maʼuli ʼo he tahi ʼe maʼuhiga age koa ia kia koutou ʼi te meʼa ʼaē ʼe koutou loto ki ai?
11. Koteā ʼaē ʼe hā mai ai ʼe maʼuhiga ke tou maʼuliʼi te ʼu kalitate ʼaia, mo kapau ʼe tou fia liliu ko he ʼu Kilisitiano moʼoni?
11 Mokā liliu te ʼu kalitate ʼaenī ʼe tuʼu ʼi ʼoluga ko he faʼahi tāfito ʼo totatou ʼuhiga tagata, ʼe hā ʼaki leva kua tou kamata maʼu te manatu ʼa Kilisito. ʼAki tana agavaivai, ko Sesu neʼe ina tuku mai he faʼifaʼitaki ʼe lelei. (Soane 13:12-15; Filp. 2:5-8) ʼAki tana fakahā te ʼofa ki niʼihi, neʼe mole manatu ia kia ia, ʼo ina tuku mai he faʼifaʼitaki lelei ke tou faʼifaʼitaki ki ai. — Lom. 15:2, 3.
Ke ʼAua Naʼa Koutou Līaki Te Fakatotonu ʼa Sehova
12. a) Ko te ʼu fetogi fea ʼaē ʼe tonu ke tou fai ke leleiʼia tatou e te ʼAtua? b) Koteā te meʼa ʼaē ka ina tokoniʼi anai tatou?
12 ʼUhi ko tatatou agahala fuli, ʼe tonu ke fetogi tatatou aga, ʼatatou ʼu palalau pea mo totatou maʼuli mo kapau ʼe tou fia fakahā te ʼuhiga ʼo totatou ʼAtua. ʼE tonu ke tou teuʼi te “ ʼuhiga tagata foʼou.” (Kol. 3:5-14; Tito 2:11-14) Ko te tokoni pea mo te fakatotonu ʼe tokoni kia tatou ke tou ʼiloʼi te ʼu faʼahi ʼo totatou maʼuli ʼe tonu ke fakatonutonu, pea ke tou vakaʼi peʼe feafeaʼi tatatou fai te ʼu fetogi ʼaia.
13. a) Koteā ʼaē ʼe fakaʼaogaʼi e Sehova moʼo foaki mai ʼo tana ʼu tokoni pea mo tana ʼu fakatotonu kia tatou? b) Koteā te meʼa ʼe tonu ke tou faiʼaki?
13 Ko te matapuna ʼo te akonaki ʼaia ʼe fakatafito ki te Tohi-Tapu. (2 Tim. 3:16, 17) ʼAki te ʼu tohi faka Tohi-Tapu pea mo te ʼu fono ʼaē neʼe fakatuʼutuʼu ʼe te kautahi fakahāhā ʼo Sehova, ʼe ina tokoniʼi tatou ke tou ʼiloʼi peʼe feafeaʼi hatatou maʼuliʼi te ʼu tokoni ʼaia. Ke tou agavaivai mo tou mahino—ʼe ʼaoga te akonaki ʼaia kia tatou—pea ke tou faiga tuʼumaʼu ke tou haʼele ki muʼa.
14. Koteā te tahi tokoni ʼe tuku mai e Sehova kia tatou?
14 ʼE mole tuku e Sehova tatou ke tou faigaʼi takitokotahi pe ʼotatou ʼu faigataʼaʼia. ʼAki te loto tokaga, neʼe ina foaki mai kia tatou he tokoni takitokotahi. Ko te lauʼi miliona neʼe nātou tali te tokoni ʼaia ʼaki tanatou ako te Tohi-Tapu. Ko te maʼua ʼo te ʼu mātuʼa ko te ʼakoʼi ʼo tanatou fānau ke feala ai hanatou hāo mai he aga ʼe iku ai ki te mamahi ʼi he temi ki ʼamuli. (Taag. 6:20-35; 15:5) ʼO feiā aipe foki ʼi te kokelekasio, ko nātou ʼaē ʼe ia nātou te ʼu kalitate fakalaumālie, ʼe tonu ke nātou fakaʼaogaʼi te Tohi-Tapu moʼo fakatotonuʼi ʼo tonatou ʼu tēhina mokā ʼe nātou fai he aga ʼe mole ʼaoga, ʼaki te agavaivai. (Kal. 6:1, 2) ʼE feiā totatou tokoniʼi e Sehova, pea mo tana fakatotonuʼi tatou, ke tou atolasio kia te ia ʼi te logo tahi.
Toe Fakamanatu
● ʼE feafeaʼi te tokoni fakaʼofa ʼo tatou e Sehova, ke tou mahino ki te ʼu faʼahi ʼaē ʼe tonu ke tou fetogi?
● He koʼe ʼe faigataʼa te tali e te tokolahi te ʼu tokoni? ʼE kovi koa te meʼa ʼaia?
● Ko te ʼu kalitate fakaofoofo fea koa ʼaē ʼe ina tokoniʼi tatou ke tou fakalogo ki te ʼu tokoni? Koteā koa te faʼifaʼitaki neʼe tuku mai e Sesu ʼi te faʼahi ʼaia?