Kapite 22
Haga Fakahā Te Folafola ʼa Te ʼAtua ʼAki He Lotomālohi
1. a) Ko te logo lelei fea koa neʼe faka mafola e te ʼu tisipulo ʼa Sesu ʼi te Penikosite ʼo te taʼu 33, pea neʼe feafeaʼi te tali e te ʼu tagata pule pea mo te ʼu tagata ʼāfea ʼo te kau Sutea? b) Koteā koa te ʼu fehuʼi ʼe feala ke tou fai ʼo ʼuhiga mo te fahaʼi ʼaia?
ʼOSI ki ai taʼu e 4 000 ʼo te hisitolia ʼo te tagata, neʼe heʼeki tou sio ki ni ʼu meʼa ohage ko te ʼu meʼa ʼaenī neʼe hoko. Ko Sesu Kilisito, te ʼAlo ʼo te ʼAtua totonu, neʼe fakanofo ke liliu ia ko te Hau ʼo te kele katoa. Logope tona matehi ʼi te uga ʼaē ʼa te ʼu tagata lotu ʼaē neʼe fakafeagai kia ia, neʼe fakatuʼuake ia e Sehova mai te mate. ʼAki ia ia, neʼe hoki feala ai te fakatuʼutuʼu ʼo te maʼuli heʼegata. Kae, ʼi te temi ʼaē neʼe faka mafola ai te logo lelei e te ʼu tisipulo agatonu ʼa Sesu, neʼe hoko kia nātou te fakafeagai mālohi. Ko te tokolua ʼi te kau ʼapositolo, pea hoko ai mo nātou fuli, neʼe ʼave ʼo pilisoniʼi. Neʼe ta nātou ʼaki te ʼu kauʼi fue, pea fakagata age tanatou toe palalau ʼo fakaʼaogaʼi te huafa ʼo Sesu. (Gāue 4:1-3, 17; 5:17, 18, 40) Koteā koa te meʼa ʼaē ka nātou fai? Ka na pau la ko koutou ʼaia, koteā koa te meʼa ʼaē ka koutou fai anai? ʼE koutou haga hoko atu koa anai te faka mafola fakamālohi?
2. a) Ko te logo taulekaleka fea koa ʼe tonu ke faka mafola ʼi te temi ʼaenī? b) Ko ai koa ʼaē ka ina fai te gāue ʼaia?
2 ʼI te taʼu 1914, neʼe hoko ai te meʼa fakatalakitupua. Ko te Puleʼaga ʼo te ʼAtua kua fakatuʼu ʼi selo pea neʼe tuku age ia kia Sesu Kilisito. Koia neʼe lī ifo ai Satana mo tana kau temonio ki te kelea. (Fakahā 12:1-5, 7-12) Ko te ʼu ʼaho fakamuli ʼo te tuʼu agakovi ʼaenī kua ʼosi kamata ia. ʼI muʼa ʼo te mamate fuli ʼo te hākoga ʼaē neʼe sio ki te ʼu meʼa ʼaē neʼe hoko ʼi te 1914, ʼe pulihi anai e te ʼAtua te tuʼu katoa ʼo te mālama ʼo Satana. (Mateo 24:34) Ko nātou ʼaē ka maʼuʼuli ʼi te ʼaho ʼaia, ʼe feala anai hanatou maʼuli ʼo heʼegata. Ohage ko te finegalo ʼa te ʼAtua ʼi te kamataʼaga, ko te kele katoa ʼe liliu anai ko he palatiso. Kapau kua koutou tali te logo lelei ʼaia, koutou ʼiloʼi papau ko takotou maʼua te fakahā ki te hahaʼi te logo ʼaia. (Mateo 24:14) Kae ʼe tali feafeaʼi anai te logo lelei ʼaia?
3. a) E feafeaʼi koa te aga ʼa te hahaʼi ki te logo ʼo te Puleʼaga? b) Ko te fehuʼi fea koa ʼe tonu ke tou tali ki ai?
3 ʼE ʼi ai anai ni hahaʼi ʼe nātou tali fakafiafia koutou ʼuhi ko takotou faka mafola te Puleʼaga. Kae ʼe lahi age pe anai nātou ʼaē ʼe mole nātou fia logo mai. (Mateo 24:37-39) ʼE ʼi ai anai niʼihi ʼe lagi nātou kataʼi anai koutou pea mo fakafeagai anai ki takotou gāue. Ohage ko tona fakahā mai e Sesu, ʼe feala ko te fakafeagai ʼaia ʼe haʼu mai takotou famili. (Luka 21:16-19) Kae ʼe toe feala foki ke haʼu mai ʼa koutou kau gāue peʼe mai te kau ako. ʼE lahi te ʼu fenua, neʼe gaohi koviʼi ai te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova e te ʼu puleʼaga. Kapau ʼe hoko te ʼu meʼa ʼaia kia koutou, ʼe koutou haga fakahā anai koa te Folafola ʼa te ʼAtua ʼaki he lotomālohi?
4. ʼE feʼauga pe koa mokā kita fakatotonu ke hoholo atu ta kita gāue agatonu ki te ʼAtua?
4 ʼE mahino papau ia ʼe koutou loto ke koutou kaugana mālohi kia Sehova. Kae, ʼe ʼi ai foki ʼihi hahaʼi neʼe nātou ʼui ʼe feala tanatou nonofo agatonu ʼi te ʼu faigataʼa ʼaia, kua mole kei kau foki la nātou ʼi te kau faka mafola ʼo te Puleʼaga. Kae, ʼe ʼi ai ʼihi kilisitiano, ʼe aga fakalogologo, kae mole heʼeki gata tanatou kaugana mālohi ki te ʼAtua. ʼE feafeaʼi ha kotou fakahā ʼe koutou kau kia nātou ʼaē “ ʼe pipiki maʼu ki te tui?” — I Kolonito 16:13.
ʼAua Naʼa Tou Falala Ki Tatatou Mālohi ʼĀteaina Pe
5. a) Koteā koa te gāue ʼe tonu ke tou fai ke tou liliu ai ko te ʼu tagata gāue agatonu ʼa te ʼAtua? b) Koteā koa te maʼuhiga ʼo te ʼu fono?
5 ʼE tonu foki ke tou fai fuli te atu ʼu lekula, ke feala ai hatatou liliu ko te ʼu kaugana agatonu ʼa te ʼAtua. Kae, ko te atu ʼu lekula ʼaia ʼe tonu ke ʼi ai hona tafitoʼaga: ko tatatou falala kia Sehova pea mo tana ʼu fakatuʼutuʼu. ʼE feafeaʼi koa hatatou fakahā te falala ʼaia? ʼE tou fakahā anai tatatou taupau tuʼumaʼu te ʼu fono ʼo te kokelekasio. Ko te Tohi-Tapu ʼe ina tokoniʼi tatou ke ʼaua naʼa tou līaki te fahaʼi ʼaia. (Hepeleo 10:23-25) Ko nātou ʼaē neʼe nonofo agatonu kia Sehova ʼi te hoko kia nātou te fakafeagai mai ʼonatou vaʼe fale, pe ko ni ʼu fakagata kia nātou, neʼe nātou faʼa kātaki aipe ʼo taupau maʼu te ʼu fono ʼaia. Ko he tokoni ʼaia ke tou maʼu ai he mālama lelei ki te Tohi-Tapu, kae ʼe mole ko te fia ako pe ʼo he meʼa foʼou ʼaē ʼe tou ʼolo ai ki te ʼu fono. (vakaʼi ia Gāue 17:21) Ko te ʼu fono ʼe toe tokoni foki kia tatou ke tou fuafua lelei age te ʼu moʼoni ʼaē kua tou ʼosi ʼiloʼi lelei, pea mo ʼeke tatou ke tou maʼuliʼi. ʼAki te ʼu fono ko te faʼifaʼitaki ʼo Sesu ʼe malave age ia ʼi tatatou fakakaukau, pea mo totatou loto. (Efesi 4:20-24) Ko te ʼu fono ʼe nātou fakaōvi tatou ki totatou ʼu tēhina kilisitiano, pea ʼe nātou foaki mai foki te mālohi ʼaē ʼe ʼaoga moʼo haga fai atu te finegalo ʼo te ʼAtua. Ko te mālohi ʼo Sehova ʼe ina takitaki tatou ʼaki te kokelekasio, pea ko te mālohi foki ʼaia ʼe ʼafio ai Sesu ʼi te lotolotoiga ʼo tatou mokā tou fakatahi ʼi tona huafa. — Fakahā 3:6; Mateo 18:20.
6. ʼI te ʼu fenua ʼe tapuʼi ai te gāue, ʼe feafeaʼi koa te fai ʼo te ʼu fono ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova?
6 ʼE koutou ʼolo tuʼumaʼu koa ki te atu ʼu fono pea mo maʼuliʼi te ʼu meʼa ʼaē ʼe koutou ako mai ai? ʼI te ʼu fenua ʼaē ʼe tapuʼi ai te gāue, ko te kau kilisitiano ʼe nātou fetatānaki ʼaki faka kaugā siʼisiʼi ʼi te ʼu ʼapi ʼo ʼihi ʼu tēhina. Pea ʼi te fahaʼi ʼaia, ko te hola pea mo te fahaʼi ʼaē ʼe fai ai ʼe mole tuʼumaʼu ia pea ʼe mole faigafua tuʼumaʼu te faʼahi ʼaia. Koia ko ʼihi ʼu fono ʼe fai tuai ʼi te afiafi. Kae logope te loaloaga ʼo te koga meʼa ʼaē ʼe fai ai, pea mo he ʼu tuʼutāmaki ʼe feala ke hoko kia nātou, ko te ʼu kilisitiano agatonu ʼe nātou fai aipe faʼahi fuli ʼe feala ke nātou fai ke ʼaua naʼa nātou to ʼi he fono.
7. a) E feafeaʼi koa tatatou fakahā ʼe tou falala kia Sehova? b) E feafeaʼi koa te tokoni mai kia tatou ke feala ai tatatou palalau fakapotopoto?
7 ʼE tou toe fakahā anai ʼe tou falala kia Sehova ʼi tatatou faikole tuʼumaʼu kia te ia, kae ʼaua naʼa tou fai ohage pe ko he maʼua moʼo faka matalelei, kae ʼe tou fai heʼe tou loto ke tokoni mai. ʼE koutou fai koa te meʼa ʼaia? Ko Sesu neʼe faikole tuʼumaʼu lolotoga tona minisitelio ʼi te kele. (Luka 3:21; 6:12, 13; 9:18, 28; 11:1; 22:39-44) ʼI te afiafi ʼi muʼa ʼo tona tutuki ki te pou, neʼe ina tokoniʼi tana kau tisipulo ʼo ina ʼui fēnei: “Koutou nonofo tokaga pea mo faikole koteʼuhi ke ʼaua naʼa lave atu te fakahala.” (Maleko 14:38). Tou nonofo mo tokakaga naʼa fokifā kua haʼele kovi totatou minisitelio ʼi tatatou sio ki te mole fia logo mai ʼa te hahaʼi ki te logo lelei ʼo te Puleʼaga. Pea kapau ʼe toe vāʼi tatou e te hahaʼi, peʼe hoko mai he ʼu mamahi, ʼe lagi tou nonofo fakalogologo anai, ke ʼaua naʼa hoko mai he ʼu faigataʼaʼia. Kae kapau ʼe tou faikole fakamalotoloto ki te ʼAtua ke ina tuku mai tona mālohi moʼo tokoniʼi tatou ke tou haga lotomālohi ʼi te palalau, ʼe ina taupau anai tatou naʼa tou higa ʼi te fakahala. — Luka 11:13; Efesi 6:18-20.
Te Kau Fakamoʼoni Lototoʼa
8. a) He koʼe ʼe ʼaoga tāfito kia tatou te tohi Gāue? b) Tali ki te ʼu fehuʼi ʼaē ʼe fai ʼi te fakaʼosi ʼo te palakalafe, pea fakahā pe koteā ʼaē ʼe feala kia tatou ia te ʼu fakamatala ʼaia.
8 Ko te fakamatala ʼa te tohi Gāue ʼe ʼaoga ʼaupito kia tatou. ʼE ina fakamatala te lavaʼi e te kau ʼapositolo pea mo te ʼu ʼuluaki tisipulo ʼaē neʼe hage pe tonatou ʼu loto ko tatou, ʼe feala ai tanatou tauʼi tonatou ʼu faigataʼaʼia, pea mo nātou fakahā ai ko nātou ko te kau fakamoʼoni lototoʼa pea mo agatonu ʼa Sehova. ʼE mātou fakaafe atu koutou ke koutou sivisivi he fahaʼi ʼo te tohi ʼaia, ʼaki te ʼu fehuʼi ʼaenā ʼe hoa mai, pea mo te ʼu vaega ʼo te Tohi-Tapu, pea ke koutou fehuʼi pe ko te faʼahiga lelei fea ʼe feala ke koutou maʼu ai.
Ko te kau ʼapositolo neʼe ko he kau popoto lalahi koa? Neʼe ko hanatou agamāhani koa te lototoʼa ʼi he faʼahiga meʼa pe ʼe hoko mai? (Gāue 4:13; Soane 18:17, 25-27; 20:19)
Koteā te meʼa ʼaē neʼe feala ai ke manavalelei ia Petelo ʼi tana lea ʼi muʼa ʼo te telepinale ʼa te kau Sutea ʼaē neʼe ina fakatūʼa ia te ʼAlo ʼo te ʼAtua kua ʼosi ki ai ni vāhaʼa? (Gāue 4:8; Mateo 10:19, 20)
Lolotoga te ʼu vāhaʼa ki muʼa atu ʼi tonatou ʼave ki te Sanetualio, koteā te meʼa ʼaē neʼe fai e te kau ʼapositolo? (Gāue 1:14; 2:1, 42)
ʼI te fakatotonu age e te ʼu tagata pule ke tuku tanatou fagonogono ʼo fakaʼaoga te huafa ʼo Sesu, koteā te tali neʼe fai age e Petelo mo Soane? (Gāue 4:19, 20)
ʼI te ʼosi ʼo tonatou fakamavae mai, ko ai ʼaē neʼe nātou tagi ki ai ke tokoni mai? Neʼe nātou kole koa ki te ʼAtua, ke ina fakagata la te fakataga? Kapau neʼe mole ko ia ʼaia, koteā te meʼa ia ʼaē neʼe nātou tagi ki ai? (Gāue 4:24-31)
Neʼe tokoni feafeaʼi koa ia Sehova ki tana kau kaugana, mokā fakafeagai tonatou ʼu fili ki te fai faka mafola? (Gāue 5:17-20, 33-40)
Neʼe fakahā feafeaʼi koa e te kau ʼapositolo neʼe nātou ʼiloʼi te tupuʼaga ʼo tonatou fakamavae mai? (Gāue 5:21, 41, 42)
ʼI te mavetevete ʼo te ʼu tisipulo tokolahi ʼuhi ko te mālohi ʼo te fakataga, koteā te meʼa ia ʼaē neʼe nātou haga fai? (Gāue 8:3, 4; 11:19-21)
9. a) Koteā te ʼu fua neʼe mole ʼamanaki ki ai te ʼu ʼuluaki tisipulo neʼe nātou maʼu ʼi tonatou minisitelio? b) Koteā tanatou gāue ʼaē ʼe ʼaoga ai kia tatou?
9 Ko te faʼa kātaki ʼa te ʼu ʼuluaki tisipulo ʼaē ʼo ʼuhiga mo te faka mafola ʼo te logo lelei neʼe mole logo noa ia. Ko te toko 3 000 tisipulo neʼe kua ʼosi papitema ʼi te ʼaho ʼo te Penikosite ʼo te taʼu 33. Pea hili ki te meʼa ʼaia, “neʼe toe haga fakahū mai ki ai te ʼu hahaʼi neʼe tui ki te ʼAliki, ko te tokolahi ʼi te tagata mo te fafine.” (Gāue 2:41; 4:4; 5:14) Pea ki muli age, neʼe logo ia Saulo mai Talasio, ʼaē neʼe kau ki te kau fai fakataga mālohi, kua liliu ia ko te kilisitiano, pea mole mataku ia ʼi tana fai faka mafola ki te moʼoni. Neʼe ʼiloʼi lelei ia ki muli mai ʼi te higoa ʼaē ko te ʼapositolo ko Paulo. (Kalate 1:22-24) Kae ko te gāue ʼaia neʼe kamata ʼi te ʼuluaki sēkulō, ʼe mole heʼeki ʼosi ia. ʼI te “ ʼu ʼaho fakamuli ʼaenī,” kua ʼāsili tona mālohi pea kua faka mafola ia ʼi te malamanei katoa. Ko he meʼa takimuʼa ia tatatou kau ki ai, pea ʼe feala ke tou muliʼi te ʼu faʼifaʼitaki neʼe tuku mai e te kau fakamoʼoni agatonu ʼaē neʼe gāue ʼi muʼa atu ia tatou.
10. a) Ko te ʼu faiga mālie fea ʼaē neʼe puke e Paulo moʼo fagonogono? b) E feafeaʼi koa takotou fakahā te fagonogono ʼo te Puleʼaga ki te hahaʼi?
10 ʼI tana ʼiloʼi te moʼoni ʼo ʼuhiga mo Sesu Kilisito, ko Paulo neʼe mole puli tona temi. “Pea ina fagonogono atu aipe ia Sesu (...), ʼo ina fakahā ko Ia ko te ʼAlo ʼo te ʼAtua.” (Gāue 9:20) Neʼe loto fakafetaʼi ia ki te ʼAtua ʼo ʼuhiga mo te agalelei makehe ʼaē neʼe ina fai age kia ia, pea ʼe ina ʼiloʼi ko te hahaʼi fuli ʼe ʼaoga kia nātou te logo lelei ʼaenī kua ina tali. ʼI tona ʼuhiga ʼaē ko ia ko te sutea, neʼe ʼalu ia ki te ʼu sinakoka, ʼaia ʼe fakatahitahi te kau Sutea ohage ko te agamāhani, ʼo faka mafola kia nātou te logo ʼaia. Neʼe toe ʼalu foki ia ʼi te ʼu ʼapi, pea palalau mo te hahaʼi ʼi te ʼu meʼa fakatauʼaga. Neʼe lotolelei ia ki te ʼalu ki he ʼu tahi fenua foʼou, moʼo faka mafola ai te logo lelei. — Gāue 17:17; 20:20; Loma 15:23, 24.
11. a) Logope tana matamuʼa, neʼe feafeaʼi koa te mahino vave ʼa Paulo ʼi tana fai faka mafola? b) ʼE feala feafeaʼi anai koa hatatou toe fakahā te kalitate ʼaia mokā tou fakahā te logo lelei ki totatou famili, kia nātou ʼe gāue mo tatou, peʼe ki totatou ʼu kaumeʼa ʼi te fale ako?
11 Logope tana matamuʼa, neʼe ia Paulo te mahino vave, pea ʼe tonu ke ia tatou te aga ʼaia. Koia, ka palalau ki te kau Sutea, ʼe ina fakamanatuʼi age te ʼu fakapapau neʼe fai e te ʼAtua ki tanatou ʼu kui. Ia muʼa ʼo te kau Keleka, neʼe palalau ia ki te ʼu meʼa ʼe nātou ʼiloʼi. Neʼe ina toe fakamatala foki tana ʼiloʼi ʼe ia totonu te moʼoni, ke palalau ai ki te moʼoni. Neʼe fakamahino e Paulo ʼo fēnei: “ ʼE ʼau fai te meʼa fuli ʼuhi ko te logo lelei, ke ʼau maʼu vaega ai mo niʼihi.” — I Kolonito 9:20-23; Gāue 22:3-21.
12. a) Logope tona lotomālohi, koteā te meʼa ʼaē neʼe fai e Paulo ke ʼaua naʼa fakatupu ʼaki he ʼu ke tuʼumaʼu ʼe nātou ʼaē ʼe fakafeagai ki te moʼoni? b) Ko te fahaʼi fea ʼaē ʼe tonu ke tou faʼifaʼitaki ai kia ia, pea ʼo feafeaʼi? c) ʼE haʼu maifea te mālohi ʼaē ʼe feala ke hoholo ai tatatou palalau ʼaki he lototoʼa?
12 Ka fai he fakafeagai ʼo ʼuhiga mo te logo lelei, pea ʼe lelei age ia ke fai te fagonogono ʼi he tahi fahaʼi, peʼe ko he ʼolo ʼo fagonogono ʼi he kiʼi temi siʼisiʼi pe ʼi he tahi telituale, ko Paulo neʼe mole fakameʼameʼa ki te fai ʼo te meʼa ʼaia. Neʼe mole ina loto ke fakatupu ʼaki he ʼu ke tuʼumaʼu ʼo nātou ʼaē ʼe fakafeagai ki te moʼoni. (Gāue 14:5-7; 18:5-7; Loma 12:18) Pea neʼe mole ufiufi ia ki te logo lelei. (Loma 1:16) Ko Paulo neʼe mole fiafia ia ʼi he ʼu palalau kovi neʼe fai age ʼe nātou ʼe fakafeagai kia ia, kae ‘neʼe ina maʼu, he lotomālohi mai te ʼAtua’ ke hoholo atu ai pe tana fai faka mafola. Logope te ʼu faigataʼaʼia, neʼe ina tala ʼo fēnei: “Ko te ʼAliki neʼe tuʼu ōvi ia te ʼau pea neʼe ina fakafonu ʼau ʼaki te mālohi, koteʼuhi, ke katoa ʼaki ia te ʼau te fai ʼo te faka mafola.” (I Tesalonika 2:2; II Timoteo 4:17). Ko te ʼAliki ko Sesu, te Pule ʼo te kokelekasio faka kilisitiano, ʼe ina haga tuku mai kia tatou te mālohi ʼaē ʼe ʼaoga moʼo fakahoko te gāue ʼaē neʼe ina fakahā ki totatou temi. — Maleko 13:10.
13. Koteā ʼaē ʼe tou ʼiloʼi ai te lotomālohi ʼo te kau kilisitiano, pea ʼe haʼu koa maifea?
13 Koia ʼe tonu ai foki ke hoholo atu tatatou fakahā te Folafola ʼa te ʼAtua ʼaki te lotomālohi, ohage ko Sesu Kilisito, pea mo te kau kaugana agatonu ʼa te ʼAtua ʼaē neʼe maʼuʼuli ʼi te ʼuluaki sēkulō. Vakaʼi foki naʼa tou ʼui ai ʼe tonu ke tou aga ʼitaʼia pea mo agamālohi. ʼE mole he ʼaoga ia ʼo te mole aga fakaʼapaʼapa, pe ko he fakamālohiʼi ʼo nātou ʼaē ʼe mole fia logo ki te moʼoni. Kae ʼe mole tou tuku anai ʼuhi ko tanatou mole fia logo mai. ʼE mole tou matataku ʼuhi ko te fakafeagai, ʼo feala ai ke tou nonofo mole tou toe palalau ki te moʼoni. Ohage ko Sesu, ʼe tou fakahā te Puleʼaga ʼo te ʼAtua, ko te puleʼaga moʼoni pe ʼaia e tahi ʼo te kele katoa. ʼE tou palalau mole tou tuʼania he meʼa, heʼe tou fakafofoga ia Sehova, te Tuʼi ʼo te ʼatulaulau, pea ko te logo ʼaē ʼe tou faka mafola ʼe mole haʼu ia mai ia tatou, kae haʼu ia mai ia te ia. — Filipe 1:27, 28; I Tesalonika 2:13.
Toe Vakaʼi
● He koʼe koa ʼe maʼuhiga ke tou vaevae te logo lelei ʼo te Puleʼaga pea mo he hahaʼi tokolahi? Koteā te ʼu aga ʼa te hahaʼi ʼe tou ʼamanaki ki ai?
● ʼE tou fakahā feafeaʼi koa ʼe mole tou falanaki ki totatou mālohi ʼi tatatou gāue kia Sehova?
● Ko te akonaki maʼuhiga feafeaʼi ʼaē ʼe feala ke tou toʼo ʼi te tohi Gāue?