ʼE Hoko Feafeaʼi Anai Te Logo Tahi ʼi Te Malamanei?
OHAGE ko he falefata kua maumau ʼuhi ko te mole tokaga kiai ʼa te ʼu hahaʼi ʼaē neʼe nonofo ai, kua ʼaoga ʼaupito ki te mālama ʼaenī ke maumauʼi pea ke fetogi. Ko te fakatātā ʼaia ʼe mole ko he manatu ʼe fakamamalu ʼo ʼuhiga mo te ka haʼu. Ohage ko tona ʼui e te Tohi-Tapu, ʼe ko te meʼa ʼaia ʼaē ka hoko moʼoni. Koteā tona tupuʼaga?
Kua kovi ʼosi te ʼaluʼaga ʼo te mālama ʼaenī. Ohage ko te falefata ʼaē neʼe tou talanoa kiai, kua lahi ai te ʼu ane pea kua popo katoa. Kua ukaukamea tona ʼu lalago. ʼE mole kei mālohi tona ʼu kaupā. Kua vave holo te ʼato. Kua pu te ʼu tuio vai. ʼE mole kei haʼele lelei te hila pea ʼe feala ke fakatupu tuʼutāmaki. ʼE fetauʼaki tuʼumaʼu te hahaʼi ʼaē ʼe nonofo ʼi te falefata ʼaia, ʼo nātou maumauʼi māmālie tonatou nofoʼaga. Ko te falefata katoa pea mo ʼona ʼu tafaʼaki ʼe fakalialia pea ʼe feala ke fakatupu tuʼutāmaki ki te maʼuli ʼo te hahaʼi.
“ ʼE Nātou Memeʼe Ia Tafa ʼo Te Luo ʼo Tonatou Faitoka”
ʼO mulimuli ki te ʼu palalau ʼaē neʼe fai e Gwynne Dyer, ko te “famili fakatagata katoa ʼe nātou memeʼe ia tafa ʼo te luo ʼo tonatou faitoka,” ʼuhi ko te ʼu fihifihia faka politike, mo te mānumānu, mo te agamālohi, pea mo te ʼu fehiʼa fakapalatahi ʼo te ʼu telepi mo te ʼu fenua kehekehe ʼaē ʼe hoko talu mai fualoa. ʼI te malamanei katoa, ko te ʼu kiʼi kūtuga lototoʼa—ko he ʼu kūtuga faka politike, mo ʼihi ʼe nātou faiga ki te ʼāteaina, mo te ʼu kūtuga agamālohi pea mo niʼihi—ʼe nātou faiga ke nātou fakahoko tanatou ʼu fakatuʼutuʼu, ʼo nātou pulihi ai te ʼu fealagia ʼaē ke hoko te tokalelei ʼi te malamanei. Ohage ko he ʼu hahaʼi ʼe nātou lue he falefata pea ʼe nātou maumauʼi tonatou nofoʼaga, ʼe feala ke nātou fakatupu mamahi ki te tahi ʼu hahaʼi.
Kae ʼo mulimuli ki te ʼui ʼa te tokolahi ʼa te hahaʼi tala logo, ʼe mole ko te ʼu kūtuga agamālohi pe ʼaē ʼe nātou tāʼofi te logo tahi ʼa te malamanei. Ko te fihifihia tāfito ʼe ko te puleʼaga totonu ʼo te fenua. ʼE ʼui fēnei e te tagata fai tohi ko S. B. Payne, Jr., ko te ʼu puleʼaga fuli “ ʼe maveuveu ʼi te malamanei katoa.” ʼE nātou fai ia meʼa fuli ʼaē ʼe ʼaoga kia nātou totonu, ʼo mole nātou tokagaʼi te hahaʼi. Ko te meʼa ʼaē neʼe hoko ʼi te hisitolia ʼuhi ko te faʼahi ʼaia, “ko te tagata [ne]ʼe ina puleʼi te tagata ki te malaʼia.”—Tagata Tānaki 8:9.
ʼE moʼoni, ʼi ʼihi temi neʼe fua lelei te ʼu faiga ʼa ʼihi puleʼaga ke nātou tauʼi te ʼu meʼa heʼe faitotonu pea mo fakatupu mamahi ʼaē neʼe hoko ʼi tonatou fenua pea mo te ʼu fenua ʼo te ʼu tafaʼaki. Neʼe nātou lavaʼi te fakatuʼu ʼo he logo tahi ʼo te malamanei ʼi ʼihi lakaga. Kae māʼiape la ʼi te temi ʼaē neʼe tauʼi fakatahi ai e ʼihi fenua te tahi puleʼaga ʼaē neʼe fakatupu mamahi, neʼe ʼui e ʼihi neʼe nātou fai te faʼahi ʼaia ʼi tanatou manatu pe ʼaē kia nātou totonu, ka mole ʼuhi ko tanatou fia ʼofa fakamalotoloto ki te hahaʼi. Ko tona faka ʼuhiga ʼaē, ʼe mole maʼu e te ʼu puleʼaga fakatagata he puleʼaki moʼoni ki te ʼu maveuveu ʼo te malamanei. ʼE ʼui fēnei e Gwynne Dyer: “ ʼE lelei te ʼui ʼaē ko te ʼu fenua kehekehe, ʼe tonu ke nātou tauʼi fakatahi te fenua ʼaē ʼe agatuʼu, kae ko ai ʼaē ʼe ina fakahā pe ko te fenua fea ʼaē ʼe agatuʼu, pea ko ai ʼaē ʼe ina totogi te maʼuli ʼo te ʼu solia ʼaē ʼe ʼaoga ki te tau ʼaē ʼe fai moʼo fakagata ʼo te agamālohi ʼo te fenua agatuʼu ʼaia?”
ʼE mahino ia, ko te ʼohofi ʼo he fenua e he tahi fenua, ʼe hoko mo kapau ʼe lagolago te hahaʼi ʼo te fenua ki te faʼahi ʼaia. ʼI te hisitolia, ʼe lahi te ʼu lakaga ʼaē neʼe mole gata pe ki te hahaʼi ʼo te “fenua agatuʼu” ʼaē neʼe nātou lagolago ki tonatou ʼu pule, tatau aipe pe neʼe nātou faihala peʼe kailoa. ʼI tona fakahagatonu, ʼe lahi te ʼu hahaʼi ʼaē neʼe nātou fai te faʼahi ʼaia. Ohage ko tona ʼui e te nusipepa ko te Time, neʼe nātou mulimuli ki “he ʼu loi, pea mo he ʼu fakapapau moʼo fakafimālie ʼo te hahaʼi,” ʼaē neʼe fai e te kau takitaki faka politike pea mo faka lotu.
Ko te tauhi ki te puleʼaga neʼe ina fetogi te ʼu manatu ʼa te hahaʼi ʼaē neʼe nātou agaʼofa ki muʼa atu, pea neʼe ina uga nātou ke nātou fai te ʼu agamālohi fakalialia ki he ʼu tagata mo fafine pea mo ʼihi tamaliki ʼaē neʼe kau ki he tahi fenua. ʼI tana talanoa ki te ʼUluaki Tau Faka Malamanei, ʼe ʼui fēnei e te tagata fai hisitolia ko J. M. Roberts: “Ko te tahi meʼa fakapunamaʼuli neʼe hoko ʼi te taʼu 1914 ʼi te ʼu fenua fuli, neʼe lahi te ʼu hahaʼi mai te ʼu faʼahi politike kehekehe, mo te ʼu lanu pea mo te ʼu lotu kehekehe, neʼe nātou lotolelei ke nātou kau ki te tau ʼaki he loto fiafia.” Neʼe fetogi koa te aga ʼa te hahaʼi talu mai ai? Kailoa! Ko te manu fekai ʼo “te tauhi fenua fakakinau,” ohage ko tona ʼui e te tagata fai sulunale ko Rod Usher, ʼe ina tāʼofi te logo tahi ʼo te malamanei.
ʼE ʼi Ai Te ʼu Mālohi Fakalaumālie
Kae ʼe ʼi ai te tahi meʼa ʼe lahi age ʼe ina tāʼofi te logo tahi ʼo te malamanei. ʼE fakahā mai e te Tohi-Tapu, ʼe ʼi ai te tahi ʼu mālohi ʼe nātou kau ʼi te faʼahi ʼaia. ʼE ko Satana te Tevolo pea mo nātou ʼaē ʼe nātou lagolago ki ai, ia te kau temonio. ʼE ʼui e te Tohi-Tapu, ko Satana ʼe ko “te ʼatua ʼo te tuʼu ʼo te ʼu faʼahiga meʼa ʼaenī [ʼaē ʼe ina] fakakiviʼi te ʼatamai ʼo nātou ʼaē ʼe mole tui,” ke ʼaua naʼa nātou tui ki te “logo lelei faka kolōlia ʼo ʼuhiga mo Kilisito.”—2 Kolonito 4:4; Fakahā 12:9.
ʼE mahino ia, ko te faʼahi ʼaia ʼe mole ina faka ʼuhiga ko te hahaʼi ʼe mole nātou ʼiloʼi te ʼu meʼa ʼaē ʼe nātou fai. Kae ʼe tou mahino ai, pe koʼe ʼe mole feala ki te ʼu puleʼaga ke nātou fakatuʼu te logo tahi ʼi te malamanei. Kapau ʼe haga maʼuli ia Satana te Tevolo, pea ʼe ina uga anai te hahaʼi ke nātou fai te ʼu meʼa ʼaē ʼe fakahigoaʼi e te Tohi-Tapu ko “te ʼu gāue ʼo te kakano,” ʼaē ʼe kau ai te ʼu ‘fehiʼa, te fefihiʼaki, te ʼu kē, te ʼu mavetevete.’—Kalate 5:19-21.
Ko He Puleʼaga Faka Malamanei
Kae koteā te puleʼaki? Kua hili kiai taʼu e fitugeau, ko te tagata fai filosofia Italia ko Dan-te neʼe ina fakahā te tali ki te fehuʼi ʼaia. Neʼe ina ʼui, ʼe ko he puleʼaga faka malamanei ʼaē ʼe hoki feala anai ke ina fakahoko te tokalelei pea mo te logo tahi ʼi te malamanei. ʼI te manatu ʼa te tokolahi, ko he puleʼaga faka malamanei ʼe ko he moemisi pe ia, ʼe mole ko he ʼamanaki ʼe feala ke tou falala kiai. ʼE ʼui fēnei e te tagata faitohi ko Payne ʼaē neʼe tou talanoa ki ai ʼi te kamata ʼo te alatike, “ ʼe mole feala ke fakatuʼu he puleʼaga ʼo te malamanei ʼi te temi ʼaenī.” Koteā tona tupuʼaga? Koteʼuhi ko te puleʼaga faka malamanei, ʼe tonu ke ina fakahoko te ʼu meʼa e lua ʼaē ʼe faigataʼa fau ki te tagata, “ko te puleʼaga faka malamanei ʼe tonu ke ina fakagata te ʼu tau, pea ʼe mole tonu ke aga fefeka.”
ʼE tou ʼiloʼi papau, ʼe mole he puleʼaga fakatagata ʼe ina fakahoko anai te ʼu faʼahi ʼaia. Kae ko te Puleʼaga ʼa te ʼAtua ʼaē ʼe puleʼi e Sesu, ʼe feala ke ina pulihi te tau, pea ʼe ina fakahoko moʼoni anai te faʼahi ʼaia. (Pesalemo 46:9, 10; Mateo 6:10) ʼE mahino ia, ʼe ina pulihi anai te hahaʼi ʼaē ʼe nātou fakatupu te ʼu tau. ʼE fakahā mai e te polofeta ko Taniela, ʼi te fakaʼosi ʼo te temi ʼaē neʼe fakakatofa e te ʼAtua ki te ʼu puleʼaga fakatagata, ko te kau pule fakatagata “ ʼe mavetevete anai” ohage ko te “fio ʼo te ukamea pea mo te kele pelapela.” (Taniela 2:41-43) ʼE tupu ʼaki ai anai he ʼu maveuveu pea mo he ʼu tau. Kae ʼe ʼui e Taniela, ko te Puleʼaga ʼa te ʼAtua “ ʼe ina laliki anai pea mo fakagata anai te ʼu puleʼaga fuli ʼaia [ʼaē ʼe mole logo tahi pea mo tauhi kia nātou totonu],” pea ʼe ina fetogi ia nātou ʼaki te Puleʼaga ʼaē ʼe hau ai ia Sesu Kilisito.—Taniela 2:44.
ʼE mole hona ʼaoga mo kapau ʼe fakatuʼu he mālama ʼe lelei, kae ʼe kei maʼuʼuli ai te ʼu hahaʼi agamālohi ʼaē ʼe nātou fakatupu mamahi ki te hahaʼi. Kae “ ʼe molehi anai te hahaʼi agakovi.” (Pesalemo 37:1, 2, 9, 38; Tāʼaga Lea 2:22) Koia, ʼe molehi anai e Kilisito ia nātou fuli ʼaē ʼe nātou fakafisi ki te ʼu pelesepeto ʼa te ʼAtua, peʼe nātou lagolago ki te ʼu puleʼaga agamālohi ʼo te malamanei. ʼE ina fakaʼauha anai ia nātou fuli ʼaē ʼe nātou maumauʼi te kele. ʼE fakapapau e te ʼAtua ʼe “maumauʼi anai ia nātou ʼaē ʼe nātou maumauʼi te kele.”—Fakahā 11:18.
ʼE mole ʼi ai anai he puleʼaga aga fefeka. ʼE gāue anai ia Sesu Kilisito “moʼo lagolago ki te moʼoni, pea mo te agavaivai, pea mo te faitotonu,” ʼi te temi ʼaē ka ina vaevae anai te hahaʼi agalelei ʼi te hahaʼi agakovi. (Pesalemo 45:3, 4; Mateo 25:31-33) Ko te faʼahi ʼaia ʼe mole ko he aga fefeka pea mo agamālohi. Kailoa. ʼE mole hage ko he tagata mānumānu ʼe ina maumauʼi he falefata ʼāfea moʼo fetogi ʼaki te tahi age falefata ke maʼu ai hana ʼu koloā. Kae ʼe hage ko te maumauʼi ʼo he fale ʼe kua popo, ke lelei age pea mo maʼa te maʼuli ʼo te hahaʼi.
Kae e feafeaʼi ʼo ʼuhiga mo te ʼu mālohi fakalaumālie ʼaē neʼe nātou fakatupu te ʼu maveuveu ʼi te temi muʼa? ʼE feala anai koa kia nātou ke nātou hū ki te tuʼu foʼou, ʼo nātou uga te hahaʼi ke nātou toe fetauʼaki pea mo fakatupu mamahi ki te hahaʼi? Kailoa ia. Ko te fakaʼauha pea mo te fakatuʼutuʼu fakamuli ʼaia ʼe katoa anai. “ ʼE mole toe hā anai he mamahi.”—Naume 1:9.
Ko te Tohi-Tapu ʼe ina toe fakatatau te fakaʼauha ʼo Satana ki te tutu ʼo te ʼu ʼotaʼota ʼi he afi. ʼE ʼui ai “ko te Tevolo ʼaē neʼe ina fakahēʼi [te hahaʼi ʼo te kele] neʼe lī ia ki te ano ʼo te afi pea mo te sulifa.” (Fakahā 20:10) ʼI lea fakatātā lelei leva! Koutou fakakaukauʼi, ko te fakaʼauha ʼaia ʼe mole fakatātā pe ki he kiʼi afi, kae ʼe fakatātā ki te ano ʼo te afi katoa ʼaē ʼe tutu ai anai te ʼu meʼa kovi fuli pea mo fakatupu tuʼutāmaki. ʼE mole fakagafua anai ki he tahi, pe ko he tagata pe ko he temonio, ke ina haga fai he ʼu meʼa ʼe fakatupu kovi anai ki te tokalelei faka malamanei, peʼe fakatupu mamahi ki ʼihi. ʼE molehi anai ia nātou fuli ʼaē ʼe nātou maumauʼi te logo tahi!—Pesalemo 21:9-11; Sofonia 1:18; 3:8.
Ko He Hahaʼi Logo Tahi Mai Te ʼu Fenua Kehekehe
Ko nātou ʼaē ka hāo anai ʼi te fakamaʼa lahi ʼaia, ʼe nātou faʼufaʼu “te hahaʼi tokolahi . . . mai te ʼu fenua fuli pea mo te ʼu telepi pea mo te ʼu hahaʼi pea mo te ʼu lea fuli.” (Fakahā 7:9) ʼE mole nātou mavetevete nātou ʼuhi ko te kehekehe ʼo tonatou fenua pe ko tonatou telepi. ʼE nātou ako anai te maʼuli fakatahi ʼi te tokalelei. (Isaia 2:2-4) Ko te meʼa ʼaē ʼe taulekaleka tāfito, heʼe toe fakatahi mai anai kia nātou te ʼu hahaʼi ʼaē neʼe nātou maʼuʼuli ʼi te kele ki muʼa atu, ʼaki te fakatuʼutuʼu taulekaleka ʼo te fakatuʼuake, ke nātou toe maʼuʼuli ʼi te kele kua maʼa.—Soane 5:28, 29.
ʼE koutou fia maʼuli koa ʼi he mālama feiā? ʼE hoko anai kia nātou pe ʼaē ʼe nātou mulimuli ki te ʼu meʼa ʼaē ʼe fakamaʼua mai e te ʼAtua, pea ʼe fakahā lelei te ʼu meʼa ʼaia ʼi te Tohi-Tapu. (Soane 17:3; Gāue 2:38-42) ʼE fia tokoni atu te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova kia koutou ke koutou ako pe koteā te ʼu meʼa ʼaē ʼe fakamaʼua atu e te ʼAtua kia koutou, ke koutou ʼamanaki ki te maʼuli heʼegata ʼi he mālama ʼe logo tahi moʼoni.
[Paki ʼo te pasina 7]
Ko te Puleʼaga ʼo Sesu Kilisito ʼe ina fakatuʼu moʼoni anai te logo tahi ʼi te malamanei katoa