Te Tohi-Tapu—ʼE Ko He Tohi Moʼo Takitaki Te Maʼuli
“E MAULI te folafola a te Atua, pea e gaue, e masilaʼage i te heleta mata lua fuape . . . pea e ina fakamau te u fakakaukau mo te u manatu o te loto.” (Hepeleo 4:12) Ko te fakamatala ʼaenī ʼo ʼuhiga mo te mālohi ʼo te Folafola ʼa te ʼAtua, ʼe ina fakamoʼoni mai ko te Tohi-Tapu ʼe mole ko he tohi ʼe lelei pe.
ʼE ʼui fēnei e te tagata sivi Tohi-Tapu: “ ʼE maʼuhiga tana logo ohage pe ko te maʼuhiga ʼo te mānava ki tokita maʼuli.” Pea neʼe ina toe ʼui fēnei: “Ka tou fakatokagaʼi totatou holi pea mo te ʼaoga ʼaē ke fakamālōlō totatou ʼu mahaki ʼi te temi nei, pea kapau ʼe tou lau te Tohi-Tapu ʼaki te manatu ʼaia, ʼe hoko anai tona ʼu fua fakaofoofo.” Ohage ko he mālama ʼe mū lelei, ʼe foaki mai e te Tohi-Tapu te mālama ʼo ʼuhiga mo te ʼu fehuʼi faigataʼa pea mo te ʼu fihifihia ʼo te temi ʼaenī.—Pesalemo 119:105.
ʼIo, ko te poto faka Tohi-Tapu ʼe ina lava fetogi tatatou fakakaukau, ʼe lava tokoni kia tatou ke tou fakatokatoka totatou ʼu fihifihia, ke ina hikihiki te ʼaluʼaga ʼo totatou maʼuli, pea mo foaki mai he ʼu fealagia moʼo tauʼi te ʼu ʼaluʼaga ʼaē ʼe mole feala ke tou fetogi. Kae tāfito ʼe faka fealagia mai e te Tohi-Tapu ke tou ʼiloʼi te ʼAtua pea mo tou ʼofa kia te ia.
Ko Te Tohi ʼe Ina Foaki Mai Te Fakatuʼutuʼu
Ko Sehova ʼAtua, te Tupuʼaga ʼo te Tohi-Tapu, ʼe ina ‘ ʼiloʼi lelei totatou ʼu ala fuli.’ ʼE ina ʼiloʼi lelei age, te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼaoga kia tatou ʼi te faʼahi fakasino, mo te faʼahi ʼo te loto, pea mo te faʼahi fakalaumālie. (Pesalemo 139:1-3) ʼAki he fakasiosio tonu, ʼe ina fakatuʼu te ʼu tuʼakoi maʼa te tagata. (Mikea 6:8) ʼE ko he aga fakapotopoto hatatou kumi ke tou mahino ki te ʼu tuʼakoi ʼaia pea mo te ʼu takitaki ʼaia, pea ke tou maʼuliʼi. ʼE ʼui e te tagata fai Pesalemo, ʼe manuʼia te tagata ʼaē ko tona “fiafia ʼe ʼi te lao ʼa Sehova . . . pea ko meʼa fuli ʼe ina fai ʼe lava anai.” (Pesalemo 1:1-3) Ko te taʼi fakatuʼutuʼu ʼaia ʼe tau mo feʼauga ke tou tokagaʼi.
Ko Maurice, te tagata faiako kua letelete, neʼe tui tuʼumaʼu ko te Tohi-Tapu ʼe maʼuhiga ʼuhi ko tona ʼu hisitolia pea ʼe ko he tohi ʼe maʼuhiga ke kita lau. Kae neʼe lotolotolua ki te ʼui ʼaē ʼe ko he tohi ʼe haʼu mai te ʼAtua. Pea ʼi tana ʼosi fakalogo ki te fakamatala ʼaē pe koʼe neʼe foaki mai e te ʼAtua tana Folafola ki te hahaʼi, neʼe vakaʼi e Maurice te ʼu lea faka polofeta kehekehe ʼa te Tohi-Tapu. ʼI tona kei tūpulaga, neʼe ina ako te hisitolia ʼo te temi ʼāfea, te ʼu tohi, te ʼu meʼa fakapoto lalahi, pea mo te seokalafia. ʼE ina fakamoʼoni neʼe lahi fau tana falala ki tona poto fakatagata, koia neʼe mole ina tokagaʼi ai te ʼu tuʼuga faʼifaʼitaki ʼaē neʼe lagolago ki te moʼoni ʼo te Tohi-Tapu. “Neʼe ʼau mulimuli ki te faʼahiga maʼuli ʼe holi ki te fīmālie, te ʼu koloā, pea mo te ʼu fakafiafia ʼo te maʼuli. Meʼa fakaʼofaʼofa, he neʼe mole ʼau mahino ki te matalelei pea mo te moʼoni ʼo te tohi maʼuhiga ʼaia.”
ʼI te temi nei ʼi tona taʼu 70, ʼo ʼuhiga mo te hā ʼa Sesu ki te ʼapositolo ko Tomasi, ʼe ʼui fēnei e Maurice ʼaki he loto fakafetaʼi: “Neʼe fāfā toku nima ki te ‘mataʼi lavea,’ pea ʼi te temi ʼaia neʼe puli ai ʼi toku ʼatamai ʼo talu ai, te ʼu lotolotolua fuli ʼaē ʼo ʼuhiga mo te Tohi-Tapu, kae kua ʼau faka tui ʼe ko te moʼoni.” (Soane 20:24-29) Ohage ko tona ʼui e te ʼapositolo ko Paulo, ʼe fakahāhā e te Tohi-Tapu te ʼu manatu ʼo te loto, pea ʼe ina fai ke ʼi ai he ʼuhiga ʼo totatou maʼuli. ʼE ko he tohi moʼoni ia moʼo takitaki totatou maʼuli.
Tou Faʼa Kātaki Logola ʼe Tou Tau Mo Te Maʼuli Maveuveu
ʼE toe foaki mai e te Tohi-Tapu te tokoni ki te hahaʼi ke nātou līaki tanatou ʼu agamāhani ʼaē ʼe kovi. Neʼe feala ke tuku e Daniel tana suluka, ʼo toe feiā mo te ʼu lafeti ʼaē neʼe fai ai te ʼu aga fakavale pea mo tana ʼinu kava. (Loma 13:13; 2 Kolonito 7:1; Kalate 5:19-21) ʼI tona fakahagatonu, ʼe tonu ke tou faiga mālohi ʼo līaki te ʼu taʼi aga ʼaia pea mo kofuʼi “te ʼulugaaga foʼou.” (Efeso 4:22-24, MN ) ʼE ʼui fēnei e Daniel: “Neʼe ko he meʼa faigataʼa, koteʼuhi ʼe tou heʼe haohaoa.” Kae neʼe ina lavaʼi te faʼahi ʼaia. ʼI te temi nei ʼe lau e Daniel te Folafola ʼa te ʼAtua ʼi te ʼaho fuli, pea ʼe felogoi lelei mo Sehova.
ʼI tana lahilahi ake, neʼe fakaʼapaʼapa tuʼumaʼu ia Daniel ki te Tohi-Tapu—logola neʼe mole heʼeki ina lau—pea neʼe faikole ki te ʼAtua ʼi te po fuli. Kae neʼe ʼi ai te meʼa neʼe kei toe kia ia. Neʼe mole ina maʼu te fiafia. Neʼe hoko kia ia te fetogi lahi ʼi tana hoki sio ʼaē ki te huafa ʼo te ʼAtua ʼi te Tohi-Tapu. (Ekesote 6:3; Pesalemo 83:18) Ki muli age, neʼe ina fakaʼaogaʼi te huafa ʼo Sehova ʼi tana ʼu faikole, pea neʼe liliu tana ʼu faikole ʼaia ko hana ʼu felogoi lelei mo te ʼAtua. “Neʼe liliu ia Sehova ko he tahi neʼe ma kaumeʼa lelei, pea ʼe kei ma kaumeʼa lelei ʼo aʼu mai ki te temi nei.”
ʼI muʼa ʼo tana ako te Tohi-Tapu, neʼe mole lelei te manatu ʼa Daniel ʼo ʼuhiga mo te ka haʼu. ʼE ina ʼui fēnei: “ ʼE feala pe ki te hahaʼi fuli ke nātou mamata ki te ʼu meʼa ʼaē ʼe lolotoga hoko ʼi te malamanei. Neʼe ʼau tuʼania, pea neʼe ʼau faiga ke ʼau maʼumaʼua ke mole ʼau fakakaukauʼi te ʼaluʼaga ʼo te ʼu meʼa ʼaē ʼe hoko.” Pea neʼe ina ako ko te ʼAtua ʼe ina fakatuʼu anai maʼa te hahaʼi fuli te faitotonu ʼi he kele kua fakamaʼa, pea feala ai ki te hahaʼi fakalogo ke nātou fakafiafia ʼi he tokalelei pea mo he fiafia heʼegata. (Pesalemo 37:10, 11; Taniela 2:44; Apokalipesi 21:3, 4) ʼI te temi nei kua maʼu e Daniel te ʼamanaki moʼoni. Ko te mālohi fakapotopoto ʼaia ʼo te Tohi-Tapu, ʼe ina faka fealagia kia ia ke ina maʼu he fakasiosio lelei ki te maʼuli.
Ko He Tokoni Moʼo Tekeʼi Te ʼu Fihifihia ʼo Te Loto
Neʼe mate te faʼe ʼa George kae neʼe ko tona taʼu fitu. Neʼe ina tuʼaniaʼi tana ʼalu ʼo moe ʼi te pōʼuli he neʼe mole ina ʼiloʼi peʼe toe ʼala ake anai ʼi te uhu. Pea neʼe ina lau te palalau ʼa Sesu ʼo ʼuhiga mo te mate pea mo te fakatuʼuake: “ ʼE hoko mai te hola ʼaē ko nātou fuli ʼaē ʼe nonofo ʼi te ʼu falemaka fakamanatu ʼe nātou logo anai ki [te] leʼo [ʼo Sesu] pea ʼe nātou hū mai anai ki tuʼa.” Neʼe toe malave ki tona loto te ʼu palalau ʼaenī ʼa Sesu: “Ko ʼau ko te tuʼuake pea mo te maʼuli. Ko ʼaē ʼe tui kia te ʼau, tatau aipe peʼe mate, ʼe haʼu anai ia ki te maʼuli.” (Soane 5:28, 29; 11:25, MN ) ʼE fakapotopoto, mo moʼoni pea mo fakaloto fīmālie te ʼu manatu ʼaia. ʼE ʼui fēnei e George: “Ko te moʼoni ʼaia ʼe malave ki te ʼatamai pea mo te loto.”
Ko Daniel ʼaē neʼe tou talanoa kiai ʼi te kamata, neʼe toe mataku mo ia. Ko tana faʼe neʼe mole feala ke ina taupau tokotahi ia ia, koia neʼe ʼave ai ke ʼalu ʼo nofo ʼi te ʼu fale tali kāiga. Neʼe hage tuʼumaʼu pe kia ia ʼe ko he matāpule, pea neʼe fia nofo ʼi he famili ʼofa ke ina maʼu ai te tokalelei. Kae ki muli age, ʼi tana ako te Tohi-Tapu neʼe ina maʼu ai te meʼa ʼaē neʼe ina kumi. Neʼe fakatahi ia Daniel mo te kokelekasio faka Kilisitiano ʼa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova pea neʼe kau ki te famili fakalaumālie, ʼaē neʼe ina maʼu ai te tokaga pea mo te ʼofa mai te ʼu tēhina. ʼIo, ʼaki te Tohi-Tapu ʼe kita maʼu te ʼu fua lelei pea ʼe fīmālie ai tokita loto.
Tou manatuʼi, ʼe sio Sehova ki te ʼu meʼa ʼaē ʼi totatou loto pea ina ʼiloʼi te ʼu meʼa ʼaē ʼe tou kumi. Ko te ʼAtua ʼe ina “fua te ʼu loto,” pea ʼe ina foaki “ki te tagata takitokotahi ʼo mulimuli ki tona ʼu ala.”—Tāʼaga Lea 21:2; Selemia 17:10.
Te Tokoni ʼAoga Ki Te Maʼuli Faka Famili
ʼE foaki e te Tohi-Tapu te tokoni ʼaoga ʼo ʼuhiga mo te ʼu felogoi ʼa te tagata. ʼE ʼui fēnei e George: “Ko te ʼu fihi ʼuhi ko te ʼu ʼulugaaga ʼo te tagata peʼe ko te ʼu hala, ʼe ko te ʼu ʼaluʼaga faigataʼa ʼaupito ʼaia ʼi te maʼuli.” E feafeaʼi tana tauʼi te ʼu meʼa ʼaia? “Kapau ʼe ʼau ʼiloʼi ʼe ʼi ai he tahi ʼe ʼita kia ʼau, pea ʼe ʼau fakaʼaogaʼi te tokoni maʼuhiga ʼo Mateo 5:23, 24: ‘Alu . . . o fakatokatoka mo tou tehina.’ ʼE ʼi ai tona ʼu fua mokā ʼau lava palalau ki te fihifihia, pea ʼe ʼau logoʼi te tokalelei ʼa te ʼAtua ʼaē ʼe talanoa kiai te Tohi-Tapu. ʼE maʼuli te tokoni ʼa te Tohi-Tapu, pea ʼe ʼaoga.”—Filipe 4:6, 7.
Mokā mole felogoi te tagata pea mo tona ʼohoana, pea ʼe ʼaoga kia nāua toko lua ‘ke nā vave ʼi te fagono, ke nā tuai ʼi te palalau, pea mo tuai ʼi te ʼita.’ (Sakopo 1:19, MN ) Ko te taʼi tokoni ʼaia ʼe ina hikihiki te felogoi. ʼE toe ʼui fēnei e George: “ ʼE ʼau sio ki tona ʼu fua lelei, mokā ʼau maʼuliʼi te tokoni ʼo ʼuhiga mo te ʼofa pea mo ʼau gaohi toku ʼohoana ohage pe ko ʼau totonu. Pea ʼe faigafua age kia ia hana fakaʼapaʼapa mai kia te ʼau.” (Efeso 5:28-33, MN ) Ei, ʼe akoʼi tatou e te Tohi-Tapu ke tou ʼiloʼi peʼe feafeaʼi te tauʼi ʼo totatou ʼuhiga heʼe haohaoa, pea ke tou mahino peʼe feafeaʼi tatatou kātakiʼi te ʼu hala ʼa ʼihi.
Te Tokoni ʼAē ʼe ʼAoga Tuʼumaʼu
Neʼe ʼui fēnei e te Hau Poto ko Salomone: “Falala kia Sehova ʼaki tou loto katoa pea ʼaua naʼa ke falala ki tou ʼatamai totonu. ʼI tou ʼu ala fuli tokagaʼi ia ia, pea ko ia, ʼe ina fakatonutonuʼi anai tou ʼu ala foufou.” (Tāʼaga Lea 3:5, 6) Ko he ʼu palalau faigafua kae loloto!
Ko te Tohi-Tapu ʼe ko he mālohi ʼe ina uga tatou ki te meʼa ʼaē ʼe lelei. ʼE ina faka fealagia ki te ʼu kaumeʼa ʼo te ʼAtua ke nātou mulimuli ki tona finegalo, pea ke nātou maʼu te manuʼia ʼo nātou “haʼele ʼi te lao ʼa Sehova.” (Pesalemo 119:1) Tatau aipe peʼe feafeaʼi totatou ʼu ʼaluʼaga, kae ʼe tou maʼu ʼi te Tohi-Tapu te takitaki pea mo te tokoni ʼaē ʼe ʼaoga kia tatou. (Isaia 48:17, 18) Koutou lau ʼi te ʼaho fuli te Tohi-Tapu, koutou metitasioʼi te meʼa ʼaē ʼe koutou lau pea mo maʼuliʼi. ʼE tāsilo anai tokotou ʼatamai pea mo haga katoa anai ki te ʼu meʼa ʼaē ʼe maʼa pea mo maʼoniʼoni. (Filipe 4:8, 9) ʼE koutou ako anai peʼe tonu ke feafeaʼi tokotou maʼuli pea mo te fakaʼaogaʼi ʼo tokotou maʼuli, pea mo feafeaʼi hakotou ʼofa ki te Tupuʼaga ʼo te maʼuli.
Kapau ʼe koutou muliʼi te faʼahiga maʼuli ʼaia, ʼe liliu anai te Tohi-Tapu maʼa koutou—ʼo feiā ki te ʼu lauʼi miliona hahaʼi—ʼe ko he tohi ʼe maʼuhiga ʼaupito. Pea ʼe fakamoʼoni ai leva ʼe ko he tohi moʼo takitaki te maʼuli!
[Paki ʼo te pasina 6]
ʼE lava fakamālohiʼi koutou e te Tohi-Tapu ke koutou tekeʼi he ʼu agamāhani ʼe kovi
[Paki ʼo te pasina 7]
ʼE akoʼi koutou e te Tohi-Tapu peʼe feafeaʼi hakotou fakaōvi ki te ʼAtua