Abantu Abaselula Bayabuza . . .

Kutheni Oku Kusenzeka Emzimbeni Wam Nje?

UKUFIKISA ebuntwini obukhulu​—⁠eli isenokuba lixesha elibangela imincili ebomini bakho. Ngokuthe ngcembe uyaguquka ekubeni ngumntwana uze ube ngumntu omkhulu!

Noko ke, mhlawumbi abazali bakho baye abakuxubusha nawe kwangaphambili oko umele ukulindele. Kwanokuba baye bakuxubusha nawe, izibakala zokwenene zokukhahlela nokufikisa zisenokuba ngaphezulu kunoko ubukulindele. Kusenokwenzeka izinto ezikwenza ukuba uzibuze enoba kukho undonakele onzulu kusini na. Noko ke, ngokuqiniseke ngakumbi kunokwenzeka ukuba akunjalo kwaphela!

Ukuba Sexesheni​—⁠Ngaba Kusisiqalekiso Okanye Kuyintsikelelo?

Kwisithuba seminyaka emibini emva kokuba intombazama ifikisile, kwenzeka inguqulelo ebalulekileyo​—⁠ukuqalisa kokuba sexesheni. Noko ke, ukuba ayizilungiselelanga ngokwaneleyo, esi siganeko sibalulekileyo sisenokuba sesoyikisayo, nesothusayo.a Intombazana egama linguPaula yabhala oku: “Ndiyoyika ngokwenene. Malunga neenyanga ezintathu ezidluleyo, ndaqalisa ukubhobhoza igazi kangangeentsuku ezimbalwa enyangeni. Ngaba oku kuthetha ukuba ndinomhlaza? . . . Ndikhathazeka gqitha xa ndicinga ngoku kubhobhoza kangangokuba ndiye ndikhale ndize ndingcangcazele.”

Incwadi ethi Adolescents and Youth inikela ingxelo yokuba wambi amantombazana ade azive ehlazekile yaye enetyala xa eqalisa ukuba sexesheni. Ngoko, akumangalisi ukuba amantombazana amaninzi esigcina esi siganeko siyimfihlo. Enye intombazana yathi: “Ndandineentloni ukumxelela umama. Akazange athethe ngako oku kum ibe ndandisoyika ngokungathi ndiza kufa.”

Kodwa kunokuba kube yinto onokuba neentloni ngayo, ukuba sexesheni kububungqina bokuba amandla okuzala ayakhula. Ngoku umzimba wakho unako ukuba ukhawule uze uvelise umntwana. Kuya kuthabatha iminyaka ngaphambi kokuba ube ukulungele ngokwenene ukuba ngumzali. Kodwa ngoku, umi kanye emgubasini wokuba ngumama ngokupheleleyo. Ngaba oku kuyinto onokuziva uneentloni yaye uphoxekile ngayo? Nakanye!

Ngaphandle koko, le yinto eyenzeka kuwo onke amabhinqa. IBhayibhile ibhekisela kwithuba lokuba sexesheni ‘njengento eqhelekileyo kumabhinqa.’ (Genesis 31:​35, NW) Yaye ngokwahlukileyo kwingcamango yabanye, akusosiqalekiso.b Noko ke, mhlawumbi ukusiqonda kakuhle isizathu sokuba oku kuba sexesheni kusenzeka nendlela okwenzeka ngayo kuya kuludambisa olunye loloyiko lwakho

“Ummangaliso Wenyanga Nenyanga”

Igama elithi “menstruation” (ukuba sexesheni) livela kwigama lesiLatin elithetha “inyanga nenyanga.” Kanye ngenyanga umzimba wakho uba ngokulungeleyo ukukhawula umntwana. Okokuqala, ukwanda komlinganiselo weencindi zamadlala omzimba wakho kushukumisa isibeleko sakho, okanye isizalo. Oku kusilungiselela ukuba samkele size sondle iqanda eliqhanyisiweyo; umaleko waso uzaliswa ligazi nazizithako zesondlo. Kufutshane kukho amalungu amabini amile okom-amangile aziwa ngokuba zizingxotyana ezivelisa amaqanda, ngasinye siqulethe amaqanda amancinane angamawaka. Ngalinye iqanda linamandla okuvelisa umntwana, lifuna nje kuphela ukuqhanyiswa lidlozi lendoda. Kanye ngenyanga, iqanda liyavuthwa lize liphumele ngaphandle kwezi zingxotyana.

Ngoku “iminwe” ethambileyo itshayela eli qanda ize ilitsalele komnye wemibhobho eya esibelekweni. Ngoku iqanda elincinane liqalisa uhambo lwalo lweentsuku ezine ukuya kwezintandathu ngalo mbhobho ukuya esibelekweni. Ukuba ibhinqa alikhulelwa ebudeni beli thuba, iqanda elincinane liyaqhekeka. Umaleko wolwelo lwesibeleko olunegazi nawo uyawohloka. Isibeleko siqalisa ukurhwaqela size kancinane sikhuphe lo maleko ngomjelo welungu lokuzala.

Nangaliphi na ithuba ukususela kwiintsuku ezimbini ukuya kwezisixhenxe (oku kunokwahluka kumabhinqa ngamanye) ukuphuma kwegazi kokuba sexesheni kuyaqalisa. Yandula ke le nkqubo iqhubeke ngokuphindaphindiweyo, inyanga nenyanga, de kube lixesha lokuyeka ukuba sexesheni.c Omnye umbhali wakucacisa kakuhle oku ‘njengommangaliso wenyanga nenyanga’! Le yinkqubo ekungenakuphazanywa ukuba iveliswe nguMyili Omkhulu. Esi sesinye isizathu esingakumbi sokudanduluka njengokuba wenzayo umdumisi esithi: “Ndiyabulela kuwe ngenxa enokuba ndenziwe ngokoyikekayo, ngokubalulekileyo”!​—⁠INdumiso 139:⁠14.

Ukufumana Uncedo

Sekunjalo, ukuba sexesheni kubangela ukuba uxhalabe ngeendlela ezininzi. Ngokomzekelo, amantombazana amaninzi anenkxalabo yokuba, ‘Kuthekani ukuba kuqalisa ngoxa ndisesikolweni?’ Masithi kuyenzeka oku, kusenokuzingcolisa iimpahla zakho kuze kukubangele ukuba uzive uphoxekile ngandlel’ ithile. Noko ke, umhlohli ngemicimbi yesini uLynda Madaras usiqinisekisa ukuba “inkoliso yamantombazana ayimpompozi ngokwaneleyo zisuka nje kangangokuba oko kubonakale ezimpahleni zawo.” Sekunjalo, kuya kufuneka ukuba uzilungiselele ngokusengqiqweni.

Iincwadi eziliqela zinikela amacebiso aphilileyo angokwezamayeza. Kodwa kwakhona kutheni ungabelani nonyoko ngezinto ozixhalabeleyo? Ngaphandle kwamathandabuzo uya kuba namacebiso aliqela asebenzisekayo. Ibhinqa eliselula lithi, “umama wayenjengomhlobo kum. Sasineengxubusho ezishushu, ibe wayeyiphendula imibuzo yam.”

Kuyavunywa ukuba, bambi oomama banobunzima ekuthetheni ngemicimbi yobuqu. Kodwa ukuba uya kuye ngentlonelo uze umazise ukuba lo ngumbandela obaluleke ngokwenene kuwe, unokusuka nje akoyise ukuba manqumnqezi kwakhe ukuthetha. Ukuba oko kuyasilela, kungani ungazityand’ igila kumKristu okhulileyo olibhinqa lowo uziva ukhululekile ukuthetha naye?

Nangona inkoliso yamabhinqa inako ukwenza imisebenzi yayo yemihla ngemihla ebudeni beli xesha, incwadi ethi Changing Bodies, Changing Lives isikhumbuza ukuba wambi amabhinqa akhathazwa “ziingqaqambo zentloko, zomqolo, iingxaki zolusu, ukuguquguquka kweemvakalelo, udandatheko, ukuphathwa ngamahlaba, ukuba nesicaphucaphu, nokunxanwa.” Ngokufuthi amayeza okudambisa nje iintlungu ayazithomalalisa ezi ngqaqambo. (Ugqirha wakho usenokugqiba enoba unyango oluqinileyo luyimfuneko.) Yaye ukuba kunokwenzeka, unako ukukuphepha ukuxinezeleka ngokungeyomfuneko ngelo thuba ngokuthi uyicebe imisebenzi yakho ebudeni bokuba sexesheni kwakho.

Ukuphuma Kwamadlozi Ebusuku

Amakhwenkwe aselula aneqela leengxaki amele ajamelane nazo njengokuba inkqubo yawo yokuzala iqalisa. Ngokomzekelo, amalungu akho esini aqalisa ukuvelisa ulwelo olubizwa ngokuba ngamadlozi. La aqulethe izigidi zeembewu ezincinane (sperm), nganye kuzo inamandla okuqhamisa iqanda lomntu obhinqileyo nokuvelisa umntwana ukuba ziye zakhutshwa ebudeni beentlobano zesini.

Ekubeni ungatshatanga, amadlozi asuka nje afumbe. Inxalenye yawo ifunxwa ngumzimba wakho. Kodwa amaxesha ngamaxesha, wambi aya kukhutshwa ebusuku ngoxa ulele. Oku kubizwa ngokuqhelekileyo ngokuthi yiwet dream (ukuphupha okubangela ukutyekezwa kwamadlozi). Noko ke, igama elilunge ngakumbi lako oku, lelithi nocturnal emission (ukuphuma kolwelo ebusuku), ekubeni ulwelo oluphumayo luziphumela ngokunokwalo, xa uphupha okanye ungakhange uphuphe ngento evuselela inkanuko yesini.

Isihlandlo sokuqala senkwenkwe sokuphuma kolwelo ebusuku sisenokuba sesiphazamisayo. Omnye okwishumi elivisayo wakhumbula oku: “Ndaqala ukuphupha okwabangela ukutyekezwa kwamadlozi xa ndandimalunga neshumi elinesibini elinesiqingatha leminyaka ubudala. Ndandingazi ukuba kwenzeka ntoni. . . . Ndavuka ndaza ndafumanisa ukuba umandlalo wawumanzi. Ndacinga ukuba ndandiwuchamele umandlalo wam okanye kukho okuthile okwenzekileyo.” Noko ke, qiniseka ukuba, ukuphuma kolwelo okunjalo kuyinto eqhelekileyo. KwaneBhayibhile iyakukhankanya oko. (Levitikus 15:​16, 17) Kungumqondiso wokuba inkqubo yakho yokuzala iyasebenza yaye uza kakuhle ekukhuleleni ebudodeni.

Kumele kuvunywe ukuba, ukucinga ukuba kazi umama wakho uza kuthini xa efumanisa ukuba iishiti zimanzi kusenokukoyikisa. Kodwa kuyinto engenakufane yenzeke ukuba oku kumothuse okanye kummangalise. Noko ke, ukuxubusha notata wakho okanye nomnye umntu okhulileyo ngalo mcimbi kusenokunceda. Oku kusenokuthomalalisa ukuxhalaba okuzingisileyo osenokuba unako. Usenokude ube nako ukuceba indlela yokukugcina oku kungumcimbi wangasese.

Ukuhlangabezana Nokuvuseleleka Ngokwesini

Njengokuba inkqubo yokuzala iqalisa, amakhwenkwe namantombazana ngokufuthi akhawuleza ngokugqithiseleyo ukuvuselelekeni ngokwesini. Xa oku kusenzeka enkwenkweni, ilungu lesini lobudoda, okanye incanca, izaliswa ligazi, liyibangela ukuba ithi nkqo okanye iqine. IThe New Teenage Body Book iyakhumbuza isithi, “Kodwa, kangangezihlandlo ezininzi ukuvukelwa kwenzeka ngezizathu ezingezizo ezokukhanuka isini​—⁠ibe maxa wambi kubonakala kusenzeka ngaphandle nje kwesizathu! Ukushukuma kwebhasi, iimpahla ezikubambayo, ukuchanabeka engqeleni, uloyiko, nezinye izinto ezivuselelayo zinokubangela ukuvukelwa.” Amantombazana aselula ngokufanayo asenokuzifumanisa evukwa yinkanuko ngaphandle kwesizathu esicacileyo.

Ukuvuseleleka ngokwesini okungathandwayo kusenokuba kokuphazamisayo, okubangela iintloni. Kodwa kuyinxalenye yokukhula yaye kusenokwenzeka ngokufuthi. Lumbi ulutsha luphulula okanye ludlale ngamalungu alo esini ukuze luzuze isiqabu ngokwesini. Oku kuphosakele ibe, kunokuthi ekuhambeni kwexesha, kubangele ezinye iingxaki.d Okona kulunge ngakumbi kukuba uyekelele umzimba uze uyishenxise ingqondo yakho ekucingeni ngalo mbandela. Ngokukhawuleza ukuvuseleleka kuya kuphela. Njengoko uya ukhula yaye nomlinganiselo wakho weencindi zamadlala usehla, uya kufumanisa ukuba ukuvuseleleka okuzenzekelayo kwenzeka manqaphanqapha ngakumbi.

Ukukhahlela nokufikisa akuyonto ihlala ihleli. Mhlawumbi ngenye imini uya kude ube nako ukuzihleka ezinye zezinto ezikunxunguphalisayo ngoku. Okwangoku, zithuthuzele ngesibakala sokuba oku kungokwemvelo.

[Imibhalo esemazantsi]

[Umfanekiso okwiphepha 23]

Abazali banokukunceda ukuba uhlangabezane neenguqulelo zokufikisa