Abantu Abaselula Bayabuza . . .

Ingcinezelo Yoontanga—Ngaba Inempembelelo Enamandla?

“Andiqondi ukuba ingcinezelo yoontanga inempembelelo kum.”—UPamela, umfundi kwisikolo samabanga aphakamileyo.

“Andiqondi ukuba ingcinezelo yoontanga isenempembelelo kangako kum. Izinto ezininzi ndizenza kuba ndifuna.”—URobbie, umfana osemtsha.

NGABA nawe ukhe uvakalelwe ngale ndlela? Eneneni, usenokuba uyazi ukuba iBhayibhile ithi: “Unxulumano olubi lonakalisa imikhwa elungileyo.” (1 Korinte 15:33) Sekunjalo, usenokuzibuza, ‘Ngaba abantu bayazibaxa izinto xa bethetha ngengcinezelo yoontanga—njengabazali bam nabanye abantu abadala?’

Ukuba ukhe uyithandabuze into yokuba ingcinezelo yoontanga inempembelelo enamandla, akungomntu oselula wokuqala ukuvakalelwa ngaloo ndlela. Kodwa makhe siqwalasele indlela ingcinezelo yoontanga enokuba namandla ngayo. Ngaba ingcinezelo yoontanga inamandla ngaphezu kokuba ucinga? Ulutsha oluninzi luye lwamangaliswa kukufumanisa indlela enamandla ngayo ingcinezelo yoontanga. Ngokomzekelo, uAngie uyavuma ukuba kusenokwenzeka ukuba zininzi izinto azenza kuba efuna ukwamkeleka koontanga. Uthi: “Maxa wambi ingcinezelo yoontanga iba namandla kangangokuba usenokude ungayiqondi. Uye ucinge ukuba lo nto uyenzayo uyenza kuba uthanda.”

Ngokufanayo, uRobbie okhankanywe ngasentla uthi izinto ezininzi uzenza kuba efuna. Ukanti, uyavuma ukuba kunzima ukuhlala kufuphi nesixeko esikhulu. Kutheni kunjalo nje? Ngenxa yokuba ubomi balapho buzaliswe zizinto eziphathekayo yaye impembelelo yoontanga inokuba namandla ngakumbi. Uthi: “Wonk’ umntu ufuna ukuba sisityebi apha.” Kucacile ukuba, simele siyilumkele ingcinezelo yoontanga. Kodwa kutheni abantu abaselula abaninzi becinga ukuba oontanga babo abanampembelelo kubo?

Akungekhe Uyiqonde

Usenokungayiqondi ingcinezelo yoontanga—enyanisweni, usenokungayiboni kwaukuyibona. Ngokomzekelo: Xa ukummandla olingana nolwandle ukuphakama, umoya unokuba namandla kakhulu kangange-1 kg/sq cm.a Kodwa xa uhlala apho yonke imihla, usenokungawuva loo moya ukuba unamandla. Yintoni ebangela oko? Kungenxa yokuba sele uwuqhelile.

Eneneni, amandla omoya asenokungabi yongozi. Kodwa xa abantu benempembelelo kuthi ngendlela engaqondakaliyo, loo mpembelelo yabo inokusitshintsha ngokuthe ngcembe. Umpostile uPawulos wayesazi ukuba ingcinezelo yoontanga inamandla. Walumkisa amaKristu aseRoma wathi: “Ningavumeli impembelelo yehlabathi eliningqongileyo inenze nifane nalo.” (Roma 12:2, iThe New Testament in Modern English) Noko ke, kunokwenzeka njani oku?

Indlela Abakuphembelela Ngayo Oontanga

Ngaba uyakuthanda ukwamkeleka kwabanye? Phantse sonke sinjalo. Kodwa loo mnqweno wethu wemvelo unokuba nemiphumo emihle okanye emibi. Ngaba sixolel’ ukwenza nantoni na ukuze samkeleke kwabanye? Kwanokuba thina sivakalelwa kukuba ingcinezelo yoontanga ayisichaphazeli, kuthekani ngabanye? Ngaba bayazama ukuxhathisa ingcinezelo yoontanga, okanye bayayivumela ibaphembelele?

Ngokomzekelo, abantu abaninzi bathi imilinganiselo yokuziphatha eseBhayibhileni iphelelwe lixesha okanye ayisasebenzi. Abaninzi bavakalelwa kukuba asinto ibalulekileyo ukunqula uThixo ngendlela afuna simnqule ngayo ebhalwe kwiLizwi lakhe. (Yohane 4:24) Kutheni bevakalelwa ngaloo ndlela nje? Eny’ into enokubenza bavakalelwe ngaloo ndlela yingcinezelo yoontanga. Kweyabase-Efese 2:2, uPawulos uthi kule nkqubo yezinto yehlabathi kukho ‘umoya’ okanye isimo sengqondo esixhaphakileyo. Loo moya uphembelela abantu ukuba bacinge njengabantu behlabathi abangamaziyo uYehova. Unokusichaphazela njani thina?

Imisebenzi esiyenza yonke imihla, njengokuya esikolweni, ukufundisisa, ukunyamekela intsapho nomsebenzi wempangelo idla ngokusidibanisa nabantu abangenamilinganiselo yobuKristu njengathi. Ngokomzekelo, esikolweni basenokuba baninzi abathanda udumo, ukuziphatha kakubi ngokwesini, okanye bade basebenzise kakubi iziyobisi notywala. Yintoni enokwenzeka xa sinxulumana nabo benza ezo zinto okanye xa sizigqala njengezinto eziqhelekileyo okanye ezifanelekileyo? Mhlawumbi ngokuthe ngcembe, sinokuba nesimo sengqondo esifana nesabo. ‘Umoya’ weli hlabathi uya kusiphembelela, ngokungathi kunjalo usenze sifane nalo.

Okubangel’ umdla kukuba, namhlanje uhlolisiso olwenziwe yinzululwazi yezentlalo luyangqinelana nemigaqo yeBhayibhile. Khawuqwalasele oku kwenziwa nguAsch. Kucelwa umntu ukuba aye kwiqela elithile labantu. UGqr. Asch ubonisa eli qela ikhadi elinomgca, aze aphinde alibonise elinye ikhadi elinemigca emithathu engalinganiyo. Emva koko ubuza ngamnye kweli qela ukuba nguwuphi kule migca mithathu olingana nalowo ukwikhadi lokuqala. Impendulo izicacele. Ekuqaleni bayavumelana ukuba nguwuphi. Kodwa xa ebabuza okwesithathu kwenzeka into eyahlukileyo.

Njengasekuqaleni, kulula ukuba babone imigca elinganayo. Engazi yena lowo ubecelwe ukuba aye kwelo qela, abathile kwelo qela bayahlawulwa ukuze baphendule ngendlela engachananga ngabom. Bayavumelana ngaloo mpendulo ingachananga. Kwenzeka ntoni emva koko? Ngama-25 ekhulwini kuphela angajikiyo kwimpendulo echanileyo. Bonke abanye bayavumelana nempendulo echanileyo ekuqaleni baphinde bajike—noxa beyibona impendulo echanileyo!

Kucacile ukuba abantu bafuna ukwamkeleka kwabanye—kangangokuba inkoliso yabo ide ikhanyele nenyaniso ezicaceleyo. Oku kuye kwenzeka kulutsha oluninzi. UDaniel oneminyaka eli-16 ubudala uthi: “Ingcinezelo yoontanga inokukutshintsha. Yaye xa uphakathi kwabantu abaninzi uziva ucinezeleke ngakumbi. Usenokude ucinge ukuba izinto abazenzayo zifanelekile.”

UAngie, okhankanywe ngaphambilana usibalisela ngomzekelo wengcinezelo enjalo esikolweni, uthi: “Xa ndandikwisikolo samabanga aphakathi, isinxibo yayiyeyona nto iphambili. Kwakufuneka unxibe iimpahla zodidi oluthile. Yintoni eyayibangela ukuba umntu ade achithe ama-R500 ethenga ihempe—ngaphandle kwengcinezelo yoontanga?” Njengoko uAngie esitsho, kusenokuba nzima ukuyiqonda ingcinezelo yoontanga. Noko ke, ngaba ingcinezelo yoontanga ingasichaphazela nakwimibandela ebalulekileyo?

Isizathu Sokuba Ingcinezelo Yoontanga Ibe Yingozi

Khawube nomfanekiso-ngqondweni wakho udada elwandle. Ngoxa udada kumaza olwandle kusenokwenzeka ukuba kukho eminye imisinga enamandla ongayiqondiyo. Njengoko iliza odada kulo likutyhalela elunxwemeni, kusenokwenzeka ukuba kukho omnye umsinga ohamba ngaphantsi kwalo. Ngokuthe ngcembe, loo msinga ukutyhalela ecaleni. Ekugqibeleni uthi xa ujonga elunxwemeni, ungayiboni intsapho yakowenu okanye abahlobo. Lonke eli xesha ubungaqondi ukuba kukho umsinga okutyhalela ecaleni! Ngokufanayo, njengoko siqhubeka nemisebenzi yemihla ngemihla, kukho izinto eziphembelela iingcinga neemvakalelo zethu. Singaqondi, ezi mpembelelo zinokusenza siyityeshele imilinganiselo ebesikade sicinga ukuba siza kubambelela ngokuqinileyo kuyo.

Ngokomzekelo, umpostile uPetros wayeyindoda ekhaliphileyo. Ngobusuku bokubanjwa kukaYesu, ngenkalipho wathi rhuthu ikrele eza kulwa nesihlwele esasinengcwangu. (Marko 14:43-47; Yohane 18:10) Kodwa, emva kweminyaka ethile ingcinezelo yoontanga yabangela ukuba abe nobuhlanga. Akazange afune ukuzibandakanya namaKristu eeNtlanga—nangona ngaphambilana wayefumene umbono apho uKristu wayemxelela ukuba angagqali abeeNtlanga njengabantu abangahlambulukanga. (IZenzo 10:10-15, 28, 29) Kubonakala ngathi uPetros wayenokuxolela ukulingiswa ngekrele kunokunyamezela ukugxekwa ngabanye abantu! (Galati 2:11, 12) Eneneni, ingcinezelo yoontanga inokuba yingozi.

Kubalulekile Ukuyiqonda Impembelelo Yoontanga

Sinokufunda lukhulu kumzekelo kaPetros. Xa umntu omelele kwiinkalo ezithile oko akuthethi ukuba womelele kuyo yonke into. UPetros wayenabo ubuthathaka njengathi sonke. Sonke sifanele sibazi ubuthathaka esinabo. Sisenokuzibuza: ‘Ziziphi iinkalo endibuthathaka kuzo? Ngaba ndinqwenela ukuba sisityebi? Ngaba ndiyazigwagwisa ngezinto endinazo? Ngaba ndixolele ukwenza nantoni na ukuze ndizukiswe, ndifumane iwonga nodumo?’

Mhlawumbi asinakude sizibeke esichengeni ngokunxulumana nabantu abasebenzisa iziyobisi okanye abazinikele ekuziphatheni okubi ngokwesini. Noko ke, kuthekani ngobuthathaka esinabo obungaqondakaliyo? Ukuba sinxulumana nabantu ababuqhwabel’ izandla ubuthathaka esinabo, sizibek’ esichengeni sengcinezelo yoontanga—mhlawumbi enokusichaphazela ubomi bethu bonke.

Noko ke, okuvuyisayo kukuba oontanga abasoloko besiphembelela ukuba senze izinto ezimbi. Ngaba singakwazi ukukhetha izinto ezakhayo koontanga bethu—size sizisebenzise ngokunengenelo? Yaye sinokuyixhathisa njani impembelelo yoontanga engakhiyo? Loo mibuzo iza kuxutyushwa kwinqaku elilandelayo elithi “Abantu Abaselula Bayabuza . . . ”

[Umbhalo osemazantsi]

[Umfanekiso okwiphepha 30, 31]

Ukuhlala kwindawo enabantu abathanda izinto eziphathekayo kunokuyenza ibe qatha impembelelo yoontanga