Um Tayfan e Girdi’

1. Mang fan ni baadag e girdi’ ni ngaun tay farad? (Proverbs 22:1)

GA BAADAG ni ma tay e girdi’ fam, fa? Ba mudugil ni ga baadag. Gubin e girdi’ ni yad baadag ni ngaun tay farad. Gad ma felfelan’ u nap’an ni yira tay fadad. Aram fan ni be yog e Bible ni “kab fel’ ni ngan tayfan be’ ko silber nge gol”!​—Mu beeg e Proverbs 22:​1, NW.a

2-3. Mang boch e kanawo’ ni ngaud daged e tayfan riy?

² Sana gathi gubin ngiyal’ nib mom ni ngaud ted fan e girdi’. Reb i fan e bochan ni gad ma guy thibngin e girdi’ u toobdad. Maku reb e gad be par u ba ngiyal’ ndakir ma dag e girdi’ e tayfan. Machane gadad e thingari thil e ngongol rodad. Mang fan? Ya baadag Jehovah ni ngad ted fan “urngin e girdi’.”​—1 Pet. 2:17.

³ Gad ra weliy ko re article ney e n’en be yip’ fan ni ngaud ted fan e girdi’ nge rogon nrayog ni ngaud ted fan (1) chon e tabinaw rodad, (2) piin taareb e michan’ rodad, nge (3) girdi’ u wuru’ e ulung. Ku gad ra weliy rogon nrayog ni ngad daged e tayfan ni yugu aram rogon nib mo’maw’ ngodad.

MANG E BE YIP’ FAN NI NGAUD TED FAN E GIRDI’?

4. Mang e be yip’ fan ni ngaud ted fan e girdi’?

⁴ Mang e be yip’ fan ni ngaun dag e tayfan? Tayfan e be yip’ fan rogon ni gad ma lemnag e girdi’ nge rogon e ngongol rodad ngorad. Nap’an ni gad ra guy fel’ngin be’, ara da guyed boch ban’en nib manigil ni ke rin’, ara ir be’ nib ga’ lungun u puluwdad, ma aram e gad ra dag e tayfan ngak. Ma rib ga’ fan ni ngad rin’ed e re n’ey ni bochan e riyul’ ni gad baadag ni ngad rin’ed.​—Matt. 15:8.

5. Mang e rayog ni nge ayuwegdad ni ngaud ted fan e girdi’?

⁵ Baadag Jehovah ni ngaud ted fan e girdi’. Bin riyul’ riy e baadag ni ngaud ted fan e “am.” (Rom. 13:​1, 7) Machane rayog ni nge gaar boch e girdi’, “Gu baadag ni nggu tayfan e piin bay rogon ni ngan tay farad.” Ba puluw e re lem ney, fa? Gadad e pi tapigpig rok Jehovah e gad manang ni gathi kemus ni gad ma tayfan e girdi’ ni bochan rogon e ngongol rorad. Ya gad ma tay farad ni bochan e ba t’uf Jehovah rodad ma gad baadag ni ngad felfelan’naged.​—Josh. 4:14; 1 Pet. 3:​15, 16a.

6. Rayog ni ngam tayfan be’ nder ma tayfam, fa? Mu tamilangnag. (Kum guy e sasing .)

⁶ Sana rayog ni nge gaar boch e girdi’ u wan’rad, ‘Rayog ni ngam tayfan be’ nder ma tayfam, fa?’ Arrogon. Am lemnag e n’en ni buch rok boch e girdi’. I tamra’nag Saul ni Pilung Jonathan ni fak u p’eowchen e girdi’. (1 Sam. 20:​30-34) Yugu aram rogon miki ulul Jonathan ni nge ayuweg e chitamangin ko pi mahl ni un tay nge mada’ ko rofen ni yim’ Saul riy. (Ex. 20:12; 2 Sam. 1:23) Eli ni ir e Prist nib Tolang e t’ar e thin nga daken Hannah ni be yog ni ke chingaw. (1 Sam. 1:​12-14) Machane me non ngak Eli u fithik’ e tayfan ni yugu aram rogon ni goo yimanang u Israel nder yag ni nge rin’ e maruwel rok nib fel’ rogon ni ir reb e matam nge prist nib tolang. (1 Sam. 1:​15-18; 2:​22-24) Ma fapi pumoon nu Athens e ra darifannaged apostal Paul mu u rogned ni ir be’ “nde nang ban’en ma ba ufanthin.” (Acts 17:18) Yugu aram rogon, me non Paul ngorad u fithik’ e tayfan. (Acts 17:22) N’en ni rin’ e pi cha’ney e be dag ni faanra rib t’uf Jehovah rodad ma dubdad ni ngad rin’ed ban’en nde m’agan’ ngay, ma rayog ni nge k’aringdad ni ngad ted fan e girdi’ ngki mada’ ko ngiyal’ nib mo’maw’ ngodad. Ere chiney e ngad weliyed murung’agen e piin bay rogon ni ngad ted farad nge fan ni ngad rin’ed e re n’ey.

UM TAYFAN CHON E TABINAW ROM

7. Mang e rayog ni nge mo’maw’nag ngodad ni ngaud daged e tayfan ko girdi’ u lan e tabinaw rodad?

⁷ Magawon. Boor e tayim ni gad ma rin’ chon e tabinaw rodad boch ban’en u taabang. Bochan e re n’ey, ma aram fan ni gad manang pi fel’ngirad nge pi meewar rorad. Rayog ni bay boch i yad ni ke yib ba mit e m’ar ngak ni be mo’maw’nag rogon ni ngan ayuwegrad, ara be magafan’rad nib pag rogon. Ku rayog ni bay boch i yad ni ma non ma ma ngongol u boch e kanawo’ ni ma kirebnag lanin’dad. Ku bay boch e girdi’ ndarur daged e tayfan ko girdi’ u lan e tabinaw rorad, ko bin ngar guyed rogon ni nge par e tabinaw rorad ni bangi ban’en nrayog ni ngan pirieg e toffan nge gapas riy. Bochan e re n’ey, ma aram e dabiyog ni nge maruwel chon e tabinaw u taabang nib fel’ rogon. Ra dab un dag e tayfan u lan e tabinaw, ma aram e dabiyog ni nge maruwel chon e tabinaw nib taareban’rad ni bod e m’ar ko ulul ni ma mo’maw’nag ni nge maruwel yu yang u dowey nib fel’ rogon. Machane bin riyul’ riy e rayog ni ngad filed rogon ni nge bagadad mi i dag e tayfan ngak bagadad u lan e tabinaw nib thil ko m’ar ko ulul ndabiyog ni ngad tafalaynaged ni gadad rodad.

8. Mang nib ga’ fan ni ngaud ted fan chon e tabinaw rodad? (1 Timothy 5:​4, 8)

⁸ Mang fan ni ngaun dag e tayfan? (Mu beeg e 1 Timothy 5:​4, 8, NW.b) U lan e gin som’on e babyor ni yoloy Paul ngak Timothy, me weliy riy rogon nsusun e nge be’ u lan e tabinaw me ayuweg be’ ko tin nib t’uf rok. I yog ni fan ni ngad ted fan chon e tabinaw rodad ni aray rogon e bochan e ‘yul’yul’ rodad ngak Got,’ ma gathi bochan e ban’en nthingar da rin’ed. Re n’ey e be yip’ fan ni gad ma rin’ e re n’ey ni bochan e ba t’uf Jehovah rodad ma bang ko liyor rodad ngak. Jehovah e ir e ngongliy e yaram ni fan ko tabinaw. (Efe. 3:​14, 15) Ere nap’an ni gad ra tayfan be’ u lan e tabinaw rodad, ma aram e gad be tayfan Jehovah ni Ir e Sunmiy e tabinaw. Ireray reb i fan nrib t’uf ni ngaud ted fan chon e tabinaw rodad!

9. Uw rogon nrayog ni nge dag reb i figirngiy nge leengin e tayfan ngorow? (Kum guy e sasing.)

⁹ Rogon ni ngaun dag e tayfan. Reb i figirngiy ni ma tayfan leengin e ma dag ngak nib t’uf rok u nap’an ni yigoo yow ngu nap’an ni yow bay u fithik’ e girdi’. (Prov. 31:28; 1 Pet. 3:7) Der ma li’, ara tamra’nag, ara k’aring ni nge lemnag ndariy fan. Arielc ni ma par u Argentina e yog ni gaar: “Bay yu ngiyal’ ni ma yog leengig boch ban’en ni ma kirebnag lanin’ug ni bochan e m’ar rok. Nap’an nra buch e re n’ey, ma gu ma puguran ngog ni gathi ri aram rogon e n’en bay u laniyan’. Kug ma guy rogon ni nggu lemnag fare thin ni bay ko 1 Korinth 13:​5, ya ma ayuwegeg ni nggu non ngak u fithik’ e tayfan ko bin nggu non ngak u fithik’ e damumuw.” (Prov. 19:11) Ra m’ug ni be tayfan e en leengiy figirngin ni faanra i weliy fel’ngin ngak yugu boch e girdi’. (Efe. 5:33) Der ma gathibthibnag, ma der ma moningnag, maku der ma pining boch e ngachal ngak ni nge darifannag, ya manang ni mit ney e ngongol e rayog ni nge kirebnag e mabgol. (Prov. 14:1) Bay reb e walag nib pin u Italy ni ma magafan’ figirngin nib pag rogon ni yog ni gaar: “Yu ngiyal’ e gu ma lemnag ni kaygi pag rogon e magafan’ ni be tay figirngig. Kafram e ma m’ug u owcheg nge thin rog nda gur tayfan. Machane kug guy ni faanra ug par nug be chag ko girdi’ ni yad ma weliy murung’agen yugu boch e girdi’ u fithik’ e tayfan, ma aram e ma k’aringeg ni nggu tayfan figirngig.”

10. Uw rogon nrayog ni nge tayfan e piin bitir e gallabthir rorad?

¹⁰ Gimed e piin bitir e ngam folgad ko pi motochiyel ni ke tay e gallabthir ni ngaum folgad riy. (Efe. 6:​1-3) Um nonad ko gallabthir romed u fithik’ e tayfan. (Ex. 21:17) Nap’an ni yow ra pilibthir i yan, ma sana rayog ni ke yoor boch ban’en nib t’uf ni ngam ayuwegrow riy. Ere mu ayuwegrow u rogon nrayog rom. Am lemnag e n’en ni buch rok María ni chitamangin e gathi ir reb e Pi Mich Rok Jehovah. Nap’an ni m’ar e chitamangin ma i mo’maw’nag ngak ni nge ayuweg. I yog ni gaar: “Gathi kemus nug ma meybil ni ngan ayuwegeg ni nggu tayfan e chitamag, ya ngkun ayuwegeg ni nggu dag e tayfan ngak u daken e ngongol rog. Gu lemnag ni faanra ke yog Jehovah ni nggu tayfan e gallabthir rog, me ere ku rayog ni nge pi’ gelngig ni nggu rin’ e re n’ey. Munmun mug nang nde t’uf ni nge thilyeg e chitamag e ngongol rok mfin gu dag e tayfan ngak.” Faanra ud ted fan chon e tabinaw rodad ni yugu aram rogon nib mo’maw’ ngodad, ma aram e gad be tayfan e yaram rok Jehovah.

UM TAYFAN E PIIN TAAREB E MICHAN’ ROMED

11. Mang fan nrayog ni nge mo’maw’ ngodad ni ngaud ted fan e piin taareb e michan’ rodad?

¹¹ Magawon. Piin taareb e michan’ rodad e yad ma fol ko motochiyel u Bible; machane bay yu ngiyal’ ndarur daged e sumunguy ngodad, ara rrin’ed boch ban’en nde mat’aw ngodad, ara ra k’aringed e kankanan’ ngodad. Faanra ke rin’ reb e walag “ban’en ni ke dabuy” bagadad, ma rayog ni nge mo’maw’ ni ngad daged e tayfan ngak. (Kol. 3:13) Ere mang e ra ayuwegdad ni ngaud ted fan e piin taareb e michan’ rodad?

12. Mang nib ga’ fan ni ngaud ted fan e piin taareb e michan’ rodad? (2 Peter 2:​10, 11)

¹² Mang fan ni ngaun dag e tayfan? (Mu beeg e 2 Peter 2:​10, 11, NW.d) U lan e gin l’agruw e babyor ni yoloy Peter e yog riy ni bay boch e girdi’ ko ulung ni Kristiano ko bin som’on e chibog ni yad be yog boch ban’en ni be darifannag e “piin bay rogon ni ngan tay farad” ni aram e piin piilal u lan e ulung. Mang e rin’ e pi engel ni ur guyed e n’en be buch? Da rogned ban’en nib kireb u murung’agen e pi girdi’ nem ni bochan e “yad be tayfan Jehovah.” Am lemnag e re n’ey! I siyeg e pi engel ni yad ba flont ni nga rogned boch ban’en nib kireb u murung’agen e pi pumoon nem nib tolangan’rad. Ya n’en nrin’ed e ra paged fan ngak Jehovah ni nge pufthinnagrad me ginangrad. (Rom. 14:​10-12; mu taarebrogonnag ko Jude 9.) Rayog ni ngad filed ban’en rok e pi engel. Faanra susun e dab da darifannaged e piin yad be togopuluw, me ere piin taareb e michan’ rodad e susun e ri dab da darifannaged yad. Ya susun e ‘nge pasigan’dad ngay’ ni ngaud ted farad. (Rom. 12:10) Gad ra rin’ e re n’ey, ma aram e be dag ni gad be tayfan Jehovah.

13-14. Uw rogon nrayog ni ngaud daged e tayfan ko pi walag u lan e ulung? Mu weliy boch e kanawo’ nrayog ni ngan rin’ e re n’ey riy. (Kum guy e sasing.)

¹³ Rogon ni ngaun dag e tayfan. Gimed e piin piilal e ngam guyed rogon ni ngam filed ban’en ko girdi’ u fithik’ e t’ufeg. (Filem. 8, 9) Faanra ba t’uf ni ngam fonownaged be’ mi gimed rin’ u fithik’ e sumunguy, maku dab mu rin’ed ko ngiyal’ ni be kankanan’med. Gimed e pi walag nib pin e rayog ni ngam ayuweged e ulung ni nga i par ni bay e tayfan riy ni aram e dab um uned ko dugdugthin ara um t’ared e thin nga daken be’. (Titus 2:​3-5) Gad gubin nrayog ni ngad daged ni gad be tayfan e piin piilal ni aram e ngaud folgad rorad, ma gad be pining e magar ngorad ko maruwel nib gel ni yad ma tay ni ngar yarmiyed e pi muulung ni gad ma tay, nge fare maruwel ni machib, mu kur ayuweged e piin yad be yan ni ngar rin’ed “ban’en nib kireb.”​—Gal. 6:1; 1 Tim. 5:17.

¹⁴ Bay reb e walag nib pin ni ka nog Rocío ngak nib mo’maw’ ni nge tayfan reb e piilal ni fonownag. I yog ni gaar: “Gu lemnag ni kaygi gel e thin ni ke yog ngog. Ra gu bay u tabinaw ma gu ma gathibthibnag. Yugu aram rogon ni gu ma guy rogon ndabi m’ug ko ngongol rog, machane gu lemnag ni gathi riyul’ ni baadag ni nge ayuwegeg ma dag motoyil ko fonow rok.” Ere mang e ayuweg Rocío? I yog ni gaar: “Nap’an nug be beeg e Bible rog, mug beeg fare thin ni bay ko 1 Thessalonika 5:​12, 13. Nap’an nug nang nda gur tayfan e re walag nem, ma aram me tabab ni nge magawon e nangan’ rog. Gu meybil ngak Jehovah mu kug gay murung’agen boch ban’en u lan yu ken e babyor rodad nrayog ni nge ayuwegeg ni nggu thilyeg rogon e lem nug be tay. Munmun mug nang ni gathi re walag nem tapgin e magawon rog, ya tolangan’ rog. Kug nang e chiney ni faanra nggu tayfan yugu boch e girdi’, mab t’uf ni nggu sobut’nag e lem rog. Kab t’uf ni nggu mon’og u rogon nug be rin’ e re n’ey machane bochan nug be athamgil ni ngaug dag e tayfan, ma gu manang nib felfelan’ Jehovah ko n’en nug be rin’.”

UM TAYFAN E GIRDI’ U WURU’ E ULUNG

15. Mang fan nrayog ni nge mo’maw’ ni ngad ted fan e girdi’ u wuru’ e ulung?

¹⁵ Magawon. Ba ga’ ni gad ma mada’nag e girdi’ u nap’an e machib ni gowa dubrad e tin riyul’ u Bible. (Efe. 4:18) Bay boch i yad ni ke mel’eg ni nge par nde nang ban’en ni bochan rogon nni chuguliyrad. Rayog nib t’uf ni ngad k’adedan’dad u puluwon e piin gad ma maruwel rorad ara pi sensey u skul nib mo’maw’ ni nge fel’ u wan’rad e tin gad ma rin’, nge piin gad nga maruwel ara skul ndarur daged e sumunguy ngodad. Ra munmun ma rayog ni nge dab kud ted farad ma dab kud daged e sumunguy ngorad.

16. Mang nib ga’ fan ni ngaud ted fan e piin ndarur pigpiggad ngak Jehovah? (1 Peter 2:12; 3:​15, 16a)

¹⁶ Mang fan ni ngaun dag e tayfan? Dab mu pagtalin ni ma tiyan’ Jehovah nga rogon ni gad ma ngongol ngak e piin nde mich Got u wan’rad. I puguran apostal Peter ngak e piin Kristiano ni ngongol nib fel’ ni yad ma rin’ e rayog ni nge k’aring e girdi’ ni ngar pininged e “sorok ngak Got.” Bochan e re n’ey, ma aram me yog ngorad ni ngaur weliyed e michan’ rorad “u fithik’ e sumunguy nge ta’fan.” (Mu beeg e 1 Peter 2:12; 3:​15, 16a.) Demtrug ko yibe pufthinnag e piin Kristiano ni bochan e michan’ rorad ara yad be weliy e michan’ rorad ngak be’ ni buguli yoror rorad, ma susun e ngar ngongolgad ngak e piin nde mich Got u wan’rad ni gowa bod ni yad bay u p’eowchen Got. Bin riyul’ riy e be yaliydad Jehovah ma be motoyil ko n’en gad be yog nge rogon ni gad be yog. Ere aram fan nib t’uf ni ngaud ted fan e girdi’ u wuru’ e ulung!

17. Uw rogon nrayog ni ngaud ted fan e girdi’ u wuru’ e ulung?

¹⁷ Rogon ni ngaun dag e tayfan. Nap’an ni gad be machib, ma dubdad ni nge lemnag e piin buchuuw ara dariy ban’en u Bible ni yad manang ndariy farad. Ya gad baadag ni ngaud ted yugu boch e girdi’ ni yad ba t’uf rok Got ma kab ga’ farad ngodad. (Hag. 2:7; Fil. 2:3) Faanra ke yog be’ e thin nib gel ngom ni bochan e michan’ rom, ma dab mog ban’en ni nge m’ug riy ni gab llowan’ ma ir e dariy ban’en ni manang ni bochan e ngam fulweg taban ngak. (1 Pet. 2:23) Faanra ka mog ban’en ni kam kalngan’um riy, mag wenig ngak ni ka chingiyal’ nem. Uw rogon nrayog ni ngam tayfan e piin gimed nga maruwel? Um maruwel nib gel mag guy rogon ni ngaum sap nga fel’ngin e piin gimed ma maruwel u taabang nge piin ga be maruwel rorad. (Titus 2:​9, 10) Faanra gab yul’yul’ mab gel e maruwel ni ga ma tay, ma yugu demtrug ko gubin ngiyal’ ni ga ra fel’ u wan’ e girdi’ fa danga’, mab mudugil ni ga ra felfelan’nag Got.​—Kol. 3:​22, 23.

18. Mang nib ga’ fan ni ngaud ted fan yugu boch e girdi’?

¹⁸ Boor fan nib fel’ ni ngaud ted fan e girdi’! Kad filed ni faanra ud ted fan chon e tabinaw rodad, ma aram e gad be tayfan Jehovah ni ir Lolugen e tabinaw rodad. Ku arrogon ni faanra ud ted fan e pi walag u lan e ulung, ma aram e gad be tayfan e Chitamangidad ni bay u tharmiy. Ma faanra ud ted fan e girdi’ u wuru’ e ulung, ma aram e ku gad be momnag ngorad ni ngki ba ngiyal’ mar ted fan e Got rodad. Mus ni faanra bay boch e girdi’ ndab ra ted fadad, machane ba ga’ fan ni ngad ted farad. Mang fan? Ya ra tow’athnagdad Jehovah. Ke micheg ni gaar: “Bay gu tay fan e piin ni yad be tay fag.”​—1 Sam. 2:30.