DISOLO DI NDONGOKOLO 31
NKUNGA 12 Yehova, Nzambe monene
Mambu mo Yehova kavanga mu diambu di vukisa batu ba masumu
“Nzambi wuzodila ngolo batu va nza, diawu kavanina muan’andi wumosi kaka.”—YOW. 3:16.
MAMBU MO MADI MU KHATI DISOLO DIADI
Tueka mmona phila yoyi Yehova katusadisila tunuanisa disumu ayi tunsadila. Matu mona phe phila yoyi katumonisina ntima kiadi mu kutuvana diluaku dizingila mvu ka mvu ayi mu kondo bue ba batu ba masumu.
1-2. a) Disumu muna mbi ayi bue tulenda kudinungina? (Tala “Tsudukusulu yi ziphova.”) b) Mbi tueka ntubila mu disolo diadi ayi mu masolo mankaka ma Nzo yi Nkengidi wawu? (Tala phe “Noti kuidi Mintangi” mu Nkengidi wawu.)
MAWU yangalala zaba phila yoyi Yehova keta kuzodila? Tala phila yimboti yoyi wulenda bakila mvutu mu kiuvu kioki: Longuka mambu momo kavanga mu diambu di kavukisa mu disumu ayi mu lufua. Disumua didi mbeni yingolo, dio kawedi nunga ko mu ngeyo veka. Tueta sumuka kadika lumbu ayi tueta fua mu bila ki disumu. (Lom. 5:12) Kadiambu ko buawu, zitsangu zimboti zidi. Mu lusadusu lu Yehova, tulenda nunga disumu. Ndungunu’eto yidi yikiedika!
2 Yehova wulembo tatamana sadisa batu banuanisa disumu vame duka nduka nduka 6 000 ki mimvu. Bila mbi? Bila weta kutuzola. Tona vana thonono wuzola batu, wuvanga mambu mawombo mu kubasadisa banuana mvita beni. Nzambi zebi ti disumu dieta nata mu lufua ayi kakadi tia ti tufua. Tidi ti tuzinga mvu ka mvu. (Lom. 6:23) Mawu mambu katidi kuvangila. Biuvu bitatu tueka ntadila mu disolo diadi: 1) Bue Yehova kavanina vuvu kuidi bankua masumu? 2) Bue batu ba masumu ba thangu thama babakila nlemvo kuidi Yehova? 3) Bue Yesu kavukisila batu mu disumu ayi mu lufua?
BUE YEHOVA KAVANINA VUVU KUIDI BATU BA MASUMU?
3. Bue bambuta zieto batheti bayiza bela minsumuki?
3 Mu thangu Yehova kavanga bakala ditheti ayi nketo wutheti, wutomba ti baba mu zikhini. Wubavana buangu kimboti kizingila, dikaba di dikuela ayi kiyeko kimosi ki kitoko. Wubavana kiyeko kiwesa ntoto woso mu bana bobo bam’buta ayi kitula ntoto woso paladiso banga tsola yi Edeni. Vayi wubavana nsiku mosi wukambulu phasi mu tumukina. Ayi wubakebisa ti, bawu kambu tumukina nsiku beni, mu kuntombukila mu nko, disumu diawu diela kubanata mu lufua. Tuzebi diambu diodi disalama. Mbasi mosi yimbimbi yoyi yisi zola ko Nzambi buba phe batu, yivukumuna Adamu ayi Eva bavanga disumu. Adamu ayi Eva bavukumuka kuidi Satana. Bo basi tudila ko Disa diawu di luzolo ntima, basumuka. Banga phila tubuzabidi, ziphova zi Yehova zimonika ti zidi zikiedika. Tona mu lumbu beni kina, bayiza dengana bivonza, bayiza tona nuna ayi tsuka tsuka bayiza fua.—1 Mo. 1:28, 29; 2:8, 9, 16-18; 3:1-6, 17-19, 24; 5:5.
4. Bila mbi Yehova keta lendila disumu ayi keta kutusadisila tudinuanisa? (Loma 8:20, 21)
4 Yehova wusonikisa mu Bibila disolo dikiadi di Adamu ayi Eva mu diambu di mamboti meto. Diawu dieta kutusadisa tusudika bila kioki keta lendila disumu. Disumu dieta kutuvambisa ayi Disa dieto ayi dieta kutunata ku lufua. (Yes. 59:2) Diawu Satana, pheve yitombuka yoyi yitukisa mambu moso mambimbi keta zodila disumu ayi keta tombila kuditembikisa. Kabanzila ti wubaka ndungunu yinneni ku tsola yi Edeni. Vayi kasi sudika ko phila yoyi Yehova kadidi luzolo. Kadi khumbu Nzambi kabalula lukanu luandi mu diambu di bana ba Adamu ayi Eva. Nzambi weta zola batu, diawu kathumu bavanina vuvu. (Tanga Loma 8:20, 21.) Yehova wuzaba ti bana bankaka ba Adamu ayi Eva bela sobula kun’zola ayi bela kunlomba lusadusu muingi banunga disumu. Ayi bo kadi Disa ayi mvangi, wubavana diluaku di botuka mu disumu ayi di kumfikama. Yehova mbi katula mu kubutudila?
5. Thangu mbi Yehova kavanina vuvu mu khumbu yitheti kuidi batu ba masumu? Sudikisa. (1 Mose 3:15)
5 Tanga 1 Mose 3:15. Khumbu yitheti yoyi Yehova kavanina vuvu kuidi batu ba masumu yidi mu thangu kavana Satana tumbu. Nzambi wubikula ti kuela ba na “nkuna” wowo wela vana batu vuvu. Nkuna beni wela kosikisa Satana ayi wela botula mambimbi moso momo katukisa ku tsola yi Edeni. (1 Yow. 3:8) Vayi nkuna beni wufueti keta mona phasi tuamina mambu beni masalama. Satana wummonisa phasi ayi wutukisa lufua luandi. Diambu beni ditula Yehova phasi mu ntima. Vayi phasi beni yiba mu diambu di batu bawombo bavuka mu disumu ayi mu lufua!
PHILA YOYI BATU BAKAMBU LUNGA MU THANGU THAMA BAYANGIDIKILA YEHOVA
6. Babakala bobo baba minu, banga Nowa ayi Abeli, mbi batula mu diambu di bafikama kuidi Yehova?
6 Mu bitandu biobi biladakana, fioti fioti Yehova wumonisa bumboti mboti phila yimboti yoyi batu ba masumu balenda kumfikimina. Abeli muana wummuadi wu Adamu ayi Eva, wuba mutu wutheti mu monisa minu kumanima ma mambu momo masalama ku tsola yi Edeni. Abeli bo kazola Yehova, wutomba kunyangidika ayi bo katomba fikama kuidi Niandi, wumvana nkayilu. Abeli wuba mvungi mamemmi, diawu kabongila mua ndambu mintueni mi mamemi, wumizenga madinga ayi wumivana nkayilu kuidi Yehova. Bue Yehova kamuena diambu diodi Abeli kavanga? “Wuyangalala Abeli ayi nkayilu’andi.” (1 Mo. 4:4) Yehova wuyangalala minkayilu miphila beni yina miomi mivanu kuidi batu bobo beba kun’zolanga ayi bobo beba kuntudilanga ntima—banga Nowa. (1 Mo. 8:20, 21) Mu kikinina ntindu wu minkayilu miphila beni yina, Yehova wumonisa ti kalenda lemvukila batu ba masumu ayi balenda fikama kuidi niandi.b
7. Dilongi mbi tubeki mu luzolo lolo Abalami kamonisa mu vana muan’andi nkayilu?
7 Yehova wulomba Abalami, bakala diodi diba minu kingolo, kavanga diambu dimosi diphasi—vana muan’andi Isaki nkayilu. Mu kondo finda phaka, Abalami wumona ti diambu beni phasi diba mu kudivanga. Kadiambu ko buawu, wukubama mu kubutudila. Vayi Yehova wunkakidila mu thangu kedi kavonda muan’andi. Kifuani beni kieta longa kiedika kimfunu wombo kuidi minkuikisi mioso. Yehova wuba wukubama mu vana muan’andi wumosi kaka wuluzolo nkayilu. Yehova weta zola buwombo batu.—1 Mo. 22:1-18.
8. Mu thangu yi minsiku, minkayilu tsundu mbi miba? (3 Mo. 4:27-29; 17:11)
8 Mu bitandu biobi bilandakana kuntuala, nsiku wuvanu kuidi bana ba Iseli bavananga minkayilu miomi mimfuka masumu ma dikanda di Nzambi. (Tanga 3 Mose 4:27-29; 17:11.) Minkayilu beni mina mimonisa ti kufueti ba na nkayilu wowo wulutidi wunneni, nkayilu wowo wela vukisa bumboti mboti batu boso mu disumu. Mim’bikudi mi Nzambi mu lutuadusu lu pheve santu misudikisa ti nkuna wowo wuvanunu tsila, widi bukiedika muana wumfunu wu Nzambi, kafueti keta mona phasi ayi vondu. Wela vondu banga dimemi diodi divanunu nkayilu. (Yes. 53:1-12) Yindula theti: Yehova wubaka khubukulu mu diambu di muan’andi wumosi kaka wu luzolo kavanu nkayilu mu diambu di kavukisa batu—buba phe ngeyo—mu disumu ayi mu lufua!
BUE YESU KAYIZILA MU DIAMBU DI VUKISA BATU?
9. Mambu mbi Yowani M’botiki katuba mu diambu di Yesu? (Ebelewo 9:22; 10:1-4, 12)
9 Mu tandu kitheti ki thangu’eto, Yowani M’botiki, sadi ki Nzambi, wumona Yesu muisi Nazaleti ayi wutuba ti: “Tala muana dimemi di Nzambi wum’botulanga masumu va nza!” (Yow. 1:29) Ziphova beni ziozi zitubulu mu lutuadusu lu pheve santu zimonisa ti Yesu niandi nkuna wowo wubikulu tona thama. Wela vana nkayilu wowo wuvanunu tsila. Buabu viokila mu thama, kuyiza ba na vuvu kimosi kingolo mu diambu di batu ba masumu—ndungunu yinneni mu diambu di masumu.—Tanga Ebelewo 9:22; 10:1-4, 12.
10. Bue Yesu kamonisina ti “kutela” batu ba masumu kayiza?
10 Yesu wuluta tula thalu’andi kuidi batu bobo bavonga mu bila ki disumu ayi wubatedisa baba balonguki bandi. Wuzaba ti disumu didi tho yinneni yi ziphasi ziozi batu balembo dengana. Wutedisa babakala ayi baketo bobo bazabakana ti badi minsumuki. Mu sadila kifuani kimosi, wusudikisa ti: “Batu bobo badi buvini bumboti batombanga ko munganga vayi batu bo badi bimbevo bawu bantombanga munganga.” Wubue tuba diaka ti: “Bila ndisi kuiza tela ko batu basonga vayi ndiyiza tela bankua masumu.” (Mat. 9:12, 13) Yesu wudukisa ziphova beni ziozi. Mu thangu nketo mosi kansukula malu mu matsuela mandi, Yesu wunkambila mu zanti ayi wulemvukila masumu mandi. (Luka 7:37-50) Wusamunina nketo muisi Samali kiedika kimfunu wombo va dibulu di nlangu, kadiambu ko wuzaba ti luzingu lu kitsuza kaba. (Yow. 4:7, 17-19, 25, 26) Nzambi wumvana lulendo lumanisa diambu diodi disumu dieta totula—lufua. Mu phila mbi? Yesu wufulukisa batu—babakala, baketo, bana, ayi bakulutu.—Mat. 11:5.
11. Bila mbi batu ba masumu beba zodilanga Yesu?
11 Diedi kutuyitukisa ko mu zaba ti buba batu bobo bakivana mu vanga masumu bazola fikama Yesu. Wubamonisina ntima kiadi ayi wukitula va buangu kiawu. Beba monanga ko phasi mu kumfikama. (Luka 15:1, 2) Yesu wuniemisa ayi wuvana nsendo kuidi batu bobo bamonisa minu kuidi niandi. (Luka 19:1-10) Yesu wumonisa ntima kiadi banga kuandi phila buididi Siandi. (Yow. 14:9) Mu nzila yi ziphova ziandi ayi mavanga mandi, Yesu wumonisa ti Siandi ntima kiadi kadi ayi weta zola batu ayi tidi ti wumosi mosi mu bawu kanunga mvita wu disumu. Yesu wusadisa minsumuki babalula mavanga mawu ayi banlandakana.—Luka 5:27, 28.
12. Dilongi mbi Yesu katuvana mu lufua luandi?
12 Yesu wuzaba mambu momo meba kumvingila. Mu khumbu ziwombo kakambila balonguki bandi ti bela kumvakula ayi kum’banda va nti. (Mat. 17:22; 20:18, 19) Wuzaba ti nkayilu’andi wela botula masumu ma nza, banga phila Yowani kaditubila ayi banga phila mim’bikudi badibikudila. Yesu wulonga ti, kumanima ma lufua luandi ‘wela benda mintindu mioso mi batu’ kuidi niandi. (Yow. 12:32) Batu ba masumu balenda yangidika Yehova mu kikinina Yesu banga Pfumu’awu ayi landakana zithambi ziandi. Bawu kubutudila, tsuka tsuka bela “kulu mu masumu.” (Lom. 6:14, 18, 22; Yow. 8:32) Mu luzolo luandi loso ayi mu kibakala kioso, Yesu wukikinina lufua luphasi.—Yow. 10:17, 18.
13. Bue Yesu kafuila, ayi lufua luandi diambu mbi lulungisa? (Tala phe foto.)
13 Yesu bamvakula, bankanga, bamfinga, bamvueza, bam’baka mambu ayi bammonisa phasi. Masodi mannata va buangu kioki bamvondila ayi bam’banda va nti. Mu thangu keba tatamana monisa mvibudulu mu lufua beni luphasi, kuba diaka ayi Nioni weba luta mona phasi viokila niandi, Yehova Nzambi. Wukikakidila mu kondo sadila zingolo ziandi ziozi ka zimananga ko mu tomba vukisa muan’andi. Bila mbi? Bulendakana mbi bipusa Disa di luzolo kavangila mambu mu phila yoyi? Mu kondo finda phaka, luzolo. Yesu wutuba ti: “Bila Nzambi wuzodila ngolo batu va nza, diawu kavanina muan’andi wumosi kaka muingi woso mutu wukunwilukila kabika bungana vayi kabaka luzingu lukalumani.”—Yow. 3:16.
Mu thangu kabika ti bavonda muan’andi, Yehova wumona ziphasi ziwombo mu ntima muingi katukula mu disumu ayi mu lufua (Tala paragrafi 13)
14. Nkayilu wu Yesu mbi wukulonga?
14 Nkayilu wu Yesu widi dimbu kinneni ki luzolo lu Yehova kuidi bana ba Adamu ayi Eva. Widi dimbu kimmonisa ti Yehova weta kuzola buwombo. Wuvana muan’andi wumosi wuluzolo ayi wumonisa mvibudulu mu ziphasi zingolo ziozi kamona mu diambu di kavukisa mu disumu ayi mu lufua. (1 Yow. 4:9, 10) Ninga, tidi sadisa wumosi mosi mu beto kanuanisa ayi kanunga disumu!
15. Mbi tufueti tula muingi tubaka mamboti mu nkayilu wu khudulu wu Yesu wowo Nzambi katuvana?
15 Dikaba di Nzambi, diodi didi nkayilu wu khudulu wu Muan’andi wumosi kaka, ditusadisidi tubaka nlemvo mu masumu meto. Diawu, mbi tufueti tula? Yowani M’botiki ayi niandi veka Yesu, bavana mvutu mu kiuvu beni: “Lubalula mavanga, bila Kipfumu ki diyilu kifikimini.” (Mat. 3:1, 2; 4:17) Balula mavanga mfunu wombo kuidi ti tutidi nunga masumu ayi enati tutidi ba pfika pfika ayi Disa dieto di luzolo. Balula mavanga mbi kunsundula ayi bue kueta kutusadisila tuyangidika Yehova ka diambu ko tuidi bankua masumu? Disolo diodi dilandikini diela vana mvutu mu kiuvu beni.
NKUNGA 18 Tózala na botɔndi mpo na lisiko
a TSUDUKUSULU YI ZIPHOVA: Mu Bibila kuma “disumu” kilenda sundula vanga mambu mambimbi voti kambu zingila mu nguizani ayi minsiku mi Yehova. Vayi kuma “disumu” kilenda sundula phe kambu ku lunga voti disumu diodi ditubikila Adamu. Disumu diodi ditubikila Adamu diawu dieta tula ti tufuanga beto boso.
b Yehova wukikinina minkayilu mi batu bakuikama bila wuzaba ti mu bilumbu biobi bilandakana kuntuala, Yesu wela vana luzingu luandi nkayilu mu diambu di vukisa batu mvimba mvimba.—Lom. 3:25.