Noviembre
Domingu 1 de noviembre
Ni go pan riʼ zapa enda nabani ni qué zaluxe (Juan 6:58).
Ora rúninu ni ná Jiobá, zanda gudiibe laanu guiráʼ ni biniti Adán ne Eva, guibáninu sin qué chuʼ dxi gátinu. Maʼ qué niná Adán ne Eva ñúnicaʼ ni ná Jiobá purtiʼ qué ñannaxhiicaʼ laabe de guidubi ladxidoʼcaʼ. Neca zacá, bidii Jiobá lugar guibánicabe xcaadxi tiempu para gápacabe xiiñicabe, ne gusiniisicabe laacaʼ modo nácabe. Cumu bixélecabe de Jiobá la? qué nindaa bidiicabe cuenta cadi jneza decisión gucuaacabe. Xiiñicabe ni jma huaniisi biiti biʼchiʼ, ne ra gudiʼdiʼ tiempu, nabé malu ne egoísta guca binni (Gén. 4:8; 6:11-13). Peru maca napa Jiobá ti modo para gulá ca descendiente stiʼ Adán ne Eva ni guni servir laabe (Juan 6:38-40, 57). Ora jma guiziidiluʼ pabiáʼ nadxii Jiobá ne napa paciencia lii la? jma zannaxhiiluʼ laa. Qué zúniluʼ ni biʼniʼ Adán ne Eva, sínuque zudii gana lii gudiiluʼ guendanabani stiluʼ Dios. w19.03 2 párr. 3; 4 párr. 9
Lunes 2 de noviembre
Laguni sentir ni cayuni sentir stobi (1 Ped. 3:8).
Gúninu stipa pur guiénenu ca guendanagana cadiʼdiʼ familia stinu ne ca hermanu stinu. Guizaaláʼdxinu ca joven, ca ni huará, ca ni maʼ nagola ne ca ni gutiʼ tuuxa familia stiʼ. Guinabadiidxanu laacaʼ ximodo nuucaʼ ne gucaadiaga chaahuinu ni gábicabe laanu. Gúninu stipa para guni sentírcabe dxandíʼ riénenu ni cadíʼdicabe. Ne gúninu stipa pur gúninu guiráʼ ni nuu lu nanu para gacanenu laacabe. Ora rúninu ndiʼ la? rusihuínninu dxandíʼ nadxiinu laacabe (1 Juan 3:18). Ora chigacanenu xcaadxi la? naquiiñeʼ gúninu stipa pur guiénenu laacaʼ purtiʼ gadxé gadxé modo ridxaagalú cada binni ca guendanagana stiʼ. Nuu tu laa qué raca nagana para laa guiníʼ ni cayaca, peru nuu tu laa coʼ. Nga runi, ora nuunu gacanenu tuuxa la? zápanu cuidadu ne qué zanabadiidxanu laa xiixa ni gusituí lú (1 Tes. 4:11). Ne zándaca ziuu ora gabi tuuxa laanu xi cayaca ne qué ziuuláʼdxinu ni gabi laanu. Peru caquiiñeʼ guiénenu laabe purtiʼ nga nga ni cayuni sentirbe. Nga runi, caquiiñeʼ gucaadiaga chaahuinu ne cadi casi ziuunu guininu xiixa (Mat. 7:1; Sant. 1:19). w19.03 19 párr. 18, 19
Martes 3 de noviembre
Guizáʼ bidxibeʼ (Neh. 2:2).
¿Ridxíbiluʼ guiniʼluʼ ni rusiidiʼ Biblia nezalú stale binni la? Guidúʼyanu ejemplu stiʼ Nehemías, laa biʼniʼ dxiiñaʼ ra palaciu stiʼ ti rey nabé nadipaʼ. Ora gúnnabe maʼ binitilú ca muru ne ca puertaʼ stiʼ guidxi Jerusalén la? guizáʼ guyuube triste (Neh. 1:1-4). Zanda guxuíʼlunu pabiáʼ bidxíbibe ora gudxi rey que laabe gusiénebe laa xiñee nuube triste. Ante guicábibe, bíʼnibe ti oración nagueenda. Ne pur ngue, guizáʼ gucané rey que xquidxi Dios (Neh. 2:1-8). Yanna guietenaláʼdxinu ejemplu stiʼ Jonás. Ora gudxi Jiobá laabe chitídxibe ca binni de Nínive chiguinitilucaʼ la? guizáʼ bidxíbibe ne bireebe zebe sti guidxi (Jon. 1:1-3). Peru cumu gucané Dios laabe la? bíʼnibe ni gunabaʼ laabe ne guizáʼ gucané stiidxabe ca binni de Nínive (Jon. 3:5-10). Ejemplu stiʼ Nehemías rusiidiʼ laanu xiñee risaca guni orarnu ante guicábinu. Ne ejemplu stiʼ Jonás rusiidiʼ laanu zanda gacané Jiobá laanu neca guizáʼ cadxíbinu. w19.01 11 párr. 12
Miércoles 4 de noviembre
Ne tutiica usaana lidxi o familia sti pur naa ne pur stiidxa Dios la? zacaa ti gayuaa tantu de ni bisaana que, ne dxi usulú guidxilayú cubi la? zapa ti enda nabani ni qué zaluxe (Mar. 10:29, 30).
Ora ricá íquenu gúninu ni ná ca norma stiʼ Dios lu xquendanabáninu zándaca chuʼ tu guixeleʼ de laanu. ¿Xiñee yaʼ? Purtiʼ ora canabaʼ Jesús pur ca xpinni la? gúdxibe Jiobá ca diidxaʼ riʼ: «Biquiiñeʼ stiidxaluʼ para guni santificarluʼ laacabe, purtiʼ stiidxaluʼ nga ni dxandíʼ» (Juan 7:17, TNM). Diidxaʼ «santificar» laaca riníʼ ni «guleechú laacabe». Ora rinándanu cani rusiidiʼ Stiidxaʼ Dios la? rixélenu de cani runi binni guidxilayú. Gadxé modo ruuyaʼ binni laanu purtiʼ maʼ gadxé laanu ne maʼ rinándanu cani rusiidiʼ Biblia. Cadi nuunu guixélecabe de laanu, peru zándaca guixeleʼ caadxi de ca xhamígunu o familia stinu de laanu o dede zándaca gucaalucaʼ laanu pur ni runi crenu. Ne zacá guníʼ Jesús zazaaca ca xpinni ora guníʼ ca diidxaʼ riʼ: «Ca binni lidxi pe hombre zaca nanalaʼdxi laa» (Mat. 10:36). Ne laaca gúdxibe laanu neca gusaana de gúninu stale cosa risaca jma stale ni zabeendunu pa sinu cani dxandíʼ rusiidiʼ Stiidxaʼ Dios. w18.11 6 párr. 11
Jueves 5 de noviembre
Cudieeʼ xquixe peʼ guiráʼ congregación de xcaadxi nación (Rom. 16:4, TNM).
Bisisaca apóstol Pablo ca hermanu ne bisihuínnibe ni pur ni guniʼbe de laacaʼ. Guzéʼtenu ti ejemplu, siempre bidiibe xquíxepeʼ Jiobá pur laacaʼ lu ca oración bíʼnibe. Ne lu ca carta ni biseendabe ra nuucaʼ bicaabe guizáʼ risácacaʼ para laabe. Guzéʼtenu ti ejemplu. Lu Romanos 16:1-15, bizeetebe lá 27 xpinni Cristu. Bietenaláʼdxibe qué ñá Prisca ne Áquila xpídacaʼ pur laabe ne laaca guniʼbe gucané hermana Febe stale hermanu ne laaca gucané laabe. Guluu Pablo gana ca hermanu que purtiʼ guizáʼ rúnicaʼ dxiiñaʼ. Nanna Pablo imperfectu ca hermanu que. Neca zaqué, gúdxibe laacaʼ galán ca cualidad nápacaʼ. Nga runi, ora biuundaʼ carta que ra congregación que, guizáʼ biecheʼ ca hermanu que ora binadiágacaʼ ni guníʼ Pablo de laacaʼ. Nuunu seguru jma guca xhamígucabe Pablo. ¿Ñee nácanu casi Pablo ne gatigá rudiʼnu xquíxepeʼ ca hermanu de congregación stinu pur cani rúnicaʼ ne pur cani riniʼcaʼ la? w19.02 16 párr. 8, 9
Viernes 6 de noviembre
Qué zucheeniáʼ Dios (Job 27:5).
¿Ñee naquiiñeʼ gácanu perfectu para gácanu ti binni íntegro la? Coʼ, purtiʼ cadi ra cuchéʼsinu cayuuyaʼ Jiobá. Stiidxabe ná: «Pa ra cuchee si binni nga ñuuyaluʼ la? Jah, Jiobá, ¿tuu nga nuzuhuaa nezaluluʼ yaʼ?» (Sal. 130:3). Nánnabe imperfectu laanu ne rucheʼnu, ne runi perdonarbe laanu de guidubi ladxidoʼbe (Sal. 86:5). Laaca nanna Jiobá xi zanda ne xi qué zanda gúninu ne qué ribézabe gudiʼnu jma de ni qué zanda (Sal. 103:12-14). Yanna, ¿ximodo zanda gácanu ti binni completu o íntegro nezalube yaʼ? Ni jma caquiiñenu para gácanu ti binni íntegro nga guendarannaxhii. Guendarannaxhii ne lealtad ni nápanu Jiobá, Bixhózenu ni nuu guibáʼ, naquiiñeʼ gaca cani completu. Pa qué guiete lu guendarannaxhii stinu ora tídinu prueba la? zahuinni nácanu binni íntegro (1 Crón. 28:9; Mat. 22:37). Nánnanu jneza ca ley stiʼ Jiobá ne ni jma racaláʼdxinu nga gusiéchenu Bixhózenu ni nuu guibáʼ. Cumu nadxiinu Jiobá la? ndiʼ rucaa laanu gúʼyanu xi riníʼ íquebe primeru ante guicaanu ti decisión. Zacá rusihuínninu binni íntegro laanu. w19.02 3 párr. 4, 5
Sábadu 7 de noviembre
Gupa chaahuiʼ ladxidoʼloʼ (Prov. 4:23).
Guizáʼ riguidxi fe stinu ora ridúʼyanu ca cosa galán ni ribeendunu ora rúninu ni jneza (Sant. 1:2, 3). Runi sentirnu galán ora ruuyaʼ Jiobá laanu casi xiiñiʼ, ne nga rucaa laanu cadi gusaana de gúninu ni nabe (Prov. 27:11). Zanda iquiiñenu cada prueba tídinu casi ti oportunidad para gusihuínninu qué gápanu chupa ladxidoʼno (Sal. 119:113). Laanu dxandíʼ nadxiinu Jiobá de guidubi ladxidoʼno ne nuunu decididu chinándanu ca mandamientu stibe ne gúninu ni nabe (1 Rey. 8:61). Guiranu rucheʼnu, purtiʼ imperfectu laanu. Ora rucheʼnu, cadi guiaandaʼ laanu ejemplu stiʼ rey Ezequías. Purtiʼ neca bicheebe, guca arrepentirbe ne qué nusaana de ñúnibe ni ná Jiobá de guidubi ladxidoʼbe (Is. 38:3-6; 2 Crón. 29:1, 2; 32:25, 26). Nga runi, cadi gudiʼnu lugar guni biidiʼ Binidxabaʼ xquendabiaaninu. Guinábanu Jiobá gápanu ti ladxidóʼ ni ruzuubaʼ diidxaʼ ne gácanu fiel laa (1 Rey. 3:9; Sal. 139:23, 24). w19.01 18, 19 párr. 17, 18
Domingu 8 de noviembre
Cadi guiaana dxí nu de usisaca nu Dios purti ra udxiʼba nu laa pur irá ni huayuni para laanu la? casi ñaca cusigaʼde nu laa xiixa galán (Heb. 13:15).
Pa guni comentarnu ra reunión zacané ni laanu (Is. 48:17). ¿Ximodo yaʼ? Primé, pa quixhe íquenu guindisananu, zaca prepararnu para ca reunión ca, jma ziénenu cani zeeda lu Stiidxaʼ Dios ne zúninu cani lu xquendanabáninu. Guiropa, ora runi comentarnu jma ziuuláʼdxinu ca reunión rápanu. Ne guionna, cumu naquiiñeʼ gaca preparar chaahuinu para gudiʼnu ti comentariu la? qué ziaandaʼ laanu guiráʼ ni guni comentarnu. Laaca riuulaʼdxiʼ Jiobá gusihuínninu fe nápanu laa. Zanda chuʼnu seguru runadiágabe laanu ne rusisácabe stipa ni rúninu ora runi comentarnu ra reunión (Mal. 3:16). Ne rusihuínnibe ni ora riguube ndaayaʼ laanu (Mal. 3:10). Nápanu stale razón galán para guni comentarnu. w19.01 8 párr. 3; 9, 10 párr. 7-9
Lunes 9 de noviembre
Laucaa ná ni nadxabaʼ, ne lachinanda ni nachaʼhuiʼ (Rom. 12:9).
Rihuinni guizáʼ nuu xpiaaniʼ Jiobá pur modo runi tratarbe laanu. Lugar de gudiibe laanu stale ley, rusiidibe laanu né paciencia ximodo chinándanu ca ley stibe. Racaláʼdxibe chinándanu ca principiu stibe ne gaca nanaláʼdxinu ca cosa malu. Lu discursu ni bidii Jesús lu ti dani la? bizeetebe de ca cosa ni zanda gucaa laanu gucheʼnu (Mat. 5:27, 28). Jesús nga Rey stiʼ Reinu stiʼ Dios ne qué zusaana de gusiidibe laanu ndaaniʼ guidxilayú cubi ca (Heb. 1:9). Laaca zacanebe laanu gaca xquendabiaaninu ne cuerpu stinu perfectu. Bixuiʼlú ndiʼ: maʼ qué ziuu ni uquiinde lii gucheeluʼ ne laaca maʼ guirutiʼ zacaná pur imperfección. Oracaruʼ nga zaca ca xiiñiʼ Jiobá libre (Rom. 8:21). Ndaaniʼ guidxilayú cubi ca záparuʼ libertad stinu límite. Pa chinándanu ejemplu stiʼ Jiobá la? óraca nga zácanu libre (1 Juan 4:7, 8). w18.12 23 párr. 19, 20
Martes 10 de noviembre
Naquiiñeʼ gudii xheelaʼ ti certificadu de divorcio ne cuee laabe de ra lidxi (Deut. 24:1).
Pa guʼyaʼ hombre ca runi xheelaʼ «xiixa ni cadi jneza» la? óraca si nga zanda gaca divorciar de laabe. Peru ¿xii nga «ni cadi jneza» ca yaʼ? Qué ruzeeteʼ Ley ca xii ni. Peru zándaca laani nga xiixa cosa malu, ne cadi ti cosa ni huaxiéʼ risaca (Deut. 23:14). Peru dxi bibani Jesús stale de ca judíu que raca divorciarcaʼ pur intiica si cosa (Mat. 19:3). Peru laanu qué racaláʼdxinu gúninu casi bíʼnicabe. Tiempu bibani profeta Malaquías que la? stale hombre rucheené ne raca divorciar de xheelaʼ, zándaca para guichaganacaʼ sti gunaa jma joven ni qué runi adorar Dios. Profeta Malaquías guníʼ ximodo ruuyaʼ Jiobá guni hombre ca cosa ca. Profeta riʼ bicaa nanalaʼdxiʼ Jiobá «gaca divorciar binni» (Mal. 2:14-16). Ca diidxaʼ riʼ biaʼsi cani né ni cá lu Stiidxaʼ Dios ora caníʼ de guendaxheelaʼ, racá ná caquiiñeʼ «guicanú [hombre] xheelaʼ, ne zeeda gácacabe tobi si» (Gén. 2:24). Ne laaca guníʼ ique Jesús cásica riníʼ ique Bixhoze ora guníʼ: «Ni ma bichaaga Dios la? ma cadi indaa binni guidxilayú» (Mat. 19:6). w18.12 11 párr. 7, 8
Miércoles 11 de noviembre
Ma stale binni cabeza si ucaa diaga stiidxa Dios. Tu güi ni nga huaxiéʼ (Mat. 9:37).
Nuu xcaadxi hermanu randa rindeza sti lugar para guni jma lu xhiiñaʼ Jiobá. Ricábicabe casi bicabi profeta Isaías ora gunabadiidxaʼ Jiobá laa: «Tu guseendaʼ, ne tu cheʼ para guiníʼ pur laanu yaʼ», óraque bicábibe «¡Raríʼ nuaaʼ! Biseendaʼ naa» (Is. 6:8). ¿Ñee laaca racaláʼdxinu guicábinu casi bicabi Isaías ora chuʼ ti oportunidad para chigacanenu la? Ora guníʼ Jesús de dxiiñaʼ de gaca predicar ne gacanenu binni gaca discípulo guniʼbe: «Lainaba lu Dios useenda stale tu guni dxiiña ca, ti laabe nga xpixuaana ni» (Mat. 9:38). ¿Ñee zanda chiguni servirnu de precursor ra jma nuu necesidad la? O ¿zanda guni animarnu tuuxa guni ni la? Stale hermanu, ruuyacaʼ ti modo jma galán zanda gusihuínnicaʼ nadxiicaʼ Dios ne prójimo sticaʼ nga chigacanecaʼ ti lugar ra jma caquiiñeʼ tu guni predicar. ¿Ñee nuuruʼ xcaadxi modo para gúninu jma lu xhiiñaʼ Dios la? Pa guni aprovecharnu ca oportunidad riʼ, ziuʼnu nayecheʼ. w18.08 27 párr. 14, 15
Jueves 12 de noviembre
Cadi ibani tu para gapa si tu bidxichi, sínuque laguieche né biaʼ tiica napa tu (Heb. 13:5).
Lu ca Evangeliu riete ximodo ruuyaʼ Jiobá ca cosa material. Ante gueeda Jesús lu guidxilayú riʼ, gulibe ti guendaxheelaʼ ni huaxiéʼ napa bueltu para gusiniisi Xiiñibe (Lev. 12:8; Luc. 2:24). Biblia ná ora gule Jesús gudixe María laabe «ndaani ti cajón ra ro mani guixi, purti qué nidxela cabe ra ñaana cabe ndaani yoo» (Luc. 2:7). Pa ñacalaʼdxiʼ Jiobá la? ñanda nibibe ti familia napa bueltu para ñale xiiñibe ti lugar jma galán. Nga rusihuinni ni jma risaca para Jiobá nga guiniisi Xiiñiʼ ndaaniʼ ti familia espiritual, ni runi ni nabe primé lu xquendanabani. Ora ridúʼndanu relatu riʼ, rudiʼnu cuenta ximodo ruuyaʼ Jiobá ca cosa material. Stale hermanu runi stipa pur gudii stale cosa material ca xiiñiʼ neca qué gudiicaʼ laacabe ca cosa jma risaca, ca cosa espiritual. Peru para Jiobá la? ni jma risaca nga ca cosa espiritual. ¿Laanu yaʼ? ¿Ñee riníʼ íquenu casi riníʼ ique Jiobá la? ¿Xi rusihuinni ca cosa ni rúninu? w18.11 24, 25 párr. 7, 8
Viernes 13 de noviembre
¡Nayecheʼ nga guidxi ni napa Jiobá casi Dios stiʼ! (Sal. 144:15).
Ra nuu Jiobá nga cadá guendanayecheʼ, nga runi racaláʼdxibe guibáninu nayecheʼ ne rudiibe laanu stale razón para gácanu ni (Deut. 12:7; Ecl. 3:12, 13). Peru zándaca gaca nagana para laanu guibáninu nayecheʼ ndaaniʼ guidxilayú ra nabézanu riʼ. ¿Xiñee yaʼ? Nuu stale cosa ni zanda gusirá guendanayecheʼ ni nápanu. Caadxi de laacani nga gunítinu dxiiñaʼ stinu, gaca divorciarnu, gaca expulsar o gatiʼ ti familia stinu. Xcaadxi cosa ni zanda gucueeza para cadi chuʼnu nayecheʼ nga ca problema ni nápanu né familia stinu, guni burla ca compañeru ni runinenu dxiiñaʼ o cani rinenu scuela laanu, sanándacabe laanu pur runi adorarnu Dios o guseguyoocabe laanu. Laaca ngaca zanda guizaaca pa nápanu ti guendahuará ni maʼ qué rianda o nápanu depresión. Peru cadi guiaandaʼ laanu naca Jesucristu ti binni nayecheʼ, nácabe gobernante ne racaláʼdxibe quixhedxibe ladxidóʼ binni ne gacanebe laacaʼ guibánicaʼ nayecheʼ (1 Tim. 6:15; Mat. 11:28-30). Lu discursu ni bidiibe lu ti dani bizeetebe caadxi cosa ni zacané laanu para chuʼnu nayecheʼ neca gápanu guendanagana ni guniná laanu ndaaniʼ guidxilayú ra cayuni mandar Binidxabaʼ. w18.09 17, 18 párr. 1-3
Sábadu 14 de noviembre
Cadi guchuugutu láditu ne cadi ugatu guicha lucuatu pur tuuxa ni maʼ gutiʼ (Deut. 14:1).
Nuu binni raca nagana para laacaʼ gusaana caadxi costumbre ne tradición ni qué riuulaʼdxiʼ Dios para sicaʼ cani dxandíʼ rusiidiʼ Stiidxaʼ Dios (Prov. 23:23). Purtiʼ riníʼ íquecaʼ qué zanda gusaanacaʼ ca costumbre nápacaʼ pur ni guiníʼ familia sticaʼ, ca compañeru de dxiiñaʼ ne ca xhamígucaʼ. Ne jmaruʼ si raca ni nagana para laacabe pa rúnicabe xiixa para gusisácacabe ca binnilídxicabe ni maʼ guti. Ora ridúʼyanu pabiáʼ valor napa stale hermanu zanda gacané ni laanu guchaʼnu modo laanu. ¿Xi biʼniʼ ca xpinni Cristu de Éfeso ni biʼniʼ practicar brujería para sicaʼ cani dxandíʼ rusiidiʼ Stiidxaʼ Dios? Biblia ná: «Bedané ca libru stica para icá gui nezalú irá binni que. Ne ulee cabe cuenta pabiáʼ risaca cani. Biaʼsi bidii ni cincuenta mil moneda de plata» (Hech. 19:19, 20). Guyuu ca xpinni Cristu riʼ dispuestu guzaaquicaʼ ca libru caru que, ne pur ngue jma risaca ca ndaayaʼ gucuaacabe. w18.11 7 párr. 15, 16
Domingu 15 de noviembre
Despué de guca circuncidar guidubi guidxi que, biaanacaʼ ndaaniʼ campamentu que dede ra biándacaʼ (Jos. 5:8).
Cadi xadxí de gudiʼdiʼ Josué ndaaniʼ guiiguʼ Jordán, biiyabe ti hombre ni naaze ti espada. Gúcasini jefe stiʼ ejércitu stiʼ Jiobá ni maʼ nuu listu para guni defender xquidxi Dios (Jos. 5:13-15). Maca gudxi Jiobá Josué xi guiráʼ naquiiñeʼ gúnicaʼ para guicaacaʼ guidxi Jericó. Zándaca cadi casi zécabe biénecabe caadxi de cani canabaʼ Jiobá laacabe gúnicabe. Guzéʼtenu ti ejemplu, biʼniʼ mandar Jiobá gaca circuncidar guiráʼ hombre de guidxi Israel. Peru pa gúnicabe ni la? qué zapa diʼ ca soldadu que stipa para tíndecaʼ chupa chonna gubidxa (Gén. 34:24, 25; Jos. 5:2). Zándaca gunabadiidxaʼ ca soldadu de guidxi Israel ximodo guni defendercaʼ familia sticaʼ pa gucaalú ca enemigu sticaʼ laacaʼ. Peru qué nucaalú diʼ ca hombre de Jericó laacabe purtiʼ bidxíbicaʼ, ne qué nidxélacaʼ xi ñúnicaʼ. Biblia ná: «Bidaaguʼ dxiichiʼ ca puertaʼ stiʼ guidxi Jericó runi ca xiiñiʼ Israel ngue runi guirutiʼ ñanda ñuu ne guirutiʼ ñanda niree» (Jos. 6:1). Nuunu seguru jmaruʼ si gupa ca israelita que confianza Jiobá ne ni bizaaca riʼ. w18.10 23 párr. 5-7
Lunes 16 de noviembre
Xii nga chi guni tu, laca binni guidxilayú laadu casi laatu (Hech. 14:15).
¿Ximodo zanda gácanu humilde cásica guca Pablo yaʼ? Ti modo nga cadi guiníʼ íquenu naquiiñeʼ gusisácabe laanu purtiʼ si cayacané Jiobá laanu cueendunu lu ca dxiiñaʼ ni rúninu. Nga runi naquiiñeʼ guinabadiidxanu laca laanu: «¿Ximodo ruuyaʼ ca binni ni runeʼ predicar yaʼ? ¿Ñee runeʼ menu binni ni nabeza ladu nabezaʼ la?». Rihuinni dxíchica cadi cusaana ca testigu stiʼ Jiobá de guyúbicaʼ binni ni riuulaʼdxiʼ guiziidiʼ de Jiobá. Dede nuu biaje riziidiʼ ca xpinni Cristu idioma ne costumbre stiʼ ca binni ni nabé runi binni menu laacaʼ, purtiʼ ca hermanu riʼ qué riníʼ íquecaʼ jma risácacaʼ que laacabe; sínuque rúnicaʼ stipa pur guiénecaʼ cada binni para ganda gacanecaʼ laacabe chuuláʼdxicabe guiziidicabe stiidxaʼ Reinu. w18.09 5 párr. 9, 11
Martes 17 de noviembre
Biasa stobi lá Judas, binni Galilea. Bitopa stale binni para sa nanda laa (Hech. 5:37).
Biiti ca romanu Judas. Aparte de ca judíu fanáticu que, stale de ca judíu que cabézacaʼ gueeda Mesías, purtiʼ nacaʼ laabe nga ñácabe xaíque sticaʼ ne nulabe laacaʼ de lu náʼ Roma ne zaqué nibiguetaʼ ñaca Israel ti guidxi risaca (Luc. 2:38; 3:15). Stale de ca judíu que guníʼ íquecaʼ ndaaniʼ guidxi Israel nga chiguni mandar Mesías que. Ne ora maʼ guni mandarbe la? millón de judíu ni nabeza sti ladu zabiguétacaʼ xquídxicaʼ. Ngue runi gunabadiidxaʼ Juan ni Riguunisa que Jesús: «¿Ñee lii nga ni guníʼcabe chigueeda la? o zabézadu gueeda stobi?» (Mat 11:2, 3, TNM). Zándaca ni nuube gánnabe nga pa naquiiñeʼ cuézacabe gueeda sti binni ni gulá ca judíu de lu náʼ ca romanu. Bibani si Jesús de lade gueʼtuʼ, bidxaaga chupa discípulo laabe neza zecaʼ Emaús ne gúdxicabe laabe qué ñuni Mesías que ni cabézacabe guni (Luc. 24:21). Ne despué de ngue gunabadiidxaʼ ca apóstol que Jesús: «Señor, ñee yanna nga quixhu guni mandar ca binni Israel sti tiru la?» (Hech. 1:6). w18.06 4 párr. 3, 4
Miércoles 18 de noviembre
Tuuxa ni nahuati runi cré intiica ni gábicabe laa (Prov. 14:15).
Nabé risaca gápanu cuidadu ora gunadiáganu xiixa noticia ni cadi galán de xquidxi Jiobá. Cadi guiaandaʼ laanu cuyubi si Binidxabaʼ guiníʼ mal de ca xpinni Dios (Apoc. 12:10). Nga runi gudixhená Jesús laanu ora guníʼ zuyubi ca enemigu stinu guiniʼcaʼ cosa ni cadi dxandíʼ de xquidxi Dios (Mat. 5:11). Pa guietenaláʼdxinu ni guníʼ Jesús la? qué zadxagayaanu ora gunadiáganu xiixa noticia ni huaxiéʼ galán de xquidxi Dios. ¿Ñee riuuláʼdxinu guséʼndanu correu electrónico, mensaje de textu ra nuu ca xhamígunu la? Ora runadiáganu ti noticia galán o gucaʼdiáganu ti experiencia ne chuuláʼdxinu ni, ¿ñee nácanu casi ti reporteru ni riuulaʼdxiʼ gaca primé ni gudii ti noticia la? Ante guséʼndanu ti mensaje o ti correu electrónico galán guinabadiidxanu: «¿Ñee dxandíʼ información riʼ la? ¿Dxandíʼ cásipeʼ ná información riʼ nga bizaaca ni la?». Pa cadi nuunu seguru de xiixa información la? casi ñaca cudiʼnu ti información ni cadi dxandíʼ ca hermanu stinu. Nga runi, lugar de guséʼndanu ni ra nuu tuuxa la? jma galán guxhianu ni. w18.08 3 párr. 3; 4 párr. 6, 7
Jueves 19 de noviembre
Lagacané stobi de ni caquiiñeʼ, ne laca zacané Dios laatu de ni caquiiñe tu (Luc. 6:38).
Racalaʼdxiʼ Jesús chuʼnu nayecheʼ, nga runi gúdxibe laanu gudiʼnu de ni nápanu. Stale binni raca nachaʼhuiʼ ora ruuyacaʼ rudiʼnu de ni nápanu. Ni dxandíʼ nga cadi guiráʼ diʼ binni zaná guicaa ni gudiʼnu laa, peru ca binni ni rudii xquíxepeʼ pur ni rudiʼnu laacaʼ la? rucaa ni laacaʼ gacanecaʼ xcaadxi binni. Nga runi, neca ruluíʼ qué rusisaca binni ni rúninu la? cadi naquiiñeʼ gusaana de gudiʼnu de ni nápanu, purtiʼ qué gánnanu xi guiráʼ zanda cueendunu pur gacanenu xcaadxi. Ti binni rudii de guidubi ladxidóʼ la? qué ribeza gudiicabe laa xiixa. Nga runi Jesús guníʼ: «Ora guʼnu endaró la? guridxi cani qué gapa gastiʼ, cani nachangu náʼ, cani nachangu ñee, cani nacheepa lú. Ne nabé zieche luʼ, ti laacabe qué gapa cabe ni quixe cabe lii» (Luc. 14:13, 14). Biblia ná ti binni rudii de ni napa zaguu Dios ndaayaʼ laa ne «tutiica binni ni gusihuinni riene ca pobre» la? zabani nayecheʼ (Prov. 22:9; Sal. 41:1). Rudiʼnu de ni nápanu purtiʼ ora racanenu xcaadxi binni runi sentirnu jma galán. w18.08 21, 22 párr. 15, 16
Viernes 20 de noviembre
Gupa confianza Jiobá de guidubi ladxidoʼloʼ, ne cadi chinándaluʼ ni na xpiaaniluʼ. Lu guiráʼ ni gúniluʼ biiyaʼ xi nabe, ne laabe zúnibe ca neza stiluʼ derechu (Prov. 3:5, 6).
Nuu chonna cosa ni rucueeza para cadi gánnanu ximódopeʼ bizaaca xiixa o gánnanu pa dxandíʼ xiixa información. Primé, cadi biaʼsi guiráʼ información ni rudiicabe laanu. Guiropa, stale de ca información ca cadi dxandíʼ cani. Ne guionna, nácanu binni imperfectu. ¿Xi zanda gacané laanu yaʼ? Maʼ bizíʼdinu naquiiñeʼ chinándanu ca principiu ni zeeda lu Biblia. Tobi de ca principiu ca ná ora guiníʼ tuuxa de xiixa ante ganna chaahuiʼ ximódopeʼ gucaʼ ni la? zusihuinni nahuati ne zatuilú (Prov. 18:13). Sti principiu ni bizíʼdinu nga cadi guni crenu guiráʼ ni gunadiáganu ante gánnanu pa dxandíʼ ni (Prov. 14:15). Ne últimu la? neca maʼ stale iza de cayuni servirnu Jiobá cadi jneza chinándanu ni ná íquenu. Rapa ca principiu stiʼ Biblia laanu purtiʼ racané cani laanu iquiiñenu ne guyúbinu información ni jma seguru para guicaanu decisión jneza. w18.08 7 párr. 19
Sábadu 21 de noviembre
Jma rusi udíʼ nu lugar guni mandar Bixhoze nu ni nuu ibáʼ laanu, ti icaa nu enda nabani (Heb. 12:9).
Ora riuʼnísanu la? rusihuínninu nezalú xcaadxi maʼ stiʼ Jiobá laanu ne nuunu dispuestu guzúʼbanu stiidxabe. Zacagá biʼniʼ Jesús dxi guyuunisa, casi ora ñábibe Bixhózebe: «Riecheʼ ora guneʼ ni naluʼ, Dios stinneʼ» (Sal. 40:7, 8). ¿Ximodo biʼniʼ sentir Jiobá dxi guyuunisa Jesús yaʼ? Biblia ná: «Ne cásipeʼ guyuunisa Jesús ne biree ndaaniʼ nisa que, bixeleʼ guibáʼ ne biiyaʼ Juan zedayete espíritu stiʼ Dios casi ti paloma luguiáʼ Jesús. Ne óraque gucuá ti ridxi de guibáʼ, ná: “Ndiʼ nga Xiiñeʼ ni nadxieeʼ ne ni rusiecheʼ naa”» (Mat. 3:16, 17, TNM). Guizáʼ biecheʼ Jiobá ora biʼyaʼ ni biʼniʼ Xiiñiʼ, purtiʼ guyuu Xiiñibe dispuestu guni servir laasibe neca maʼ naca parte de guidxi stibe. Zacaca nga riecheʼ Jiobá ora rudiʼnu laa xquendanabáninu, ne zaguube ndaayaʼ laanu (Sal. 149:4). w18.07 23 párr. 4, 5
Domingu 22 de noviembre
¿Ñee lu guié riʼ nga caquiiñeʼ cueedu nisa para laatu la? (Núm. 20:10).
Ora guniʼbe «cueedu nisa», zándaca caniʼbe de laabe ne Aarón. Ca diidxaʼ ni guniʼbe ca bisihuinni ni qué gápabe respetu Jiobá, purtiʼ laa nga biʼniʼ milagru que. Ne zándaca ni bizaaca riʼ nga ruzeeteʼ Salmo 106:32, 33 ra ná: «Bichiichicabe Dios [Jiobá] dxi guleecabe nisa Meribá, ne pur ngue huaxiéʼ galán guyé ni Moisés. Ngue runi bidxiichi [Moisés] ne guníʼ cosa sin niníʼ ique» (Núm. 27:14). Ni biʼniʼ Moisés ca qué nusisaca ni Jiobá. Ngue runi gúdxibe Moisés ne Aarón: «Qué nuzuubatu stiidxaʼ» (Núm. 20:24). Nabé feu modo bicheenécabe Jiobá. Dxi bichee ca israelita que, gudxi Jiobá laacaʼ qué ziuucaʼ lu layú stiʼ Canaán purtiʼ bicheenecaʼ laabe (Núm. 14:26-30, 34). Ngue runi biaʼsi biʼniʼ Jiobá ora guníʼ qué ziuu Moisés ndaaniʼ Tierra Prometida que purtiʼ qué nuzuubaʼ diidxaʼ. w18.07 14 párr. 9, 12; 15 párr. 13
Lunes 23 de noviembre
Cadi jneza go lo beela pa usaba ni hermanu stiuʼ, nin gue lu vinu, nin guʼnu intiica ni usaba laabe, nin ni uchenda laabe, nin ni ucuí sa laabe atrá (Rom. 14:21).
Pa ti hermanu qué reʼ purtiʼ ruchiiñaʼ conciencia stiʼ laa, ¿cadi dxandíʼ laanu laacaʼ qué zadeʼnu para cadi guni tropezarnu laabe la? Coʼ pue. Nuu hermanu ante gaca Testigu guizáʼ guxudxi, peru yanna maʼ gucuaa decisión cadi lica gueʼ nin caadxi. Cadi dxandíʼ qué racaláʼdxinu guni laanu xúdxibe sti biaje ne pur laani gacanabe la? (1 Cor. 6:9, 10). Nga runi, pa guni invitarnu tuuxa hermanu gueʼ neca caadxi ne gábibe laanu qué zeʼbe, cadi naquiiñeʼ guni obligarnu laabe purtiʼ zacá zusihuínninu nadxiinu laabe. Guininu de ejemplu stiʼ Timoteo. Dxi nápabe gande iza guyuube dispuestu gaca circuncidarbe para cadi guni tropezarbe ca judíu ni chiguni predicarbe, nécaxa naná operación que. Ne zaqué bisihuínnibe zinándabe ejemplu stiʼ apóstol Pablo (Hech. 16:3; 1 Cor. 9:19-23). ¿Yanna laanu yaʼ? Nuunu dispuestu gaca sacrificarnu pur xcaadxi binni la? w18.06 18, 19 párr. 12, 13
Martes 24 de noviembre
Zuchaaʼ diidxaʼ riníʼ ca guidxi ca ne zudieeʼ laacaʼ ti diidxaʼ nayá (Sof. 3:9).
Ora runibiaʼluʼ ti binni ni cadi Testigu, ¿ñee zanda guiniʼluʼ runibiáʼ chaahuiluʼ laabe la? Coʼ njaʼ. Zándaca nánnaluʼ tu labe, ximodo laabe ne xcaadxi cosa. Peru maʼ gadxé ni ora runibiaʼluʼ ti Testigu. Nánnaluʼ nadxiibe Jiobá ne biiyaʼ Dios xiixa cosa galán ndaaniʼ ladxidoʼbe nga runi gulidxi laabe para gácabe parte de guidxi stiʼ (Juan 6:44). Neca de gadxé guidxi laabe gadxé cultura o raza, maʼ nánnaluʼ stale cosa de laabe ne maʼ nánnabe stale cosa de lii. Guzéʼtenu ti ejemplu, ora ruíʼneluʼ ti xpinni Cristu diidxaʼ la? riéneluʼ laabe purtiʼ tobi si diidxaʼ riniʼtu, laani nga ca «diidxaʼ nayá» o ca ni rusiidiʼ Stiidxaʼ Dios. Ni ná ca diidxaʼ riʼ nga lii ne laabe tobi si ni runi cretu, ngueca ca norma moral ni zinándatu ne laaca tobi si esperanza nápatu. Ne ca ndiʼ nga ca cosa ni jma risaca ni naquiiñeʼ gánnanu de sti binni, purtiʼ guiráʼ ni bizéʼtenu riʼ racané ni para gápanu confianza ca hermanu stinu ne gápanu ti amistad né laacabe. w18.12 21 párr. 9, 10
Miércoles 25 de noviembre
Pa qué gaca circuncidartu según costumbre stiʼ Moisés, qué zanda guilatu (Hech. 15:1, TNM).
Gucané Cristu grupu ni zániru que para gusiénecaʼ maʼ cadi caquiiñeʼ diʼ gaca circuncidar ca xpinni Cristu ni cadi judíu (Hech. 15:19, 20). Peru caadxi iza despué stale xpinni Cristu judíu biʼniʼ circuncidarcaʼ ca xiiñicaʼ. Peru zándaca guinabadiidxanu ndiʼ: «Pa ra gutiʼ Jesús bixhiá Ley stiʼ Moisés, ¿xiñee bindaa para guca chaahuiʼ guendanagana riʼ yaʼ?» (Col. 2:13, 14). Nuu tu laa la? ridiʼdiʼ tiempu para chinanda ti creencia nacubi ni gusiene xquidxi Dios. Gudiʼdiʼ stale tiempu para biene ca xpinni Cristu judíu maʼ cadi naquiiñeʼ gaca circuncidar ti xpinni Cristu (Juan 16:12). Guca nagana para caadxi de laacabe guiene maʼ cadi ngue diʼ nga ti seña ni biquiiñeʼ para gaca xhamígucabe Dios (Gén. 17:9-12). Ne xcaadxi la? bidxibi nizananda binni xquídxicaʼ laacaʼ purtiʼ maʼ gadxé laacaʼ (Gál. 6:12). Peru ra gudiʼdiʼ tiempu gucaneruʼ Cristu laacabe pur ca carta ni biseendaʼ Pablo ra nuucabe (Rom. 2:28, 29; Gál. 3:23-25). w18.10 24, 25 párr. 10-12
Jueves 26 de noviembre
Caifás nga gudxi ca judíu jma galán gati tobi ti qué gati idubi guidxi (Juan 18:14).
Biseendaʼ Caifás caadxi soldadu para guinaazecaʼ Jesús huaxhinni. Nanna dxichi Jesús cadi jneza ngue ni cayuni Caifás. Nga runi, últimu gueelaʼ gudoxhinebe ca apóstol stibe gunábabe laacaʼ guyúbicaʼ chupa espada para gusiidibe laacaʼ ti cosa nabé risaca (Luc. 22:36-38). Gueelaʼ queca bizaaca ti cosa ni guizáʼ bichiichi Pedro, ngue runi gucuaabe ti espada ne biaaxhabe luguiáʼ tobi de cani guyé yenaaze Jesús (Juan 18:10). Peru Cristu gudxi Pedro: «Guluu espada stiuʼ jlugar, purti irá ni cuʼ ná espada la? zati né espada» (Mat. 26:52, 53). Ni bisiidiʼ Jesús ca discípulo stiʼ huaxhinni que laani nga ni bizeetebe lu ti oración ra guniʼbe cadi naquiiñeʼ gaca ca discípulo stibe parte de lu guidxilayú riʼ (Juan 17:16). Naquiiñeʼ gudiicabe lugar guni chaahuiʼ Dios ca cosa ni cadi jneza ni cazaaca. Pa chinándanu ni bisiidibe ziuʼnu tobi si ne nabáninu en paz. Guizáʼ riecheʼ Jiobá ora ruuyaʼ gadxé xquidxi de binni guidxilayú, purtiʼ nuu xquídxibe tobi si (Sof. 3:17). w18.06 7 párr. 13, 14, 16
Viernes 27 de noviembre
Gudó dí laame óraque, bidxiichi né me gunaa que. Para biree me zitinde né me cani za de laabe (Apoc. 12:17).
Guidúʼyanu xi runi Binidxabaʼ para gusaana de gúninu ni ná Jiobá. Guzéʼtenu ti ejemplu, zanda gucaabe ca gobiernu ca gucueezacaʼ laanu para cadi guni predicarnu. Ne laaca zanda gucaabe ca binni ni runinenu dxiiñaʼ o ni rinenu scuela para guni búrlacaʼ laanu purtiʼ rúninu stipa pur chinándanu ni ná ca norma moral stiʼ Dios (1 Ped. 4:4). Laaca zanda gucaabe familia stinu cuee gana laanu para cadi chuunu reunión, neca rúnicabe ni cadi para guninácabe laanu (Mat. 10:36). ¿Ximodo zanda gudxíʼlunu ca guendanagana riʼ yaʼ? Primé la? naquiiñeʼ gánnanu zadxaagalunu clase guendanagana riʼ, purtiʼ Binidxabaʼ peʼ cadindenenu (Apoc. 2:10). Guiropa, cadi gudiʼnu lugar gucaa ca guendanagana ca laanu gusiáʼndanu ni guníʼ Binidxabaʼ, purtiʼ laa guníʼ rúninu ni ná Dios ora si nuunu galán, peru zudxiʼdéchenu Dios pa gucaalúcabe laanu (Job 1:9-11; 2:4, 5). Ne guionna, guinábanu Jiobá gudii stipa laanu para guni huantarnu. Ne cadi guiaandaʼ laanu qué ziuu dxi gusaanabe laanu stúbinu (Heb. 13:5). w18.05 26 párr. 14
Sábadu 28 de noviembre
Qué gánnaluʼ paraa guindani ni (Ecl. 11:6).
Neca nuu biaje ruluíʼ qué zacaa xcu ca diidxaʼ ni runi predicarnu ndaaniʼ ladxidóʼ binni la? cadi pur nga guiníʼ íquenu qué risaca dxiiñaʼ ni cayúninu o qué zareendú ni. Dxandíʼ stale binni qué rucaadiaga laanu, peru ruyadxícabe laanu. Ruuyacabe jneza modo rácanu lari, runi respetarnu binni ne ruxidxinenu laacaʼ. Zándaca despué gudiicabe cuenta cadi jneza ni riníʼ íquecabe de laanu ora gúʼyacabe ximódopeʼ laanu. Ngapeʼ nga ni bizaaca Sergio ne Olinda. Sicaríʼ guniʼcaʼ: «Cumu guca huaradu la? qué ñuudu ra plaza que ti tiempu. Ora bibiguétadu raqué sti biaje la? gunabadiidxaʼ ca binni que laadu xi gúcadu ne gúdxicaʼ laadu bibánacaʼ laadu». Biblia ná: «Cadi gusaanadxiluʼ naluʼ». Nga runi, pa qué gusaana de gudxíʼbanu biidxiʼ stiʼ Reinu la? zacanenu para «ganna irá xixé guidxi modo runi mandar» Dios (Mat. 24:14). Ne runi sentirnu nayecheʼ ra gánnanu riuulaʼdxiʼ Jiobá ni rúninu, purtiʼ nadxiibe guiráʼ cani cadi cusaana de guni predicar neca cayaca ni nagana para laacaʼ (Luc 8:15). w18.05 16 párr. 16-18
Domingu 29 de noviembre
Udíʼ nu diuxquixe Dios, rusieche be laanu ora tiica acaná ladxidóʼ no (2 Cor. 1:3, 4).
Dede dxi bichee binni guidxilayú ne gúcacaʼ imperfectu la? qué huasaana Jiobá de uguu gana laacaʼ. Despué de bicaalúcabe Dios ndaaniʼ jardín de Edén, guníʼ Dios ti profecía ni zacané cani zá de Adán. Profecía riʼ zeeda ni lu Génesis 3:15 ne luni bidii stiidxaʼ Dios ra tidiʼ tiempu la? zunitilube Binidxabaʼ ne guiráʼ cosa malu ni maʼ biʼniʼ (Apoc. 12:9; 1 Juan 3:8). Bibani Noé lade binni ni qué ñuni ni ná Dios, laasibe né familia stibe biʼniʼ adorárcabe Jiobá. Ngue runi, ra bíʼyabe guiráʼ ladu cadinde binni ne nisi cá íquecaʼ chúʼnecaʼ ni cadi xheelacaʼ, ñándaca ñuube triste (Gén. 6:4, 5, 9, 11; Jud. 6). Peru gudxi Jiobá laabe zunitilú ca binni malu que ne gudxi laabe xi gúnibe para guilá familia stibe (Gén. 6:13-18). Nanna pabiáʼ guluu ngue gana Noé yaʼ. w18.04 15 párr. 1, 2
Lunes 30 de noviembre
Lauguusaa gana laatu ne lagacané stobi guzuhuaa chaahuiʼ, cásica modo cayúnitu ni (1 Tes. 5:11, TNM).
Pa natuinu o huaxiéʼ rininu, cadi guiníʼ íquenu qué zanda cuʼnu gana xcaadxi. Purtiʼ cadi nagana para guni binni ni. Guzéʼtenu ti ejemplu, ora gudíʼnanu ti hermanu la? zanda guxidxinenu laabe, pa qué guxidxinebe laanu la? zándaca nápabe xiixa problema ne caquiiñebe tu gacané laabe. Ne zándaca ni caquiiñebe nga chuʼ tu gucaadiaga laabe ti guni sentirbe galán (Sant. 1:19). Guiranu zanda cuʼnu gana cani caquiiñeʼ ni. Rey Salomón bicaa: «Ti diidxaʼ ni guiníʼ tuuxa órapeʼ caquiiñeʼ ni, ¡nabé sicarú ni!». Ne laaca guniʼbe «ora nayecheʼ nuu lú tobi rusiecheʼ ni ladxidóʼ; ne ti informe galán rudii stipa dxita ladi binni» (Prov. 15:23, 30). Pur ca diidxaʼ guníʼ apóstol Pablo bisihuinni ora ridúʼndanu ca canción stiʼ Reinu zaguuni gana laanu (Col. 3:16; Hech. 16:25). Cada dxi tidiʼ jma risaca cúʼsaanu gana purtiʼ jma maʼ gaxha nuu dxi stiʼ Jiobá (Heb. 10:25). w18.04 23 párr. 16; 24 párr. 18, 19