Oni Duna Wene Bipai Tipa Buda

TONY, ani nifura tipa ko rogo bambata papara kekeapai, ko arengbe arengba ka raka gu raka nadu kia wa ka ko aidi gupai nga buda aima furii omeko nirengo. Ono wa si aawira gupai nga ko navura mbira buda nibakerehe ka si amanganga ko naa pai ya, ko aberẽ gupai nga, ka buda mangingo ko naa pai te. Tipagine gi gako bipai re arunga ti ni ya?

Ko ainongo wai ka manga wene diaberã te mbiko bakere mbira buda. Ka singia Tony aini gupai nga gu papara kpotoko naundo kpotoko gbiati berãko tipa si nimangisunge wenengai aima gbera be buda watadu ko aainongo ho te, gu nangia rengo nga ome buda aima fu riihe ki gbarasihe. Ho ko anaambira buda ni nibakerehe, berãko arengbanga ka mangasunge berewe wenengai te.

Ga Tony ue ingahe nga, ko anaabi tiko nga ko naabanda tiko abanda ti bakere mbira buda. Allen, ani nifura tipa ko rogo gu papara kekeapai nidumbata, anaati kina kango a nga ko akpingo buda te. Ko ape gupai nga, ‘Mi anaati kina kango gimi bakere mbira buda na mi kini zogosi bete mbiraha. Gupai mi aidi ka mangaha nga ka banda tire na gi mbira buda ka aboro iningo ho ya.’ Wa aboro avura bi gupai nga ome buda aadia adia be aTony na Allen, i aabingo ho tigayo nga pai ho nagberẽ te. Si aida aTony na Allen mangipai amanga tipa ka diabe buda. Ginipai si aaida i mangihe?

Si Naida Oni Mangipai Sani

Badungu agu aboro mbu gbegberẽ mbira buda namangipai ringbisihe kuti gupai Yesu agumbaha ki yaa: “Si ngia kumbabangiro ka mangi ro mo koto, mo mo ho amo, ki ba ha; bambiko ka gu paro kpi sa, si ngba ti ro ti ba yo bororo dunduko ku Geyena yo.”—Matayo 5:29.

Anga gupai Yesu agumbaha re nayugo gupai nga si naida ani mofo abarapa kpotorani amofa nzunzu te. Kuba gure, ko aanyakasa gupai nga, si naida ani di gu nyemupai kusayo rengbe ka gbarasa gaani pagume na Yekova. Rengo ngaha nga, pa manga ani pai ka dia gaani nyemupai kusayo rengbe arengba ka fuda rani rogo gaani raka. Ono si rengbe arengba ka banda rani be gu gbegberẽ aberã na mangaapai rengbe ka ndu na ani sa gbegberẽ mbira buda. Were, ka kura aboro akpinyemu roni na ki za roni ti bakere mbira buda, si naida oni diberã tipa ka mbuhe.a Ka si du nga oni arengbanga ka banda tironi ti bakere mbira buda te, si naida oni mangi ome tipa ka dia nyemuhe kpotoroniyo kusayo. Wa vura duhe nga si nikpakarapai ka mangaha wo, si ngbaa ti gbarasa boro kpoto ní.

Ka si vura du nga bambiri nga oni te, ya mo oni naida ka mbiraha daho oni ka kpihe ni mbata? Ka si du nga wo duhe, ginipai rengbe oni ka mangaha tipa ka duna wene bipai tipa buda?

Wai ka Gbia Undo

1. Oni duna idapase rogo gu kparakpee oni amanga. Ziazia Kekeapai nafu agi arugute re fu agu aboro dunduko naida ka sa ngbarago ti Yekova Mbori. Si nayaa: “Oni yúgu gaoni sanahe fu Mbori dunduko rogo kpe na zungaditise ni tambuahe. Na gu zereda nga ga Mbori nagasi rugatinapai dunduko, si abánda kpotoroni yo na gaoni berã rogo Kristo Yesu yo.” (AFiripoio 4:6, 7) Ginipai rengbe oni ka kpara tipaha tipa ka gbia zereda berãroni yo?

Si naida oni ini gupai aino nga oni na kpakaraapai rogo mbira buda yo nga gupai naida kina roni sovura kuti ni. Pa gumba oni gupai fu Mbori oni aida ka mangaha tipa ka diabe gaoni kpakarapai nika sa gupai nga ko fu maku kurii gaani asadatise. Ziazia Kekeapai nafura tipa gipai re niyaa: “Gu boro naoka gani tiandika ni aú nga te, ono gu ni nakusa ha ki nimbu he, ni abí inapai.” (Asanza 28:13) Yesu ayawee ani kpari fu Mbori ka ko “ngbé nga fu rani ku mbata yo sa asada ya, ono [ko] túka rani ti gbegberẽpai.” (Matayo 6:13) Ono wai tie rengbe oni ka mangapai ringbisihe kuti ngbatunga gu kpee re, na wari rengbe oni ni ka gbia karagapai kuti gaoni kpee?

2. Oni gbia ome rogo Fugo Mbori. “Gu pai nga ga Mbori du na unga ki du na tandu . . . si ki ipi ka ina agu aberã nga ga ngbaduse na gaha nyemuhe.” (AEbere 4:12) Gupai naundo badungu abakpi buda nga geda Ziazia Kekeapai na kini berẽkuriihe na aʹuru dũ. ‘Boro maku nga gu boro atanga rogo ga gbegberẽ aboro rondo ya, arunga ngba gene aboro ingapai ya, asunganga dagba aboro sawia a ya; ono gani ngbarago du rogo gu rugute nga ga Yekova, ní namakiapa gako rugute uru na yuru. Gupai ní amanga, si adu na wenepia.’—Atambuahe 1:1-3.

Tifuo Allen gbia undo be wisigo Ziazia Kekeapai na aDezire Yekova na ki dibe bakere mbira buda, ko ayaa: “Ka si adunga nga mbiko wisigo Ziazia na gaha arugute naundo re mi mbu bakere mbira buda ya, ka mi dunga areme tiunga te.”

3. Oni duna zatise. Ziazia Kekeapai natingidapa agu aboro nanaakpibuda ono i ki girisi yó mbiko “toro gaani Mbori” na i ki rimi gu dungurati nangia ga aKristano. (1 AKorindo 6:9-11) Gini gene i agirisi yó ngbaha? Gu gene i agirisi yó ngbaha angia ka undo yó i mbu kpibuda na bau niʹasada yó ka sonosa gu sino nga ga zatise, mbiko si nga gu sino kina ga Mbori toro asa boro ní du nani. “Ka oni kpí nga imekakue ya, si du bau rogo, ono oni hí be kina Toro.” (AEfeso 5:18; AGaratio 5:21-23) Yesu Kristo akidohe nga ‘Barani du ngbangbaturũ yo ko susi na gama ziazia toro fu agu aboro nasanako.’ Sidu, “oni sána he tipa he, i ki fu he fu roni.”—Ruka 11:9, 13.

Agu aboro naida ka iriso Yekova ngba wene gene, si naida i sonosi gu sino nga ga zatise niwisigo yó Ziazia Kekeapai na kini mangi kparakpee dedede nga gu naye ngbaduseyo. Kuba gupai nga ani mbu gberarago omehe fu rirani, si naida ani mangi gu rugute du rogo Fugo Mbori nayaa: “Gu ni narũ he fu Toro ni aké nyenye unga be Toro. Ka ani mbú nga be manga rurupai ya, bambiko ka he amáka nga rani ya ani aké ahe ho regboho ka da ni.”—AGaratio 6:8, 9.

4. Oni siaka kina wene abakure. “Gu boro nata na boro tatamana ni adú ni iratatamana a, ono gu badiata nga ga mumungo aboro, ima[pai] azía yo wa sa.” (Asanza 13:20) Oni asadi ka gumba gupai fu abakurearoni nga oni naida ka bandatironi ti mbira buda nibakerehe. Fugo Mbori aima tingida gupai nga, ho oni nika mbu “kpibuda, na gbarakagbaraka pai, na apumbo buda” ni, si nika iriwo airiwo ti bete agu abakurearoni oni anaambiraha naayo mbata, fuo gure, i ki tona ka “gbere ngbayo yo fu roni.” (1 Petero 4:3, 4) Ka oni asadingo ka kodatironi berewe na agu abakurearoni nabisirapa gu gaoni diaberã oni namangihe nga ka bandatironi ti mbira buda re ya.

5. Oni moi sásá. “Ka oni ríngbisi nga tironi na gi zegino re ya, ono oni sá tironi asa ni mbakada berãroni berewe, oni kpária pa gu he nga ga Mbori nyemu he du ni wene he, nzunzu, ni ziazia ha.” (ARomo 12:2) Ka oni mbu Fugo Mbori si undo roni oni nye kina kuti gu sásá mangi oni he kuba gupai nga oni mbu abakurearoni watadu “gi zegino” re si diberã furoni, si nika sa gupai nga oni raki gu raka du niwenehe ngbaa bangiri Mbori. Ono wai rengbe oni ka inoho singia gaoni sásá niwenehe tipa roni?

Ka oni mbiri buda si ki gbarasa berã roni, gu bakioho re ima susa omeroni. Sidu, ka si du nga oni nadiaberã tipa gu bakio buda si aida oni mbirihe, si aidanga oni mangi gu diaberã nika sa roni oni mbiri buda ki kpihe te. Si naida oni wisigi tironi wenengai na ki pe kina gupai du tipa gaoni mbira buda kuba pe ziree. Si naida oni ini gu bakio buda aino si aida oni mbirihe ka oni akpingo ho ya, angianga gu nika sa roni oni zutuka kurogo kere mbirimbirihe ya.

6. Oni asadi ka yaa, “Oó.” “Fugoroni du ni kina, ‘Ii, ii;’ na ‘Oó, oó.’ ” (Matayo 5:37) Oni asadi ka ká fu agu abakurearoni nazomia roni sa bakere mbira buda. “Oni fúra na undahe dedede, si ki hii na tikpo, si du oni ka ina ti ni ya wãi oni ka karaga [pai] fu akuaroni.”—AKorosaio 4:6.

7. Oni gbata undo. Oni asadi ka gbata undo be agu abakurearoni rengbe ka songoda roni na gu gaoni diaberã nga ka bandatironi ti mbira bakere buda na aguyo rengbe ka undo roni rogo toro yo. “Du aboro ue ngba ti du boro sa, bambiko i du na wene mosoro tipa gayo sunge. Bambiko ka i tiwi [“ka guni sa ti,” NW ] gu ni sa atumba kurani; ono rungo du fu gu ni du ni sa ni ho ni niti ni, ka kurani adu nga ho ka tumba ni ku ari ya.” (Batungusipai 4:9, 10; Yakoba 5:14, 16) Gu basunge naundo agu aboro buda azi baha tiyo nafu arugute niyaa: “Si nikpakarapai tipa boro mbu mbira bakere buda ti gu kura aregbo. Guhe rengbe ka undo ní nga gbata undo be abakureani watadu agumeni.”

8. Oni nye kuti gaoni diaberã. “Oni dú ni amangipai, ka oni dú nga ni agipai gbua, ni nanga tironi ya. Ono gu ni nangana gu ziazia rugute nga ga ranirii, ki nye rogo ho, ka ni adu nga ni gipai nahe tingida pai ya, ono ni du ni mangipai namanga ha, gi boro re i afu maku afu fu ni rogo gani manga sunge.”—Yakoba 1:22, 25.

Gu Kereapai Buda Aye Nani

Anga agu aboro dunduko nambira buda dedede nga agu aboro si nazibaha tiyo te. Ono kura aboro nitona ka mbira bakere buda dedede si kini mo ka sa gupai nga si zi baha tiyo. Wa duhe nga agu aboro buda azio baha tiyo i nabihe nga si du nafu ngbarago fuyó, na kini bere gupai nga ka i ambiranga ha ya, i gbianga ngbarago te, si naida i gbia gu kura undo pati gu nga ga toro wa ka i ruho ka mbuhe. Allen natingida gupai nadu tipa ko kini yaa: ‘Ho mi aaʹasada ka mbu buda ni, si aima kpakara fere tipa mi mangihe wo. Mi abi gupai nga si naida mi gbia gu dawa nga ga amunganga kupati gu mi agbiaha nga ga toro.’

Si naida gupai nga abambiri gbia gu dawa nga ga amunganga tipa wa ka i ruho ka mbu gu bakere buda i ambiraha.b I nidika aguyo adika ku bambungua yo be gu igira i agbiaha wa i nambu mbira buda, watadu i nadika yó tipa ka fu adawa fuyó tipa wa ka si umbasi gu bakere nyemu buda du tiyo i ruho ka banda tiyo. Wiri Mbori ayaa: “Agu aboro du zezeredi zingo munganga amanga nga yo te; ono kina agu yo du na kaza.”—Marako 2:17.

Oni Gbia Undo Be ga Mbori Arugute

Agu arugute nga ga Ziazia Kekeapai nafura tipa mbira buda, si naye be ndikidi Mbori naida apai du niwenehe furani, angianga kina awere ya ono nyeanye kindi. Allen natingida gupai namangiko fuo mbuko buda bakuru kusayo agarã nasusi awere wa 24 niyaa: ‘Si adu fere niʹiiriwopai ka ino gupai nga mi aima rengba kadu kia ti kura aboro, na ka ino gupai nga Yekova naida ka undo re mi kuru rogo gu mbira buda mi adu rogoho.’ Aume aga bangiri Allen yo wa ko aatingida gupai namangiko vuru agu aregbo dunduko re. Ko aukaga omeko ki yaa, ‘pa ruga mi tire na gupai nga Yekova naberã pare aberã na kini fu undo fere angia pa ngbarago fere.’

Sidu tie, ka oni ngia gu boro nakpibuda watadu buda naima zio baha tiní, ka oni bingo tironi nga sunge berewe tironi ya te. Kina gu bangisapai re nadu tipa Allen, na si namanga badungu aboro kinawo awere. I amangi ome tipa ka umbasi gu bakio ho i ambiraha watadu ka mbuhe ambu kindi. I abiranga tiyo ti mangaha wo te; oni abiranga tironi a te.

Ka si du nga oni naʹasada ka mbira buda rengbe arengba watadu oni amanganga ha wo te, si naida oni degeturoni kuti gi zungodihe Mbori afuhe nga: “Akõ! ka mo adege turo sa gimi arugute! Si du ka ga zereda adu ti ni wa di, na ga rurupai wa ngiri baime.”—Yesaya 48:18.

[Gu rukutu kekeapai du bandu kpewaraga yo]

[Sanduki/​Gu sura du ti kpewaraga 8]

Ome Buda Ima Fu Rironi? Oni Rengbe ka Sana Tironi ki Yaa:

• Ya mo mi nambira buda awere susi gu nadumbata?

• Ya mo mi nambira buda awere dedede susi gu nadumbata?

• Ya mo mi ima tona mbira buda nirorõihe?

• Mi nambira buda tipa ka dia agu abakabangirise du mi nani kusayo?

• Ya mo bakureami watadu boro sa dagba gimi aborokporo voto gupai fere nga mi nambira buda awere nikerehe?

• Ya mo buda kusi pai sa re kporo yo, ba gimi sunge yo, watadu ho du mi ni gene nunguro yo?

• Ya mo si fere nimbumbupai ka sungo tipa poso sa zanga mbira buda?

• Ya mo mi nidu na gberarago ho aboro aidanga ni ka mbira buda ya?

• Ya mo mi naoka bakio gu buda aoka ti aboro mi ambiraha?

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 8]

Ka gaoni karagapai du nga “ii” kuti sanahe gbua sa watadu ue dagba agi asanahe re, si nayugo gupai nga, si naida oni mangi ariapai.

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 9]

Oni Mangi gu Diaberã Nga ga Tatamana Tipa Mbira Buda

Oni berẽkurii gipai re mbata fu mbira oni buda:

• Ya mo si daada fere mi mbiri buda awere, watadu si aidanga mi mbirihe te?

Rugute Gere: Gu boro ainongo bakio gu buda si aida ní mbirihe ya, si niwenepai ka ní mbiringa ha ya.

• Gini ngbatunga bakio buda si aida mi mbirihe?

Rugute Gere: Si naida oni ini gu bakio buda daada tipa roni; ka oni aainongo ho ya, oni mbiri gu ambira nika gbarasa rironiyo.

• Gini regbo si aida mi mbiri buda ti ni?

Rugute Gere: Ka oni mbiringa buda oni kini mo ka guari ka ndu ka gbe-tarambiri ya watadu ka ora rii motoro watadu ka ndu ka manga gupai naida oni du na ziazia bangironi kini mangihe; ka oni mbiringa buda oni kini mo ka guari ka ndu tipa sunge tungusapai ya; ka oni mbiringa buda ho du oni ni na vuse ya; ka oni mbiringa buda ho oni ambira dawa ni a ya.

• Wari si aida mi mbiri buda ni?

Rugute Gere: Oni mbiri buda rogo wene ba; angianga nisaroni tipa ka oka gu bakioho oni ambiraha ya; angianga kubangiri agu aboro nika kota akota behe ya.

• Ada rengbe mi ka mbira buda naayó?

Rugute Gere: Oni mbiri buda na kina wene sino aboro; ka oni mbiringa buda na agu aboro nagbata apai ya.

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 10]

Fugo Mbori Aundo Bakpibuda

Kumba nga Supot naraka Thailand yo angia kere bakpibuda. Ti tonatonaha, ko anaambira buda kina nyemu. Tooni, tooni, ko kini tona mbiraha wiso na ti regbo riahe uru. Ko anaambiraha ti kura aregbo na gu nduhe gbua nga ka kpihe. Ono tie, ko atona wisigo Ziazia Kekeapai na aDezire Yekova. Fuo ko ini gupai nga, Yekova aidanga na kpi buda te, ko ambuhe. Ono tie, ko akaragatiko akaraga berewe sani. Gipai re agbarasipa gako ramukporo.

Wa si avura duwo, Supot adu kindi na nyemu Yekova tiko na kini idi kaa irisoko ngba ruru gene. Abakurea Supot aaundoko kindi na kini ngarasi gako aborokporo i naasungo naako na kini undoko kindi. Gu veresi naundo Supot ko mbu kpibuda nga 1 AKorindo 6:10 nga gu nayawee ‘akpibuda arimongo ga Mbori ngbii’ te. Ko abi gupai nga si aaida ko mangi bakere ariapai rogo gako raka.

Ti gi regbo re, Supot adiberã ka mbu mbira buda naabaha. Mbiko gu ome nga ga ziazia toro, na mbiko agu arugute du rogo Fugo Mbori, na mbiko gu undo gako aborokporo afuhe gbiati dungurati, ko agbia gu ome nga ga toro na ki dibe gako kere mbira buda. Gako aborokporo aduna ngbarago ho ko zi bapatiza ni ka yugopa gako kparatise fu Mbori. Ko awere na wene pagume dagbako na Mbori nga gupai ko aaidaha. Na ko naundo kura aboro awere rogo toro yo.