Oni Duna Idapase Kuti Fugo Mbori Nga Ga Sangbanebi!
“Ani na gu fugo sangbanebi berani nga gu i aima nyakasaha berewe gbe.”—2 PETERO 1:19, NW.
1, 2. Gu bambata sangbanebi nga gu i akehe angia gine, na sanahe sa dagba gu dunguhe si akusihe angia gine?
YEKOVA nangia Mburu gu bambata sangbanebi nga gu i akehe. Fuo Adamu na Eva mangi ingapai, Mbori aya fu woo: ‘Mi amáa sogote dagba roni na de, dagba tunga ro na tunga ri a; ko ki mburu riro, mo ki mburu gidako.’ (Bambata Pai 3:1-7, 14, 15) Si adu nga dungu kama agarã nika susa mbata aboro niru ka giarogo gu sangbanebi yo re wenengai.
2 Gu bambata sangbanebi re afu ndikidi maabangirise fu aboro ingapai. Kusa, Kekeapai ayugu Satana Bakitingbanga ni “bakuru wo.” (Yugoti 12:9) Ono da kangia gu ga Mbori Tunga nga gu ko akidohe tipaha re?
Wisigopa gu Tunga Re
3. Waigu Ebere amangi idapase kuti bambata sangbanebi?
3 Na kparapai ti bako, gu boro sinombori nangia Ebere amangi idapase kuti gu bambata sangbanebi re. Ebere avura ino gupai nga si naida uka kure tipa ka dada ingapai. Sidu idapase afõngbaduko yo tipa ko mangi motumo nga ga nyaa nga gu Mbori aidipaha. (Bambata Pai 4:2-4) Si ki vura du wo, pa ino gu Tunga i akidohe tipaha anye kindi ni okõokõpai.
4. Gini mokido Mbori amangihe fu Abarayama, na ginipai si ayuguhe tipa gu Tunga i akidohe tipaha?
4 Agarã wa 2,000 fuo raka Ebere, Yekova amangi gi mokido nga ga sangbanebi re fu gu iriiripa bakumba nangia Abarayama: “Mi afú maku foro ni rengo, ki ngeesi ngbatungaro wa kina akerekuru ngbangbaturũ yo . . . rogo ngbatunga ro i ka fu maku ni fu arikaaboro zegino dunduko, bambiko wa gi mo sangbare.” (Bambata Pai 22:17, 18) Agi afugo re akodi Abarayama kuti pa digo bambata sangbanebi. Si ayugu gupai nga gu Tunga si adu nga i agbarasapa ga Satana asunge rogo akura rogo gene ngbatunga Abarayama. (1 Yoane 3:8) ‘Bambiko ga Mbori kidohe [Abarayama] awonga rogo idapase yo te,’ agu adezire a nga ga Yekova yo nadu mbata fu aKristano awonga rogo idapase yo te, nga aguyo ‘naagbianga digisidigisi kidohe ya.’ (ARomo 4:20, 21; AEbere 11:39) Kuba gure, i akakuti idapase kuti fugo Mbori nga ga sangbanebi.
5. Gu ga Mbori mokido nadu tipa Tunga adigi kuti da, na tipagine oni akaragapai tini wa gure?
5 Gu mokedi nangia Pauro ayugupa gu ga Mbori Tunga Ko akidohe tipaha ho ko akepai ni ya: “Were, i agumba pa mokido fu aAbarayama na titako. Ko agumba[ha] nga ya, ‘Fu ngbatungaro wa nge yo’ te; ono wa ka ni du sa, ‘Fu ngbatungaro sa nga Kristo.’ ” (AGaratio 3:16) Gu Tunga si adu nga arikaaboro afu maku fu tiyo rogo si akodanga atita Abarayama dunduko te. I amanganga sunge na atita gu wiriko nangia Yisamaere na agu awiriko ko abatika yo na Ketura tipa ka fu maku fu ngbatunga aboro te. Gu Tunga nga ga maku aye rogo gu wiriko nangia Yisaka na rogo titako nangia Yakoba. (Bambata Pai 21:12; 25:23, 31-34; 27:18-29, 37; 28:14) Yakoba ayugu gupai nga “angbatunga aboro” agiasangba Siro dagba ngbatunga Yuda, ono kusa, i agurusi gu Tunga re kuti gu gene ngbatunga nga ga Davide. (Bambata Pai 49:10; 2 Samuere 7:12-16) Agu aYuda nadu rogo bambata kama agarã aasungudo pa ye boro sa ni Masiya, watadu Kristo. (Yoane 7:41, 42) Sidu ga Mbori sangbanebi tipa Tunga adigi kuti Wiriko, nga Yesu Kristo.
Masiya Nakura!
6. (a) Waigu si aida ani girogo gu sangbanebi yo nga ga aposo 70? (b) Ti gini regbo na wai Yesu ‘adigisi ingapai’?
6 Gu nebi nangia Daniere ake nyanyakipa sangbanebi tipa Masiya. Rogo gu bambata garã zogarago nangia ga Darayawesa boro Madia, ko aini gupai nga pa gbarasa Yerusarema tipa agarã 70 aambeda ka digo. (Yeremaya 29:10; Daniere 9:1-4) Ho Daniere aakparakpee ni, gu maraika nga Gaburere aye na ki yugu gupai fuko nga ‘i ringbisi aposo 70 tipa ka digisa ingapai.’ Si adu nga i aimo Masiya bebere gu yangara poso nga ga 70 re. “Aposo saba bawe nga ga agarã” atona rogo 455 Mbata fu Gaani Regbo ho Bakindo aParaso nga Arutasasata gu Bambata Ko ‘akedi fugo ko ni tipa bungia Yerusarema na ka dua ha berewe.’ (Daniere 9:20-27; Moffatt; Nemaya 2:1-8) Si adu nga Masiya aye fuo aposo 7 gbiati aposo 62. Agi agarã 483 re atona rogo 455 Mbata fu Gaani Regbo da ti 29 ti Gaani Regbo, nga gu regbo i abapatizi Yesu na Mbori ki mbedi ko ni Masiya, watadu Kristo. (Ruka 3:21, 22) Yesu ‘adigisi ingapai’ nifu ko unga ko ni tumorii rogo 33 ti Gaani Regbo. (Marako 10:45) Nga gu wene nduapai tipa duna idapase kuti fugo Mbori nga ga sangbanebi!a
7. Ni manga oni sunge na Kekeapai, oni yugunga wai Yesu adigisi gu sangbaanebi nadu tipa Masiya.
7 Idapase kuti fugo Mbori nga ga sangbanebi nasa gupai nga ani rengbe ka ino Masiya. Dagba gu dungu sangbaanebi du tipa Masiya nga gu duni kekehe rogo gu Kekeapai du rogo pa-Ebere, agu abakeapai nga ga ga aKristano Kekeapai rogo pa-Giriki amangisunge na dunguhe nibasa tipa Yesu. Tipa ka yugu kpiapai: Ngasudee nabatika Yesu Betereme yo. (Yesaya 7:14; Mika 5:2; Matayo 1:18-23; Ruka 2:4-11) I ayambu ko Ezipeta yo, na i aimi fugo agude fuo batika yo ko. (Yeremaya 31:15; Osea 11:1; Matayo 2:13-18) Yesu arogodi gaani akaza kusayo. (Yesaya 53:4; Matayo 8:16, 17) A wa i aima gumbaha kumbatayo, ko arimi ku Yerusarema yo rii paranga dongi. (Zekaraya 9:9; Yoane 12:12-15) Afugo bake Atambuahe adigi fuo kenga yo Yesu kuti ngua ho abanzengere akparaka gako arokoo ni dagbayo kini ba ake tipa gu gako remu ko anavoho ku tii kuraha yo. (Atambuahe 22:18; Yoane 19:23, 24) Gupai a nga meme Yesu akitanga te na gu nga i arũ ko adigisi sangbanebi a. (Atambuahe 34:20; Zekaraya 12:10; Yoane 19:33-37) Gere gbua nga bete gu kpiapai dagba gu sangbaanebi du tipa Masiya nga gu agu abakeapai ga Mbori toro adu kugiiyo i gumbaha tipa Yesu.b
Taasa Bakindo Masiya!
8. Da nga gu Bakuru Ko, na waigu gu sangbanebi duni kekehe rogo Daniere 7:9-14 adigi?
8 Rogo gu bambata garã zogarago nangia ga gu Bakindo aBabero nangia Beresasara, Yekova afu musumo fu gako nebi nangia Daniere na iiriwo yuguyuguapai. Ni bambatapai, gu nebi re abi bakikindigi anyaa biama. Ga Mbori maraika ayugu ra ya ami nga “abakindo biama,” ni gumba ko ho wo, ko kini yugupa agu aome nga ga zegino nga gu naye ti fuo kuraha. (Daniere 7:1-8, 17) Fuo gure, Daniere abi Yekova, nga gu “Bakuru Ko,” ko nasungu na taarimo auru mbatabakindo. Ni gbarasa ko ngbanga fu agu anyaa re, ko adi pazogarago kusayo bera na ki imi gu biama ru. Fuo gure, ko ki fu pa nyenye zoga “aboro dunduko, na arikaaboro, na ngbatunga aboro na afugoyo” fu guko nadu “wa wiri boro.” (Daniere 7:9-14) Nga gu baiiriwo sangbanebi nga gu nadu tipa maa “wiri boro” auru mbatabakindo, nga Yesu Kristo, ngbangbaturũ yo rogo gu garã nangia 1914!—Matayo 16:13.
9, 10. (a) Apapara gu yuguyugupai du rogo gu musumo nga ga kpiahe aayugopa gine? (b) Waigu rengbe oni ka sakarogo pa digo Daniere 2:44?
9 Daniere aini gupai nga Mbori ‘narogoda abakindo kusayo ki nimoi kura abakindo kubayo.’ (Daniere 2:21) Na kido kuti Yekova, nga guko “nakusa okooko [a]pai,” gu nebi re akusi rogo gu musumo yo nangia ga Nebukadenesara Bakindo aBabero nga gu musumo nadu tipa bakere kpiahe. Apaparaha nibakiakia ayugopa enga gbiati tigo ngbatunga aome nga ga zegino wa gu nangia Babera, ga aMadio na aParaso, Ringara aGiriki, na Roma. Mbori amangisunge a na Daniere tipa ko yugupa agu apai nika manga rogo zegino da ti gaani regbo na kugii gaani regbo yo.—Daniere 2:24-30.
10 Gu sangbanebi re ayaa: “Rago agu abakindo re Mbori ngbangbaturũ amáa gu ngbi [kindo, NW ] nga gu ka i agbárasa nga ha wa sa ya, ka i afú nga pa zoga ha fu kura aboro a ya. Si akúadi agi angbi re rukutu ki digisi he dunduko, si ki nye anye kindi.” (Daniere 2:44) Ho “ringbisiringbisi regbo nga ga rikaaboro” adigi ni rogo 1914, Mbori asigira gu Kindo nga ga ngbangbaturũ kutiibe Kristo. (Ruka 21:24, NW ; Yugoti 12:1-5) Mbiko gu ome nga ga Mbori, i ade gu “mbia” nga ga ga Masiya Kindo kusayo ti gu “bagangara” nga ga ga Mbori bakere pagbia rogo haurago dunduko. Ti regbo Aramegido, gu mbia re ayawa gu kpiahe re na ki saha ni ngungo. Ni gu zogarago nga gu du wa bagangara nga gu duna ome kurii “kpotosende dunduko,” gu Kindo nga ga Masiya re anyeanye kindi.—Daniere 2:35, 45; Yugoti 16:14, 16.c
11. Pa sa kpoto Yesu tihe ayugu ginipai kumbatayo mbata fu si mangi, na ginipai gu yuguyugupai re adu nani kurii Petero?
11 Na pa gako zogarago nga ga Kindo berã ko yo, Yesu aya fu gako abawiriki wee: “Agu yo dagba agu yo ru erẽ nikaakpi nga ya daho i ka bi Wiri boro ni ko niye rogo gako ngbi.” (Matayo 16:28) Auru sita fuo gure, Yesu adi Petero, Yakoba, na Yoane kurii bagbanga bagangara yo, yo ngaha re kpoto ko asatihe ni kubangiriyo. Wa kurẽkurẽ timarago adadi amokedi, Mbori agumba gupai nga: “Wire du re, nyemuko namanga re, ngba ko ti re gbe; oni gí pa ko.” (Matayo 17:1-9; Marako 9:1-9) Nga gu yugopa ga Kristo taarimo kumbatayo rogo gako Kindo mbata fu si mangi! Si airiwonga te, Petero aafura tipa gu iiriwo yuguyugupai re ho ko aya ni wee: “Sidu tie ani na gu fugo sangbanebi berani nga gu i aima nyakasaha berewe gbe.”—2 Petero 1:16-19, NW.d
12. Tipagine du gere tini gbe ni gu regbo si aida ani yugu gaani idapase kuti fugo Mbori nga ga sangbanebi?
12 Si ziazia nga gu “Fugo Sangbanebi” re akodanga kina gu Kekeapai du rogo pa-Ebere nga gu nadu tipa Masiya sa te, ono si nakoda gu ga Yesu gumbapai a nga ko aye aye “na tandu na bakere taarimo.” (Matayo 24:30) Pa sa kpoto Yesu tihe anyakasi pa ye Kristo rogo gako tandu nga ga Kindo si du ni rengo. Mbembedii gbe, gako yugoti rogo taarimo ayugopa gbarasa aguyo adunga na idapase ya, na si kini yugupa amaku tipa aguyo namanga idapase. (2 ATesaroniko 1:6-10) Pa digo gu sangbanebi nga ga Baibiri nga gopai tipa gupai nga gere nga ‘yangara arame.’ (2 Timoteo 3:1-5, 16, 17; Matayo 24:3-14) Mikaere, nga Yesu Kristo, ni ga Yekova Bangbasia Bamangipai, ima mbakada tiko tipa ka ye na digido gi gbigbita sinoraka re ti regbo “bakere gberãngbi.” (Matayo 24:21; Daniere 12:1) Nirengo, gere tie nga regbo tipa ani yugu gupai nga ani na idapase kuti fugo Mbori nga ga sangbanebi.
Ani Kakuti Idapase Kuti Fugo Mbori nga ga Sangbanebi
13. Gini apai rengbe ka undo rani ani kakuti gaani nyemuse tipa Mbori na kini banda gaani idapase ni ungaha kuti fugo ko?
13 Nirengo, si airiwo tirani ho ani awirikipai ni ti bambata regbo tipa pa digo fugo Mbori nga ga sangbanebi. Ono ya mo natona ti gu regbo re ki da ku areme, gaani idapase ima umba na gaani nyemuse ki zere? Ka ani ya danga tie wa agu aKristano nadu Efesa yo nga aguyo ‘nambu gayo bambata nyemuse’ ya. (Yugoti 2:1-4) Ka si vura du nga ani mangisunge Yekova tipa bagbanga regbo, ani rengbe arengba ka ingisa gaani idapase gbiati nyemuse ka ani ‘agbatanga ga Mbori Kindo mbata na gako rurupai’ tipa wa ka ani igi ũkumuko ku ngbangbaturũ yo tipa tirani ya. (Matayo 6:19-21, 31-33) Wisigo Baibiri zanga nyomoro, du dedede pati agu adunguratise nga ga aKristano, na sunge tungusapa Kindo zaaza nika undo rani tipa ani kakuti gaani nyemuse tipa Yekova, tipa Wiriko, na tipa Kekeapai. (Atambuahe 119:105; Marako 13:10; AEbere 10:24, 25) Gere tigaha nika banda gaani idapase ni ungaha kuti fugo Mbori.—Atambuahe 106:12.
14. Waigu i nafu mosoro fu mbedimbedi aKristano tipa gayo idapase kuti fugo Yekova nga ga sangbanebi?
14 A wa fugo Mbori nga ga sangbanebi adigi mbata kusayo, sidu ani rengbe a ka duna idapase kuti gupai si agumbaha tipa kumbatayo. Ni kpiapai, padu Kristo ho rogo taarimo nga ga Kindo ima dani rengo, na gu mbembedi aKristano nga aguyo nadu niruruyo da ti kpio ima bi pa digo gu sangbanebi du tipa gu mokido nga: “Gu ni ka di be pai, mi afú zuzu gu rindingua fu ni nga ga unga, nga gu du rogo ga Mbori Paradiso.” (Yugoti 2:7, 10; 1 ATesaroniko 4:14-17) Yesu nafu gu mamu fu agiyo dibepai re nga ga ‘ri gu rindingua nga ga unga’ rogo “ga Mbori Paradiso” nga ga ngbangbaturũ. Rogo gayo zingabekpio na mbiko Yesu Kristo, Yekova nga “nyenye Bakindo, na taarimo, nga gu ko ka azirã nga ya, ka i abi nga ko a ya, nga bangisa Mbori du na tatamana nye anye kindi,” nasayo i zangakpio na ki sayo ka i zirĩnga ya. (1 Timoteo 1:17; 1 AKorindo 15:50-54; 2 Timoteo 1:10) Nga gu bakere mosoro tipa gu gayo nyemuse tipa Mbori azeranga ya na gayo idapase kuti fugo ko nga ga sangbanebi!
15. Ada mburu “vovo kpotosende” aduni moimoihe riyo, na ada nga abakurea yo?
15 Ngbutuko fuo zingisa yo gu ruru mbedimbediyo naima kpiko kurogo “ga Mbori Paradiso,” yangara aYisaraere nga ga toroyo nga aguyo nadu kindi auru kpotosende, i akusi yo be ‘Bakere Babera,’ nga ngbii zire pambori. (Yugoti 14:8; AGaratio 6:16) I nga agu aboro mburu “vovo kpotosende” aduni moimoihe riyo. (Yugoti 21:1) Were, i kini mo ka vunga “ringara,” na ki duaha ni gu paradiso nga ga toro nga gu namaapai areme rogo zegino dunduko. (Yesaya 66:8) Awere, ndurumo aboro nga aguyo du wa avusende ni abakurea Yisaraere nga ga toro natiria koyo, “rogo yangara arame.”—Yesaya 2:2-4; Zekaraya 8:23; Yoane 10:16; Yugoti 7:9.
I Aima Gumbapa gu Raka Kumbatayo nga ga Ngbatunga Aboro
16. Gini maabangirise duho tipa ruru abasongodi gu mbedimbediyo?
16 Gu maabangirise nga ga ruru abasongodi gu mbedimbediyo nga gine? I a na idapase kuti fugo Mbori nga ga sangbanebi, na gayo maabangirise naru riipa rimo kurogo gu Paradiso nga ga kpotosende. (Ruka 23:39-43) Yo ngaha re du i ka mbira ‘ime ni ti gu di nafu unga,’ na i ahu be ‘akpe agu angua’ ruku yo pangba gu di re. (Yugoti 22:1, 2) Kangia oni na ngbatunga gu iiriwo maabangirise re, oni ndunga tie kumbatayo kaa yugo dudunguro nyemuse tipa Yekova na ki duna idapase kuti fugo ko nga ga sangbanebi. Oni dunga tie dagba agu aboro nagbia gu ngbarago nga gu adunga na digidoho tini ya nga ga nyenye unga rogo gu Paradiso nga ga kpotosende.
17. Raka rogo Paradiso nga ga kpotosende akoda gini amaku?
17 Kpakpa aboro arengbanga ka ringbisapa gu raka nika du rogo gu Paradiso nga ga kpotosende nga gu naye re te, ono fugo Mbori nga ga sangbanebi nafu dudungurobipai fu rani tipa agu amaku nika duni bandabandaha ti gu regbo re tipa gu ngbatunga aboro nga agisangbaa. Ho ga Mbori Kindo nika zogarago ni zanga boro duho ka sogaha na gupai ko akpinyemuhe kini mangi auru kpotosende a wa duhe ngbangbaturũ yo, anga kere aboro aduho—oó, zavura anyaa a—nika ‘imisa aboro watadu gbarasa yo te.’ (Yesaya 11:9; Matayo 6:9, 10) Bayee aboro araka auru kpotosende, na i ‘adu na ngbarago tipa gu wenepia du kpaima.’ (Atambuahe 37:11) Ndurumo aboro nga aguyo nakoba be gomoro adunga ho berewe te, mbiko ‘zende ahe azuka rogo kpotosende kpaima; na si adu wo ri abaagangara yo.’ (Atambuahe 72:16) Aboro akparanga berewe na aume nga ga gberarago te. Kaza ago kusayo, na zavura kpio, si adunga berewe a te. (Yesaya 33:24; Yugoti 21:4) Oni rengbe ka berãha—amunganga te, aziga te, abambungua watadu agu ariigbu nga gu namangasunge na akaza berã te, kpara aboro berewe a te. Nga gu bawene maabangirise!
18. (a) Ginipai i akido Daniere na paha? (b) Ginihe nikangia ga Daniere “ba”?
18 Zavura agu amura nga ga aboro dunduko aduni kuhe wa kangba aboro nikaa zingabekpio. Gu ruru kumba nangia Eyobo aduna ngbatunga gu maabangirise re. (Eyobo 14:14, 15) Kinawo a gu nebi nangia Daniere aduna maabangirise, mbiko gu maraika nga ga Yekova ko akido ko na agu afugo nafu wasa niyaa: “Ono mo ndú ngba ga gene daho digidaha ka da ni. Mo aóngoda, ti digida agu arame re mo ki ru rogo kina gu ga ba i aringbisi he foro.” (Daniere 12:13) Daniere amangisunge Mbori niruruhe da ti digido gako raka. Ko naongoda awere rogo kpio yo, ono ko ‘aru kuari’ “rago zinga ruru aboro be kpio” ti regbo ga Kristo Zogarago Tipa Agarã Kutu. (Ruka 14:14) Gine nikangia ga Daniere “ba”? Wenepai, rogo digisidigisi gu sangbanebi nga ga Yezekere tipa Paradiso, si nayugo gupai nga ga Yekova aboro dunduko nika duna aba beyo, i kini kparaka sende a rogo ruru gene na rogo mbakadimbakadi gene. (Yezekere 47:13–48:35) Sidu tie, Daniere adu adu na ba beko Paradiso yo, ono gako ba adunga nga kina sende sa te. Si akoda pa gako ba rogo ga Yekova ringbisapai.
19. Ginipai si aidaha tipa boro raki rogo gu Paradiso nga ga kpotosende?
19 Ginipai tipa roni na gaoni ba? Kangia oni na idapase kuti Fugo Mbori, nga Baibiri, si nirengo gbe nga oni nangera kumbatayo tipa raka rogo gu Paradiso nga ga kpotosende. Oni rengbe a ka berãpa tironi koyo, oni nigbia ngbarago be gu dungu amaku nga gu nika du yo, oni kini ngerefuo kpotosende, na ni ngbarago, oni kini di agu aboro berewe nazingabekpio kugume ti regbo zingabekpio. Na wai tie, Paradiso nga gu rago du tipa aboro. Mbori akusi bambata aboro ue tipa i raki rogo ngbatunga gu rago re. (Bambata Pai 2:7-9) Na ko naida aboro giasangba raki nyeanye kindi rogo Paradiso. Oni amangapai ringbisihe na sangba Kekeapai tipa wa ka oni du dagba gu dungu akutu amirioni aboro nika raka ni yangaraha rogo gu Paradiso nga ga kpotosende? Oni rengbe arengba ka du yo ka oni duna ndikidi nyemuse tipa gu Barani nga ga ngbangbaturũ ko, nga Yekova, na ki duna nyenye idapase kuti fugo Mbori nga ga sangbanebi.
[Gu rukutu kekeapai du bandu kpewaraga yo]
a Oni bi kapita 11 nga ga gu buku nga Oni Moiberãroni sa ga Daniere Sangbanebi! gbiati gu riipai nga “Aposo Saba bawe” rogo gu buku nga Duna Dudungurõbipai Tipa Kekeapai (si dunduko rogo pa-Ngirisi) nga gu Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc. akusihe.
b Oni bi gu buku nga “Kekeapai Dunduko Aye be ga Mbori Toro na Kini Fu Undo,” akpewaraga 343-344, nga gu Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc. akusihe (rogo pa-Ngirisi).
c Oni bi kapita 4 na kapita 9 nga ga gu buku nga Oni Moiberãroni sa ga Daniere Sangbanebi!
d Oni bi gu papara kekepai nga “Oni Moiberãroni sa Fugo Mbori nga ga Sangbanebi,” nga gu nakuru rogo gu Ngbaõbambu Sinziri nga ga Zerekpe ti rameru 1, rogo 2,000.
Waigu ka Oni Karagapai?
• Bambata sangbanebi angia gine, na da nangia gu Tunga i akidohe tipaha?
• Bete agu asangbanebi nga gu nadu tipa Masiya nga gu nadigi kuti Yesu angia gine?
• Waigu Daniere 2:44, 45 nika digo?
• Fugo Mbori nga ga sangbanebi nayugopa gini raka fu rani kumbatayo tipa aboro giasangbaa?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 16]
Oni namaabangironi tipa ka raka rogo gu Paradiso nga ga kpotosende?