Bata Tipa Aguyo Nasia Imarago
“Yekova nga gi imarago nga gi bata; da ka mi gunde be ni?”—ATAMBUAHE 27:1.
1. Gini mbakadaapai nafu unga Yekova nafuhe?
YEKOVA nga Mburu gu tima uru nasa unga si du auru kpotosende. (Bambata Pai 1:2, 14) Ko nga Bakusi gu imarago nga ga toro a, nga gu nagbandaka gu bitimo nafu kpio nga ga ga Satana zegino. (Yesaya 60:2; 2 AKorindo 4:6; AEfeso 5:8-11; 6:12) Aguyo nasia imarago rengbe ka ngbiko na bake Atambuahe niyaa: “Yekova nga gi imarago nga gi bata; da ka mi gunde be ni?” (Atambuahe 27:1a) Ono tie, a wa si amangi ti ga Yesu regbo, aguyo nasia bitimo rengbe ka duna kina gu maabangirise sa nga i agbarasa ngbanga agbarasa fuyo.—Yoane 1:9-11; 3:19-21, 36.
2. Rogo agu aregbo nadu mbata, ginipai nanamanga fu agu aboro nanaka ga Yekova imarago na fu aguyo nanadeganga tuyo kuti fugo ko ya?
2 Rogo agu auru nangia ga Yesaya, dungu ga Yekova aboro mokido aka imarago. Ni sangbanaha, Yesaya abi gu ga aYisaraere kindo nadu ku nodiyo i nagbarasi gu rikaaboro nadu rogo nabayo. Na rogo 607 Mbata fu Gaani Regbo, i agbarasi Yerusarema na gaha yekaru na i ki zi araki ringara Yuda yo ki ga na yo. Ono tie, i angarasi aguyo nadegetuyo kuti fugo Yekova tipa i sovura kuti gu samungu kuti ndikidi pambori naamanga rogo agu auru re. Yekova akidohe ya kina aguyo naadegatuyo kuti fugo ko ka bati rogo gu garã nangia 607 Mbata fu Gaani Regbo. (Yeremaya 21:8, 9) Areme, agu rani nakpinyemu imarago rengbe arengba ka wirikapai ni bakerehe ti gupai namangi bakuru kusayo re.—AEfeso 5:5.
Gu Ngbarago nga ga Aguyo Du Rogo Imarago
3. Areme, gini kido rengbe ani ka du nani, gini “ruru rikaaboro” ani akpinyemu yo, na gini “nyanyaki gbata” du be gu “rikaaboro” re?
3 “Ani du na nyanyaki bakporo; [Mbori] naringbisa bata tipa ha wa angapa na wa nyanyaki agbata. Oni zá angbadimo bakporo, ya ruru rikaaboro nga agu yo naka kuti rengo rimi koyo.” (Yesaya 26:1) Gere nga agu afugo sambuohe nga ga agu aboro nakido kuti Yekova. Gu ruru aYuda nadu rogo ga Yesaya auru anakido kuti Yekova ni gu ndikidi yangara Mburu bandahe, angianga kuti gu kungbo ambori nangia ga wiri aboro gayo ringara ya. Areme, ani a na kina gu bangisa kido re. Kurii gure, ani nakpinyemu ga Yekova “ruru rikaaboro”—nga “ga Mbori Yisaraere.” (AGaratio 6:16; Matayo 21:43) Yekova nakpinyemu gi rikaaboro re a mbiko gayo ruru mangaapai. Mbiko gako maku, ga Mbori Yisaraere na “nyanyaki gbata” beyo, nga gu riigbu du wa gbata nasongoda yo na kini banda yo.
4. Gini sino berã si aida ani sonosihe?
4 Aguyo du rogo gi “gbata” re rugutiyo na gupai wenengai nga “gu nyemupai duni songodisongodihe wenengai [Yekova] abandaha abanda rogo gu pazereda apiriganga ya, mbiko [Yekova] du nasa boro ni kido kuti [ko].” Yekova nasongoda aguyo duna nyemu gupai berãyo yo nga ka kido kuti ko na kini mangipai ringbisihe kuti gako ruru andika mangapai. Ngba gi gene re, gu ruru aboro nadu ringara Yuda yo aduna irisa tipa gu ga Yesaya zungodihe nangia: “Oni kída kuti Yekova nye anye kindi, mbiko Yekova Mbori du ni nyenye mbia.” (Yesaya 26:3, 4, “oni ringbisingaha na NW”; Atambuahe 9:10; 37:3; Asanza 3:5) Agu aboro duna gu sino berã re tiyo, i nangera kube “Yekova Mbori” ni gu yangara Mbia rengbe ka mbakada bayo. I na ngbarago be gu “pazereda apiriganga ya” nga gu du dagbayo na ko—AFiripoio 1:2; 4:6, 7.
Payasipa Avura Mbori
5, 6. (a) Waigu i apayasipa gu Babera nadu mbata? (b) Rogo gini gene i apayasipa ‘Bakere Babera’?
5 Ginipai ka mangi ka aguyo nakido kuti Yekova arungo be gberangbii? Si aidanga i gunde te. Dedede, Yekova naambugene fu ngbatunga agu apai re tipa regbo ngbutuko, ono ni yangaraha, ko naaye aye na zereda, na aguyo ninaaye na gu gberangbii re kini gbia gako sapangbanga. (2 ATesaroniko 1:4-7; 2 Timoteo 1:8-10) Oni wisiginga pa kura “sosono bakporo” sa. Yesaya nayaa: “[Yekova] bafu he, ki zogosi he kina ku sande, ki ba ha kina boro ku nvutu yo. Ndue simbi he ku sande, nga ndu rungorungo aboro, nga ndu airazingohe a.” (Yesaya 26:5, 6) Gu sosono gbata gumba yo paha herẽ, si rengbe ka du nga Babera. Gu bakporo re arungosi ga Mbori aboro nirengo. Ono ginipai namangi fu Babera? Rogo 539 Mbata fu Gaani Regbo, si ati kube aMadio na aParaso. Nairiwo wai paha apaya!
6 Rogo gi gaani auru re, ga Yesaya sangbanebi naringbisapa gupai wenengai ninaamanga ‘Bakere Babera’ natona rogo 1919. Gu sosono bakporo re arungo rogo gu garã re be gu tigo napayasipaha ho i amangihe ni ngbaome si kusi ga Yekova aboro kusayo be gu zio nga ga toro. (Yugoti 14:8) Gupai namangihe fuo gure apayasipaha berewe a kisusi. Gu tooni rimbasa aKristano re asa tiyo kaa ‘simbo’ gu kuru abaziyo re. Rogo 1922 i atona kaa takapande digido Ngbiiakristano, kini tungusipa gu woro ambaya biama nga gu amaraika avudihe rogo Yugoti 8:7-12 na pa agu arungo biata i agumbapaha kumbatayo du rogo Yugoti 9:1–11:15.
‘Gu Gene nga ga Ruru Boro Niruruhe’
7. Gini rugapai aguyo agbiaha nasa tiyo koyo du ga Yekova imarago ni, na da i akido kuti ni, na ginihe i abihe na nyanyakipaha?
7 Yekova nafu bata fu aguyo nasa tiyo koyo du gako imarago ni, na ko kini rugu gayo gene, a wa Yesaya ayugoho fuo gure: “Gu pai [gu gene, NW ] nga ga ruru boro nga nzunzu pai [niruruhe, NW ]; mo du ni ruru ro naruga gu gene nga ga ruru aboro. Ako Yekova, ani nasunguda ro, ngba gene gamo asarangbanga gu he mbisimorani akpi nyemu he nga kina rimoro na tingida pa ro.” (Yesaya 26:7, 8) Yekova nga ruru Mbori, na aguyo nairiso ko du wa ka i abanda gako ruru andika. Ho i amangaha ni wo, Yekova nayugo gene fuyo, kini zerengesi bangirihe. Ni irisa yo gako arugute, gi bayee aboro re nayugo gupai nga i nakido kuti Yekova, na kini bi rimoko na nyanyakipaha na ngbaduyo yo dunduko—gure nga “tingida” pako.—Gate 3:15.
8. Gini kpiapai tipa ruru berã Yesaya ayuguhe?
8 Yesaya anabi rimo Yekova na nyanyakipaha. Gure niyuguyuguhe ziazia rogo gu gako fugo naye fuo gure: “Nyemuro namanga mbisimore yuru ki susi, torore rogo re yo nagbata ro sirisiri. Bambiko ho du gamo asarangbanga ni auru kpotosende, araki rogo zegino nawirika pa rurupai.” (Yesaya 26:9) Yesaya anakpinyemu Yekova na ‘mbisimoko’—nga boro ko nabaha. Oni berẽnga pa gu nebi re ko nasungu kaa kpara fu Yekova ti agu asaa yuru ongo rago aonga kii, kini kusi gu dudunguro apai du berãkoyo na kini gbata ga Yekova rugapai kakaka. Nga gu wene kpiapai! Kurii gure, Yesaya awiriki rurupai ti ga Yekova mangaapai nga ga sapangbanga. Rogo gipai re, ko natingida rani na gupai nga ani duna rubangirise zanga piriga, kini ngereke tipa ka ino gupai Yekova akpinyemuhe.
Kura Aboro Nasia Bitimo
9, 10. Gini mangaapai nga ga weneringise Yekova amangihe fu gu gako rikaaboro naadunga niruruyo ya, ono waigu i akaragapai sani?
9 Yekova ayugu bakere weneringise nga ga nyemuse fu aYuda, ono si ni pa gberarago nga, anga i dunduko nakaragapai sani niwenehe te. Dedede, dunguyo anasia kina samungu kuba dia ga Yekova imarago nga ga rengo kugume. Yesaya ayaa: “Ka i vura yugo inapai fu gbegberẽ boro vurũ, ni aina nga pa rurupai te; ni amanga pai ni iraira ha ringara nzunzu apai yo ni abi nga gu taarimo nga ga Yekova te.”—Yesaya 26:10.
10 Rogo ga Yesaya uru, ho be Yekova anabanda aYuda ni be avurayo, dunguyo aidanga ka rugatiyo na gipai re te. Ho ko anifu maku ni fuyo na zereda, gu rikaaboro re aadunga na tambuahe tipaha a te. Si du Yekova anigindigo yo tini i ndusunge “kura agbia,” ni yangaraha, ko kini mbu agu aYuda re i zi yo ki ga na yo ku Babera yo rogo 607 Mbata fu Gaani Regbo. (Yesaya 26:11-13) Wa si avura du wo, yangara gu rikaaboro re akaraga tiyo ti digidoho ku ringara kpuyo yo, i naima rugayo.
11, 12. (a) Gini raka kumbatayo nadu tipa agu aboro nazi aYuda? (b) Rogo 1919 gini raka kumbatayo nadu tipa agu aboro nazi ga Yekova mbedimbedi amoyambu?
11 Ginipai tipa agu aboro nazi aYuda? Yesaya nakarapai ni sangbanebi kumbatayo niyaa: “I akpiki, i anyé nga ni ungayo te; i nga kangba aboro, i agúari nga te; si du bi mo yo ti ni ki gbarasi yo, ki nyasi pa tingida payo.” (Yesaya 26:14) Ii, fuo si ti rogo 539 Mbata fu Gaani Regbo, Babera aadunga na raka behe kumbatayo berewe te. Si adu nga, kusa, gu bakporo re adunga tini berewe te. Si adu ni “kangba,” na pa gaha bariwara ngbii ki nye gbua nga kuru pangbanga rogo abuku. Nga gu nyanyaki zahe fu aguyo namaabangiri yo kuti agu aira ome nga ga gi zegino yo re!
12 Papara gi sangbanebi re adu nidigisidigisihe ho Mbori ambugene ni fu gako mbedimbedi amoyambu i ndu kurogo gu zio nga ga toro rogo 1918 na i ki kusi yo rogo 1919. Natona ti gu regbo re ka ndu kumbatayo, pa raka kumbatayo naadunga ziazia tipa kuru abaziyo te, gbe nga Ngbiiakristano. Ono agu amaku nadu ni igiigihe tipa ga Yekova aboro adu nibakerehe nirengo.
“Mo Ngeesi Rikaaboro”
13, 14. Gini dungu amaku ga Yekova mbedimbedi amoyambu agbia ngbarago behe natona rogo 1919?
13 Mbori afu maku kurii gu sino saberã nangia ga gako mbedimbedi amoyambu rogo 1919 na ki sa yo i zugo. Bambatapai nga, i amoi berãyo fuo pa dungura yangara ga Mbori Yisaraere, na fuo gure, i ki tona ka dungura “bakere rimbasa” aboro nga “kura avusende.” (Yugoti 7:9; Yoane 10:16, NW ) I aima gumbapa agi amaku re rogo ga Yesaya sangbanebi niyaa: “Ako Yekova, mo ngeesi rikaaboro, mo ngeesi rikaaboro; mo ni taasitaasi ro; mo kiisi pa abangbandarago nga ga ringara. Ako Yekova, i aye koyo du mo ni rago fudifudipai, i auko ho ga mbusa [rugute, NW ] adu ni ku ri yo.”—Yesaya 26:15, 16.
14 Areme, agu angbandarago nga ga ga Mbori Yisaraere ima gbaragatihe auru kpotosende dunduko, na gu bakere rimbasa aboro i nagbia yo kuti yo ima nge awere ki da wa amirioni sita nga aguyo namanga sunge tungusa wene pangbanga zaaza. (Matayo 24:14) Nga gu maku ye Yekova nani! Na nga gu taarimo gere aye nani fu rimoko! I nagia gu rimo re areme rogo aringara 235—ni iiriwo digisidigisi gako kidohe.
15. Gini zingabekpio narukuba kurapai namangi rogo 1919?
15 Si aaida aYuda gbata ga Yekova undo tipa ka bitikpa be gu zio i adu rogo Babera yo. I aarengbanga ka mangaha nitiyo te. (Yesaya 26:17, 18) Teketeke a, kusa ga Mbori Yisaraere be zio rogo 1919 angia gopai tipa ga Yekova songodahe. Si aarengbanga ka manga zanga gako undo te. Na gu ariapai namangi tipa yo airiwo gbe ki da ti gupai nga Yesaya ringbisihe kuti zingabekpio: ‘Gamo kangba aboro adúni ungayo, kangba yo azínga. Ako oni nga araki nvutu yo, oni zingi kini bi bia ni ngbarago! Mbiko ga ndomo adu wa ndomo imarago, mo aídaha si ti kurii zavura aguyo adunga ome tiyo rogo kpio ya tipa i batika yo berewe.’ (Yesaya 26:19; Yugoti 11:7-11) Ii, ka gumbapai ngba kura gene, si adu nga aguyo nye kubayo mbiko kpio, i abatika yo abatika berewe tipa i tona kaa manga gayo sunge ni vovoho!
Bandahe ti Kere Aregbo
16, 17. (a) Rogo 539 Mbata fu Gaani Regbo, ginipai si aida aYuda mangihe tipa ka bata ti regbo tigo Babera? (b) Gine nawira si nga “abambu” areme, na waigu si afu undo fu rani?
16 Ga Yekova amoyambu naida gako bandahe dedede. Ono tie, fuo regbo ngbutuko, ko nika taa beko ni yangaraha kindi kuti ga Satana zegino, sidu gako amoyambu kini idi undo beko susi gu nidu mbata. (1 Yoane 5:19) Nibipa gu kere regbo du kumbatayo re, Yekova naza rani niyaa: “Oni yé, gimi aboro, oni rími ku rogo gaoni abambu, ki kisi gaoni angbadimo fuo roni, oni óko tironi ngbutuko toni daho pa [gimi] imisiri ngbaduse ka susa ni. Oni ngére, Yekova nakura rogo gako ba yo ka mbusa araki auru kpotosende tipa gayo irairapai, kpotosende akúsa pa gu kure i auka ha ku auru he, si adáda nga gaha akangba berewe te.” (Yesaya 26:20, 21; Zefania 1:14) Gi zahe re ayugu wai fu aYuda i ka bata ti regbo tigo Babera rogo 539 Mbata fu Gaani Regbo. Aguyo nairisi gu zahe re arengbe ka sunga kina kpuyo yo, ki du nibandabanda yo be agu abanzengere nangia abazirago nga aguyo naata bangiri agene yo.
17 Areme, agu “abambu” gumba yo paha rogo gu sangbanebi re nawira si tipa agu abawe akama adungurati nga ga ga Yekova aboro nga gu du rogo zegino dunduko. Ngbatunga agu adungurati re nabanda rani zavura kina awere, nga agu arago aKristano agbia bandahe rogo dagba awirinayo, agu abaakumba duna nyemuse kini ngerafuo yo. (Yesaya 32:1, 2; AEbere 10:24, 25) Gere wo gbe nirengo wa digido gi sinoraka re ambeda, nga gu regbo pa bata nika ru riipa giasangbaa.—Zefania 2:3.
18. Waigu Yekova nika ‘imo nyaime’ bambeda?
18 Nibipa gu regbo re, Yesaya nafu gu sangbanebi nga: “Ti gu rago re Yekova ambúsa Nyaime nga gu baipiipi wo re, nga gu Nyaime nandu ngberengungberengu, ko aímo Nyaime du wa kiki kpaka du baime yo.” (Yesaya 27:1) Gu “Nyaime” du rogo gi gaani regbo re nga gine? Si nawiraha nzunzu nga u nga gu ‘bambata bakuru wo,’ nga kina boro Satana, kodihe kuti gako gbegbere sinoraka, nga gu ko amangasunge nani kaa sovura kuti ga Mbori Yisaraere. (Yugoti 12:9, 10, 17; 13:14, 16, 17) Rogo 1919, be gu Nyaime re abitikpa ti zio ga Mbori aboro. Kusa, i adia ru kusayo nyeanye kindi. (Yugoti 19:19-21; 20:1-3, 10) Rogo gi gene re, Yekova “aímo [gu] Nyaime” re. Vuru gi regbo re, pai ho rengbe gu Nyaime re ka asada mangaha na ga Yekova aboro nika duna nyenye diabese te. (Yesaya 54:17) Nga gu wasa du ani nani mbiko tingida yo rani na gupai re!
“Bawene Ati Bakakue”
19. Ginipai du areme tipa gu yangara yo?
19 Nibipa gi imarago nabaha naye be Yekova re, anga ani na nduapai berani dunduko ka duna ngbarago tee? Ii, nirengo, ani na nduapai kina berani! Yesaya naringbisipa gu ngbarago nga ga ga Yekova aboro rogo wene gene ho ko akepai ni niyaa: “Ti gu rago re: ‘Bawene ati bakakue adú, oni bí bia tipa ha! Mi nga Yekova, mi du ni babanda ha; mi natuda ha na arago dunduko. Mi nabanda ha yuru na uru; boro ka imisa ha.’ ” (Yesaya 27:2, 3) Yekova ima ngerafuo gako “ati bakakue,” nga yangara ga Mbori Yisaraere, na ki ngere a fuo gayo abadiasunge nga aguyo namangasunge nyanyakii. (Yoane 15:1-8) Sangbanaha ningia zuzu gu sunge nataasa rimoko na kini ye na bakere ngbarago dagba gako amoyambu auru kpotosende.
20. Waigu Yekova abanda gu dungurati nga ga aKristano?
20 Ani rengbe ka duna bakere ngbarago mbiko gupai nga—gu zinga Yekova adu nani mbata kuti gako mbedimbedi amoyambu ima zera—nga gu zinga nasa ko ko mbu yo i ndu sa gu zio nga ga toro rogo 1918. Yekova nitiko nayaa: “Ngariangaria zinga rogo re yo te. Ako ka anguruza na akiwe azingi kuti re rago sovura! Ka mi andú sa ni, ka mi azó ho azo dũ. Watadu i zi pa gi ome ka banda tiyo i mángi pa zereda na mi, i mángi pa zereda na mi.” (Yesaya 27:4, 5) Tipa ko rugu tiko na gupai nga gako bakakue nikaa zuka “bakakue” kindi kpaima, Yekova nabuna agu ahe dunduko du wa gu gbegbere nvuo nga gu si aida i kombiraha kusayo ati bakakue yo na kini zoho. Sidu, ka boro moinga gu padu wenengai nga ga ga aKristano dungurati ngbapai ya! Si naida aboro dunduko ‘rimi gu gbata nga ga Yekova,’ kini gbata gako weneringise na bandahe. Ni manga ani he wo, ani namanga zereda na Mbori—nga guhe duna banyanyakipaha gbe ki da ti gupai nga Yesaya gumbapaha bara ue.—Atambuahe 85:1, 2, 8; ARomo 5:1.
21. Rogo gini agene hiisi yo ringara na ‘zuzu ahe’?
21 Pa agu amaku re nandu kindi kumbatayo: “Ti agu arago nikaye Yakoba aríma wa tarã ngua ku sende yo, Yisaraere ambúmba ki kusi fogo akpeko, zuzu yo [“zuzu ahe,” NW ] aréngba na zegino dunduko.” (Yesaya 27:6) Sangba gi veresi re atona ka duni digisidigisihe rogo 1919, kini fu iiriwo gopai tipa ga Yekova ome. Mbedimbedi aKristano ima hiiso kpotosende na “zuzu ahe,” nga wene riahe nga ga toro. Rogo gu zegino duni irairaha, i nabanda ga Mbori tumbatumba andika na ngbarago. Na Yekova nafu maku fuyo kindi i naazugo. Ni sangbanaha, agu amirioni akurayo, nga kura avusende ‘namanga ziazia sunge fu Mbori uru na yuru.’ (Yugoti 7:15) Ka ani ya basanga pa gu bakere mamu nga ga riga tirani na gu “zuzu ahe” re na kini kparakaha fu kura aboro ya!
22. Gini amaku naye fu aguyo nadia imarago kugume?
22 Rogo gi kere aregbo re, nga gu regbo bitimo nadadi kpotosende na nduundu bitimo ki dadi rikaaboro, anga ani na tambuahe mbiko Yekova naziga imarago nga ga toro kurii gako aboro tee? (Yesaya 60:2; ARomo 2:19; 13:12) Tipa agu aboro dunduko nadia gu imarago re kugume, si fuyo nga gu zereda nga ga berã na ngbarago awere, na kumbatayo, si afu nyenye unga fuyo. Na wene ndupai tie, agu rani nakpinyemu imarago nangi ngbaduraniyo ni tambuahe fu Yekova na kini ngbiko na bake Atambuahe rogo agu afugo nga: ‘Yekova nga gi imarago nga gi bata; da ka mi gunde be ni? Mo duna maabangirise kuti Yekova; mo dú nyanyaki, kpotoro yo ki ngarã; ii, mo duna maabangirise kuti Yekova!’—Atambuahe 27:1b, 14.
[Sanduki ti kpewaraga 30]
Vovo Buku
Bakere gu tingidapai saki yo pai tipaha rogo gi papara kekeapai ue du tipa wisigoho re, i aima mangaha ni gumbapai rogo gu mbakadapai nga ga bakere dunguratise nga ga disikirikiti nangia ga 2000/2001. Ti digido gu gumbapai re, i akusi vovo buku, du rimoho nga Ga Yesaya Sangbanebi—Imarago Tipa Ngbatunga Aboro Dunduko I (rogo pa-Ngirisi). Gi buku duna akpewaraga rogo 416 re na sakapai rogo tipa averesi nibasasa nga ga gu bambata akapita 40 nga ga gu buku nga Yesaya.
Oni Natingidaha?
• Ginipai du kumbatayo tipa agu aboro narungosi ga Yekova aboro?
• Gini zugo gumba yo paha ni sangbanebi rogo Yesaya?
• Si naida ani nye ku tii gini “abambu,” na tipagine?
• Tipagine gupai du tipa ga Yekova aboro aye tini na taarimo fuko?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 26]
Kina ruru aboro sa i aida yo rogo ga Yekova “nyanyaki gbata,” nga gako riigbu
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 27]
Yesaya anagbata Yekova “yuru”
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 29]
Yekova nabanda gako “bawene ati bakakue” na kini saha si nizuku