Ga Da Andika Rengbe Oni Ka Kido Kuti Ni?

Pai airiwo ti geno sa nandu ku Afirika yo ti bambata regbo ka bi kumba ko naru zaa pangba gene. Gu geno re akparia gupai nga fuo bete regbo, gu kumba naru pangba gene re ata gbiso kpetenduko sande kini gbisi tooni tooni kubani, ono ki ta mangaha wo ki ru kindi zaa. Kina kusa gu geno re aye ka ino ndu gupai gu kumba re aagbisa tini tooni tooni wa gure. Nirengo, gupai gu kumba aasada ka mangaha re angia ka nye kutii nzereme gu ngbunduru ngua i adari giri marã ti ni. Nzereme gu ngbunduru ngua re aagbisa tooni tooni wa uru aadesa.

ABORO na’aria gayo apai na gayo andika wa kina gu nzereme ngua re. Na kparapai ti gure, Yekova Mbori tigako nga “Bafu aimarago,” a’arianga gako andika ya. Gu mokedi nangia Yakoba ayaa, ‘satise ti ko, watadu kirima satise te.’ (Yakoba 1:17) Gu nebi ni Ebere nangia Maraki ake gupai Mbori atakipandehe niyaa: “Mi nga Yekova mi asa nga pa re wa sa te.” (Maraki 3:6) Rogo agu auru nangia ga Yesaya, Mbori ayaa fu gu rikaaboro nangia aYisaraere wee: “Dati gbinza roni a Mi nga Ko, mi atinda roni kindi dati rago kura nvue rironi yo. . . . Mi atinda roni ki batasi roni.” (Yesaya 46:4, 5) Sidu, pa susa regbo ni gbangaha a’arianga gu kido du ani nani kuti guko duna Tandu apai dũ te.

Gupai Rengbe Ani ka Wirikaha be ga Mose Ndika

A wa rẽ ga Yekova amokido arẽ ani nikido kuti ni, kinawo a si aida ani duna kido kuti gu gako andika du tipa rurupai na irairapai. Oni rengbe ka kido kuti gu babagi ahe duna ũringbisa ahe beni ue, gu gbua sa kingia nzunzu he? Wa gu sa te. Kinawo a, “biriki ringbisahe nga kere gbegberẽ he bangiri Yekova; ono ruru ringbisa baroãhe . . . ngba ti ko.” (Asanza 11:1; 20:10) Rogo gu Ndika Yekova afuhe fu aYisaraere, ko akodi gi rugute re kurogo: ‘Ka oni niírasinga sarangbanga rogo ringbisa barõa ahe na ũringbisa ime ahe ya. Oni du na gaoni ũringbisa ahe nzunzu, na ũringbisa barõa ahe nzunzu, na ũringbisa zende ahe nzunzu, na nzunzu ũringbisa ime ahe a; mi nga Yekova nga gaoni Mbori, naye na oni ringara Ezipeta yo.’—Pa Amotumo 19:35, 36.

Irisa aYisaraere gu ga Mbori rugute re asa gupai nga ko idi na gayo pai na ki fuku dungu aũzegino fuyo. Teketeke a, gu irisi Yekova nakido kuti ko kini mangi gako andika rogo gani raka yo, angianga kina agu andika sa du tipa barõa ahe na bagizo ahe ya ono wa duhe dunduko, si naye na dungu amaku funi. Mbori nayaa: “Mi nga Yekova ga Mbori, nayugo pai foro sa u, nga gu ko nangbe ku mbata yo foro ngba gu gene mo ka ndu ngba ha.”—Yesaya 48:17.

Tipagine Aboro Airisanga Andika Tini Areme Ya?

Ziazia Kekeapai nafura tipa ndu gupai aboro airisanga andika tini areme ya. Gu yangara buku nga ga Ziazia Kekeapai du rimoho nga Yugoti, si naringbisapa gu vura namangi ngbangbaturũ yo, nga gu vura sangbanaha amanga aboro daa ku areme. Gu mokedi nangia Yoane akepai ki ya: “Vura ki du ngbangbaturũ yo, Mikaere na gako amaraika ki so vura na daragona; daragona ki niso vura na gako amaraika a; ka daragona adia nga be he ya. Ka i aida nga fu daragona na gako amaraika i bi ba berewe ngbangbaturũ yo ya. Were i ki ba bakere daragona ku sende yo, nga gu bakuru wo, nga gu ko i aniya ti ko, Bakitingbanga nga Satana, nga banangi aboro kpotosende yo dunduko; i ki niba ko ku sende yo na gako amaraika a.”—Yugoti 12:7-9.

Sangbana gu vura re angia gine nibasa? Yoane aatangarapai kindi niyaa: “Ako angbangbaturũ, si du ka oni ngi angi ti ni, na agu roni naraka rogo ho. Rungo du fu kpotosende na baime, bambiko bakitingbanga azorõ koyo du oni ni na bakere zinga, bambiko ko ini he ya kina bete rago nye fu ko.”—Yugoti 12:12.

‘Rungo aye ku auru kpotosende’ ho Bambata Vura nga ga Zegino arikito ni rogo 1914, si kini digisi regbo agu andika nadu kia ti gu du areme. Bake kuruapai nga Barbara Tuchman ayaa: ‘Gu Bakere Vura nangia ga 1914 da ti 1918 akparaka gu regbo nadu mbata fuhe na gu nangbe fuo ho nga gaani. Ni imo yo gu badungu aboro nga aguyo ka fu undo rogo agu agarã naye fuo gure, ki gbarasipa agu apai aboro aima ida kuti ni ya si nga rengo, ki aria berã aboro, na ki mbu aboro na gu dungu fudifudiapai adunga ba usaha tini ya, gu Bakere Vura re akusi ndikidi kparakparapai dagba gu berã nangia ga agu aboro nadu mbata fuhe na ga aguyo nadu fuoho.’ Gu kura bake kuruapai nga Eric Hobsbawm nagumba kina gu bangisa pai re niyaa: “Natona rogo 1914, si ziazia nga rogo agu aringara ima sona, bakere ariatise nidu ho ti agu andika i anabihe mbata niruruhe . . . Gu gbere gbe nga, si ni taatapai ka rugatise na ndu gupai nasa aboro i karaga tiyo berewe sa agu apai agu atitarani nadu rogo 19 kama agarã arengbe ka yambaha nga gbegbere andika te.”

Rogo gako buku nga Humanity—A Moral History of the Twentieth Century, Jonathan Glover akepai ki ya: “Gu sa dagba agu apai i aino gaani regbo ti ni nga aboro airisanga andika ruru mangapai berewe te.” Wa vura du ko na kapa kuti agu andika mangapai naye fu rani gii ngbii yo [be Mbori], nga gu kapa du ko nani mbiko wai pambori agbera Putu yo na Amerika yo, ko nazahe niyaa: “Zavura agu rani aidanga kuti agu andika mangapai nga ga pambori ya, si naida ani bakibangirani kindi tipa wai aboro ata mbu manga agu andika re si kini go kusayo.”

Agu apai nasa aboro areme ka i dunga na kido kuti akurayo ya, singia rogo sunge bagaahe, rogo birĩ zogarago, watadu rogo agu apai nga ga pambori watadu tipa agu apai du dagba aboro na dagba aborokporo, si na kere gbegbere sangbanaha tini kurii aboro, na kingia papara gu gbegbere buro Bakitingbanga amangaha tipa kaa ye na rungo kurii araki auru kpotosende. Satana ima nyakasa tiko kaa sovura da ti digidoho na ki nyakasi tiko wa ka ko kpi na agu aboro dunduko na’asada tiyo nyanyakii kaa raka ringbisihe kuti ga Mbori andika.—Yugoti 12:17.

Gene ho tipa nyasa agu apai nasa gupai nga ka aboro dunga na kido kuti akurayo re ya? Gu mokedi nga Petero nakaragapai niyaa: “Mbiko gako kidohe, ani nangera tipa vovo angbangbaturũ na vovo kpotosende, nga gu ruru apai nikanye rogo ho.” (2 Petero 3:13) Ani rengbe arengba ka duna kido kuti gu mokido re mbiko anga Mbori na kina ome sa tipa ka manga gako ringbisapai te, ono ko nazungahe a tipa ka digisoho. Nibipa agu ‘afugo dunduko nakura ngbako yo,’ Yekova nayaa: “si akáraga nga tihe fere gbua te, ono si anyása gu pai ngba ti re, ki kpatare rogo gu pai mi akedi he tipa ha.” Gure nirengo nga gu mokido rengbe ani ka kido kuti ni!—Yesaya 55:11; Yugoti 21:4, 5.

Raka Ringbisihe Kuti ga Mbori Andika

Rogo gu zegino aboro a’aria andika rogo na ki zanga irisaha, aDezire Yekova na’asada tiyo tigayo nyanyakii kaa raka ringbisihe kuti agu andika mangaapai nga ga Ziazia Kekeapai. Ni sangbanaha, i kia ti dungu aboro, na gere dedede nasa aboro i moi berã yo fuo yo, na aguyo kini bisira payo.

Ti regbo bakere dunguratise nga ga aDezire Yekova nga gu i amangihe London yo, bafura rogo terevizioni asana wirina sa tipa ka ino singia aDezire Yekova a nga aKristano. Gu wirina re akaragapai ki ya: “Ii, ani nga aKristano nirengo mbiko Yesu nga gaani kpiapai. Ringi ima maapai rogo zegino, sidu ani namaaberã rani kuti Yesu Kristo ni gaani gene, gaani rengo, na gaani unga. Ani naida kuti gupai nga Wiri Mbori nga ko, angianga papara Tirinita ya, sidu gaani giarogo Ziazia Kekeapai kia ti ga kura apambori.”

Gu wirina i aasasana ko re, ho i atingidi fugo ko ni rogo gu terevizioni nga ga BBC, gu bagumbapai du rogo gu basunge re adigisi fugo ko niyaa: “Mi ima ino ndu gupai berewe gbe aDezire Yekova naaye tini kaa ngoka ngbadimo kpurani. Mi aberãnga ha ya mi abi bange aboro mbata 25,000 navodi tiyo wenengai na ki duna wene sino rogo ba sa ti bangisa regbo te.” Si nga wene dezirepai nirengo be boro sa dagba aguyo nabi rani, nga gu ko agumbaha tipa gu tatamana du ti irisa gu ga Mbori andika ko a’arianga ha ya!

Wa vura duhe nga kura aboro rengbe ka yaa i aidanga kaa raka ringbisihe kuti ga kura boro andika te, ani nangarasa roni oni ngere kurogo gaoni Ziazia Kekeapai ka wirikipai tipa ga Mbori andika. Ono ka oni nyenga kina kuti ngbarangbara wisigopai ya. Oni mangi gu ga Pauro rugute nayaa: “Ka oni ríngbisi nga tironi na gi zegino re ya, ono oni sá tironi asa ni mbakada berãroni berewe, oni kpária pa gu he nga ga Mbori nyemu he du ni wene he, nzunzu, ni ziazia ha.” (ARomo 12:2) Oni ndu ka bi gu Bambu Dunguratise du rogo gaoni dagbarago, na oni ki asadi ka ino agu aDezire du yo. Oni abi gupai nga i wa kina kura aboro rogo dungu apai, ono ki duna kido kuti agu amokido du rogo Ziazia Kekeapai na kini yugo gupai nga i nakido kuti Mbori ni asada yo ka raka ringbisihe kuti gako andika.

Manga oni ga Mbori andika nga gu ko a’arianga ha ya rogo gaoni raka rengbe ka ye nirengo na dungu amaku fu roni. Oni irisi gu fugo Mbori nayaa: “Akõ! ka mo adege turo sa gimi arugute! Si du ka ga zereda adu ti ni wa di, na ga rurupai wa ngiri baime.”—Yesaya 48:18.

[Gu kpiaahe du ti kpewaraga 5]

Areme, aboro akidonga kuti akurayo rogo sunge bagaahe, rogo birĩ zogarago, na rogo pambori te, na aborokporo na kido dagba tiyo a te