Oni Wiriki Yekova Ho Oni Ayugopai Ni Fu Awironi
“Gini wiri ka du ho ka bani aruga nga ni ya?”—AEBERE 12:7.
1, 2. Tipagine duhe tini ni kpakarakpakarapai fu avunguagude i sonosi awiriyo ti gi gaani regbo re?
MBATA fu bete agarã kusayo, i asasana sosono aboro Japan yo tipa wai avunguyo arugu yo. Bebere bange agu aboro i asasana yo aberẽ gupai nga ho i aduni nga rukutu agude, avunguyo anafuranga na yo gbe te, na i agumba gupai a berewe nga avunguyo arimisi tiyo kisusi kurogo agu apai nga ga agude. Rogo kura sasana aboro nga gu i amangihe kina rogo gu bangisa ringara re, bete aboro dagba agu aboro nakaragapai sa agu asasanahe re aidi gupai nga i ainonga wai kaa mangapai wa sa na awiriyo te. Anga gi sino re sa kina rogo agu aringara nga ga Asia te. Gu waraga pangbanga nga Toronto Star atingidi gupai nga: “Dungu agu avunguagude nga aboro Kanada ainonga wai nzunzu rengbe yo ka du ni wene avunguagude te.” Rogo arago dunduko, avunguagude nabihe ni kpakarakpakarapai ka sonosa awiriyo.
2 Tipagine duhe tini ni kpakarakpakarapai fu avunguagude i sonosi awiriyo? Gu bangua ndupai duhe tini wo nga, ani naraka rogo ‘gu yangara areme duni gbegberehe.’ (2 Timoteo 3:1) Kurii gure, Ziazia Kekeapai nayaaa: “Gu ga aboro berã du kpotoyo yo, si ni gbigbita ha tona ti parangayo.” (Bambata Pai 8:21) Sidu aparanga gbe Satana azubo yo mbiko i du rurungburaa, ko “wa [gu] bahu nata ki nipoi” ka zio agu aboro adunga na inohe ya. (1 Petero 5:8) Nirengo, dungu kpakarakpakaraapai gu duho agu avunguagude nga aKristano agbia tiyo nani ho i atona sonosa awiriyo ni rogo “ga Gbia rabahe na rugahe.” (AEfeso 6:4) Waigu rengbe avunguagude ka undo awiriyo i sono ki dani agu airisi Yekova du nyanyakii rogo toroyo, ki rengbe ‘ka kpara wenepai ti gbegberẽpai’?—AEbere 5:14.
3. Tipagine du gu rugute nga ga avunguagude tini na nyanyakipaha tipa sonosa agude wenengai?
3 Gu tatamanatatamana Bakindo nangia Soromo ayaa: “Mungo du ni vovo ho ku kpoto gude yo.” (Asanza 13:1; 22:15) Tipa ka dia gu mungo re kusayo ngbadu rukutu agude yo, si naida gu rugute nga ga nyemuse be avunguyo. Ono tie, aparanga naadianga ngbatunga gu rugute re dedede na ngbarago te. Nirengo, i naka gu rugute dedede i afuhe fuyo, ka kina da vura fuhe vurũ. Sidu tie, avunguagude du wa ka i wiriki wai rengbe yo ka ‘sonosa gude rogo gu gene ka ni ndu ngbaha.’ (Asanza 22:6) Ho agude aka ni kuti ngbatunga gu rugute avunguyo afuhe fuyo re, si rengbe ka fu unga fuyo. (Asanza 4:13) Na nyakipa gupai tie nga avunguagude ini agu apai ruga gude akodaha!
Agu Apai Ruga Agude Akodaha
4. Bambata rogo gu fugo yo nga ka “ruga” gude nga gine a wa mangi yo sunge nani rogo Ziazia Kekeapai?
4 Kura avunguagude nambu ruga awiriyo mbiko i nagunde ya i ka kitangbaanga yo ya i nataka agude, watadu i nasenga agude, watadu i namanga fuyo gbegberee. Si aidanga ani duna ngbatunga gu gunde re te. Gu fugo nga ka “ruga” gude, a wa mangi yo sunge nani rogo Ziazia Kekeapai, si ayugonga pa kere sino te. Gu pa-Giriki du tipa gu fugo nga ka “ruga,” si gbe tipa tori, yugopai fu boro, ruga boro na ti kura aregbo, si nga gu nyanyaki mbusa i afuhe rogo gu gene nga ga nyemuse.
5. Tipagine si afu undo tini ka berãpa wai Yekova naamangapai na gako aboro?
5 Ni fu ko ngbatunga gu rugute re, Yekova nga bawene kpiapai kisusi. Gu mokedi nangia Pauro aringbisi Yekova kuti baagude, ho ko ake gupai ni nga: “Gini wiri. . . ka du ho ka bani aruga nga ni ya? . . . [Agu abarani nga aboro] arugu rani ni rengo tipa bete rago wa si angba ti yo; ono ko wa ngba ha tipa rani, ya ani du ni adi gako ziazia pai.” (AEbere 12:7-10) Ii, ndu gupai Yekova aruga gako aboro tini nga i duni ziazia aboro, watadu i du zanga biriko. Ani rengbe arengba tie nirengo ka wirika dungu apai tipa wai ka ruga agude ka ani wisigi wai Yekova naayugopai fu gako aboro.—Pa Fu Rugute ni Ue he 32:4; Matayo 7:11; AEfeso 5:1.
Nyemuse Nga gu Sino Nasa Ko Ko Nifu Rugute
6. Tipagine rengbehe tini ka duni kpakarakpakarapai fu avunguagude i wiriki ga Yekova nyemuse?
6 “Mbori nga nyemuse,” wogu Yoane apehe. Sidu tie, nyemuse nasa Yekova dedede ko nifu rugute fu gako aboro. (1 Yoane 4:8; Asanza 3:11, 12) Ya mo gure nayugo gupai nga agu avunguagude nakpinyemu awiriyo si fuyo ni taatapai i wiriki Yekova rogo gipai re? Anga si wo taata te. Ga Mbori nyemuse nga gu nyemuse du mburuhe rii andiko. Kura wene bawirikipai sa nga ga aGiriki ko nayugo gupai nga, ngbatunga gu nyemuse re ‘naadunga dedede wa ga aboro te.’ Sidu, ga Mbori nunga asanga ko ko mbugene tipa apai dunduko te. Dedede, ko naberãpa guhe ngbaa gbe tipa gako aboro.—Yesaya 30:20; 48:17.
7, 8. (a) Gini kpiapai tipa gu nyemuse du kuti Ndiko Yekova ayuguhe rogo gako mangapai na gako aboro? (b) Waigu rengbe avunguagude ka wirika Yekova rogo undo awiriyo i sonosi gu sino rengbe ka sa yo i nimangi agu arugute nga ga Ziazia Kekeapai?
7 Ani berẽnga pa gu nyemuse Yekova ayuguhe rogo gako mangapai na aYisaraere. Mose ayugu gu bawene wiratise du dagba sino Yekova na sino gu zire nga dingimo ho ko afura ni tipa gu nyemuse Yekova adu nani tipa gu vovo rikaaboro nangia aYisaraere. Ani nageda gupai nga: “Wa gu dingimo nawo ti bambu ru, ki nipedi rago ku ri awiru, ki zaraga puporu, . . . ki zi ra, . . . ki tindi ra ri puporu, kina wo Yekova ni sako nangbe fu Yakoba ku mbata yo.” (Pa Fu Rugute ni Ue he 32:9, 11,12) Tipa ka yugopai fu awiru, na-dingimo “nawo ti bambu ru,” kini gu tooni kuari na kini pedi poporu tipa ka ngarasa awiru ami gu a tigaami. Ho wiru akura ni kusayo niyangaraha rogo bambu ra, nga gu nidu dedede rii mbia ariyo, u ‘napeda rago kurii’ wiru. Ka si wiri gupai nga wiru mbedi ka ti ku sande, u nazora niipo kutii ru, kini ‘tindi ru rii puporu.’ Kinawo teketeke Yekova angere fuo gu vovo rikaaboro nangia aYisaraere. Ko afu Ndiko ku be Mose yo fu gako aboro. (Atambuahe 78:5-7) Fuo gure, ko abanda yo wenengai, ki ima mbakada tiko ka undo yo ho ka i gbia tiyo ni na fudifudipai.
8 Waigu rengbe agu aKristano nga avunguagude ka wirika ga Yekova nyemuse? Ni bambatapai, i du wa ka i yugu agu arugute na andiko du rogo Fugo Mbori yo fu awiriyo. (Pa Fu Rugute ni Ue he 6:4-9) Gu berã du kugii gipai re nga ka undo gu paranga aboro re i wiriki wai rengbe yo kaa diaberã nisayo sa apai ringbisihe kuti agu andiko nga ga Ziazia Kekeapai. Ni manga yo gere, agu avunguagude duna nyemuse nayanga kuari ri awiriyo, ka pe pai ni sanza, kini bi yo wai i ka manga agu andiko i awirikaha re. Wa agude asona na ki tona ka duna ranirii tooni tooni, avunguyo nambakada tiyo ka ‘zora ku sende’ na ki ‘tindi yo ri popo yo’ ho du awiriyo ni rogo kerepai. Gini ngbatunga kerepai?
9. Gini kerepai gbe si aida avunguagude duna rubangirise tipaha. Oni yuguhe na kpiapai.
9 Yekova Mbori aza aYisaraere ti gu gbegberepai ka mangi yo ni sangbana zio bakure na gbegbere aboro. (Pa Geda Aboro 25:1-18; Ezara 10:10-14) Kodatise na gbegbere sino aboro nga gu gbina rengbe areme na arago dunduko. (1 AKorindo 15:33) Si naida agu avunguagude nga aKristano wiriki Yekova rogo gipai re. Degude du rimo ri nga Lisa, garãri adu 15 akpinyemu gu kumbagude naadunga rogo rengo yo ya. Ri nayaa, “Avungure abi ariapai tire ni kina ipo na i ki tona ka bakabangiriyo. . . . Ti kura aregbo, i anaruga re na ti kura aregbo, i anangarasa re ni nyemuse.” I asungu sande na Lisa kini degetuyo wenengai kuti fugo ri, si ki ta du were, i kini undo ri ri dibe gupai i abihe nga si nangia ndu gupai nasa ri ri tona ka kpinyemu gu kumbagude re, nga ri aida akurari idi na ri.a
Oni Mbu Ngbadimo Fugo Dagba Roni Na Yo Nizazaha
10. Rogo gini gene Yekova amoi wene kpiapai rogo fugo dagba ko na aYisaraere?
10 Tipa ka duna diabese rogo yugopai fu agude, avunguagude du wa ka i asadi tiyo nyanyakii ka mbu ngbadimo fugo dagba tiyo na awiriyo nizazaha. Wa vura ino Yekova agu apai du ngbadurani yo dunduko, ko nangarasa rani kindi ani naafura na ko. (1 Pekapai 28:9) Fuo Yekova fu Ndiko fu aYisaraere, Ko afu gu sunge fu aRevi nga i ndu ka yugoho fu aboro, na ko anakeda anebi i wisigipai na yo na kini rugu yo. Ko ayugu gupai a nga ko aduna nyemu dega tuko kuti gayo akparakpee.—2 Pekapai 17:7-9; Atambuahe 65:2; Yesaya 1:1-3, 18-20; Yeremaya 25:4; AGaratio 3:22-24.
11. (a) Waigu rengbe avunguagude ka mbu ngbadimo fugo dagba tiyo na awiriyo nizazaha? (b) Tipagine duhe tini ni nyanyakipa pai tipa avunguagude du ni wene adegetue ho i afura ni na awiriyo?
11 Waigu rengbe avunguagude ka wirika Yekova ho i afura ni na awiriyo? Gu bambatapai nyakipaha gbe nga, i du wa ka i di regbo na yo. Si naida avunguagude mbu gu gbegbere afugo a nga ga wia, wa ngbatunga gu nga, “Ya mo gu wiri taatapai re ka mo abakabangiro behe? Ya mi tigimi kura nyanyakipai gu duho nafuda ro”; “Gure gbua nga kungbopai”; “Ginipai tie mo naida si mangi? Mo kindi nga kina gude.” (Asanza 12:18) Tipa ka ngarasa agude i kusi agu apai du ngbaduyo yo, agu avunguagude duna tatamana na’asada tiyo ka du nga wene adegetue. Agu avunguagude aaberãnga pa awiriyo mbu yo kindi ni rukutu yo ya, i abi gupai kusa nga agu agude re aberãnga payo ho i ka sona ni a te. Yekova nidu dedede na nyemu degatuko kuti gu kparakpee nga ga gako aboro. Tuko nizazaha sa fugo agu aboro nakpara fuko.—Atambuahe 91:15; Yeremaya 29:12; Ruka 11:9-13.
12. Gini asino avunguagude rengbe ka saha fu agude taata i ye koyo du yo ni?
12 Ani berẽnga a tipa wai kura asino Mbori asaha fu gako aboro taata i mbedi na ko. Ni kpiapai, gu Bakindo aYisaraere nangia Davide amangi bakere ingapai ni manga ko bäri na Bataseba. Mbiko wa ko angia kpakpa boro, Davide amangi kura kere aingapai rogo gako raka yo. Wa si avura du wo, ko aazanganga ndu fuo Yekova ka sana ko tipa Ko mbupai fuko ti gako ingapai na ki rugu ko te. Zanga kapa, gu ga Mbori weneringise ani arẽnga tipaha ya gbiakuti gako inopai asa pa karaga Davide tiko koyo du Yekova ni taata. (Atambuahe 103:8) Ni yugo yo ngbatunga agu asino Mbori nga nunga na inopai re, avunguagude rengbe ka mbu ngbadimo fugo dagba tiyo na awiriyo nizazaha, zavura ho agude ainga ni vurũ.—Atambuahe 103:13; Maraki 3:17.
Oni Duna Ruru Berã
13. Du boro na ruru berã nakoda ginipai?
13 Ho avunguagude adegatuyo ni kuti fugo awiriyo, si naida i duna ruru berã na ki duna “gu tatamana naye ari yo.” (Yakoba 3:17) “Aboro ini roni dunduko ni bayee aboro [“ni agu aboro duna ruru berã,” NW ].” (AFiripoio 4:5) Du boro na ruru berã nayugopa gine? Kura sakarogo gu pa-Giriki i asaha nga “ruru berã” nga, gu boro duna ruru berã ‘akonganga kina kuti agu apai ndiko apehe te.’ Baraho avunguagude aka ni nyanyakii kuti andiko nga ga ruru mangapai na agu andiko du tipa agu apai nga ga toro, waigu rengbe yo ka duna wene berã?
14. Waigu Yekova aduna ruru berã rogo gako mangapai na Roto?
14 Yekova nayugo bawene kpiapai nga ga duna ruru berã. (Atambuahe 10:17) Ho ko azinahe ni fu Roto na gako aborokporo i kuru kusayo rogo gu bakporo nangia Sodomo nga gu i aima sarangbangaha, Roto “aima aima” ka kura kusayo. Kusa, ho ga Yekova maraika agumba gupai ni fu Roto nga ko oro kurii abaagangara yo, ko ayaa: “Ka mi óro nga ku ri bagangara yo te, . . . Oni ngére, gi bakporo du re [nga Soara] si mbedi tipa oto koyo, si du ni toni he. Ako oni ídi he fere mi óro koyo—ungare ki bati!—a nga toni he nga ha te?” Ga Yekova karagapai angia gine fu Roto tipa gipai re. Ko ayaa: “Mo ngére, ani idi gipai re foro a, ya ani agbárasa nga gu bakporo gumba mo paha te.” (Bambata Pai 19:21, 30) Yekova aduna nyemu ida gupai fu Roto ko aakpinyemuhe. Ii, si naida avunguagude zi tiyo kuti agu arugute Yekova afuhe rogo Fugo ko yo, nga Ziazia Kekeapai. Wa vura duhe wo, avunguagude rengbe arengba ka berãpa agu apai gu tooni gude re aidaha, ho agu apai i aidaha akuonga agu andiko ni nga ga Ziazia Kekeapai ya.
15, 16. Ginipai rengbe avunguagude ka wirikaha ti gu kpiapai du rogo Yesaya 28:24, 25?
15 Duna ruru berã nakoda gupai nga avunguagude mbakadi ngbadu awiriyo tipa i nigi rugute. Ni yugo Yesaya kpiapai, ko aringbisi Yekova kuti basopo bino, niyaa: “Basopobino nasopa bino asopa kindi ka ru he ti ni? ko naasopa gako bino kindi ki kuadi undu sende? Ho ko nibukura ha ni wenengaĩ, ko nami nga he du wa vunde ki ru kumina nga ngbatunga akpepasio te? ki ru nganu yo ti ringbisiringbisi agenehe, na ngbatunga zende he wa ga mapunga rogo ringbisiringbisi abaha, na kura ngbatunga zende he ni bangbanda ha te?”—Yesaya 28:24, 25.
16 Yekova “nasopa bino asopa kindi ka rũ he ti ni” na kini “kuadi undu sende.” Rogo gi gene re, ko kini mbakadi ngbadu gako aboro yo mbata ko nika fu rugute fuyo. Waigu rengbe avunguagude ‘ka sopa bino’ ngbadu awiriyo yo ho i aruga yo ni? Kura baagude sa awiriki Yekova ho ko aaruga wiriko ni nga guko garã ko adu biama. Ho gu wiriko re ata wiri gayo murakporo ni, bako adegetuko mbata wenengai ka gia agu apai wiriko ayaa si nasa ko ko takpata. Fuo gure, ni ‘sopa ko bino’ ngbadu wiriko yo, ba gu gude re agumba pangbanga fuko tipa kura tooni gude sa nga guko kura gude wingbaa anarungosi ko. Fuo gu gude re gi gu pangbanga re, ko agumba gupai nga i du wa ka i fu mbusa fu gu kere sino gude re. ‘Sopa bino’ wa gure ngbadu gu gude yo re asaha fuko taata gbe ko bi gupai nga, pa ta ko wiri gayo murakporo angia wingbaa, na ni irairapai.—2 Samuere 12:1-14.
17. Gini kpiapai tipa ruga agude fu yo ho rogo Yesaya 28:26-29?
17 Yesaya aringbisi Yekova berewe kuti kura sunge ati, nga ta zende ahe. Basopobino namangasunge na angua nibakiakia tipa kaa ta gani zende ahe nani, kini mangihe wo ringbisihe kuti wai nyaki gu zende he re. Gu ngua ko ata sere nani, si kia ti gu ngua i ata mapunga nani. Wa vura duhe nga mapunga nyaki ti sere, ko atanga mapunga daho si ka fitika ni te. Teketeke a, ho Yekova aida ka dia gbegberepai ni kusayo ngbadu gako aboro yo, ko namanga yo ringbisihe kuti agu apai si aidaha tipa yo. Ko ni kere sino boro fuyo kisusi, wa ko naida ka fitika yo afitika te. (Yesaya 28:26-29) Gu kura agude gu duho avunguyo ata ngana yo angana gbua i ki ima mbu gupai i naamangaha, ka si aidanga kurapai berewe kurii gure ya. Agu akurayo naida gupai nga i naatingida yo kindi na apai, agu akurayo kini idi nyanyaki rugute. Agu avunguagude duna ruru berã nafu rugute fu awiriyo ringbisihe kuti agu apai du tipa yo nibasasa.
Oni Sa Regbo Saka Ziazia Kekeapai nga ga Aborokporo Si Duni Regbo Ngbarago
18. Waigu rengbe avunguagude ka gbia regbo tipa kaa manga gu wisigopai dedede nga ga aborokporo?
18 Wisigo Ziazia Kekeapai dedede na sakapai tipa gu veresi du tipa auru dunduko nga gu bawene agene rengbe oni rogo ka yugopai fu awironi. Gu wisigopai nga ga aborokporo na sangbanaha tini gbe ho i amangaha ni dedede. Ka i asonga gima mangaha aso watadu ki berẽ kurii pa mangaha mbu regbo kindi kumbatayo ya, i manginga ha dedede te. Sidu avunguagude du wa ka i ‘ngbe regbo’ tipa wisigopai. (AEfeso 5:15-17) Sia gu regbo nika ngba tipa aborokporo dunduko rengbe ka duni kpakarakpakarapai. Kura baagude sa abi gupai nga wa agude aasona, regbo gayo mangaapai nibakiakia asaha fuyo ni kpakarakpakarapai i du dunduko pati gu wisigopai nga ga aborokporo. Wa si avura du wo, agu aborokporo re anidu dunduko dedede kporo rogo agu ayuru i anamanga adunguratise rogo. Si ki ta du wa gure, baagude ambakadipai tipa i nimangi gu wisigopai nga ga aborokporo rogo yuru sa dagba agu ayuru i anamanga adunguratise rogo re. Gi mbakadapai re aduni wenehe. Agu agude biata dunduko re awere nga gu ga Yekova amoyambu naima zio bapatiza.
19. Waigu rengbe avunguagude ka wirika Yekova ho i amanga gu wisigopai ni nga ga aborokporo?
19 Ono tie, anga gupai si aidaha gbua nga kaa wisigo bete averesi ngbarangbara ti regbo gu wisigopai nga ga aborokporo te. Yekova anayugopai fu aYisaraere rogo gu gene nga ga aboromotumo, nga aguyo ‘nanasakarogo ndiko fu aboro, kini sa yo i rugu tiyo nani.’ (Nemaya 8:8) Kura baagude sa nga guko naundo awiriko saba dunduko i kpinyemu Yekova anarimo ku dimo kpuko yo mbata fu regbo gu wisigopai nga ga aborokporo tipa ka mbakada agu apai i ka sakaha, kini mbakadihe ringbisihe kuti agu apai si aidaha tipa agude nibasasa. Ko asa regbo gu wisigopai re ni regbo ngbarago fu awiriko. Wiriko sa nga guko naima sona natingida gupai nga: “Gu wisigopai re anidu dedede ni bawenehe, . . . Kangia ani anidu pati ta kandi vurukporo yo i kini yambu rani tipa gaani wisigopai nga ga aborokporo, ani ani igi gaani kandi ki oro nibasa tipa gu wisigopai re. Gu regbo re aningia bawene regbo kisusi rogo poso yo.”
20. Gini kurapai du tipa sonosa agude du kindi tipa ani wisigihe?
20 Bake Atambuahe ayaa: “Oni ngére, awiri boro nga gu ũkumbo naye be Yekova, zuzu rukumbu nga gako gamahe.” (Atambuahe 127:3) Yugo ani pai fu awirani naida regbo na nyanyaki asadatise, na manga ani he wo rengbe ka fu nyenye unga fuyo. Nga gu riko wene mosoro kangia gure! Sidu tie, ani wirikinga Yekova na nyemuhe ho ani ayugopai ni fu awirani. Ono tie, wa Mbori navura fu gu sunge fu avunguagude nga ga ‘mbu ti agude ni ga Gbia rabahe na rugahe,’ pai ho duni ngbaanga nayugoho nga i adu adu na diabese rogo gipai re te. (AEfeso 6:4) Gude rengbe arengba ka duni basamungu ki mbu iriso Yekova, ka i vura ngera fuo ni wenengai vurũ. Ginipai tie rengbe ani ka mangaha rogo ngbatunga pai wa gure? Gure nga gupai ani ka wisigoho rogo gu paparaha naye fuo gere.
[Gu rukutu kekeapai du bandu kpewaraga yo]
a Agu apangbanga namangi nga gu gumba yo paha rogo gi paparaha re na rogo gu paparaha naye fuo gure, si rengbe ka du tipa agu aboro du sino yo kia ti sino agu aboro du rogo gaoni dagbarago. Oni asadi ka bi agu arugute du rogo agu apangbanga re, na ki mangihe rogo gaoni dagbarago.
Gaoni Karagapai Nga Gine?
• Waigu rengbe avunguagude ka wirika Yekova rogo gako nyemuse fura yo tipaha rogo Pa Fu Rugute ni Ue he 32:11, 12?
• Ginipai wiriki oni he be ga Yekova kpiapai wa ko anafura na aYisaraere?
• Pa dega Yekova tuko kuti ga Roto zungadihe nayugo ginipai fu rani?
• Ginipai wiriki oni he ti gupai du rogo Yesaya 28:24-29 nibipa ruga agude?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 21]
Mose aringbisipa gu gene Yekova ayugopai rogo fu gako aboro kuti wai na-dingimo naayugo wai ka gu fu wiru
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 22]
Si naida avunguagude di regbo na awiriyo
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 23]
“Si aningia bawene regbo kisusi rogo poso yo”