Yekova Nga Gu Mbori Nga Irarengo
“Ako Yekova mo atumo re, nga [gu] Mbori nga irarengo.”—ATAMBUAHE 31:5.
1. Wai apai adu ngbangbaturũ yo na auru kpotosende ho aboro anapenga ziree ni ya?
REGBO adu kinaho aboro anapenga ziree ya. Ti gu regbo re, rengberengbe aboro ni atoro aaraka ngbangbaturũ yo nga gu rago ka ani arengbanga ka bihe ya, kini mangisunge yo fu Bakusiyo nga gu “Mbori nga irarengo.” (Atambuahe 31:5) Anga aboro ho nanape ziree watadu ka birika akurayo te. Yekova anagumba kina agu apai nga rengo fu agu awiriko nga atoro. Ko anamangaha wo mbiko ko akpinyemu yo na kini idi kina weneapai naamanga fuyo. Kina gu bangisapai re a nadu auru kpotosende. Yekova akusi bambata kumba na bambata dee, na rogo gu boro ko asia ni, ko anafura dedede na yo rogo agu afugo nadu ziazia, na zukazuka, na nangia kina ku rengo. Nairiwo wai gupai re avura ngba!
2. Da naenge pa pe ziree, na tipagine?
2 Ono niyangaraha tie, gu kura wiri Mbori sa nga toro, niruko, asa tiko ni mbori ka manga abaangira na Yekova. Gi wiri Mbori nangia toro re, nga guko nasa tiko i ini ko ni Satana Bakitingbanga, aida kura aboro naairiso ko. Tipa ko rengbe ka da ti gi gako sásá re, ko akusi ziree nivovopai tipa ka ye na aboro nani kutii gako ome. Fuo manga ko ho were, ko asa tiko ni “irazire . . . nga baha.”—Yoane 8:44.
3. Wai Adamu na Eva akaragapai sa ga Satana aziree, na asangbanaha angia gine?
3 Rogo woo yo, Satana aya fu gu bambata dee nangia Eva wee, ka ri basa ga Mbori arugute na ki ri gu zuzu ngua ko azahe ti ni, ri kpinga te. Gu fugo re angia ziree. Ko agumba kurapai berewe furi ya, ka ri ri gu zuzu ngua re ri adu wa kina Mbori, niini wenepai na gbegberepai. Gu fugo re a, angia kina ziree. Wa i avuranga gumba ziree mbata fu Eva ya, ri arengbe arengba ka ruga tiri na gupai nga, gupai ri agihe ngba woo re adunga na ngbanya kuti gupai Mbori agumbaha fu kumbaari nangia Adamu te. Wa si avura du wo, ri asia gupai nga ka ida kuti ga Satana pai, angianga ga Yekova ya. Fuo Satana nangi ri nikere nangahe, ri akati gu zuzu ngua re na ki rihe. Kusa, Adamu ari gu zuzu ngua re a. (Bambata Pai 3:1-6) Wa kina Eva, Adamu agianga zire mbata te, ono, tipa ko tigako, i ananganga ko ananga te. (1 Timoteo 2:14) Rogo gako mangaapai, ko ayugu gupai nani nga, ko aima gindigo Bakusiko. Asangbana gu mangaapai re angia gberango fu ngbatunga aboro. Mbiko ga Adamu basasangbaa, ingapai gbiati kpio, kodihe kuti iraira mangaapai na dungu arungo amere sa atitako dunduko.—ARomo 5:12.
4. (a) Gini ngbatunga aziree Satana agumbaha ati Edene yo? (b) Ginipai si aida ani mangihe tipa ka Satana nanginga rani ya?
4 Ziree agbandaka a. Si naida ani rugu tirani na gupai nga, agu aziree Satana agumbaha ati Edene yo re, angia azubohe kuti kina boro pa ga Yekova rengo na gako mangaapai. Satana anyakasi gupai nga, Mbori aananga gu bambata aboro re ananga kini bengete yo na wenehe. Nirengo, anga wo si adu te. Adamu na Eva agbianga undo be gayo basasangbaa te. I akpiki, a wa Yekova agumbaha ya si nikangia gupai nika manga yo ka i ri gu zuzu ngua re. Wa si avura du wo, Satana azi tiko kuti gumba aziree kindi kuti Yekova, na fuo dungu agarã kusa, si ada ti gupai nga, ziazia toro sa gu mokedi nangia Yoane ko kepai tipa Satana ya ko nga “banangi aboro kpotosende yo dunduko.” (Yugoti 12:9) Tipa ka ne gupai nga Satana Bakitingbanga nangi rani, si naida ani idi na ngbaduraniyo dunduko kuti Yekova na kuti Fugo ko ni gupai nga rengo. Wai rengbe oni ka sonosa gaoni kido kuti Yekova na ki nyakasihe na ki nyakasi tironi ka sovura kuti agu abiriki na aziree Satana nga vurako agbaragaha?
Yekova Ima Ino Rengo
5, 6. (a) Gini ngbatunga inohe du be Yekova? (b) Wai du bakio gu inohe nga ga aboro ringbisihe kuti ga Yekova?
5 Ziazia Kekeapai nafura dedede tipa Yekova ya “ko nafu ahe dũ.” (AEfeso 3:9) Ko nga gu boro “namangi ngbangbaturũ na sende na baime na [agu] ahe dunduko [du] rogo yo.” (Amokedi 4:24) Wa duhe nga Yekova nga Bakusiahe, ko ima ino rengo tipa apai dunduko. Ani yugungoho na kpiapai: Ani wisiginga pai tipa gu kumba nagbaki kpia gako bambu na kini tona kaa duaha, kini moi awagiroho na kina ko kini mangi asungehe dunduko nisako. Ko nga gu boro ini pai tipa gu bambu re wenengai gbe, ti kpotoho dimoyo na kuzegi kisusi agu aboro dunduko nikaa nganaha tigayo gbua zegiyo. Aboro ima ino apai tipa agu ahe i agbaka kpiaha na kini mbakadihe. Teketeke a, Bakusiahe ima ino apai dunduko na agu afutufutuhe tipa agu ahe dunduko ko akusihe.
6 Gu nebi nangia Yesaya aringbisipa bakio ga Yekova inohe rogo wene afugo. Ani nagedaha were: “Da naaringbisi nga aime ku kpabe ni yo, ki ringbisi angbangbaturũ na pabeni, ki rugu ti ni na pa nvutu kpotosende rogo ũringbisahe yo, ki ringbisi barõa abaagangara ti marã ringbisahe na agangara ti ũringbisa barõaahe? Da naarugu gu Toro nga ga Yekova, watadu naadu ni gako barugupai naayugu pai fu ko? Da ko arugu pai na ni, na da naarugu ko ki yugu gene sarangbanga fu ko, ki yugu inahe fu ko, ki yugu gene rugatinapai fu ko?” (Yesaya 40:12-14) Ka pe rengo, Yekova “nga [gu] Mbori nga ga inahe ko” na kingia gu boro duni “ziazia ni [“nirengberengbe ni,” NW] rogo inahe yo.” (1 Samuere 2:3; Eyobo 36:4; 37:16) Naumba gupai ini ani he ringbisihe kuti gako! Wa ngbatunga aboro navura gbia bakere inohe, agu apai ini ani he tipa agu ahe Mbori akusihe, ambedanga kandara kuti kina “bete gako apai” te. Si wa kina ‘patapata’ ringbisihe kuti ‘kere woro su gumba.’—Eyobo 26:14, NW.
7. Ginipai Davide akpariaha tipa ga Yekova inohe, fuo duhe tie were, ginipai si aida ani idi kuti ni?
7 Wa duhe nga Yekova nakusi rani, si tie ziazia nga ko ima ino rani wenengai gbe. Bakindo Davide aima ruga tiko na gipai re. Ko akepai ki yaa: “Ako Yekova, mo awisigi pa re, ki ini re! Mo ini pa gi sunga na gimi ru ku ari; mo rugu tiro na pa gi berã wa du mo tuturũ. Mo nawisiga pa gi gene na gi pika sande, ki ini gimi apai dunduko. Ako Yekova, mo ngére, mbata fu gumba mi pai ni mirãre, mo niima ina ha dunduko.” (Atambuahe 139:1-4) Rengo ngaha nga, Davide aima ino gupai nga, aboro na ranirii ka siapai, Mbori afu gu tandu fu rani nga ga giasangba ko watadu ka basasangba ko. (Pa Fu Rugute ni Ue he 30:19, 20; Yosua 24:15) Wa vura duhe nga Yekova naidapai aida fu aboro i duna ranirii ka siapai, ko ima ino rani susi gu ini ani tirani. Na ko naida kina gupai ngba kisusi mangi fu rani, si du ko ayugo gene ti ni fu rani. (Yeremaya 10:23) Nirengo, anga bayugupai ho, bangbasia boro inohe, watadu bafurugute, iningo he kisusi ko ki rengbe ka yugo rengo fu rani na ka sa rani ni airatatamana na ani ki duna ngbarago te.
Yekova Nga Irarengo
8. Wai ani aino gupai nga, Yekova nga irarengo?
8 Anga pa ino boro rengo nayugo gupai nga ni nikaa gumba kina rengo kindi te. Nikpiapai, Bakitingbanga “anye nga na rengo te” wa ko avura ino rengo vurũ. (Yoane 8:44) Ono Yekova tigako kia, nga ‘irarengo.’ (Gate 34:6) Ziazia Kekeapai nafura dedede tipa gu sino Yekova nga ga kakuti ruru mangapai. Gu mokedi nangia Pauro aya wee si “fu Mbori nigasigasipai ko re ziree” na ko ‘arengbanga a ka re ziree te.’ (AEbere 6:18, NW; Tito 1:2) Pe kina rengo nga nyanyakipa kura sino Mbori. Sidu, ani rengbe arengba ka kido kuti Yekova mbiko ko nga irarengo; ko abirikanga gako ruru aboro te.
9. Wai du rimo Yekova nikodikodihe kuti rengo?
9 Kina boro rimo Yekova nitihe nayugo gupai nga, ko nga irarengo. Rogo rimo ndikidi Mbori yo nga “ko nasa tiko ka du nigu boro ko aida ka du nga ni.” Gi rimo re nayugo Yekova nigu boro nasa tiko Nibadigisi agu apai dunduko ko akidohe ka mangaha. Anga kura boro ho rengbe ka du rogo gu ba re te. Mbiko wa du Yekova nga Bakerepa Boro kisusi, anga pai ho rengbe ka kandasi gako aringbisapai te. Anga Yekova nga kina irarengo sa te, ono ko a na ome beko gbiati tatamana ka manga agu apai dunduko ko agumbapa mangaha si da ti rengo.
10. (a) Wai Yosua akparia gupai nga, Yekova nga irarengo? (b) Gini akidohe nga ga Yekova bi oni he si kini digi?
10 Yosua angia boro sa dagba gu dungu aboro nabi gu iiriwoapai namangi nidezirepai tipa Yekova. Yosua adu Ezipeta yo ho Yekova aye ni na agu agberangbii nadu bawe kurii gu ringara re, kini gumba paha kumbatayo nibasasa mbata fu si mangi. Dagba gu kura apai, Yosua abi digisidigisi ga Yekova kidohe ka batasa aYisaraere Ezipeta yo na ki ngbembatayo fuyo kurogo Ringara Mokido, na ki dibe agu ariivura nangia ga aKanano nadu na bakere ome tiyo na nasovura kuti yo. Nimbedi kuti digido ga Yosua raka, ko afura fu agu abaakumba nangia ga aYisaraere yo ki yaa: “Oni dunduko ini he kpotoroni yo na mbisimoroni, ya a nga wenepai nakpa sa dagba agu apai dunduko Yekova gaoni Mbori akido pa ha fu roni te; si amangi dunduko fu roni, a nga pai sa nakpa te.” (Yosua 23:14) Wa vura duhe nga, oni abinga gu iiriwoapai Yosua abihe te, ya mo oni abinga rengo pa ga Mbori akidohe rogo gaoni raka yo tee?
Yekova Nakusa Rengo Kuyangura
11. Gine nayugo gupai nga, Yekova naida ka gumba rengo fu ngbatunga aboro dunduko?
11 Oni berẽnga pa gu vunguagude duna bakere inohe ono afuranga dedede na awirini ya. Anga oni na tambuahe mbiko Yekova wa gu boro re tee? Rogo nyemuse, Yekova nafura na ngbatunga aboro, na kini mangihe wo bakere gbe. Ziazia Kekeapai nayamba ko nga “[Bakerepa, NW] Bayugupai.” (Yesaya 30:20) Rogo gako weneringise nga ga nyemuse, ko nayugopai ki da nani a fu agu aboro adunga nyemu degatuyo tiyo koyo du ko ni ya. Nikpiapai, Yekova afu sunge fu Yezekere ko tungusipai fu agu aboro Yekova aima ino pai tipa yo ya i adianga gu pangbangaa re kugume te. Yekova ayaa: “Wiri boro, mo ndú, da nga da ku ngbatunga aYisaraere yo, ki gumba gimi apai fu yo.” Fuo gure, ko ki rugu ko ki yaa: “AYisaraere adéga nga tuyo foro te; bambiko i akpi nga nyemu ka dega tuyo fere te; bambiko ngbatunga aYisaraere dunduko du na nyakari na nyanyaki ngbaduse a.” Gu sunge i afuhe fu Yezekere re angia kpakarakpakara sunge, ono ko amangihe wenengai, na rogo manga ko ho wo, ko ayugupa ga Yekova nunga. Ka oni bi tironi nga oni rogo gu rago du tipa sunge tungusapai du nikpakarakpakaraha, na oni kini fu apai dunduko kina kube Mbori, oni rengbe arengba ka duna kido ya ko anyakasa roni anyakasa a wa ko anyakasi Yezekere.—Yezekere 3:4, 7-9.
12, 13. Rogo gini agene Mbori naafura na aboro?
12 Yekova naida gupai nga, “aboro bati dunduko, ki ye sa gu inahe nga ga rengo.” (1 Timoteo 2:4) Ko afura rogo anebi yo, rogo amaraika yo, na rogo Yesu Kristo yo a nga gu Wiriko ko akpinyemu ko gbe. (AEbere 1:1, 2; 2:2) Yesu aya fu Pirato wee: “Gi pai i avungu re sa ni re, gi pai mi aye sa ni re ku zegino, nga ka du ni dezire rengo. Agu yo nga ga rengo yo i nagia fugore.” Pirato aduna kikiipa mamu beko ka wirika rengo kina boro be Wiri Mbori tipa ga Yekova mbakadapai tipa ka batasa aboro. Ono tie, nyemu rengo adunga ti Pirato te, na ko adunga a na nyemu ka wirikapai be Yesu te. Kuba gure, ko asanahe nisakparakpa ki yaa: “Gine nga rengo?” (Yoane 18:37, 38) Nagbere gupai ko amangihe re! Wa ko avura ká rengo, dungu kura aboro adu kinaho nanadegatuyo tigayo kuti gu rengo Yesu anayugoho. Ko aya fu gako abawiriki wee: “Bangironi ni betedi he, bambiko si nabi he; na turoni, bambiko si nagia pai.”—Matayo 13:16.
13 Yekova abanda rengo rogo Ziazia Kekeapai yo na ki saha si rengbe be aboro rogo arago dunduko. Ziazia Kekeapai nafura tipa apai gbaiga a wa duhe nzunzu. Si naringbisapa asino Mbori, gako aringbisapai, gako andiko, na wai a du agu apai nzunzu namanga dagba ngbatunga aboro. Rogo kpee fu Yekova, Yesu ayaa: “Ga pai [fugo ro, NW] nga rengo.” (Yoane 17:17) Mbiko gipai re, si du du Ziazia Kekeapai ti ni nigu buku du kia. Kinaha sa nga gu yangara buku ga Mbori toro adu kugiipa kehe, nga gu Mbori ini apai dũ. (2 Timoteo 3:16) Si nga kikiipa gamahe fu ngbatunga aboro, nga gu ga Mbori amoyambu abihe na kikiipaha. Si nipatatamana fu rani ani naagedaha na a’uru dunduko.
Oni Zitironi Nyanyakii Kuti Rengo
14. Gine nga gu bete apai ya Yekova wee ko nika mangaha, na tipagine si aida ti ni ani idi kuti fugo ko?
14 Si naida ani bi agu apai Yekova agumbaha fu rani rogo Fugo ko na nyanyakipaha. Wa ringbisi ko pa tiko fu rani, kinawo a du ko, na ko amanga gupai amanga ya ko ko nika mangaha. Ani na wene nduapai dunduko berani ka kido kuti Mbori. Ani rengbe ka ida kuti gupai Yekova agumbaha ya ko nika ‘irabape kuti agu aboro ainanga Mbori ya, na aguyo agianga sangba wene pangbangaa nga ga gaani Gbia nga Yesu ya.’ (2 ATesaroniko 1:8) Ani rengbe ka ida gupai a Yekova agumbaha ho ko aya ni wee ko nakpinyemu agu aboro namanga rurupai, ho ko aya ni wee ko nika fu nyenye unga fu agu aboro duna idapase, na ho ko aya ni wee ko nika dia aima, akpee, na zavura kpio a kusayo. Yekova anyakasipa gi yangara kidohe re nigumba ko agu afugo naye re fu gu mokedi nangia Yoane: “Mo ké agi apai re, bambiko si nga ruru he nga rengo a.”—Yugoti 21:4, 5; Asanza 15:9; Yoane 3:36.
15. Gine nga bete agu aziree Satana agbaragaha?
15 Satana nzunzu nga gu boro du asinoko kia ti ga Yekova. Kuba gupai nga ko naayugo rengo fu aboro, ko nananga yo ananga. Tipa Satana rengbe ka da ti gako sásá nga ga nyaga aboro kusayo ti ziazia irisombori, ko nagbaraga dungu aziree. Nikpiapai, Satana naida ani idi kuti gupai nga, ndupai ho rengbe ka sa Mbori ko mbedi na ani te na nunga agu aboro narungo auru kpotosende ti ko a te. Ono, wa vura duhe wo, Ziazia Kekeapai nayugo gupai nga, Yekova nangera angera fuo gu gako aboro ko akusi yo na rago angbanga tiko na gu gbegbereapai gbiati arungo namanga yo te. (Amokedi 17:24-30) Satana naida ka sa aboro a i idi kuti gupai nga, orafuo agu apai nga ga toro nga gbarasa regbo. Kuba gure, Ziazia Kekeapai nakido rani ya “Mbori ni iraira ko te. Bangiriko ago nga ti gaoni sunge te, na ti gu nyemuse oni ayugu ti rimoko.” Kurii gure, si nafura ziazia niyaa “ko nafu mosoro [afu] fu agu [aboro] nagbata ko.”—AEbere 6:10; 11:6.
16. Tipagine si aida aKristano nye ti ni kini ngere angera na ki zi tiyo kuti rengo kpitori?
16 Gu mokedi nangia Pauro akepai tipa Satana ki yaa: “Mbori gi zegino re akisi . . . [ga aboro] aberã nga agu yo zanga idapase, ya ka gu imarago ahasa nga rago ku ri yo nga ga gu wene pangbanga nga ga gu taarimo nga ga Kristo, nga kpia Mbori, ya.” (2 AKorindo 4:4) Wa kinagu ko anangi Eva, Satana Bakitingbanga nananga kura aboro na kina ku ziree dunduko. Gu kura aboro nandu ngba gu gene Adamu andu ngbaha, nga guko i ananganga ko ananga ya, ono nataino aino kini sia gene basasangbaa. (Yuda 5, 11) Si ki ta du were, si ninyanyakipa pai aKristano nye kaa ngera angera kindi na ki kakuti rengo kpitori.
Yekova Naida Aboro Duna “Ndikidi Idapase”
17. Ginipai si aida ani mangihe tipa ka gbia ga Yekova weneringise?
17 Mbiko wa du Yekova nga irarengo rogo gako apai dunduko, ko naida gupai be agu aboro dunduko nairiso ko nga, i du nikina aperengo a. Bake Atambuahe akepai ki yaa: “Ako Yekova, da ka sungu rogo ga bamburoko? Da ka anye ri ga kparakpara ziazia bagangara? Gu ni nata nzunzu, ki nimangi rurupai, ki nigumba rengo kpotoni yo.” (Atambuahe 15:1, 2) Tipa agu aYuda nanabi gu bia re, pa yamba yo rimo ga Yekova ziazia gangara avura nitingidi yo na pa Bagangara Siona, nga gu rago Bakindo Davide aye na sanduki mokido kurogoho kutii gu bamburokoo ko adarihe yo. (2 Samuere 6:12, 17) Gu bagangara re gbiati gu bamburokoo re anatingida yo na pa gu rago nanarukuba gu ba Yekova aasungo rogoho. Si angia gu rago aboro anirengbe ka mbeda na Mbori rogoho tipa ka sana ko tipa gako weneringise.
18. (a) Pa zio boro bakure na Mbori naida ginipai beni? (b) Ginipai ani ka sakaha rogo gu papara kekepai naye fuo gere?
18 Gu boro naida ka zio bakure na Yekova, si naida ni naape kina rengo “kpotoni yo,” angianga na kina ngbani gbua ya. Agu aboro nga ndikidi abakurea Mbori, si naida i ngia aperengo ngbaduyo yo na ki yugu gu gopai nga, i na “ndikidi idapase,” mbiko gu mangaapai nga ga rengo naye ngbadu boro yo. (1 Timoteo 1:5; Matayo 12:34, 35) Gu boro nga bakurea Mbori ananganga akurani watadu ka birika yo te, mbiko “Yekova nasoga . . . airanangahe.” (Atambuahe 5:6) ADezire Yekova na’asada tiyo nyanyakii rogo zegino dunduko kaa pe kina rengo rogo wirika gayo Mbori. Gu papara kekepai naye fuo gere nika sakapai tipa gipai re.
Gaoni Karagapai Nga Gine?
• Tipagine Yekova naini rengo ti ni tipa apai dunduko?
• Gine nayugo gupai nga, Yekova nga irarengo?
• Wai Yekova nayugu rengo fu aboro?
• Nibipa rengo, ginipai si aida ani mangihe?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 23]
Gu Mbori nga irarengo ima ino apai dunduko tipa agu ahe ko akusihe
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 25]
Ga Yekova akidohe ada ada nirengo