Si Naida Aboro Dunduko Takipande Ga Yekova Taarimo
“Oni fú taarimo fu Yekova . . . Oni fú taarimo fu Yekova a wa rengbe he na rimoko.”—ATAMBUAHE 96:7, 8.
1, 2. Gini ahe nataasarimo Yekova, na ada i angarasa yo i koditiyo kuti agi ahe re ka taasarimoko?
DAVIDE, nangia wiri Yisai, asono Betereme yo nigu gude nanabanda avusende. Ko anivura kaa ngera kuari yo bara dunguhe kaa bi gu bariwara rago du yo hi be akerekuru ho adubo anadunga ni ariyo ya wa ko anabanda ga bako rimbasa avusende rogo agu abanambu nadu nvuo yo ami anarika rogoho! Zanga kapa, ko atingidipa ngbatunga agu apai re ziazia ho ga Mbori ziazia toro asa ko ni ko sari gu bia du rogo Atambuahe 19 na ki bihe nga gu nayaa: “Angbangbaturũ ninataka pande gu taarimo nga ga Mbori; ari yo ninayugo pa sabeko. Ono woro agu ahe re nandu auru kpotosende dunduko, na gaha apai ku digida zegino yo.”—Atambuahe 19:1, 4.
2 Gu ga Yekova iiriwo ahe ko akusihe du ngbangbaturũ yo natakapande gako taarimo na a’uru dunduko, na na ayuru dunduko zanga fugo. Agu ahe Mbori akusihe apiriganga ti takapande gako taarimo te, si naba kina kiki tirani wa ani akparia agi ahe re si nimangi dezirepai kukiri “auru kpotosende dunduko” tipa agu aboro dunduko naraka auruhe bihe. Wa vura duhe wo, gu takapande ga Mbori taarimo kukiri kusikusiahe amangaha re arengbanga kuho te. Mbori nangarasa ruru aboro i koditiyo kuti gi kusikusiahe re ka takapande gako taarimo na agu afugo aboro agiaha agia. Gu bake Atambuahe i ayambanga rimoko ya afura fu ruru airisimbori na agi afugo naye be ga Mbori toro re niyaa: “Oni fú taarimo fu Yekova na ome! Oni fú taarimo fu Yekova a wa rengbe he na rimoko.” (Atambuahe 96:7, 8) Agu aboro duna dawedawe pagume dagbayo na Yekova, i na ngbarago tiyo ka karagapai sa agu afugo i angarasa yo nani re. Ono tie, pa taasa ani rimo Mbori naida gini apai?
3. Tipagine aboro afu taarimo ti ni fu Mbori?
3 Gu kura apai kinaho si aidaha susi kungbo afugo. Agu aYisaraere nadu ti rago Yesaya anataasarimo Mbori na ngbayo, ono dunguyo gu taasarimo re anayenga ngbaduyo yo ya. Rogo Yesaya yo, Yekova aya fuyo wee: “Agi aboro [re] nambeda kono du mi ni . . . ki niirisi re ni kina ngbayo na ni kpotongbayo a, ono kpotoyo yo . . . ti re tuturũ.” (Yesaya 29:13) Agu ataasarimo Mbori dunduko ngbatunga agu aboro re anamangaha, adunga na rogoyo ti ni te. Tipa ani rengbe ka taasarimo Yekova na rogoyo kidu ti ni, si naida si ye ngbaduraniyo nga gu hi be nyemuko na ani kingia agu aboro ima ino pa gu kparakpara taarimo du beko. Kina Yekova sa nga Bakusiahe. Ko nga gu boro duna Tanduapai dũ, du gako sarangbangaa niruruhe kisusi ga kura aboro dunduko, nigu boro mere nyemuse rogo asinoko yo dunduko. Ko nga baenge pa gaani bata na nigu Bakerepa Bakindo duna rengo beko tipa agu aboro du ngbangbaturũ yo dunduko gbiati aguyo du auru kpotosende ra fuko na goyo. (Yugoti 4:11; 19:1) Kangia ani idi nirengo kuti agi apai re, ani taasirimoko ataasa na ngbaduraniyo dunduko.
4. Gini arugute Yesu afuhe tipa pa taasarimo Mbori, na wai rengbe ani ka mangaha?
4 Yesu Kristo ayugu wai fu rani si aida ani taasirimo Mbori. Ko ayaa: “Buba adu nitaasitaasi ko ka oni azuka azuka kindi zoozoo, na si ka oni du ti ni a nigimi abawiriki.” (Yoane 15:8, NW) Wai ani azuka zoozoo? Bambatapai nga, nifu ani tirani na ngbaduraniyo dunduko ka tungusa ‘wene pangbangaa nga ga kindo’ na rogo gi gene re, ani kini koditirani kuti agu ahe Mbori akusihe ‘ka pepa’ “gu gako apai [fu aboro] ka i abi nga ya.” (Matayo 24:14; ARomo 1:20) Kurii gure, pa manga ani he were nasa rani dunduko ani taasirimo Mbori, rogo gu gene du zukazuka watadu gu adunga zukazuka ya, wa ani asa vovo aboro ni abawiriki nga aguyo naye ka taasarimo Yekova Mbori a. Uepai nga, ani nasonosa gu zuzu toro si akusaha rogo rani yo na ani kini mangi asadatise nyanyakii ka wirika manga agu asino Yekova ngbaa kisusi ga boro dũ. (AGaratio 5:22, 23; AEfeso 5:1; AKorosaio 3:10) Nisangbana gipai re, gaani sino mangaapai na a’uru dunduko kini mo ka fu taarimo fu Mbori.
“Ku Rogo Kpotosende Dunduko”
5. Oni sakinga rogo wai Pauro anyakasipa gu sunge du kurii aKristano ka taasarimo Mbori nifura yo tipa gayo idapase fu kura aboro.
5 Ho Pauro aake gako waraga ni fu aRomo, ko anyakasipa gu sunge nga ga aKristano nga ga taasarimo Mbori nifura yo tipa gayo idapase fu kura aboro. Gu memepai du rogo ARomo nga, i nika batasa kina agu aboro sa duna idapase kuti Yesu Kristo. Rogo kapita 10 rogo gu ga Pauro waraga ko akehe fu aRomo re, ko ayugu gupai nga, gu ndikidi aYisaraere nadu ti ragoko, aa’asadatiyo kindi kadu niruru yo nimanga yo ga Mose aNdiko watadu arugute, baraho “Kristo [aima duni] nga digida rugute.” Sidu, Pauro ayaa: “Ka mo kusi pa Yesu ya Gbia nga ko ni ngbaro, ki idi pa gu pai kpotoro yo nga Mbori azingisi ko be kpio dagba akangba, mo bati abata.” Natona ti gu regbo re kaa ndu kumbatayo, “aYudo akpara nga ti aGiriki te; bambiko . . . Gbia sa nga ga aboro Gbia dũ, ko akumukosi agu yo nakpara fu ko, bambiko, ‘gu ni ka kpari ni rimo Gbia ni bati abata.’”—ARomo 10:4, 9-13.
6. Wai Pauro amangisunge na sangba Atambuahe 19:4?
6 Fuo gure, Pauro asana ruru sanahe ki yaa: “I awira pa kpara tie wãi fu gu ko i aida nga pa ko ya? ki wiri pa ida pa gu ko wãi i agia nga pako ya? ki wiri pa gia ha wãi nizanga batungusipai?” (ARomo 10:14) Pauro aya tipa aYisaraere wee: “I agia nga sangba wene pangbanga wa du yo dunduko te.” Tipagine aYisaraere agianga sangba wene pangbangaa ti ni ya? Mbiko gayo zingo idapase, angianga zingo mamu tipa ka giaha ya. Pauro ayugu gipai re nidia ko sangba Atambuahe 19:4 na kini ringbisihe kuti gu sunge tungusapai nga ga aKristano kuba ringbisaha kuti gu dezirepai gu kusikusiahe zanga unga amangaha kukiri. Ko ayaa: “Ni rengo, ‘Payo andu andu ku rogo kpotosende dunduko, na gayo apai kina ku digida zegino yo.’” (ARomo 10:16, 18) Ii, a wa gu kungbo ahe adunga raka rogoho ya afu taarimo fu Yekova, agu aKristano nadu rogo bambata sa kama agarã anatungusa gu wene pangbangaa nga ga bata rogo arago dunduko, rogo gi gene re, i kini taasirimo Mbori “rogo kpotosende dunduko.” Rogo gu ga Pauro waraga ko akehe fu aKorosaio, ko aringbisipa wai aKristano agbaragi wene pangbangaa rogo arago dunduko ti gu regbo re. Ko ayawee aKristano aima tungusa wene pangbangaa “rogo arago [dũ] tii ngbangbaturũ yo.”—AKorosaio 1:23.
Zaza ADezire
7. Kuti sangba Yesu, gini sunge dube aKristano tipa i mangihe?
7 Si nawiraha gbe nga, Pauro ake gako waraga fu aKorosaio agarã nasusi wa 27 fuo kpio Yesu Kristo. Wai sunge tungusapai arengbe ka ndu ki da Korosai yo vuru gu wiri guru regbo re? Si amangi wo mbiko agu aKristano nadu rogo bambata sa kama agarã angia zaza abamangisunge, na kurii gure, Yekova afu maku a kuriyo na gayo sunge. Yesu aima fura tipa pai kumbatayo ya apefuo ko adu nizaza abatungusipai ho ko ayani: “Wene pangbanga adú adu ni tungusitungusi he [mbata] fu arikaaboro . . . dunduko.” (Marako 13:10) Kuti gu sangbanebi re, Yesu agbia gu zinahe kuti ni du nikekehe rogo gu yangara averesi du rogo gu buku Wene Pangbangaa nga ga Matayo. Ko ayaa: “Oni ndú . . . ki sa arikaaboro dunduko ni abawiriki, ki nibapatizi yo ku rogo rimo Mbori nga Ba na [ti rimo] Wiri na [ti rimo] Ziazia Toro; ki nirugu yo a i niká kuti agu apai dunduko mi arugu roni kuti ni.” (Matayo 28:19, 20) Ngbutuko fuo Yesu dakpa ku ngbangbaturũ yo, apefuo ko atona kaa manga agu apai ko agumbaha re.
8, 9. Kuti sangba Amokedi, wai aKristano amangipai ni irisa ga Yesu arugute?
8 Fuo Mbori uka gako ziazia toro kurii ruru apefuo Yesu rago Pendekote rogo gu garã nangia 33 ti Gaani Regbo, gu bambatapai i amangihe nga ka ndu ka tungusapai, “[ki]nigumba agu apai du na tandu nga ga Mbori” fu gu rimbasa aboro nadu Yerusarema yo. Gayo tungusapai aima duna fuöho ti ni, mbiko bange aboro “wa . . . 3000” nazi bapatiza ti gu regbo re. Agu abawiriki re aandu kumbatayo kindi kaa taasarimo Mbori gbaiga na kini mangihe zaaza, na wene sangbanaha kidu ti ni.—Amokedi 2:4, 11, 41, 46, 47.
9 Fuö gu mangaapai nangia ga agu aKristano re aturanga te paha ki kuru kubarabangiri abarumbatayo rogo pambori. Fuo rago gbere tiyo mbiko agu afugo aPetero na Yoane agumbaha zanga bakpe ti ni, i azinahe fu agu amokedi nadu ue re i mbu tungusapai. Agu amokedi re akaragapai ki yaa: “Ani arengbanga ka mbu fura tipa agu apai ani abihe na ki gihe te.” Fuo i serekpo aPetero na Yoane na ki za bee tiyo, agu amokedi re akaragatiyo fuo awirinayo, na i ki koditiyo ka kparakpee fu Yekova. I ahõpai niwingbaduse be Yekova ki yaa: “Mo . . . sa gamo amoyambu i nigumba fugo ro kindi zanga gunde.”—Amokedi 4:13, 20, 29, oni ringbisingaha na NW.
10. Gini sogote aboro atona ka soga ndikidi aKristano nani, na wai i amangipai sani?
10 Gu kpee re aduna ngbanya kuti gupai Yekova akpinyemuhe, a wa si adu ziazia fuo bete regbo kusa. I azi agu amokedi re na ki moi yo ku bambukiso yo ono maraika ki kusi yo ngba iiriwo gene. Gu maraika re aya fuyo wee: “Oni ndu ki ru yekaru yo ki tungusi agu apai atungusa dunduko fu aboro nga ga gi Unga re.” (Amokedi 5:18-20) Mbiko wa agu amokedi re airisi agi afugo re, Yekova aafu maku fuyo kindi. Sidu, ‘na a’uru, ka i apiriganga ti yugopai na tungusapa tii yekaru yo na nitanga ti akporo tipa Yesu ya ko angia Kristo ya.’ (Amokedi 5:42) Si tie ziazia nga, gu nyakasatise kuti soga apefuo Yesu aboro anyakasitiyo kuti ni, arugusanga yo ti fu taarimo fu Mbori gbaiga te.
11. Gine nangia gu sino berã nangia ga bambata aKristano tipa sunge tungusapai?
11 Ngbutuko fuo gipai re, i azi Setefano na ki sopo ko ni ambia ki imiko. Pa imo yo ko awoti kere rungosi kuti abawiriki Yerusarema yo, na i dunduko nagbandaka kusayo Yerusarema yo kpara kina amokedi sa. Ya mo kpotoyo yo azere be gi rungosiyo re? Wagusa te. Ani nageda gupai tipa yo nga: “Agu yo nagbataka i ki tona ka ndu kirikiri nitungusi Pai.” (Amokedi 8:1, 4) Aboro anabi ngbatunga gu ngara re tingbafuo kuraha ti abawiriki rogo takapande gu taarimo nga ga Mbori. Rogo Amokedi kapita 9, ani nageda gupai yo nga, baraho gu Farusi nangia Saura boro Taruseu, aduni ngba nunguro ku Damaseke yo tipa ka rungosi ga Yesu abawiriki yo, ko abi yuguyugupai tipa Yesu na i ki vurasi bangiriko. Ho Saura aduni Damaseke yo, gu bawiriki nangia Anania ahasi bangiriko ngba iiriwo gene. Gine nangia gu bambatapai Saura amangihe fuo husa yo bangiriko, nga guko i ainiko kusa ti gu rimoko nga Pauro? Kekepa gupai re nayaa: ‘Ko atona tungusapai tipa Yesu nibasa rogo abambutiria yo kini ya tipa Yesu wee “Ko nga Wiri Mbori.”’—Amokedi 9:20.
Aboro Dunduko Nanatungusapai
12, 13. (a) Kuti abakeke kuru apangbangaa, ginipai aboro ainihe tipa gu bambata dungurati nangia ga aKristano? (b) Wai sangba gu buku nga Amokedi gbiati afugo Pauro andu kina sa na sangba abakeke kuru apangbangaa?
12 Aboro rogo arago dunduko idi kuti gupai nga, agu aboro nadu rogo gu bambata dungurati nangia ga aKristano, aduni abatungusipai. Kumba nga Philip Schaff akepai tipa agu aKristano nadu ti agu regbo re niyaa: “Adungurati dunduko angia agu abadona aboro nangia ga tungusapai, na agu aKristano dunduko nangia aidipase, angia abatungusipai.” (History of the Christian Church) W. S. Williams nayaa: “Gupai idi aboro dunduko kuti ni nga, agu aKristano dunduko nadu rogo bambata Kanisa, gbe, aguyo nadu na agamahe beyo [gu gamahe nga ga toro], anatungusa wene pangbangaa.” (The Glorious Ministry of the Laity) Ko nanyakasa gupai a nga: “Yesu Kristo ayanga wee sunge tungusapai nikangia gu sunge nika du tipa kina kura kparakpara ariko nga ga aboro te.” Zavura gu kumba rimoko angia Serisio, nangia basogo gu pambori nga ga aKristano bakuru kusayo, ko akepai ki yaa: “Abambakadi arokoo rogo mange-anyaa, abambakadi arakata, abarungburasi kpoto, agu aboro naainonga ka gedapai ya na gu kungbo aboro, i dunduko nadu zaaza rogo tungusa wene pangbangaa.”
13 Gu pangbangaa du nikekehe rogo Amokedi nayugo gupai nga, ru fugo agu aboro re aru. Ti rago Pendekote rogo gu garã nangia 33 ti Gaani Regbo, fuo Mbori uka ziazia toro kurii abawiriki, i dunduko, nangia akumba na adee, natakipande gu ga Mbori apai nadu na tandu. Tingbafuo gu rungosi namangi fuo imo yo Setefano, agu aKristano dunduko nagbandaka kurogo kura aringara agbaragi wene pangbangaa yasika rogo agu arago re. Fuo susa agarã wa 28 kusa fuo imo yo Setefano, ho Pauro ayani wee: “Ani tumo ni motumo tambuahe fu Mbori rogo ko yo dedede, gu zuzuhe nga ga ngbarani nakusa pa rimoko,” anga ko aake gu waraga re fu kina tooni badona nangia ga abarumbatayo rogo pambori sa te, ono ko aakehe fu agu aKristano dunduko nangia aEbere. (AEbere 13:15) Ho Pauro aaringbisapa gako bipai ni tipa sunge tungusapai, ko ayaa: “Ka mi tungusi wene pangbanga, he du nga be re ka mi sambua tire mbiko ho te; bambiko i moi dingisaro ti re; bambiko rungo du fere ka mi atungusa nga wene pangbanga ya.” (1 AKorindo 9:16) Si tie ziazia nga, gu ruru aKristano dunduko nadu rogo bambata sa kama agarã aduna kina gu bangisa berã re.
14. Gini pagume du dagba idapase na tungusapai?
14 Nirengo, ndikidi Kristano du wa ka ni mangisunge tungusapai mbiko si niguhe ka i akparanga ha kusayo ti gani idapase ya. Pauro ayaa: “Boro naida pase kpotoni yo, Mbori ki sa ni ni ruru ni, ni ki kusi pase ni ngbani sa bata.” (ARomo 10:10) Ya mo kina tooni badona sa nga ga aboro rogo dungurati, wa gu nga gu riko nga ga abarumbatayo duna idapase, sidu kina yo kidu na gu sunge nga ga tungusipai beyo? Wagusa te! AKristano dunduko duna unga idapase beyo kuti gu Gbia nga Yesu Kristo na gu unga idapase re nasa yo i takipandehe fu kura aboro. Ka si adunga wo ya, gure nga gayo idapase ima kpi. (Yakoba 2:26) Mbiko wa ruru aKristano dunduko rogo bambata sa kama agarã ti gi Gaani Regbo re ayugupa gayo idapase ngba gi gene re, si du i ataasirimo Yekova ti ni rogo arago dunduko.
15, 16. Oni funga kpiaapai ka yugo gupai nani nga, sunge tungusapai aandu kumbatayo kindi fudifudiapai ki vura du vurũ.
15 Rogo bambata sa kama agarã, Yekova afu maku fu gako aboro i ki zugo fudifudiapai ki vura nimangi yo be agu aboro nadu rogo dungurati na yo na aguyo naadunga rogoho ya vurũ. Nikpiapai, Amokedi kapita 6 akepa gu zanga giatise nadu dagba agu abawiriki nanape pa-Ebere, na aguyo nanape pa-Giriki. Amokedi afura tipa gupai re na ki mbakadihe. Nisangbana gi gayo mangaapai re, ani nageda gupai nga: “Ga Mbori pai ki ndu andu; abawiriki ki nge ange bakere gbe Yerusarema yo; bakere rimbasa aboromotumo ki ka kuti idapase [a].”—Amokedi 6:7.
16 Kusa, tagbagapai nga ga birĩ zogarago akuru dagba gu Bakindo aYuda nangia Erode Aguripa na aboro Tura gbiati aboro Sidona. Agu aboro nanaraka rogo agu abakporo re agi tiyo riipa zereda na Erode, nga gu giatise gbua nadu aurungbaa, na nikaragapai kuti gu giatise re, ko amangi gumbapai gbaiga. Gu rimbasa aboro nadunguratiyo angbiko na wawa niyaa: “Fugo . . . mbori du, [a]nga fugo boro [ngaha] te.” Nibasa, ga Yekova maraika ki yawa Erode, na ko ki kpi “bambiko ko ahe nga taarimo [si ndu] fu Mbori te.” (Amokedi 12:20-23) Nairiwo gu zigbä namangi agu aboro naamaabangiriyo kuti agu abazogo nga aboro re! (Atambuahe 146:3, 4) Ono tie, tipa aKristano tigayo, i anye kindi kuti taasa kina rimo Yekova sa. Nisangbana gupai re, “ga Mbori pai amoi pai amaa ki nge ange” gu tagbagapai nga ga birĩ zogarago ki vura nimangi vurũ.—Amokedi 12:24.
Bakuru Kusayo na Awere
17. Rogo bambata sa kama agarã, gine agu abawiriki bangeyo aakio kina kumbatayo akoditiyo ka mangaha?
17 Ii, agu adungurati nangia ga aKristano rogo zegino dunduko rogo bambata sa kama agarã aduna gu zaza aboro rogoho nanataasarimo Yekova Mbori. Ruru aKristano dunduko anamangasunge gbandaka wene pangbangaa. Beteyo agbia agu aboro nakaragapai sani wenengai, a wa Yesu agumbaha, i ki yugupai fuyo i irisi agu apai dunduko ko azinahe fuyo i mangihe. (Matayo 28:19, 20) Sangbanaha angia adungurati aasona, na dungu aboro ki koditiyo ka fu taarimo fu Yekova na agu afugo Bakindo Davide agumbaha bakuru kusayo. I dunduko nakaraga agu afugo naye be ga Mbori toro nayaa: “Ako gbia gi Mbori, mi natambua ro na kpotore yo dunduko, mi ataasa rimoro nye anye kindi. Bambiko ga weneringise du ni bakere he kono du mi ni.”—Atambuahe 86:12, 13.
18. (a) Gini kparakparapai yugu yo ho dagba gu dungurati nadu rogo bambata sa kama agarã na agu akanisa nga ga aKristano du areme? (b) Ginipai ani ka wisigoho rogo gu papara kekepai naye fuo gere?
18 Nibi gipai re, afugo Allison A. Trites nga bangbasia bayugupai tipa agu aida nga ga apambori nasa rani ani berẽ. Wa ko aaringbisa agu akanisa du areme nga ga aKristano na gu pambori nangia ga aKristano rogo bambata sa kama agarã, ko ayaa: ‘Gu pa zugo aboro namanga rogo agi a’uru re kanisa yo, si naye mbiko agu agude i avunga yo i kini sa gu pambori nga ga avunguyo nigayo watadu si naye be agu aboro naguari rogo kanisa ka ga kurogo kuraha. Ono tie, gu pa zugo aKristano du payo rogo Amokedi, si adu mbiko aboro anasa gayo aida, mbiko kanisa atona gaha sunge atona gbua.’ Ya mo gupai re nayugo gupai nga, gu pambori nga ga aKristano nga gu ndikidihe asonanga berewe wa gu Yesu agumbapaha ya si amanga tee? Wagusa te. Ndikidi aKristano areme nataasarimo Mbori zaaza rogo apai dunduko a wa agu aKristano nadu rogo bambata sa kama agarã amangihe. Ani nika bi gipai re rogo gu papara kekepai naye fuo gere.
• Rogo agini agene ani ataasarimo Mbori?
• Wai Pauro amangisunge na sangba Atambuahe 19:4?
• Gini pagume du dagba idapase na tungusapai?
• Gine aboro ainipai tipaha tipa gu dungurati nangia ga aKristano rogo bambata sa kama agarã?
[Asanahe nga ga wisigopai]
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 20]
Courtesy of Anglo-Australian Observatory, photograph by David Malin
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 21]
Zanga piriga, ngbangbaturũ nayugopa ga Yekova taarimo
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 23]
Sunge tungusapai gbiati kparakpee na mbembedi pagume dagbaha