‘Oni Ninyaki Anyaka Rogo Gbia Kindi’
‘Oni ninyaki anyaka rogo Gbia kindi, na rogo gu ome nga ga gako tandu.’—AEFESO 6:10, NW.
1. (a) Gini ngbatunga kparakpara sosovura nadu kia ti gu aboro naasoho dedede akumba ue asoho bakuru kusayo mbata fu agarã wa 3,000? (b) Tipagine Davide adu ti ni na diabese?
MBATA fu agarã wa 3,000 bakuru kusayo, abasovura ue rogo ariivura ue nibakiakia aangera ngera-abaakondo bangiriyo rogo kura uru sa ba vura yo. Guko garãko adu kusende angia gude nibabanda avusende rimoko angia Davide. Goriata naru barabangiriko, nangia kpukuyu kumba na bakere ome tiko kisusi. Barõa gako roko-marã nga ga ngbaduse adu nga akiro 57, na kidu na bakere rorõi baso beko gbiati bakere basape. Davide avonga ũbandatise tingba vura ti kpotoko si banda ko te, ono gu yangara ũvura nadu beko angia kina barioko. Gu kpukuyu Fereseto nangia Goriata re, aberẽhe wa aYisaraere apayasi pako apayasi nikeda yo kina gude gbua ko ye ka sovura na ko. (1 Samuere 17:42-44) Kuti agu aboro naabi gipai re rogo agu ariivura ue nibakiakia nangia ga aYisaraere na ga aFereseto re, kapa adunga ho bangiriyo tipa gu boro nika diabe kurani te. Ono tie, anga si nga wee agu aboro duna bakere ome tiyo, i ti aregbo dunduko ninaadiabe vura te. (Batungusipai 9:11) Davide angia gu boro nadibe gi vura re mbiko ko aso gu vura re na ga Yekova ome. Ko ayaa: “Ga Yekova vura nga ha.” Gu kekepai nga ga Ziazia Kekeapai nayawee “[Davide] adi be gu Fereseto re ni barioko na wirimbia.”—1 Samuere 17:47, 50.
2. Gini ngbatunga vura aKristano asoho?
2 AKristano asonga ndikidi vura te. Wa vura duhe nga i nasungo na aboro dunduko rogo pazereda, i naso gu vura aso nga ga toro kuti agu avurayo kii omeyo kisusi gbe. (ARomo 12:18) Rogo ga Pauro yangara kapita rogo gu waraga ko akehe fu aEfeso, ko aringbisipa gu vura aKristano dunduko asoho. Ko akepai ki yaa: “Gaani kenahe sa borose na kure te kina sa angbi, sa atandu, sa azogo zegino nga ga gi bitimo re sa rimbasa agu atoro nga ga gbegberẽpai yo rogo agu arago du ngbangbaturũ yo.”—AEfeso 6:12.
3. Ringbisihe kuti fugo AEfeso 6:10, gine ani aidaha tipa ka ino gupai nirengo nga, ani aduadu na diabese?
3 Agu “atoro nga ga gbegberẽpai yo” re, i nga Satana gbiati adaimona, nga agu aboro duna nyemu ka gbarasapa gaani pagume dagbarani na Yekova Mbori. Wa duhe nga i na bakere ome tiyo susi gaani, ani nabi tirani wa kinagu Davide abi tiko, na ani arengbanga kadu na diabese kutiyo te kinagu ka ani kido kuti Mbori tipa ome. Nirengo, fugo Pauro nazungodi rani ani ‘ninyaki anyaka rogo Gbia kindi, na rogo gu ome nga ga gako tandu.’ (AEfeso 6:10) Fuo gu mokedi re fu gu rugute re, ko aringbisipa agu ahe nga ga toro fuku yo ho fu rani gbiati agu asino nga ga aKristano si aida si du berani tipa ani sovura na diabese.—AEfeso 6:11-17.
4. Gini bangua apai ue ani ka wisigoho rogo gi papara kekepai re?
4 Ani wetekenga gupai tie awere Ziazia Kekeapai agumbaha tipa agu aome gbiati abirĩ du ti avura rani. Fuo gure, ani nika wisigo gu wene birĩ rengbe si aida ani mangihe tipa ka bandatirani. Ka ani mangi ga Yekova arugute, si ka sa rani tie ani rengbe kadu na kido ya avura rani adianga berani te.
Sovura Kuti agu Aome Nga ga Gbigbita Atoro
5. Wai gu gene yugu yo pa gi vura re ngbaha na gu fugo nga “kpata-bauya,” du rogo AEfeso 6:12 rogo bambata sangba Ziazia Kekeapai aundo rani ani inipai tipa agu abirĩ-vura nga ga Satana?
5 Pauro asakirogopaiyo ya “gaani kenahe [“kpata-bauya,” NW] . . . sa rimbasa agu atoro nga ga gbegberẽpai yo rogo agu arago du ngbangbaturũ yo.” A wa ini ani he, gu boro nga bangbasia dagba gi gbegbere atoro re, ni nga Satana Bakitingbanga, nga “gbia adaimona.” (Matayo 12:24-26) Rogo gu bambata fugo i ake Ziazia Kekeapai rogoho, si naringbisapa gu gaani vura re kuti “kpata-bauya,” nga ka uya boro na kpata ka sota na ni tipa ka mera ni kusande. Rogo agu akpata-bauya aboro anamangaha mbata ringara aGiriki yo ni abaangira, boro ana’asada tini ka mera kurani kusande rogo agu abaangira re. Teketeke wa kina gure a, Bakitingbanga naida ani zerenge ki ti rogo toroyo. Wai rengbe ko ka manga rani ani ti?
6. Oni yugu wai rogo Ziazia Kekeapai yo rengbe Bakitingbanga ka mangasunge na abirĩ nibakiakia tipa ka gberesapa gaani idapase.
6 Bakitingbanga rengbe ka mangapai wa woo, wa gu bahu napaa, na zavura wa gu maraika nga ga imarago ko a. (2 AKorindo 11:3, 14; 1 Petero 5:8) Ko rengbe arengba a ka mangasunge na aboro i rungosi rani watadu ka zeresa kpotoraniyo. (Yugoti 2:10) Wa duhe nga zegino naabaha dunduko kutii be Satana, ko rengbe arengba ka mangasunge na gu nyemu apai du rogoho gbiati agu apai du rogoho aboro akpinyemuhe gbe nigako gbina ka zio rani. (2 Timoteo 2:26; 1 Yoane 2:16; 5:19) Ko rengbe arengba ka mangasunge na gu sino berã nga ga zegino watadu ga abasamungu kuti ndikidi pambori ka ingisa rani nani, a wa ko anangi Eva.—1 Timoteo 2:14.
7. Gini angbanda du ti gu mangaapai nga ga adaimona, na gini amamu ani agbia ngbarago behe?
7 Wa vura duhe nga, agu aũvura nga ga Satana na gako ome gbiati agu a nga ga gako adaimona nawira wa omehe ima kio, angbandaha kina ti ni. Gi gbegbere atoro re arengbanga ka manga rani ngbaome ani mangi gbegbereapai nga gu nasa gberarago ti gu Barani du ngbangbaturũ yo te. Ani nga agu aboro i akusi yo na gu tandu nga ga sia wenepai watadu gbegberepai ka mangaha, na ani na ome kurii gaani aberã na kurii agu apai ani amangaha. Kurii gure, anga ani nisarani tingba gi vura re te. Kina gu bangisapai namangi ti rago Erisa, kinaha du tipa rani ti gi gaani regbo re a, nga: “Agu [aboro] du na ani i ngee ti agu yo du na yo.” (2 Abakindo 6:16) Ziazia Kekeapai nakido rani ya ka ani fu tirani kube Mbori na ki ká fu Bakitingbanga, ko aora aora berani.—Yakoba 4:7.
Ani Ima Rugatirani Naapa ga Satana Abirĩ
8, 9. Gini a’asada Satana aye nani kurii Eyobo tipa ka sa ko ko mbu kakuti gako ruru mangaapai, na gini kereapai nga ga toro nafuda rani areme?
8 Anga ani zanga rugatirani naapa ga Satana abirĩ te mbiko Ziazia Kekeapai nayugo gako bangua abirĩ ayugo fu rani. (2 AKorindo 2:11) Bakitingbanga agbarasipa gu kumuko nangia ga gu ruru kumba nangia Eyobo, ki imi awiriko, ki sa diako ri naatikango na ko, ki ukadi ko na kaza, na ki sa agu abakureako nangia airaziree i naabisira pako zanga nduhe. Rago agbere ti Eyobo bakere gbe na ko ki berẽhe ya Mbori aima mbu ko. (Eyobo 10:1, 2) Wa vura duhe nga Satana arengbanga ka manga ngbatunga agi apai re areme ngburungburu te, ngbatunga agi agberango re namanga dungu aKristano amanga areme, na Satana rengbe arengba ka mangasunge na gi nyanyaki agberango re niwene birĩ ka kiiso rungo kuti rani.
9 Gu kereapai nga ga toro ima maapai rogo gi yangara arame re. Ani naraka rogo gu zegino gu ome nga ga orafuo aũzegino naima furii ome agu asásá nga ga toro. Aũgbandaka apangbangaa nayugo iraira kodaba ya si ni gupai nafu ngbarago angianga gupai nga si naye na bakere gberarago ya. Na dungu aboro ima sa tiyo ni “akpí nyemu sangba borose susi nyemu Mbori.” (2 Timoteo 3:1-5) Ngbatunga gi gene berãpai re, rengbe arengba ka fuda rani rogo toroyo, kinagu ka ani ‘sovura zaaza tipa gaani idapase.’—Yuda 3.
10-12. (a) Gini rugute sa dagba agu akuraha Yesu afuhe rogo gu gako yugopai na kpiapai nadu tipa bamitunga? (b) Oni yugunga ha na kpiapai wai rengbe agu apai nga ga zegino ka kandasi agu apai nga ga toro.
10 Birĩ sa dagba ga Satana abirĩ du ko rogoho na bakere diabese nga ka sa rani ani rimisi tirani dũ kurogo gi zegino re na kini orofuo agu aũkumuko du rogoho. Rogo gu yugopai na kpiapai Yesu ayuguhe, ko afu rugute ya rogo kura apai, ‘berãpa zegino, na gu nangahe nga ga ũkumuko, nakandasi gupai [nga ga Kindo kusayo]’ be boro. (Matayo 13:18, 22) Gu fugo Giriki i asaha herẽ nga ‘kandasi,’ rogoyo nga ka “kandasi ngua ka si asonanga wa gu tooni ya ono si ki kpi kindi.”
11 Rogo nanaga abire wagu du Afirika no, boro rengbe arengba ka bi gu giri ngua du zuzuhe wa zuzu vurumo, nakandasi kura angua ki imi he. Si nasona yee wa si ake kirikiri tivurõ katakpa gu ngua si asona ti ni. Tooni tooni, gi giri ngua re nawada vurõ kpoto gi bakere ngua re na atarãha nga gu nikaa nyaka kina kumbatayo. Niyangaraha, gi giri ngua re nakusa dungu atarãha nga gu nika nyora bakere agu ariahe kusayo du sende yo tii gi bakere ngua yo re, na ti kina gu bangisa regbo re a, agu akpehe du ariyo kini wadi rago barii gi bakere ngua re ka gene adunga be gi bakere ngua re si gbia imarago ya. Niyangaraha, gi bakere ngua re kini kpi.
12 Rogo gu gene du wa kina gure, agu abakabangirise du ani nani rogo gi zegino re gbiati gu nyemu gbia kumuko du tirani kodihe na nyemu gbia gu gene raka du niwasawasaha, si rengbe tooni tooni ka dia gaani regbo gbiati gaani ome berani nibakerehe. Fuo berã rani ariatihe fuo agu apai nga ga zegino, si rengbe kadu taata ani basapa wisigo Ziazia Kekeapai nisarani na ani ki sa ha ni sino rani kaa kpa pati agu adunguratise nga ga aKristano dedede, rogo gi gene re, ani kini mo ka kpara tirani kusayo ti gu rigo nga ga toro. Fuo duhe were, agu asásá nga ga orafuo aũzegino kini mo ka dia ba agu asásá nga ga toro, na niyangaraha, si kini du taata fu Satana ko zubo rani na ki zi rani.
Si Naida Ani Ru Nyanyakii
13, 14. Ginipai si aida ani mangihe ho Satana azubo rani ni?
13 Pauro anyakasi akurako aidipase i “ru aru [“nyanyakii,” NW] sa ga bakitingbanga birĩ.” (AEfeso 6:11) Rengo ngaha nga, ani arengbanga ka imo Satana gbiati gako adaimona te. Mbori fu gu sunge re fu Yesu Kristo. (Yugoti 20:1, 2) Ono tie, daa kinaho i ka dia Satana ni kusayo, si naida ani ru kindi “nyanyakii” tipa ka ko arengbanga ka diabe rani ya.
14 Gu mokedi nangia Petero anyakasipai a tipa ru boro nyanyakii kuti Satana. Petero akepai ki yaa: “Oni dú na rugatise ki ningere; bambiko wa bahu nata ki nipoi, nigbata boro ka rita ni, kina wo vuraroni nga bakitingbanga nata. Oni ká fu ko ki ru nyanyaki rogo idapase yo, niini he ya ngbatunga agi ahipai re namanga awirinaroni du rogo zegino.” (1 Petero 5:8, 9) Ka pe rengo, gu undo rengbe ani ka gbiaha be agu awirinarani nga ga toro yo, na nyanyakipaha tipa ani ru nyanyakii ho Bakitingbanga azubo rani ni wa gu bahu natapaa kini zubo anyaa.
15, 16. Oni funga gu kpiapai du rogo Ziazia Kekeapai nayugo wai rengbe gu undo nga ga akuarani aidipase ka undo rani ani ru nyanyakii.
15 Ho bahu apaa ni mbembedii na anzungbo nvuo yo Afirika no, ami rengbe ka zubõ nikere oto ki oro daho ami ka kura ni kusayo rogo gu rago du bahu rogoho re. Ono tipa ambara tigaami, gupai ami amangaha ho bahu akura ni, si nga kpiapai fu rani tipa undotise dagbase. Gu buku du rogo pa-Ngirisi du rimoho nga, Ambara Nga Kikindigi Anyaa Afirika yo na Asia Yo, si nasakarogoyo niyaa: “Gupai rimbasa ambara amangaha dedede nga ka banda tira kuba oto. Ami naru nibakirikiri gu sosono ra kini ngere ku zagiyo yo vura ayeni, ono awira kidu bebere rago yo nibandabanda ra.” Wa abahu agbia tira na ngbatunga gu ome gbiati undotise ambara amangaha re, gene bera ka zubo kandara wiri ambara te.
16 Ho Satana gbiati gako adaimona agundesi rani ni, teketeke a wa kina gupai ambara namangaha re, si naida ani koditirani sa, nikpamiakpamia rani na awirinarani nga agu aboro ima nyaka rogo idapase. Pauro aidi kuti gupai nga, kura aKristano ‘angarasi’ ko ti gu regbo ko adu nizizi ko bambukiso yo Roma yo. (AKorosaio 4:10, 11) Gu fugo Giriki i asaha nga i ‘angarasi’ re, si gbua kina sa rogo gu papara Ziazia Kekeapai nga ga aKristano i ake bambata fugoho rogo pa-Giriki. Kuti gu buku nga (Vine’s Expository Dictionary of New Testament Words), “gu fugo re nafura tipa gu ziga nazeresa égéra kaza.” Wa kina gu nzeme nazeresa ngba égéra kaza, gu undo agu airisi Yekova ima nyaka rogo toroyo afuhe, si rengbe arengba ka zeresa gu imaa naye be gu rungo nga ga berã watadu gu namanga rani ti kpotorani.
17. Gine rengbe ka undo rani ani du niruru rani fu Mbori?
17 Gu ngarasahe awirinarani aKristano afuhe fu rani areme rengbe ka nyakasa gaani diaberã ka mangasunge fu Mbori niruru rani. Agu aKristano nga abaakumba rogo dungurati, i gbe duna nyemu ka fu gu undo nga ga toro. (Yakoba 5:13-15) Agu apai duho naundo boro ni nye niruru ni nakoda wisigo Ziazia Kekeapai dedede na du pati agu adunguratise nga ga aKristano, na du pati kikindigi adunguratise. Gaani dawedawe pagume dagbarani na Mbori naundo rani ani nye niruru rani fuko. Nirengo, singia ani nari riahe, ani nambira ahe, watadu ani namanga kura apai, si naida ani du na nyemu manga apai dunduko si ye na taarimo fu Mbori. (1 AKorindo 10:31) Nipa rengo, pa kido ani kuti Yekova na kini kparikpee fuko ninyanyakipa pai tipa ani naandu kindi ngba gu gene nafu ngbarago fuko.—Atambuahe 37:5.
18. Tipagine si aidanga ti ni ani mbu manga rurupai ya ka gbegbereapai vura batasa omerani vurũ?
18 Ti kura aregbo, Satana nazubo rani ho adunga ani ni nyanyakii rogo toro ya, wagu bahu nigu ka ti kurii gu nyaa adunga ome ti ru ya. Gu fudifudiapai nga ga ramukporo, zingo mosoro, watadu kaza, si rengbe arengba ka batasa gu omerani nga ga toro. Ono ka ani mbunga manga gupai ngba ti Mbori ya, mbiko Pauro ayaa: “Ho mi nirungbura ni, gu regbo gu tie re du mi nyanyakii.” (2 AKorindo 12:10, NW; AGaratio 6:9; 2 ATesaroniko 3:13) Ginipai ko aaberãha? Gupai ko aaberãha nga, gu ome nga ga Mbori, si rengbe arengba ka undo rani ka ani sana ko tipa ko fuhe fu rani. Pa dia Davide be Goriata nayugo gupai nga, Mbori rengbe arengba ka nyakasa gako aboro na ko nanyakasa yo anyakasa nirengo. Agu aDezire nga ga Yekova yo du areme rengbe ka gumbaha nigayo rengo ya ti regbo kere fudifudiapai, Mbori aima songoda yo nirengo.—Daniere 10:19.
19. Oni funga kpiapai tipa ka yugo wai nani rengbe Yekova ka nyakasa gako amoyambu.
19 Nibipa gu undo Mbori afuhe fu arogotise ue, guni sa akepai ki yaa: “Ni arogotise nga kumba na diako, ani amangisunge fu Yekova vuru gu dungu agarã susi, na ani ki gbia ngbarago be dungu amaku, na ki ini dungu wene sino aboro a. Yekova ima yugopai fu rani a na ki nyakasi rani ani hi arungo na diabese. Wa kina Eyobo, anga aregbo dunduko ani arugu tirani na ndu agu apai nanamanga rani wa gu si anamanga re te, ono gupai ani aima ino ho nga Yekova adu dedede na ani ka undo rani.”
20. Gini gopai du rogo Ziazia Kekeapai yo nayugo gupai nga, Yekova nasongoda gako aboro ti aregbo dunduko?
20 Anga pa songoda Yekova gako ruru aboro na ka undo yo ni gupai ka gasi ko te. (Yesaya 59:1) Gu bake apapara Atambuahe nangia Davide abibia ki yaa: “Yekova nasongoda agu yo nati dunduko, ki nitumba agu yo nanugadi dunduko a.” (Atambuahe 145:14) Nirengo, gu Barani du ngbangbaturũ yo, ko ‘natinda gaani atindiro na a’uru dunduko’ na kini gamu agu ahe fu rani du ani na zingo ho.—Atambuahe 68:19.
Si Naida Ani Ukadi ‘ga Mbori Aũvura Dunduko’
21. Wai Pauro anyakasi gupai nga, si naida ani ukadi agu aũvura nga ga toro?
21 Ani ima wisigo bete ga Satana agene zubo vura na ani ki bihe nga si naida ani ru nyanyakii ho ko azubo rani ni. Awere tie, si naida ani wisigipai tipa kura nyanyakipa gamahe du tipa sovura nani na diabese ka banda gaani idapase. Bara ue rogo gu waraga gu mokedi nangia Pauro akehe fu aEfeso, ko ayugupa gu nyanyakipa apai si aida ani mangihe tipa ka ru nyanyakii kuti ga Satana abirĩ na ki dibe gaani vura kuti gu ome nga ga gbegbere atoro. Pauro akepai ki yaa: ‘Oni úkadi ga Mbori aũvura dunduko oni ki rengbe ka ru aru sa ga bakitingbanga birĩ. Oni dí ga Mbori ũvura dunduko, ka nyaka anyaka rogo gbegbere uru, si nyasi dunduko, oni ki ruaru’ nyanyakii.—AEfeso 6:11, 13.
22, 23. (a) Gini ahe gu gaani aũvura nga ga toro akodaha? (b) Gine ani ka wisigoho rogo gu papara kekepai naye fuo gere?
22 Ii, si naida ani úkadi ‘ga Mbori aũvura dunduko.’ Ho Pauro ake gako waraga ni fu aEfeso, gu banzengere nangia ga aRomo ko naabanda ko, nga guko zanga kapa nanavoda tiko avoda na aũvura dunduko ti kura aregbo Pauro kini bihe. Ono tie, ga Mbori toro nasa gu mokedi re ko fura tipa agu aũvura nga ga toro nga gu nyanyakipa he si aida ga Yekova amoyambu dunduko du nani beyo.
23 Agi aũvura Mbori afuhe re, si nakoda agu asino si aida si dube Kristano gbiati gu kura agamahe nga ga toro Yekova afuhe. Rogo gu papara kekepai naye fuo gere, ani nika wisigo agu aũvura nga ga toro wa duku he nibasasa. Gipai re nika undo rani ani ini wai wenengai mbakadi ani tirani tipa gi gaani vura nga ga toro re. Ti kina gu bangisa regbo re, ani nika bi wai gu wene kpiapai nga ga Yesu Kristo aundo rani ani du na diabese rogo gaani sovura kuti Satana Bakitingbanga.
Gaoni Karagapai Nga Gine?
• Gini vura aKristano dunduko asoho?
• Oni ringbisinga pa bete ga Satana abirĩ
• Wai gu undo akuarani aidipase afuhe narengbe ka nyakasa rani?
• Da si aida ani kido kuti gani ome, na tipagine?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 13]
AKristano ‘nata kpata-bauya na gbegbere atoro’
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 15]
Akuarani aKristano rengbe arengba ka ‘ngarasi’ rani
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 16]
Oni nakparakpee fu Mbori tipa ome?