Aboro Ngbarago Nga Ga Yekova Amoyambu
“Aboro ngbarago nga agu aboro inipa gu gayo zingo nga ga toro.” —Matayo 5:3, NW.
1. Gine nga ndikidi ngbarago, na gine si ayugopaha?
NGBARAGO nga gu nyanyakipa he dube ga Mbori aboro. Gu bake apapara Atambuahe nangia Davide apoi kuari ki yaa: “Rago nangba ti agu aboro du gayo Mbori nga Yekova!” (Atambuahe 144:15) Padu boro na ngbarago nga ho du ni ni esuesu wenengai rogo berã yo. Gu ngbarago narimo dudungurõ ki da kina boro ku ngbadurani yo, si naye be ino ani gupai nga, Yekova ima ida na gaani apai. (Asanza 10:22) Ngbatunga gu ngbarago re nayugopa gu mbembedi pagume du ani nani dagbarani na gu Barani du ngbangbaturũ yo na kini yugupa gupai nga ani namanga gupai ko akpinyemuhe. (Atambuahe 112:1; 119:1, 2) Si ni gupai nagbeberã, wa Yesu atangarapa nduapai ribua nga gu nasa rani ani du na ngbarago. Agi apai aboro ayambaha na arago dunduko nga ngbarago re, pa wisigo ani he rogo gi papara kekepai re na rogo gu naye fuoho nika undo rani ani kpariapa wai rengbe ani kadu na ngbarago ka ani mangisunge niruru rani fu Yekova nga “gu Mbori duna ngbarago.”—1 Timoteo 1:11, NW.
Pa Ruga Ani Tirani Naapa gu Gaani Azingo Nga ga Toro
2. Ti regbo ginipai Yesu afura tipa ngbarago, na gine nangia gako tonatona afugo?
2 Rogo 31 F.B.K., Yesu amangi gu bawene gumbapai nga gu ini aboro paha kisusi na arago dunduko wa rago aenga aenga kindi. I nayamba gu gumbapai re nga gu Tungusapai Nadu rii Bagangara yo bambiko Yesu agumbaha ho ko asungu ni pavuru bagangara kini ngere rii gu Baime nga Gariraya. Gu buku Wene Pangbangaa nga Matayo natangaraha wa gere: “Wa Yesu abi rimbasa, ko ki dakpa ku ri bagangara yo: ho ko asungu ni, gako abawiriki ki ye fuo ko. Ko ki za ngbako ki ta raba yo niya, ‘Aboro maku nga agu yo ini he ya i du ni zezere yo [“inipa gu gayo zingo nga ga toro,” NW], bambiko gu ngbi nga ga ngbangbaturũ nga gayo.’”a Sasa afugo Yesu ngburungburu nga: “Gu rungorungo aboro (duwa) kuti toro,” watadu “Aboro ngbarago nga agu aboro nga ahõhe tipa toro.” (Matayo 5:1-3; gu kekepai duni pigipigihe re, ani du pigihe.) Ani nagedaha rogo gu sasaha nga Today’s English Version wa gere: “Aboro ngbarago nga agu aboro ini gupai nga i nga airarungo tipa toro.”
3. Wai umbasitise afube tipa ka ye na ngbarago fu rani?
3 Rogo gu ga Yesu tungusapai nadu pavuru gangara yo re, ko ayawee boro nagbia bakere ngbarago gbe ho ni aruga tini ni naapa gu gani zingo nga ga toro. Fuo ino agu aKristano nga aboro umbasitise gupai wenengai nga, i nga aboro ingapai, i nahõpai be Yekova tipa ko mbupai fuyo tipa gayo ingaapai riimburu ga Kristo motumo tumorii. (1 Yoane 1:9) Si ki ta du were, i kini gbia gu zereda nga ga berã gbiati ndikidi ngbarago. Mbiko Ziazia Kekeapai nayaa: “Boro maku nga gu ni vu yo ni ti gani samungu, nga gu ni dadi yo gani ingapai.”—Atambuahe 32:1; 119:165.
4. (a) Rogo gini agene rengbe ani ka yugo gupai nga ani na gu zingo tirani nga ga toro na ka yugopa gu zingo nga ga kura aboro? (b) Gine nakiiso gaani ngbarago ho rugu ani tirani ni naapa gaani zingo nga ga toro?
4 Pa ruga ani tirani naapa gu zingo nga ga toro du tirani nasa rani ani naageda Ziazia Kekeapai na a’uru dunduko, ka riga tirani na gu rigo nga ga toro ‘ruru kangara moyambu’ afuhe ‘ti ragoho,’ na kadu pati agu adunguratise nga ga aKristano dedede. (Matayo 24:45; Atambuahe 1:1, 2; 119:111; AEbere 10:25) Nyemu gaani amurakporo nasa rani ani inipa gu gayo azingo nga ga toro na si kini fõngbaduraniyo ani naatungusapai zaaza na kini yugu gu wene pangbangaa nga ga Kindo fu aboro. (Marako 13:10; ARomo 1:14-16) Pa tungusa ani agu arengo nga ga Ziazia Kekeapai fu kura aboro naye na ngbarago fu rani. (Amokedi 20:20, 35) Gaani ngbarago nakio ho ani aberã ni kurii gu iiriwo maabangirise Kindo afuhe na agu amaku gu Kindo re nika ye nani. Tipa gu mbedimbedi aKristano nga “umba rimbasa avusende,” gu maabangirise nga ga Kindo tipa yo, si nga gu unga zanga kpio i ka gbiaha ngbangbaturũ yo ni agu aboro nika du ti zogarago na Kristo rogo gako Kindo. (Ruka 12:32; 1 AKorindo 15:50, 54) Tipa aguyo nga “kura akandoro,” gu maabangirise du yo nani, si tipa nyenye unga rogo paradiso auru kpotosende tiibe gu zogarago nga ga gu Kindo re.—Yoane 10:16; Atambuahe 37:11; Matayo 25:34, 46.
Gu Gene Rengbe agu Aboro Rogoho Narungo Kpotoyo yo Kadu na Ngbarago
5. (a) Gu fugo nga “agu aboro narungo kpotoyo yo,” rogoyo nga gine? (b) Wai ngbatunga agu aboro narungo kpotoyo yo re agbia wasa?
5 Agu afugo du tipa gu ngbarago Yesu aringbisipaha fuo gure nawira wa si natagbagatihe atagbaga. Ko ayaa: “Aboro maku nga agu yo narungo, bambiko i afú wasa fu yo.” (Matayo 5:4) Wai rengbe boro kaa rungo kpotoniyo kidu ti kina gu bangisa regbo re na ngbarago tini? Tipa ani rengbe ka rugatirani wenengai na rogo gi ga Yesu afugo re, si naida ani kpariapa ngbatunga gu rungo ko aafura tipaha. Gu bawiriki nangia Yakoba asakirogopaiyo ya mbiko gu ingapai du tirani ani adikumboho si naida si du ni gupai nasa rani ani naarungo kpotoraniyo. Ko akepai ki yaa: “Oni gírisi beroni, oni nga aboro ingapai; oni mbákadi kpotoroni yo, oni nga aboro berãpai ue. Oni mbúsi tironi, oni rúngo, oni kpári. Oni ídi he i sa gaoni mongo ni rungo, na gaoni ngbarago ni mbugo. Oni úmbasi tironi barangba Gbia, ko akiisa roni.” (Yakoba 4:8-10) Agu aboro narungo kpotoyo yo nirengo mbiko gu ingapai i adikumboho, i nagbia wasa ho i aino gupai ni nga Mbori rengbe arengba ka mbupai fuyo tipa gayo ingaapai ka i yugu gayo idapase rogo mangaapai kuti ga Kristo motumo tumorii, na ki yugu ndikidi saberã nirengo nimanga yo gupai Yekova akpinyemuhe. (Yoane 3:16; 2 AKorindo 7:9, 10) Rogo gi gene re, i rengbe tie ka mbakada nyanyakipa ngbanyaa dagbayo na Yekova na kidu na maabangirise kaa raka nyeanye kindi kita mangasunge fuko kini taasirimoko. Gipai re naye na bakere ngbarago ku ngbaduyo yo.—ARomo 4:7, 8.
6. Rogo gini gene kura aboro arungo kpotoyo yo, na wai i agbia wasa?
6 Gupai Yesu agumbaha nakoda agu aboro a narungo kpotoyo mbiko gu kere mangimangiapai aboro amangaha areme auru kpotosende nga gu namaapai kina kumbatayo. Yesu ayawee gu sangbanebi du rogo Yesaya 61:1, 2 adu tipa ko nga gu nayaa: “Ga Gbia Mbori Toro du ti re, bambiko Yekova nambedi re ni nzeme mi nitungusi wene pangbanga fu rungorungo aboro; ko kedi re mi vodi agu yo ngbaduyo akua, . . . ka ngarãsa agu yo dunduko nakpara kpenunga.” Gu sunge re a tipa gu mbedimbedi aKristano du kindi auru kpotosende, i amangaha na agu abadiangbayo nga “kura akandoro” kini undo yo nani. I dunduko namanga gu sunge du kuba gbahe ti ngbadia kpakpu “agu aboro nauka omeyo ki nikpari mbiko gu kere gbegberẽ asino nga gu du ni mangimangi he rogo [gu Yerusarema nadu na abasamungu rogoho, narukuba agu akanisa i aya tipaha wee si nga ga aKristano].” (Yezekere 9:4) Gu “wene pangbanga nga ga ngbi [“kindo,” NW]” nafu wasa fu ngbatunga agu aboro narungo kpotoyo yo re. (Matayo 24:14) I na ngbarago tiyo ka ino gupai nga, ga Satana gbegbere zegino nika go ago kusayo bambeda ka mbu ba fu ga Yekova ruru vovo zegino.
Aboro Ngbarago Nga Bayee Aboro
7. Gine angianga rogo gu fugoyo nga “bayee boro” ya?
7 Yesu aandu kindi kumbatayo na gu gako Tungusapai Nadu rii Bagangara yo niyaa: “Aboro maku nga bayee aboro, bambiko i adú ni adikumbo zegino.” (Matayo 5:5) Aboro nabi bayee aboro ti kura aregbo ya i nga airamungo. Ono tie, anga wo duhe te. Wa wene bawiriki Ziazia Kekeapai sa aasakarogo gu fugoyo i asaha nga “bayee aboro,” ko akepai ki yaa: ‘Gu bangua sino du ti gu boro i ayamba ni nga bayee boro, si nga ni na ome tini ti aregbo dũ ka zatini ngba ruru gene ti manga gbegbereapai. Anga ni nga gu boro zanga ome, zanga berã watadu nigu boro nasungo nisani zanga rimiso tini kurogo apai yo te. Ni nga gu boro du adu na ome tini ono kini zatini aza ti manga gbegberepai.’ Yesu aya tipa tiko wee: “Bayee boro nga mi nga irazerangbaduse.” (Matayo 11:29) Wa si avura du wo, Yesu angia boro wingbaduse rogo nyakasapai kubara gu ruru arugute adunga ngburungburu ya.—Matayo 21:12, 13; 23:13-33.
8. Gine du zezeredi sino na mbembedi pagume nani, na tipagine ani aida gi sino re ti ni rogo gaani mangaapai na kura aboro?
8 Sidu tie, zezeredi sino mbembedii wa kina zatise ti pai. Nirengo, gu mokedi nangia Pauro atangara zezeredi sino ti gene sa na zatise ho ko aafura ni tipa ‘zuzu toro.’ (AGaratio 5:22, 23) Si naida boro sonosi zezeredi sino asonosa na gu undo ziazia toro afuhe. Si nga gu sino aKristano nazugosi pazereda dagbayo na dagbayo na agu aboro adunga na yo rogo dungurati ya. Pauro akepai ki yaa: “Oni ukadi tironi na gu wesewese nyemuse nga ga nunga, na weneringise, na umbasitise nga ga berã, na zera, na gbanga hipai. Oni nihipai fu akuaroni kindi, kini mbupai fuyo.”—AKorosaio 3:12, 13, NW.
9. (a) Tipagine padu ani na zezeredi sino adiganga ti ni kina kuti gaani pagume dagbarani na akuarani aboro ya? (b) Wai bayee aboro nika ‘diakumbo ringara’?
9 Ono tie, anga si naida ani du na zezeredi sino dagbarani na kina akuarani aboro sa te. Ho ani ataino aino ni kini ra na gorani kutiibe ga Yekova bakere pagbia, ani nayugo gupai nani nga aboro zezeredi sino nga ani. Gu boro nga bangbasia kpiapai rogo manga gipai re nga Yesu Kristo, nga guko nayugu zezeredi sino ti gu regbo ko adu herẽ auru kpotosende na kini ra na goko dunduko ka manga gupai Bako akpinyemuhe. (Yoane 5:19, 30) Yesu nga bambata nyanyakipa boro tipa diakumbo kpotosende, mbiko ko nga gu boro sia yo ko nigaha bazogo. (Atambuahe 2:6-8; Daniere 7:13, 14) Ko na kura aboro kuti gi ũkumbo re nga agu “adikumbo” du bangeyo nga 144,000 i asia yo dagba “aboro” tipa i du “ni abakindo . . . ki nizogo rago auru kpotosende.” (ARomo 8:17; Yugoti 5:9, 10; 14:1, 3, 4; Daniere 7:27) Kristo gbiati agu abazogo nika zogarago na ko azoga amirioni akumba na adee duwa avusende nga agu aboro gu sangbanebi du rogo Atambuahe nika digo kutiyo nibeedihe, nga gu sangbanebi nayaa: “Bayee aboro adía kumbo ringara, ki du na ngbarago tipa gu wenepia du kpaima.”—Atambuahe 37:11; Matayo 25:33, 34, 46.
Aboro Ngbarago Nga agu Aboro Duna Gomoro Tipa Rurupai
10. Gine nga gene sa dagba agu akuraha rengbe agu aboro ngbaha “duna gomoro tipa rurupai” ka mbika?
10 Gu kura ngbarago Yesu aringbisipaha ho ko aafura ni pavuru gu gangara nadu Gariraya yo re angia: “Aboro maku nga agu yo gomoro amanga yo na gomoro ime tipa rurupai, bambiko i ambika.” (Matayo 5:6) Tipa aKristano, Yekova namaa agu arugute fuyo sigira ko ho tipa rurupai. Sidu, agu aboro duna gomoro tipa rurupai, si wa i na gomoro tipa agu arugute nga ga Mbori. Ngbatunga agu aboro re ima rugatiyo naapa gayo ingapai gbiati zangarengba na kini kpinyemu ka ru gigirii barabangiri Yekova. Nairiwo gu ngbarago i agbiaha baraho i aino gupai ni rogo Fugo Mbori nga, ka i sa gayo berã na ki sanahe riimburu ga Kristo motumo tumorii, i aduadu ngba gene ka ru gigirii barabangiri Mbori!—Amokedi 2:38; 10:43; 13:38, 39; ARomo 5:19.
11, 12. (a) Wai mbedimbedi aKristano ada bangiri Mbori niruru aboro? (b) Wai abadiangba mbedimbedi aKristano ambiisa gu gayo azingo du tipa manga ruruapai?
11 Yesu ayawee ngbatunga agu aboro re nika du na ngbarago, mbiko i “ambika.” (Matayo 5:6) Mbedimbedi aKristano yambuyo yo i ndu ka ‘zogarago ni abakindo’ na Kristo ngbangbaturũ yo, i natakapande yo ‘niruru aboro tipa unga.’ (ARomo 5:1, 9, 16-18, NW) Yekova nadia yo ka mbutiyo na kini sonosi yo ni agu awiriko nga atoro. I nada ni adikumbo na Kristo, ni agu aboro yambuyo yo i mangisunge ni abakindo na ni aboromotumo rogo gu gako zogarago nga ga kindo du ngbangbaturũ yo.—Yoane 3:3; 1 Petero 2:9.
12 Mbori ata takanga pande abadiangba mbedimbedi aKristano niruru yo tipa raka kindi te. Ono, wa vura duhe wo, Yekova nabi yo abi nibete ruru aboro mbiko gu idapase i ayugoho kuti gu kure Kristo nauka. (Yakoba 2:22-25; Yugoti 7:9, 10) Yekova nabi yo niruru abakureako du ngba gene tipa ko banda yo ti regbo gu “bakere gberãngbi” naye. (Yugoti 7:14) Mbori ambiisa gu gomoro du yo nani tipa rurupai ho i kadu ni tiibe gu zogarago nga ga “vovo angbangbaturũ” ki da nipapara vovo kpotosende nga gu “ruru apai nikanye rogo ho.”—2 Petero 3:13; Atambuahe 37:29.
Aboro Ngbarago Nga Airainapai
13, 14. Rogo gini wene agene si aida ani yugu tirani ni aboro inapai, na gini undo si afuhe fu rani?
13 Wa Yesu aandu kindi kumbatayo na gu gako Tungusapai Nadu rii Bagangara yo re, ko ayaa: “Aboro maku nga airahipai [“aboro inapai,” NW], bambiko i ahi pai fu yo.” (Matayo 5:7) Nibi agu apai du tipa pengbangaa, aboro naberãpa inapai kuti mbupai fu boro ngbangaa yo nga gu basapungbangaa amangaha ki zanga fu mbusa wa ndiko aidaha fu gu boro mangi ingapai. Ono tie, a wa mangi yo sunge nani rogo Ziazia Kekeapai, gu fugo nga “inapai” si gbe tipa manga boro kurani rogo weneringise watadu kadu na nunga agu aboro adunga gene beyo ya na ki mangipai ka zeresa ngba gayo aimaa. Sidu, aboro inapai nga agu aboro naguari ka mangapai zaaza na nunga tipa agu akurayo duna zingo. Gu ga Yesu yugopai na kpiapai du tipa wene boro Somorona nafu wene kpiapai tipa gu boro “naini pai fu” gu boro nadu rogo zingo.—Ruka 10:29-37.
14 Tipa ani rengbe ka inopa gu ngbarago naye fu boro mbiko manga ni inapai, si naida ani rimisi tirani kurogo manga agu apai nga ga weneringise fu kura aboro nga aguyo du rogo zingo. (AGaratio 6:10) Yesu aduna nunga agu aboro tiko ko anagbia yo. Ziazia Kekeapai nayawee ti kura regbo: “Nungayo ki nimangi ko amanga bambiko i adu wa agu akandoro adu nga na babandara ti ra ya; ko ki tona ka yugo dungu apai fu yo.” (Marako 6:34) Yesu akparia gupai nga, gu bakere zingo nadu ti ngbatunga aboro gbe, si angia agu azingo nga ga toro. Ani a wo, ani rengbe arengba kadu na nunga aboro tirani na kini inipai fuyo nifura ani nayo tipa guhe du yo na bakere zingoho gbe nga gu ‘wene pangbangaa nga ga kindo.’ (Matayo 24:14) Ani rengbe arengba a ka fu wene undo fu sosono akuarani aKristano, adekurugbo, na awirinyaure na ka “nyakasa agu aboro duna gberarago tiyo.” (1 ATesaroniko 5:14, NW; Asanza 12:25; Yakoba 1:27) Anga gipai re nika fu kina ngbarago sa fu rani te, ono si nika sa gupai a nga Yekova inipai fu rani.—Amokedi 20:35; Yakoba 2:13.
Agu Aboro Du Ngbaduyo yo Ziazia Gbiati Aboro Azaro
15. Wai rengbe ani kadu ziazia ngbaduraniyo na kini sungu na aboro rogo pazereda?
15 Yesu aringbisipai tipa gu sita ngbarago gbiati gu sabaha wa gere: “Aboro maku nga agu yo du ziazia kpotoyo yo, bambiko i abí Mbori. ‘Aboro maku nga aboro azarõ, bambiko i ayá ti yo awiri Mbori.’” (Matayo 5:8, 9) Anga gu ngbaduseyo du ziazia si nikina gigirihe sa te ono gu biriko nga ga toro rogoho te, si nikpamiakpamiaha ka ra fu kina Yekova sa. (1 Pekapai 28:9; Atambuahe 86:11) Gu bambata pa-Giriki i asaha nga “azarõ” rogoyo ngburungburu nga “aboro-zereda.” Agu aboro nga azaro, watadu aboro-zereda, i naraka na akurayo aKristano rogo pazereda gbiati kura aboro a wa rengbe yo ka mangaha. (ARomo 12:17-21) I ‘nagbata zereda, ki nipeke fuo ho.’—1 Petero 3:11.
16, 17. (a) Tipagine i ayamba mbedimbedi aKristano ti ni ni “awiri Mbori,” na wai i “abi Mbori”? (b) Wai “kura akandoro” “abi Mbori”? (d) Wai na ti gini regbo gu “kura akandoro” nika da nindikidi “awiri Mbori”?
16 Gu kidohe du fu aboro-zereda nga agu aboro du ngbaduyo yo ziazia, si ngawee “i aya tiyo awiri Mbori” na i “abi Mbori.” Mbedimbedi aKristano nga agu aboro i avunguyo nitoro na Yekova nasonosa yo ni ‘awiriko’ baraho du yo ni kindi auru kpotosende. (ARomo 8:14-17) Ho i ka zingisa yo ni i du na Kristo ngbangbaturũ yo, i nikaa mangasunge pati Yekova na kini bi ko abi nzunzu nibangiriyo.—1 Yoane 3:1, 2; Yugoti 4:9-11.
17 Agu aboro-zereda nga “kura akandoro,” i namangasunge fu Yekova tiibe gu Wene Babanda avusende nga Kristo Yesu, nga guko dani “Nyenye Ba[yo].” (Yoane 10:14, 16; Yesaya 9:6) Agu aboro nika susa rogo gu yangara asada i ka ye nani kurii ngbatunga aboro ti digiso ga Kristo Zogarago Tipa Agarã Kutu, Yekova asa yo ni agu awiriko nga ga kpotosende yo na i kidu na “gu taarimo nga ga awiri Mbori.” (ARomo 8:21; Yugoti 20:7, 9) Wa i amaabangiriyo tipa ka gbia gipai re, i nayamba Yekova awere ni Bayo, mbiko wa i naima kpara gayo raka fuko, na kini bi ko nigu boro nga Bafu-Unga fuyo. (Yesaya 64:8) Wa kina agu adumbata nangia Eyobo na Mose, i rengbe arengba ka ‘bi Mbori’ na gu bangiriyo nga ga idapase. (Eyobo 42:5; AEbere 11:27) Na gu ‘bangiriyo nga ga kpotoyo yo,’ gbiati ruru inohe tipa Mbori, i nakparia iiriwo asinoko na kini mangi asadatise ka wirika ko nimanga yo gupai ko akpinyemuhe.—AEfeso 1:18; ARomo 1:19, 20; 3 Yoane 11.
18. Na ngbanyaa kuti gu bambata angbarago du saba Yesu aringbisipaha, ada nagbia ndikidi ngbarago areme?
18 Ani bi gupai nga, agu aboro inipa gu gayo azingo nga ga toro, agu aboro narungo kpotoyo yo, bayee aboro, agu aboro duna gomoro tipa manga rurupai, aboro inapai, na agu aboro du ngbaduyo yo ziazia, i ni agu aboro nagbia ndikidi ngbarago rogo mangasunge fu Yekova. Ono, wa vura duhe wo, wo ngbatunga agu aboro re naagbia tiyo na sogote, na zavura arungosi a be aboro. Ya mo gipai re nagbarasapa gayo ngbarago? Ani nika wisigo gu sanahe re rogo gu papara kekepai naye fuo gere.
[Gu rukutu kekeapai du bandu kpewaraga yo]
a Gu fugo Giriki du tipa “ngbarago,” i nasaha dedede nga “maku” rogo Ziazia Kekeapai rogo pa-Zande. Sidu, rogo gi papara kekepai re na rogo gu naye fuoho, ani nye kina kuti gu sasaha nga maku rogo pa-Zande re du rogoyo nzunzu nga “ngbarago” rogo gu fugo i ake bambata sangba Ziazia Kekeapai rogoho.
Fugöpai
• Gini ngbatunga ngbarago naye fu agu aboro inipai tipa gu gayo azingo nga ga toro?
• Rogo gini agene agu aboro narungo kpotoyo yo agbia wasa?
• Wai ani ayugo zezeredi sino?
• Tipagine si aida ti ni ani duna inapai, kadu ziazia ngbaduraniyo, na kadu ni aboro-zereda?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 23]
“Aboro ngbarago nga agu aboro inipa gu gayo zingo nga ga toro”
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 23]
“Aboro ngbarago nga airainapai”
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 23]
“Aboro ngbarago nga agu aboro duna gomoro tipa rurupai”