Wai Si Aida Ani Nimangi Fu Aboro?
“Wa oni akpi nyemu aboro nimangi fu roni, oni mángi he fu yo kina wo a.”—RUKA 6:31.
1, 2. (a) Gine nga Gu ga Yesu Tungusapai Nadu rii Bagangara yo? (b) Gini apai ani ka wisigoho rogo gi papara kekeapai re na rogo gu naye fuoho?
YESU KRISTO angia Bawene Bayugupai nzunzu. Ho agu avurako nangia aboro pambori akedi abaziaboro ni i ndu ka zioko, agu abaziaboro re ayego nikina kungba beyo ki yaa: “Boro agumba nga pai mbata wo te.” (Yo. 7:32, 45, 46) Bawene yugopai sa dagba agu ayugopai Yesu amangihe, si nga gu nadu rii bagangara yo. Si nikekehe rogo Matayo tona ti kapita 5 ki da ti digido kapita 7. Gu pangbangaa duwa kina gure gudu rogo Ruka 6:20-49.a
2 Isoke gupai Yesu agumbaha ti regbo gu gako tungusapai re nga gu aboro nainihe wenengai gbe, si nga gu rugute gu kura aboro naayambaha nga “Gu Rugute Duwa Dahabu.” Si nafura tipa wai si aida ani nimangi fu aboro. Yesu ayaa: “Wa oni akpi nyemu aboro nimangi fu roni, oni mángi he fu yo kina wo a.” (Ruka 6:31) Na Yesu amangi bawene apai fu aboro. Yesu ahusi aboro wokote na ki zingisi aboro bekpio. Ono tie, aboro agbia amaku bakere gbe ho i adi gu wene pangbangaa ni kugume ko agumbaha fuyó. (Oni gedi Ruka 7:20-22.) Wangia ani aDezire Yekova, ani na bakere ngbarago kaa tungusapa Kindo a wa Yesu anaamangaha. (Mt. 24:14; 28:19, 20) Rogo gi papara kekeapai re na gu naye tifuoho, ani nika wisigo agu apai Yesu agumbaha nibipa gi sunge re gbiati gu kura memeapai du rogo gu gako tungusapai nadu rii bagangara yo nga gu nabipa wai si aida ani naamanga fu aboro.
Oni Du Nibayee Roni
3. Gine nga bayee sino?
3 Yesu ayaa: “Aboro maku nga bayee aboro, bambiko i adú ni adikumbo zegino.” (Mt. 5:5) Rogo Ziazia Kekeapai, padu boro nibayee ni ayugongo gupai nga ní nga zirĩ boro te. Bayee sino nga gu zezeredi sino du boro nani mbiko agu arugute nga ga Mbori. Gi sino re nayugotihe rogo gaani sino mangaapai na kura aboro. Nikpiapai, si aidanga ani ‘karaga gbegberẽpai fu boro kuba gbegberẽpai wa sa te.’—Rom. 12:17-19.
4. Tipagine du bayee aboro ti ni ni aboro maku?
4 Bayee aboro nga aboro maku bambiko “i adú ni adikumbo zegino.” Yesu, nangia ‘bayee boro na kidu ni irazerangbaduse,’ ko Mbori “aasia pa ahe dunduko fu ko.” Sidu, ko nga gu bambata dikumbo kpotosende nyaki pani gbe bambiko ko nga bakindo ho. (Mt. 11:29; Eb. 1:2; Tam. 2:8) I aima gumbaha kumbatayo ki yawee “wiri boro” nga Masiya, ko nikadu na aboro fuoko nikaa zogarago naako ngbangbaturũ yo. (Dan. 7:13, 14, 21, 22, 27) Mbedimbedi aKristano nga bayee aboro, nga “adikumbo na Kristo,” si adu nga i nika diakumbo kpotosende na Kristo. (Rom. 8:16, 17; Yugo. 14:1) Badungu bayee aboro nika gbia nyenye unga auru kpotosende tiibe gu zogarago nga ga Kindo.—Tam. 37:11.
5. Padu ani nibayee rani wa Kristo namanga ginipai tipa rani?
5 Ka ani ngia eegerã aboro, kura aboro idinga ka sungo na ani te. Ono ka ani du nibayee rani wa Kristo, si nika sa gupai nga ani ngba ti aboro, na agu awirinarani du rogo dungurati kini gbia ngara mbiko rani. Zera nga papara zuzu ga Mbori ziazia toro si akusaha rogo agu aboro yo du ‘niungayo mbiko toro, na kini ndu mbiko toro.’ (Oni gedi AGaratio 5:22-25.) Nirengo, ani naida kadu dagba gu bayee aboro ga Yekova ziazia toro angbe fuyó mbatayo!
Aboro Maku Nga Airainapai
6. Agini asino duti “airainapai”?
6 Ti regbo Gu ga Yesu Tungusapai Nadu rii Bagangara yo, ko ayaa: “Aboro maku nga airahipai, bambiko i ahi pai fu yo.” (Mt. 5:7) Gu fugo Giriki i asaha ane kurogo pa-Zande nga “airahipai,” ndikidi rogoyo nga “airainapai.” Airainapai na beedi nunga tiyó, na kini berẽpa agu aboro adunga gene beyo ya, na kini bi rungoyo. Yesu amangi iiriwoapai ki batasi aboro be arungo bambiko “nunga yo” aamanga ko amanga. (Mt. 14:14; 20:34) Sidu tie, nunga gbiati berãpa aboro nga agu apai si aida si fõngbaduraniyo ani inipai fu aboro.—Yak. 2:13.
7. Nunga asa Yesu ko mangi ginipai?
7 Ho rimbasa aboro agbia Yesu ni ti gu regbo ko aandu ka ongoda, “nungayo ki nimangi ko amanga bambiko i adu wa agu akandoro adu nga na babandara ti ra ya.” Si ki tadu were, “ko ki tona yugo dungu apai fu yo.” (Mk. 6:34) Nairiwo gu ngbarago ani naagbiaha ho ani naagumba gu pangbangaa ni a nga ga Kindo fu aboro na kini gumbapa ga Mbori bakere inapai fuyó!
8. Tipagine du airainapai ti ni ni aboro maku?
8 Airainapai nga aboro maku bambiko i ainapai fuyó. Ho ani ainapai ni fu aboro, i nainapai aina a furani. (Ruka 6:38) Kurigure, Yesu ayaa: “Ka oni vu aboro ti gayo ingaapai, Baroni du ngbangbaturũ yo ko avú roni [avu] ti gaoni ingaapai.” (Mt. 6:14) Kina airainapai sa Mbori ambupai ti gayó aingapai na kini idi naayó, na gipai re nasa yó i duni aboro maku.
Aboro Maku Nga “Aboro Azarõ”
9. Ka ani ngia aboro azarõ, wai ani kaa mangapai?
9 Yesu afura tipa gu kurapai naye na maku watadu ngbarago ki yaa: “Aboro maku nga aboro azarõ, bambiko i ayá ti yo awiri Mbori.” (Mt. 5:9) Ka ani ngia azarõ, ani bisiranga pai, watadu ka kodatirani kurogo pai yo, wa ngbatunga gu nga gu fugo nagbarasa rimo boro, nga gu rengbe ka ‘kparaka dagba wene abadia’ te. (Snz. 16:28) Ani napekafuo zereda rogo fugo yo na rogo mangaapai yo na agu aboro du rogo dungurati na agu yo a adunga rogo dungurati ya. (Eb. 12:14) Ono gbe tie, si naida ani asaditirani na omerani dunduko kadu na zereda na Yekova Mbori.—Oni gedi 1 Petero 3:10-12.
10. Tipagine du “aboro azarõ” ti ni ni aboro maku?
10 Yesu ayawee “aboro azarõ” nga aboro maku, “bambiko i ayá ti yo awiri Mbori.” Mbiko wa mbedimbedi aKristano naidipa Yesu ya Masiya nga ko, “ko aasia pa yo i du ni awiri Mbori.” (Yo. 1:12; 1 Pet. 2:24) Na ginipai tigaha du tipa ga Yesu zezeredi “kura akandoro”? Yesu nikadu fuyó ni “Nyenye Ba” ti regbo gako Zogarago Tipa Agarã Kutu na gako abadiazogarago. (Yo. 10:14, 16; Yes. 9:6; Yugo. 20:6) Ti digido ga Yesu Zogarago Tipa Agarã Kutu, agu azarõ re nika da nzunzu ni awiri Mbori auru kpotosende.—1 Kor. 15:27, 28.
11. Ka “gu tatamana naye ari yo” angbe furani mbatayo, wai ka ani amangapai na aboro?
11 Tipa kadu na wene ngbanyaa na Yekova, nga “Mbori zereda,” si naida ani wiriki asinoko, kodihe na gu sino nga manga zereda. (Frp. 4:9) Ka ani fu tirani “gu tatamana naye ari yo” ningbe furani mbatayo, ani nimangi akuarani amanga rogo pazereda. (Yak. 3:17) Ii nirengo, ani du ni agu azarõ duna maku na ngbarago.
“Imaroni Hasi Rago”
12. (a) Ginipai Yesu agumbaha tipa gu imarago nga ga toro? (b) Wai rengbe ani ka sa imarani si hasi rago?
12 Ani namanga aboro wenengai gbe ho ani aundo yó ni i gbia gu imarago nga ga toro be Mbori. (Tam. 43:3) Yesu aya fu gako abawiriki wee “ga zegino imarago” nga yó, na ki ya fuyó wee ima yó hasi rago ahasa tipa aboro bi gayó “ruruapai,” watadu gu weneapai i amangaha fu aboro. Gure nga tungusa wene pangbangaa “ku bangiri aboro,” watadu tipa aboro gbia undo behe. (Oni gedi Matayo 5:14-16.) Areme, ani nasa imarani si hasi rago nimanga ani weneapai fu akuarani, na nitungusa ani wene pangbangaa rogo “zegino dũ,” gure nga, ‘fu arikaaboro dunduko.’ (Mt. 26:13; Mk. 13:10) Nairiwo gu mamu du berani re!
13. Gine aboro aino rani ti ni?
13 Yesu ayaa: “Gu bakporo dua yo ri bagangara ka i oko nga ha te.” Gu bakporo naanidu rii bagangara, aboro anaabihe abi niipo. Teketeke a, aboro naino rani mbiko gaani wene asunge ni abatakipande ga Mbori Kindo na ti gaani wene asino, wa gu nga gigiri mangaapai na zanga naga kina kubani rogo mangaapai.—Tito 2:1-14.
14. (a) Oni ringbisinga pa gu ramba aboro anaamangasunge nani rogo bambata sa kama agarã? (b) Wai si aidanga ani igi gu imarago nga ga toro kutii “maduka” yo ya?
14 Yesu ayawee aboro naatiganga baro watadu ramba ki moihe tii maduka yo te, ono i naaduaha auru nguaha tipa si hasi rago fu agu aboro du vuru bambu dunduko. Gu ramba aboro anaamangasunge nani gbe rogo bambata sa kama agarã, si angia tooni kambu i anaauka nzeme ngua kurogoho, (gbe nzeme kpakari), ki ba gire kurogoho, kini tigihe ti gu gire re. Wa i animoi he ngba nguaha, si ‘anaahasa rago fu agu aboro dunduko du dimo yo.’ Boro ho nanaatiga ramba kini moihe kutii “maduka” yo te. Yesu aaidanga gako abawiriki igi gu gayó imarago nga ga toro kutii maduka yo te. Sidu, si naida ani sa imarani si naakí akí kindi, zanga mbu sogote watadu rungosiro si sa rani ani igi gu rengo nga ga Ziazia Kekeapai, watadu ka ká nani tipa kina tirani.
15. Gaani “ruruapai” nasa kura aboro i mangi wai?
15 Yesu afura mbata tipa gu ramba nakí akí, fuoho, ko kini ru ka ya fu gako abawiriki wee: “Imaroni hasi rago ahasa ku bangiri aboro i bi gaoni ruruapai, ka taasa rimo Baroni du ngbangbaturũ yo.” Mbiko gaani “ruruapai,” gu kura aboro ‘nataasarimo’ Mbori nida yó nigako amoyambu. Nairiwo wai gupai re angarasa rani ani ‘duwa aimahe auru kpotosende’!—Frp. 2:15.
16. Padu ani ni “ga zegino imarago” naida ani mangi wai?
16 Padu ani ni “ga zegino imarago” naida gupai nga ani koditirani kuti sunge tungusapa ga Mbori Kindo na sunge sa aboro ni abawiriki. Ono kurapai kinaho a berewe si aidaha. Gu mokedi nangia Pauro akepai ki yaa: “Oni niráki wa awiri imarago (bambiko zuzu imarago du rogo wenepai yo dunduko na rurupai na rengo).” (Ef. 5:8, 9) Si naida ani naaraka kina kuti agu arugute nga ga Mbori. Nirengo, si naida ani gi gu rugute Petero afuhe ki yaa: “Gaoni mangapai ki du ni wene he ku bangiri aGendiria; wa i nagumba rimoroni ki ya aboro gbegberẽ apai nga oni, i ki taasi rimo Mbori rago ye ko mbiko bi yo wene mangaapai ti roni.” (1 Pet. 2:12) Ono ginipai si aida ani mangihe ka si du nga pai kuru dagbarani na wirinarani idipase?
‘Mo Mbakadipai Dagba Ro na Wirinamo Mbata’
17-19. (a) Gini “gamahe” gumbayo paha rogo Matayo 5:23, 24? (b) Wai nyakipa gupai nga ani mbakadipai dagbarani na wirinarani, na wai Yesu ayugu gipai re?
17 Rogo Gu ga Yesu Tungusapai Nadu Rii Bagangara yo, ko aza gako abawiriki ka i zingo pai ku ngbaduyó yo kuti wirinayo ya. Kuba gure, si aidi i ipisi tiyó niipo ka manga zereda na gu wirinayo du pai dagbayó na ní. (Oni gedi Matayo 5:21-25.) Si naida oni wisigi gu rugute Yesu afuhe re gbe. Ka si adu nga oni nandu na gaoni gamahe ku bamotumo yo oni kini tingidi gupai nga pai dagbaroni na wirinaroni, ginipai ka si aidi oni mangihe? Ka oni ambu gaoni gamahe pati bamotumo ki ndu ka mbakadapai dagba tironi na wirinaroni mbata. Fuo manga oni he wo, oni kini karagatironi tie ka fu gaoni gamahe.
18 Gu “gamahe” aboro anaafuhe gbe angia motumo rogo ga Yekova yekaru yo. Tumo na anyaa angia nyanyakipa pai gbe, bambiko kina Mbori rogo agu aNdiko ko afuhe kube Moize naya fu aYisaraere wee i niimangihe. Ono tie, ka si adu nga boro nandu na gani gamahe ní kini tingidi gupai nga pai dagbani na wirinani, si aidi ní mbu fu gu gamahe re ki zubo mbata ka mbakadapai dagba ní na wirinani. Yesu ayaa: “Mo . . . he ga gamahe barangba bamotumo yo, ki guari, mo ki mbakadi pai dagba roni na wirinamo mbata, mo nikaye ka gama ga gamahe.” Pa mbakadapai dagbase na wirina mbata paha anyaki ki susi gupai Ndiko aaidaha nga fu motumo.
19 Yesu agumbanga pa gu ngbatunga gamahe si aida boro mbuhe barangba bamotumo, watadu gu ngbatunga tindiko namangi dagbani na wirinani te. Sidu tie, singia gini ngbatunga gamahe boro anaagamaha, si aniʹidi ní mbuhe mbata ka ndu ka mbakadapai dagbani na wirinani. Kangia gu gamahe re angia unga nyaa, si aniʹidi ní mbu gu nyaa re “barangba bamotumo” zo anyaa rogo gu vurukporo nangia ga boromotumo. Fuo gu boro re mbakadipai dagbani na wirinani, ní ki karaga tiní tie ka fu gani motumo.
20. Ka si du nga ani zingi mbiko wirinarani, tipagine si aida ti ni ani mbakadi gupai re nikina ipo?
20 Kuti gu bipai nga ga Mbori, gaani pagume na awirinarani nga nyanyakipa papara gaani irisombori. Tumo na anyaa aadunga na sunge ti ni te ka si adu nga gu boro nafu gu motumo re, ní amanganga fu akurani wenengai te. (Mika 6:6-8) Sidu, Yesu azinahe fu gako abawiriki ‘i idi pai fu vurayo niipo.’ (Mt. 5:25) Pauro apepai nawira kina gure ki yaa: “Oni zingi, ka oni ingi nga ya; ka uru ti nga gaoni zinga ya. Ka oni mbákadi nga gene fu bakitingbanga ya.” (Ef. 4:26, 27) Ka ani ngia boro wenesa ani kini du na zinga, si naida ani asadi ka mbakadaapai nikina ipo tipa ka ani anyenga na bakere gberarago kini mbakadi gene fu Bakitingbanga ya.—Ruka 17:3, 4.
Oni Naairisa Aboro ti Aregbo Dũ
21, 22. (a) Wai rengbe ani ka manga gu ga Yesu arugute wisigi ani he re? (b) Ginipai ani ka wisigoho rogo gu papara kekeapai naye fuo gere?
21 Ka ani wisigi bete agu apai Yesu agumbaha ti regbo gu gako tungusapai nadu rii bagangara yo, si rengbe ka undo rani ani naamanga akuarani rogo weneringise na irisa. Wa vurangia ani kpakpa aboro, ani rengbe arengba ka manga agu arugute Yesu afuhe bambiko ko aidanga ani mangi gupai ani arengbanga ka mangaha ya te, na Bako aidanga ani mangihe wo a te. Mbiko kparakpee, ndikidi asadatise, gbiati gu undohe nga ga Yekova, ani rengbe arengba kadu nibayee rani, kidu na inapai, na kingia aboro zereda. Ani rengbe arengba ka yugokpia gu imarago nga ga toro nahasa rago tipa ga Yekova taarimo. Kurigure, ani rengbe ka manga zereda na wirinarani ho si aidaha ni wo.
22 Gu irisombori Yekova aida nani nakoda manga akuarani ngba wene gene. (Mk. 12:31) Rogo gu papara kekeapai naye re, ani nika wisigo gu kura apai du rogo Gu ga Yesu Tungusapai Nadu rii Bagangara yo nga gu rengbe ka undo rani ani naamanga weneapai kindi fu akuarani. Fuo berã ani kurii gu bete apai wisigi ani re nga gu Yesu agumbaha, si naida ani sana tirani ki yaa, ‘Wai mi naamanga fu akuare?’
[Gu rukutu kekeapai du bandu kpewaraga yo]
a Ho oni kaa wisigo gi papara kekeapai re ni nisaroni na gu ngbe tifuoho, ka oni gedi agu akapita re mbata, si undo roni aundo.
Gaoni Karagapai Nga Gine?
• Gine nga bayee sino?
• Tipagine du “airainapai” ti ni ni aboro maku?
• Wai rengbe ani ka sa imarani si niihasi rago?
• Tipagine si aida ti ni ani ipisi tirani ka ‘mbakadapai dagbarani na wirinarani’?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 8]
Takapande gu pangbangaa nga ga Kindo nga gu nyanyakipa gene rengbe ani ka sa imarani si hasi rago ngbaha
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 9]
Si naida aKristano du nikpiapai rogo yugo agu asino nga ga Mbori
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 10]
Oni asaditironi ka manga zereda na wirinaroni