Wene Arugute Nga Ga Tatamana Fu Arogotise
“Dere akumba, oni nirá ara fu akumbaroni, wa fu Gbia. Akumba, oni kpí nyemu adiaroni.”—AEFESO 5:22, 25.
1. Gine nga gu ruru bipai du tipa rogatise?
YESU ayawee rogatise nga gu mbakadapai Mbori amangihe tipa koda kumba na dee i du wa “boro sa.” (Matayo 19:5, 6) Si nakoda aboro ue duna asinoyo nibakiakia na kingia agu aboro nawirika wai i ka mbakada gayo nyemuapai si du sa, na kini mangi asadatise tibarayo ue ka sa gayo asásá a si du sa. Rogatise nga gu mozunga aboro amangaha kina kpio ki kparaka yo, angianga gu kungbo giatise riipai rengbe aboro ka mbuhe taata ya. Rogo dungu aringara, si nimbumbupai aboro mbutiyo te, ono bangiri gu boro tigani nga Kristano, gu pagume nga ga rogatise, si nga gu kodatise du niziaziaha rogo pambori. Si nadigo sa tipa kina gu banyanyaki nduhe duwa bäri.—Matayo 19:9.
2. (a) Gini undo duho fu arogotise? (b) Tipagine duhe ti ni ninyanyakipa pai boro mangi asadatise nyanyakii kadu na diabese rogo gani raka?
2 Dee sa nga nafu-arugute fu arogotise ayaa: “Agu arogotise duna diabese, i nga agu aboro nandu na aria’apai kina kumbatayo wa vovo apai akura, na i kini mangipai sa gu kpakarakpakarapai nakura, na kini mangisunge na kina agu ahe duho beyo ka songoda gayo rogatise nani.” Tipa agu arogotise nga aKristano, agu ahe re nakoda agu arugute nga ga tatamana du rogo Ziazia Kekeapai, gu undo akurayo aKristano afuhe, na dawedawe pagume dagbayo na Yekova rogo kparakpee yo. Agu arogotise duna diabese, i nahipai, na vuru agu agarã nasusa, gi gayo hipai re kini ye na ngbarago fuyo. Gu nyakipaha gbe nga, si naye na irisa fu Yekova Mbori, nga Baenge pa rogatise.—Bambata Pai 2:18, 21-24; 1 AKorindo 10:31; AEfeso 3:15; 1 ATesaroniko 5:17.
Oni Wiriki Mangapai wa Yesu Gbiati Gako Dungurati
3. (a) Oni gurusinga agu arugute Pauro agumbaha fu arogotise. (b) Gini wene kpiapai Yesu amoihe?
3 Agarã kutu 2 bakuru kusayo, gu mokedi nangia Pauro afu agu arugute nga ga tatamana fu agu aKristano nangia arogotise ho ko akepai ni niyaa: “Wa ra kanisa fu Kristo, dere akumba rá a wo fu akumbayo ti apai dunduko. Akumba, oni kpí nyemu adiaroni, a wa Kristo akpi nyemu kanisa a, ki fu tiko tipa ha.” (AEfeso 5:24, 25) Nangbaa gu ringbisapai na kuraha gumba yo ho herẽ re! Gu dereakumba nga aKristano nara na goyo kutiibe akumbaayo niumbasitise, i nawirika mangapai wa dungurati rogo inopa bangua arugute na kini irisihe, nga agu arugute du tipa gu sunge nga ga ngerakurii kporo kumba amangaha. Agu akumbakuadee nga aidipase, i nakpinyemu adiayo kindi ti wene aregbo na zavura ti regbo fudifudiapai a, i nayugo gupai nga, i napefuo gu kpiapai ape nga ga Kristo rogo kpinyemu dungurati na kini ngerefuoho.
4. Wai rengbe akumbakuadee ka pefuo ga Yesu kpiapai?
4 Agu akumbakuadee nga aKristano, i nga abaira gayo kporo, ono bairayo a kina ti ni nga Yesu. (1 AKorindo 11:3) Sidu, a wa Yesu anangerafuo gako dungurati, kinawo a akumbakuadee angerafuo gayo aborokporo ninyemuse rogo agu apai nga ga toro na gu nga ga borose, ka si vura ida i mbupa kura gayo apai vurũ. I naperesapa manga agu apai ngbaa ti gayo aborokporo mbata fu agu apai du nyemuhe tiyo gbiati gu i aidaha. Yesu ayaa: “Agu apai dunduko oni akpi nyemu aboro nimangi he fu roni, oni nimángi kina ha fu yo a.” (Matayo 7:12) Rogo gu ramukporo nga ga rogatise gbe si aida ani mangi gi bangua arugute re. Pauro ayugu gipai re nga wo duhe ho ko ayani wee: “Kina wo ka akumba kpí nyemu adiayo a wa boroyo. . . . Bambiko a nga boro sa nasoga boroni te, kina mbu ti ni na banda ha.” (AEfeso 5:28, 29) Si naida kumba naariga diako na kini bi pari kuari a wa ko naariga tiko kini bi pa tiko kuari.
5. Wai rengbe dereakumba ka mangapai wagu gu dungurati nga ga aKristano amangaha?
5 Gu dereakumba nga avurumbori, i nabi gu dungurati nga ga aKristano nigu kpiapai i apefuoho. Ho Yesu aduni auru kpotosende, apefuo ko aduna ngbarago ka mbu gu gayo asunge i amangaha ki tona ka pefuo ko. Fuo kpioko, i anye kindi kutii beko, na vuru agu agarã susi du bangehe mbembedii kuti agarã 2,000, gu ndikidi dungurati nga ga aKristano anye kindi kutiibe Yesu na kini irisi gako pagbia rogo apai dunduko, nga gu gako pagbia nga ga ngbembatayo. Teketeke wa kina gure a, gu dereakumba nga aKristano, i abasanga pa akumbaayo te watadu ka umbasipa gu mbakadapai nga ga Ziazia Kekeapai dube akumba tipa ngerakurii apai rogo gu ramukporo nga ga rogatise. Kuba gure, i naundo akumbaayo na kini mangiapai na yo kina kubanisa, rogo gi gene re, i kini ngarasi akumbaayo. Ho kumbakudee gbiati diako amangapai ni rogo ngbatunga gi gene nga ga nyemuse re, gayo rogatise nikadu niwenehe na i tibarayo ue nika gbia ngbarago behe.
Oni Naarakporo na Yo Kindi Zanga Kparaka
6. Gini arugute Petero agumbaha fu akumbakuadee, na tipagine duhe ti ni ninyanyakipa pai?
6 Gu mokedi nangia Petero adu a na arugute ngbako tipa arogotise, na ko afura fu akumbakuadee zanga bakpe ti ni. Ko ayaa: “Kina a wo akumba, oni rá kporo na yo na rugatinapai, nifu irisa fu de wa arengba nga ome de na ga kumba ya, na wa du oni ni adi gu undahe nga ga unga wa sa na yo; [tipa] ka pai dingisa nga gaoni kpe ya.” (1 Petero 3:7) Ani nabi nyakapa agu arugute Petero agumbaha rogo gu yangara afugo nga ga gu veresi re. Ka kumba kpa ti fu irisa fu diako, si agbarasapa gako pagume agbarasa na Yekova, ka Yekova agianga gako akpee ya.
7. Wai si aida kumbakudee fu irisa fu diako?
7 Wai tie rengbe akumbakuadee ka fu irisa fu adiayo? Pa fu boro irisa fu diani ngawee ni namanga ri rogo nyemuse, niirisa na kini bi pari kuari. Ngbatunga gu manga dee rogo weneringise re rengbe kadu fu dungu aboro ni vovopai watadu ni gupai ninaamanganga dedede ya. Wene bawirikipai nga ga aGiriki ko akepai nayaa: “Tii agu andiko nangia ga aRomo, dee anadunga na arengo beri te. Agu arengo nanidu beri kuti ndiko adu wa kina ga gude. . . . Ri anara rogo wiri apai dunduko fu kumbaari, zanga ndiko duho nabanda ri be ko.” Nairiwo wai agu andiko re adu kia ti agu andiko nangia ga aKristano! Gu kumba nangia Kristano, ko anafu irisa fu diako, nga gu dee nabatika agude fuko. Gu bangua arugute nga ga aKristano angia gupai nanayugo wai fuko si aida ko mangi furi, angianga agu apai nanaye kuriiko yo ya. Kurii gure, ko anamanga ri rogo nunga gbiati “rugatinapai,” nitingidi pari ya omeri arengbanga na ga kumba te.
Rogo Gini Gene ‘Arengbanga Ome Dee na ga Kumba’ Ya?
8, 9. Rogo gini agene rengbe adee sa na akumba?
8 Ho Petero ayani wee ‘ome dee arengbanga na ga kumba’ te, anga gupai ko aida ka gumbaha ngawee dee nirurungbura ri rogo gari berã watadu rogo toroyo susi kumba te. Rengo ngaha nga, dungu agu aKristano nga akumba na asunge beyo rogo dungurati, nga agu asunge adee amaanga bangiriyo tipa ka mangaha ya, na kurii gure, adee nara kutiibe akumbaayo rogo gu mbakadapai nga ga kporo. (1 AKorindo 14:35; 1 Timoteo 2:12) Wa vura duhe wo, kina gu bangisa idapase, hipai, gbiati tumbatumba andiko nga ga raka i aidaha be akumba, kinaha a i aidaha be adee. Na a wa Petero agumbaha, kumbakudee gbiati diako nga “adi gu undahe nga ga unga.” Nibipa gbia bata, i dunduko kina sa barabangiri Yekova Mbori. (AGaratio 3:28) Petero aake gako waraga fu gu mbedimbedi aKristano nadu rogo bambata sa kama agarã. Sidu, afugo ko atingidi agu aKristano nangia akumbakuadee na gupai nga, ni “adikumbo na Kristo,” i gbiati adiayo aduna kina bangisa maabangirise. (ARomo 8:17) Si adu nga, uru ayeaye i tibarayo ue, nga akumba na adee, nika mangasunge ni aboromotumo na ni abakindo rogo ga Mbori Kindo nga ga ngbangbaturũ!—Yugoti 5:10.
9 Pa gu mbedimbedi aKristano nangia dereakumba adunga kusende ti ga akumbaayo nangia mbedimbedi aKristano te. Kina gu bangisapai re a du tipa agu aboro duna maabangirise ka raka auru kpotosende. Wa du yo tibarayo ue nga akumba na adee nga ga “bakere rimbasa aboro,” i nazunda gayo arokoo kini vurusihe rogo kure wiri Vusende. I tibarayo ue nga akumba na adee nakoda beyo kuti gu sunge nga ga sambuo Yekova i amangaha rogo zegino dunduko “uru na yuru.” (Yugoti 7:9, 10, 14, 15) I tibarayo ue nga akumba na adee namaabangiriyo kumbatayo ka gbia ngbarago be “gu taarimo nga ga [du yo ni] awiri Mbori,” nga gu regbo i kadu na ngbarago be “ndikidi unga.” (ARomo 8:21; 1 Timoteo 6:19) Singia aKristano nga gu mbedimbediyo watadu i nga gu kura akandoro, i dunduko namangasunge fu Yekova kina sa ni ‘rimbasa akandoro sa’ tiibe ‘babanda akandoro sa.’ (Yoane 10:16) Nga gu nyanyaki ndupai nasa gu Kristano nga kumbakudee gbiati guni nga diakumba i yugu wene irisa dagbayo!
10. Rogo gini gene ‘arengbanga ome adee na ga kumba’ ya?
10 Rogo gini gene tie ‘arengbanga ome adee na ga kumba’ ya? Si nawira Petero aafura tipa gu rengo nga, dungu adee gbe na kpotoyo niumbaha ti ga akumba watadu bakindigo yo wa ga akumba te na omeyo kusende ti ga akumba. Kurii gure, wa du ani nikpakpa aboro, gu iiriwo mamu nga ga du dee na mobara na ki batika gude, si nabatasa ome dee abatasa. Si rengbe kadu nga agu adee du ba batika, apai gu duho nafuda yo zanga piriga. Si naida i undo yo aundo nirengo ngba kparakpara gene ho du yo ni rogo gu ngbatunga fudifudiapai re watadu ho i ahi gu fudifudiapai ni nga gu ninaaye fu dee ho du ri ni na mobara na ho ri abatika ni. Ni ino gu kumbakudee nafu irisa fu diako pa gu undo ri aidaha, ko nika fubee bakere gbe ka undo ri tipa gayo rogatise du niwenehe.
Gu Kporo Du Aboro Rogoho na Apambori Nibakiakia
11. Tipagine rogatise narengbe arengba ti ni kadu niwenehe ka arogotise vura du rogo apambori nibakiakia vurũ?
11 Ono tie, ginipai ka mangi ka singia arogotise na gayo apambori nibakiakia, isoke si adu wo mbiko guni sa adi gu rengo nga ga aKristano fuo manga yo gayo rogatise ono ka guni adianga ha ya? Ya mo ngbatunga gu rogatise re rengbe kadu niwenehe? Gu dungu apangbangaa mangi wa gure, si nayugo gupai nga, si rengbe arengba kadu niwenehe. Agu arogotise duna gayo apambori nibakiakia rengbe arengba kadu na diabese rogo gayo rogatise rogo gu gene nga i ambunga tiyo te na si kini ye na ngbarago fuyo dũ. Kurii gure, Yekova nabi gayo rogatise kindi nikina rurupai; i kindi nga “boro sa.” Sidu tie, i naruga agu arogotise nga aKristano adunga gayo abadiarogatise nga aKristano ya i naasungo kindi na yo ka i idi nani wo. Kangia agude dagbayo, agi agude re nagbia undo be gu ruru mangaapai nga ga gu vunguyo nga Kristano.—1 AKorindo 7:12-14.
12, 13. Ni irisa ga Petero arugute, wai rengbe agu adee nga aKristano ka undo agu akumbaayo adunga na yo ti ida ya?
12 Petero agumba arugute nga ga weneringise fu agu adee nga aKristano naraka rogo agu akporo du aboro rogoho na gayo apambori nibakiakia. Agu akumbakuadee nga aKristano du rogo ngbatunga apai wa gure, i rengbe arengba ka manga fugo ko a. Petero akepai ki yaa: “Dere akumba, oni rá fu kina akumbaroni; ya ka ngia agu yo aida nga sangba Mbori ya, i aye ka ida pa ko mbiko gaoni mangaapai. Si arengba nga oni gumba fugo te; wa i nabi gaoni rurupai du na gunde ti ni.”—1 Petero 3:1, 2.
13 Ka singia dee rengbe arengba ka sakarogo gari ida fu kumbaari rogo wene birĩ, si niwenepai. Ono tie, ginipai ka ri mangihe ka si du nga ko aidanga ka degatuko te? Gure nabi kina ko. Wa vura duhe wo, anga si ngawee apai ima gbera ngaha kindi te, mbiko gu sino nga ga aKristano namanga nyanyaki dezirepai amanga. Dungu agu akumbakuadee naadunga mbata na nyemu gu ida nga ga adiayo ya watadu naasogaha asoga, i ada kusa ni agu aboro “nadu na nyemu gbia nyenye unga” fuo bi yo gu wene sino mangaapai nga ga adiayo. (Amokedi 13:48) Ka si vura du nga kumbakudee aidanga gu rengo nga ga aKristano te, si rengbe kadu nga rago nika ngba angba tiko be kandara sino diako, sangbanaha kingia wene ramukporo. Kumba sa du diako nga dee sa dagba aDezire Yekova aidi gupai nga, ko arengbanga ka raka kuti gu gayo andiko du nibatumbatumbaha kuari te. Wa si avura du wo, ko aya tipa tiko wee “mi nga gu kumbakudee duna ngbarago be bawene sino diare” na ko atambua diako bakere gbe gbiati akurari aDezire rogo gu waraga ko akehe fu abakeke awaraga pangbangaa i kehe.
14. Wai rengbe agu akumbakuadee nga aKristano ka undo agu adiayo adunga ti ida na yo ya?
14 Agu aKristano nga akumbakuadee namangi gu bangua arugute du rogo afugo Petero azomia adiayo a na asinoyo i ki koditiyo na yo rogo ida. Gu dereakumba adunga na akumbaayo ti ida ya abi gupai nga, akumbaayo adi gu sunge kubeyo nga ga ngerafuo kporo, nga gu sunge i abasapaha abasa mbata, i mbu gbarasa marã gene vugundö yo, gene mbira buda yo, na gene baake yo na ki mbu gumba gu gbegbere afugo i anagumbaha mbata. Bete agu adee adunga ti idapase na akumbaayo nga aKristano re ya agbiatiyo na kura aKristano na ki inipai tipa asinoyo. Gu nyemuse du rogo gu riigbu nga ga agu awirina nga aKristano airiwo tiyo, na gupai i abihe dagba awirina asa yo i aye koyo du Yekova ni.—Yoane 13:34, 35.
“Gu Okooko Boro Du Kpoto Yo”
15, 16. Gini sino gu diakumba nga Kristano rengbe ka sa kumbaari ko di gari pambori kugume?
15 Gini ngbatunga sino dee rengbe ka sa kumbaari ko aria gako ida ki di gu nga ga diako? Nirengo, si nga gu sino agu adee nga aKristano naasonosaha watadu i naamangaha dedede. Petero ayaa: “Gaoni fongo ka si du nga ni gu fongo du bangirise nga tu mangeri, na kendegekendege marã, na ukadi remu ya; ono si du ni gu okooko boro du kpoto yo, nga gu ka azirã nga ya, kina gu fongo nga bayee toro du zezeredi, si bangiri Mbori ni bakere genoho. Bambiko bakuru yo ziazia ade afongo tiyo wa gere, nga agu yo nafu tiyo ku be Mbori, nira fu kina akumbayo, a wa Sara agi sangba Abarayama, niya ti ko, gbia. Oni nga awiriri, ho oni amanga ni wenengai, ka oni agunde nga be pai wa sa ya.”—1 Petero 3:3-6.
16 Petero afu arugute fu agu adee nga aKristano tipa ka i kidonga kuti gu mbakadatise nga ga kpotose ya. Kuba gure, si naida kumbaari bi sangbana gu yugoapai nga ga Ziazia Kekeapai ti asinori. Si naida ri mbu kumbaari ko bi vovo borose wa si amangasunge. Isoke si rengbe ka sa gupai nga ko bi gu kparakparapai du ti gi vovo sino ri re na gu kuruhe nadumbata. (AEfeso 4:22-24) Nirengo, gu sino ri nga “bayee toro du zezeredi,” ko abihe ni gupai ngba angba na ni gupai nafu ngbarago fuko. Anga gu sino re ngba ti kina kumbaari sa te, ono “si [a] bangiri Mbori ni bakere genoho.”—AKorosaio 3:12.
17. Wai du Sara niwene kpiapai fu gu dereakumba nga aKristano?
17 I nayugo Sara nikpiapai fu adee, na ri nga wene kpiapai fu gu dereakumba nga aKristano, singia akumbaayo ti idapase na yo watadu i na yo ti ni te. Zanga kapa, Sara anabi Abarayama nigari bairakporo. Zavura kina ku kpotoriyo, ri anayamba ko nga gari “gbia.” (Bambata Pai 18:12, NW ) Ono wa si avura du wo, gupai re aumbasinga pari te. Si ziazia nga, ri angia gu dee naima nyaka rogo toroyo na kidu na nyanyaki idapase nitiri kuti Yekova. Nirengo, ri nga boro sa dagba agu ‘adezire nadu ningenge yo wa ndurõ’ si aida gupai nga, gu gayo idapase nga kpiapai re, si sa rani ani “oro gu oto du fu rani ku mbata yo kindi.” (AEbere 11:11; 12:1) Ho gu diakumba nga Kristano amanga tiri ni wa Sara, anga si ngawee ri umbasipa tiri te.
18. Gini bangua rugute si aida aboro mangihe rogo gu kporo duna aboro rogoho na gayo apambori nibakiakia?
18 Rogo gu kporo duna aboro rogoho na gayo apambori nibakiakia, kumba kindi nga baira gu kporo re. Kangia ko nga gu boro du rogo rengo yo, ko asawianga pa gu ida nga ga diako te na ko ambunga pa manga gako ida a te. Kangia dee du rogo rengo yo, ri a wo, ri ambunga pa manga rurupai watadu pa manga gari ida te. (Amokedi 5:29) Wa vura duhe wo, ri abasanga pa gu sunge nga ga kumbaari nga ga ngerakurii kporo te. Ri nikaa fu irisa fuko kindi na kini ra kutii agu ‘arugute nga ga kumbaari.’—ARomo 7:2.
Agu Arugute Nga ga Tatamana Nga ga Ziazia Kekeapai
19. Gine nga bete agu apai rengbe ka gbarasapa gu ramukporo nga ga rogatise, ono wai rengbe boro ka sovura kuti agu apai re?
19 Areme, dungu apai rengbe ka gbarasapa gu ramukporo nga ga rogatise. Gu kura akumba amanganga gu gayo asunge nga ga ngerakurii kporo te. Gu kura adee aidanga ka ra kutiibe akumbaayo te. Rogo kura akporo, dee watadu kumba gasi be taka gani badiarogatise watadu be senga ni. Tipa aKristano, zingo mosoro, zangarengba, gu sino mangaapai nga ga zegino kodihe na gaha wasiro gbiati iraira aberã tipa ruru sino mangapai, rengbe ka maa yo rogo asada watadu ka asada gayo kakuti ruru mangaapai. Wa vura duhe wo, agu akumba gbiati adee nga aKristano napefuo gu bangua arugute nga ga Ziazia Kekeapai, i nagbia ga Yekova maku agbia, ka kina ginipai vura du tipa yo vurũ. Ka si vura du nga boro sa gbua dagba arogotise namanga gu bangua arugute nga ga Ziazia Kekeapai, apai nangba angba tigu ka si naadunga wo ya. Kurii gure, Yekova nakpinyemu gako amoyambu na kini songodi yo, nga agu amoyambu nye niruru yo kuti gayo amozunga nga ga rogatise zavura rogo kpakarakpakara aregbo. Bangiriko agonga ti gu sinoyo nga ga kakuti manga rurupai te.—Atambuahe 18:25; AEbere 6:10; 1 Petero 3:12.
20. Gini arugute Petero afuhe fu aKristano dunduko?
20 Fuo gu mokedi nangia Petero fu arugute fu arogotise, ko adigisihe na gu wene afugo nga ga ngarasahe kini yaa: “Digida pai nga gere nga, oni du kina ku bani sa, nunga akuaroni ki nimangi roni, oni ki kpi nyemu akuaroni wa awirinaroni, ki du na weneringise, ki niumbasi tironi. Ka oni káraga nga gbegberẽpai fu gbegberẽpai ya, na gberãngba yo fu gberãngba yo a ya; ono ku ba gure oni káraga kina maku; mbiko gi nga gu pai i ayambu roni kuti ni re, nga oni ka dia maku.” (1 Petero 3:8, 9) Si nirengo nga wene arugute tipa aboro dunduko, gbe, aguyo nga arogotise!
Oni Natingidaha?
• Wai agu akumbakuadee nga aKristano awirika mangapai wa Yesu?
• Wai gu dereakumba nga aKristano awirika mangapai wa dungurati?
• Rogo gini gene rengbe akumbakuadee ka fu irisa fu adiayo?
• Gine nga gu gene ngbaa kisusi tipa mangapai ngbaha fu gu diakumba nga Kristano adunga kumbaari na ri ti idapase ya?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 29]
Gu kumbakudee nga Kristano, ko nakpinyemu diako na kini ngerefuo ri
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 29]
Gu diakumba nga Kristano, ri nafu irisa fu kumbaari
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 31]
I tibarayo ue, nga akumba na adee nga ga “bakere rimbasa aboro” nangera kumbatayo tipa nyenye unga rogo Paradiso
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 32]
Sara anabi Abarayama nigari gbia