Akumbakuadee, Oni Ra Kutiibe Kristo
“Ri akumba dunduko nga Kristo.”—1 AKORINDO 11:3.
1, 2. (a) Wai oni aino ya kumbakudee na diabese rogo gako ramukporo? (b) Tipagine duhe ti ni ninyanyakipa pai ani ini gupai nga, gu mbakadapai du tipa rogatise, si aenge yo du Mbori ni?
WAI oni aino ya kumbakudee na diabese rogo gako ramukporo? Mbiko gako birĩ mangaapai watadu gu ome-sunge du tiko? Mbiko gu birĩ du beko rogo gbia marã? Watadu si gbe nga gu gako mangaapai nga ga nyemuse gbiati weneringise ko amanga diako gbiati awiriko nani? Kuti gu yangaraha gumba ani he re, dungu akumbakuadee ima kpa rogo mangaha, mbiko gu sino mangaapai nga ga zegino namaapai kuriyo gbiati agu andiko nga ga aboro. Tipagine duhe ti ni wo? Si wo bakere gbe bambiko i ainonga agu arugute nga ga Baenge pa rogatise te, nga gu Boro ‘nadi nganzira ti kumba ki saha nidee ki ye na ri fu kumba.’—Bambata Pai 2:21-24.
2 Yesu Kristo ayawee gi pangbangaa du tipa bambata rogatise du rogo Ziazia Kekeapai re, kina rengo nangiaha. Ko afura tipaha fu agu aboro naabisira gupai ko anaayugoho. Ko ayaa: “Oni ageda nga ha te? ya gu ko namangi yo ho rago aenge ni ko amangi yo ni kumba na de, ki ya, ‘Bambiko si du boro nihe bani ti ni na nani, ki ka kuti diani; i ue i ki du wa boro sa’? Si du i nadu nga ti ni ue berewe ya, i ki du adu sa. Were gu Mbori akpamia[ha rogo rogatise] re ka boro kpara nga ha ya.” (Matayo 19:4-6) Rengo nga, gu banguapai du tipa gbia gu ramukporo naye na ngbarago, si nga boro ini gu mbakadapai du tipa rogatise, nga si aenge yo du Mbori ni. Na ní ki ini gupai a nga, diabese rogo ramukporo naye be manga ní agu arugute du rogo Fugo Mbori, nga Ziazia Kekeapai.
Gu Banguapai Naye na Diabese fu Kumbakudee
3, 4. (a) Wai duhe nga Yesu na inohe beko tipa gu ramukporo nga ga rogatise? (b) Da nga dia Yesu, na wai si aida akumbakuadee naamanga adiayo?
3 Gupai naundo kumbakudee ko duna diabese nga ka wisigo agu apai Yesu anaagumbaha na kini mangi agu apai ko anaamanga. Gako inohe riipa gu ramukporo nga ga aboro ima kio nirengo, bambiko ko adu kinaho ho Mbori akusi bambata kumba ni na dee na ti regbo gayó rogatise a. Yekova Mbori aya fuko wee: ‘Ani fú boro ni kpiarani, wakina rani.’ (Bambata Pai 1:26) Ii, Mbori aafura herẽ fu gu Boro ko amangi ní mbata fu aboro dũ watadu mbata fu ahe dũ, nga guko ‘nadu pati ko, nibangbasia boro sunge.’ (Asanza 8:22-30) Ko nangia “bambata vungu fu agu ahe dũ i afu.” Ko nga “enge[enge] gu mangimangi ahe nga ga Mbori,” naima duho mbata fu agu ahe i abihe abi du rogo haurago Mbori akusihe.—AKorosaio 1:15; Yugoti 3:14.
4 I nayamba Yesu nga “gu Wiri kandoro nga ga Mbori ru,” na ka pepai nimasaku, i naya tipa ko wee ko nga kumbakudee. Maraika afura tipa dia Yesu ti kura regbo ki yaa: “Mo yé fuo re, mi ayúgo gu de foro kumba nikadia ri, nga dia Wiri Kandoro.” (Yoane 1:29; Yugoti 21:9) Da du nga gu dee ko napazua ri re, nga diako? “Dia Wiri Kandoro” nga agu apefuo Kristo i ambedi yó nitoro, nga aguyo nara kutii beko, na i nga agu aboro nikadu ti zogarago naako ngbangbaturũ yo. (Yugoti 14:1, 3) Sidu, gu gene Yesu amangi gako abawiriki ngbaha ho ko aduni naayó auru kpotosende nafu kpiapai fu akumbakuadee tipa wai si aida i naamanga adiayo.
5. Ada du Yesu fuyó nikpiapai?
5 Rengo ngaha nga, i nayugo Yesu rogo Ziazia Kekeapai nikpiapai tipa apefuoko dunduko, a wa ani naagedaha kini yaa: “Kristo ahi pai a tigako tipa roni, ki he kpia pai furoni, oni peke fuo ko.” (1 Petero 2:21) Sidu tie, ko nzunzu nga kpiapai fu akumbakuadee. Ziazia Kekeapai nayaa: “Ri akumba dunduko nga Kristo; ri de ki ngia kumba; ri Kristo ki ngia Mbori.” (1 AKorindo 11:3) Wa duhe nga Kristo nga rii kumba, si naida akumbakuadee naawirika gako kpiapai. Sidu, ka akumbakuadee aida kadu na diabese rogo gayo ramukporo na kidu na ngbarago, si naida i naamanga gu bangua arugute du tipa ngerakurii kporo. Tipa akumbakuadee rengbe ka manga gupai re, si naida i naamangapai na adiayo rogo nyemuse wakina gu Yesu anaamanga gako abawiriki nadu fuko wa diako.
Ziga Tipa gu Fudifudiapai Nga ga Ramukporo
6. Wai si aida akumbakuadee sungu na adiayo?
6 Rogo gi totorotototoroto zegino du areme re, akumbakuadee gbe si aida i mangi ga Yesu kpiapai rogo zerangbaduse, nyemuse, na ka kakuti manga bangua arugute. (2 Timoteo 3:1-5) Nibipa gu kpiapai Yesu amoihe, Ziazia Kekeapai nayaa: ‘Oni akumba, oni rá kporo na [adiaroni] na rugatinapai.’ (1 Petero 3:7) Ii, si naida akumbakuadee naamangapai na adiayo rogo rugatinapai, a wa si adu tipa Yesu. Ko arungo be bakere aʹasada kisusi gu kura aboro dunduko, ono ko aima rugatiko na gupai nga Satana, na gako adaimona, gbiati gi gbegberẽ zegino re naye na agu apai re kuriko. (Yoane 14:30; AEfeso 6:12) Gu fudifudiapai nanaakura sa Yesu anaairiwonga tiko te, sidu, si aidanga a si iriwo ti arogotise te ho ‘apai afúda boroyo ni.’ Ziazia Kekeapai nayawee agu aboro namanga rogatise, si naida i moibangiriyo amaa tipa ngbatunga gupai re.—1 AKorindo 7:28.
7, 8. (a) Pa sungo kumba na dee na rugatinapai nakoda gine? (b) Tipagine rẽ adee ti ni i fu irisa fuyó?
7 Ziazia Kekeapai naya fu akumbakuadee wee si naida i sungu na adiayo “na rugatinapai, nifu irisa fu de wa arengba nga ome de na ga kumba ya.” (1 Petero 3:7) Kuba gupai nga akumbakuadee naamaapai kurii adiayo wagu Ziazia Kekeapai aima fura tipaha kumbatayo ya wo akumba nikaa mangaha, gu kumbakudee tigako namanga gupai Mbori akpinyemuhe nafu irisa fu diako. (Bambata Pai 3:16) Si naida ko naamanga furi nigu boro duna kikii pani, zanga imisa ri na gu omeko nga ga kumba. Kuba gure, si naida ko naabipai abi tipa gari aberã gbiati agu apai ri akpinyemuhe, kini mangi furi ti aregbo dunduko rogo irisa na kiki.
8 Tipagine daha ada ti ni fu akumbakuadee i naafu irisa fu adiayo? Ziazia Kekeapai nakaragapai sa gu sanahe re kini yaa: “[Bambiko] oni ni adi gu undahe nga ga unga wa sa na yo; [na tipa] ka pai dingisa nga gaoni kpe ya.” (1 Petero 3:7) Si naida akumba ini gupai nga, Yekova abinga gu irisombori nga ga kumba ya si kiipaha ti gu nga ga dee te. Agu adee Mbori naidi na gayó pai, i nika dia kina gu bangisa mosoro du fu akumba nga nyenye unga, na dunguyo nika ndu andu a ku ngbangbaturũ yo, yo ‘adunga aboro ni ni akumba watadu ni adee ya.’ (AGaratio 3:28) Sidu, si naida akumbakuadee tingidi gupai nga, pa ka boro kuti gani ruru mangaapai nakiiso pani bangiri Mbori. Anga si nga mbiko ní nga kumba watadu ní nga dee, ní nga kumbakudee watadu ní nga diakumba, watadu ní nga gude te.—1 AKorindo 4:2.
9. (a) Ringbisihe kuti Petero, tipa gini ndupai si aida ti ni akumbakuadee fu irisa fu adiayo? (b) Wai Yesu anaafu irisa fu adee?
9 Petero anyakasi ndu gupai rogo yangara fugoko si aida ti ni akumbakuadee naamanga adiayo rogo irisa, ya ‘tipa ka pai dingisonga gayo kpe ya.’ Nagbere wai ka gupai re du! Si rengbe arengba ka ká na gani akpee ka si adunga koyo du Mbori ni ya, a wa si amangi tipa gu kura ga Mbori amoyambu nadumbata. (Abia Kpenunga 3:43, 44) Nipatatamana tie, si naida gupai nga agu akumba nga aKristano nga arogotise, na aguyo naberãpa rogatise, i wisigi gu iriʹiri gene Yesu amangi adee ngbaha. Ko adi yó ku dagba gu badona abawiriki nanaagasa ko ku gene gako sunge tungusapai yo, na ko kini mangi yó rogo weneringise gbiati irisa. Ti kura regbo sa, Yesu ayugu iiriwo rengo fu kina adee mbata, kini ya fuyó wee i ndu ka gumbaha fu akumba!—Matayo 28:1, 8-10; Ruka 8:1-3.
Kpiaapai Tipa Akumbakuadee
10, 11. (a) Tipagine si aida ti ni akumbakuadee wisigi ga Yesu kpiapai? (b) Wai si aida akumbakuadee kpinyemu adiayo?
10 A wa ani nigumbaha mbata kusayo, Ziazia Kekeapai naringbisa gu pagume du dagba kumba na diako kuti gu pagume du dagba Kristo na ‘diako,’ nga gu dungurati nga ga mbedimbedi apefuoko. Ziazia Kekeapai nayaa: ‘Kumba nga rii dee a wa du Kristo ni rii kanisa.’ (AEfeso 5:23) Si naida agi afugo re ngarasi akumbakuadee i wisigi wai Yesu anaangerakurii apai rogo dungurati, watadu wai ko anaangbembatayo fu apefuoko, bambiko si nga gu kpiapai ko ambuhe fuyó. Kinagu ka akumbakuadee mangi gi wisigotise re ka i rengbe ti ni ka mbakadatiyo wenengai ka pefuo ga Yesu kpiapai na kini fu arugute fu adiayo, kini kpinyemu yó, na kini ngerefuo yó wagu Yesu anaamanga gako dungurati nani.
11 Ziazia Kekeapai nangarasa rani niyaa: “Akumba, oni kpí nyemu adiaroni, a wa Kristo akpi nyemu kanisa a, ki fu tiko tipa ha.” (AEfeso 5:25) Rogo gu kapita ye mbata fu gure rogo AEfeso, i aya tipa gu “kanisa” re wee si nga “boro Kristo.” Gi boro Kristo narukuba kurapai re, si na dungu apaparaha ti ni, nga akumba na adee, kini sa gupai nga gu borose re naamangasunge wenengai. Yesu “nga ri boro, nga kanisa.”—AEfeso 4:12; AKorosaio 1:18; 1 AKorindo 12:12, 13, 27.
12. Wai Yesu ayugu nyemuse tipa boroko nangia dungurati?
12 Yesu ayugu nyemuse tipa boroko nga “kanisa” rogo gu gene nga ga nyemuse ko aangera fuo agu apai ngbaha nangia ga agu aboro nadu rogo gu kanisa re watadu dungurati. Nikpiapai, ho gako abawiriki aduni na mbugo, ko aya fuyó: “Oni yé ni sa roni ku nvuo yo, ka ongoda toni.” (Marako 6:31) Ho kina bete asaa anye koyo ni gbua tipa i imi Yesu, boro sa dagba ga Yesu amokedi aaringbisapa ga Yesu sunge, ki kepai ki yaa: ‘Ko akpinyemu gu gako aboro akpi nadu zegino, [nga agu aboro nangia boroko] ko anaakpinyemu yo akpi kindi dati yangara rago.’ (Yoane 13:1) Nangbaa gu kpiapai Yesu amoihe re tipa akumbakuadee mangi fu adiayo kinawo!
13. Wai i azungodi akumba i kpinyemu adiayo?
13 Wa gu mokedi nangia Pauro aafura kindi tipa gu kpiapai Yesu amoihe fu akumbakuadee, ko azungodi yó ki yaa: “Akumba kpí nyemu adiayo a wa boroyo. Gu ni nakpi nyemu diani ni nakpi nyemu tini. Bambiko a nga boro sa nasoga boroni te, kina mbu ti ni na banda ha, wa kina Kristo na kanisa a.” Pauro agbia kurapai kuti gure ki yaa: “Gu ni nikpí nyemu diani wa du oni ni ba sa sa, wa kina tiní.”—AEfeso 5:28, 29, 33.
14. Wai kumbakudee amangapai na boroko, na gine si ayugoho tipa gu gene si aida ko mangi fu diako ngbaha?
14 Nibi gupai Pauro agumbaha re, oni berẽnga kurii gipai naye re. Ya mo nzunzu boro ho nataino aino kini ogõ tiní? Ho kumba afõ wirinduko ni ti he, ya mo ko nata gu wirinduko re bambiko si nisako ko koto? Wagusa te! Ya mo kumbakudee ho nabisirapa tiko kubangiri abakureako watadu ka kusa gu irairaapai fuyó ko naamangaha? Oó! Tipagine tie ka ko apayasipa diako ti ni, watadu ka manga gu gberẽ ti gure, nga ka taka ri kangia ri mangi irairapai? Si aidanga akumbakuadee naaberã kina agu apai ngbaa tiyó sa te, ono i berẽpa gu a nga ga adiayo.—1 AKorindo 10:24; 13:5.
15. (a) Gini kpiapai Yesu amoihe ho gako abawiriki adunga ni ngangaraa ya? (b) Ginipai rengbe ani ka wirikaha rogo gi kpiapai re?
15 Ani wisiginga wai Yesu ayugu gupai nga ko aaberãpa gako abawiriki aberã rogo gu yuru nadumbata fu kpioko, ho i aadunga ni ngangaraa ya. Wa ko avura kaa ngarasa yó i kpari fu Mbori, i ati nirame bara biata rogo gu ati nangia Getesemane. Wakina ikpirogumba, akumba na aũvura beyo ake patiyó kirikiri. Yesu asana yó ki yaa: “Da oni agbata ni?” Ho i akaragapai ni ki yaa: “Yesu nga boro Nazareta,” Yesu akaragapai fuyó ki yaa, “Mi nga ko.” Fuo inoko gupai nga ‘regbo kpioko aima mbeda,’ ko ayaa: ‘Singia mi oni agbata re, oni mbu agiyo re tie i guari.’ Yesu akpanga ti mangapai tipa gako abawiriki du wenengai te, nangia gu dee ko nika dia ri, sidu, ko agbata gene ka batasa yó. Ka akumbakuadee awisigo gu gene Yesu anaamangapai ngbaha na gako abawiriki, si nika sa yó i gbia dungu bangua arugute nga gu rengbeyó ka mangaha wa i amangapai na adiayo.—Yoane 18:1-9; Marako 14:34-37, 41.
Ga Yesu Nyemuse Aangianga Kungbo Nunga Te
16. Gini ngbatunga pagume nadu dagba Yesu na Marata, na wa si avura duwo, wai ko afu rugute furi?
16 Ziazia Kekeapai nayaa: “Yesu anakpi nyemu Marata akpi, na wirinari, na Razaro,” nga agu aboro nanaadiako kugume dedede nigayo geno. (Yoane 11:5) Ono wa si avura duwo, Yesu aenga fu rugute fu Marata ho ri amoiberã ri ni bakere gbe kina kuti pa manga bakere riahe fuko te, ki gbarasipa gu regbo ka ri asungu rogoho ka gia gupai ko aayugoho fu wirinari. Ko ayaa: “Marata, Marata, mo ni fudifudi ro be dungu apai; kina pai sa rengbe.” (Ruka 10:41, 42) Zanga kapa, gako beedi ngbanyaa tipa Marata asaha furi taata ri di gako rugute kugume. Wakina gure a, si naida akumbakuadee naamanga fu adiayo rogo weneringise, rogo nyemuse, na kini gumba kina nzinziri afugo fuyó. Ono tie, ho si aida ni i fu arugute, si daada i fura wa gu Yesu afura re.
17, 18. (a) Wai Petero aza Yesu, na tipagine si aidi ti ni Yesu rugu ko? (b) Gini sunge dube kumbakudee?
17 Ti kura regbo sa, Yesu aya fu gako abawiriki wee ko nika ndu ku Yerusarema yo, yo i ka rungosi ko ni na ko ki “hi dungu apai be ga aYudo abaakumba na abairamotumo, na abakeapai, i aimo ko, uru adu biata Mbori azingisa ko berewe.” Fuo gumbako ho were, Petero aʹaria ko ku giirago yo ki tona ka za ko kini yaa: “Si turũ atura ti ro, Gbia; gi pai ayé nga sa ro wa sa te re.” Si tie ziazia nga, gu nunga Yesu nadu ti Petero aima irasi gako berã. Sidu, si adaada Yesu fu rugute fuko. Sidu Yesu aya fuko: “Mo ké ku gii re yo, Satana! Asada nga mo fere; bambiko ga Mbori pai bangiro te, kina ga aboro apai du bangiro.”—Matayo 16:21-23.
18 Fuöho aimanga te wa Yesu anyasi na fugo riipa gupai Mbori akpinyemuhe, nga ko nika rungo be dungu apai na i ki imiko. (Atambuahe 16:10; Yesaya 53:12) Sidu, si aarunga fu Petero ko tona ka za Yesu te. Nirengo, si aaida i fu nyanyaki rugute fu Petero, a wa si naaida i fuhe furani ti kura aregbo. Wa du kumbakudee nga bairakporo, ko na pagbia beko ka ruga gako aborokporo kodihe na diako a na si a nga gako sunge. Wa vura duhe nga si naida boro fu nyanyaki arugute afu ti kura aregbo, ono si naida ní fuhe rogo weneringise na nyemuse. A wa Yesu aundo Petero ko moi apai rogo ruru abaha, si naida akumbakuadee naamanga kina gupai re ti kura aregbo. Nikpiapai, si naida kumbakudee yugu gu bangiriba si aida diako mbakadipai rogoho nibipa gari vodatise na voda afongo ka si du nga si ariatihe kusayo ti gu Ziazia Kekeapai atambuapaha.—1 Petero 3:3-5.
Si Naida Akumbakuadee Du na Zerangbaduse
19, 20. (a) Ginipai nakuru dagba ga Yesu amokedi, na wai Yesu amangipai tipaha? (b) Ya mo ga Yesu asadatise aduna diabese?
19 Kangia irairapai kuru si aida akumbakuadee mangipai sani, si aidanga i moibangiriyo ya gayó asadatise nika gbia wene sangbanaha agbia nikina ipo te. Gbanga regbo Yesu adihe ka ruga gako amokedi. Nikpiapai, i anaamanga abaangira dagbayó tipa gu boro kii pani na si ki moipai nimbedi kuti digido ga Yesu sunge. I anaati akango tipa gu boro si awiri nga ní nangia bakumbayó. (Marako 9:33-37; 10:35-45) Ngbutuko fuo gu ue regbo i atona kango dagbayó, Yesu ambakadipai tipa ka ri Pumbo Susiri naayó rogo kparakpara ba. Ti gu regbo re, anga boro ho dagbayo sa naguari ka manga gu umbapa sunge aboro anaamangaha rogo gu rago re nga ga zunda ndu akurayo te. Kina Yesu namangihe. Fuo gure, ko ki yaa: “Mi yugu [kpia]pai furoni.”—Yoane 13:2-15.
20 Agu adee du akumbaayó na umbasitise wa ga Yesu nika koda beyo akoda na akumbaayó na kini songodi yó. Ono si naida zeresangbaduse. Kusa, kina rogo gu bangisa yuru nangia ga gu Pumbo Susiri re, amokedi akusi kango berewe tipa gu boro si awiri wa ni nangia bakumbayo. (Ruka 22:24) Aboro nadia regbo adia nigbangaha tipa ka aria asinoyó, na i naʹariaha tooni tooni. Ono tie, ho aboro amanga agu arugute ni i afuhe fuyó, si naye na wenepai, a wa si adu tipa amokedi!
21. Nibi gu kpakarapai du areme, ginipai i angarasa akumbakuadee i tingidihe na kini mangihe?
21 Areme, ga aboro rogatise ngbapai susi gu nidumbata. Dungu aboro abinga gayó azungahe nga ga rogatise na nyanyakipaha te. Sidu, si naida akumbakuadee berẽkuriipa wai rogatise aenge. Oni tingidi gupai nga, Yekova Mbori naenge gu mbakadapai du tipa rogatise na ko ki sigiraha. Anga ko afu Wiriko nga Yesu nikina Batasirani sa te, ono ko afu ko a nikpiapai fu akumbakuadee.—Matayo 20:28; Yoane 3:29; 1 Petero 2:21.
Gaoni Karagapai Nga Gine?
• Tipagine duhe ti ni ninyanyakipa pai ani inipai tipa gu boro naenge gu mbakadapai du tipa rogatise?
• Rogo gini agene i angarasa akumbakuadee i naakpinyemu adiayo?
• Gine nga gu kpiapai Yesu anaamanga gako abawiriki ngbaha nayugo wai si aida akumbakuadee naangera kurii gayó akporo ngbaha?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 11]
Yesu anaabipai abi tipa gako abawiriki ho i aniduni na mbugo
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 12]
Si naida akumbakuadee fu arugute fu adiayo na nzinziri afugo