Akristano Nayugokpia Gu Taarimo Nga Ga Yekova
“Bangironi ni betedi he, bambiko si nabi he; na turoni, bambiko si nagia pai.”—MATAYO 13:16.
1. Gini sanahe naye kurii roni yo nibipa ga aYisaraere mangapai kuti Mose pati Bagangara Sinai yo?
HO AYISARAERE adunguratiyo ni ku pavuru Bagangara Sinai yo, i adu nirengo na wene ndupai beyo ka mbeda na Yekova. Nirengo, ko abatasi yo ringara Ezipeta yo na bakere ome. Ko angerefuo gayo azingo, kini fu riahe fuyo na ime ngbakungba yo. Fuo gure, ko aundo yo i dibe ga aAmareko abanzengere nga aguyo nazubo yo na vura. (Gate 14:26-31; 16:2–17:13) Wa i azi bataya ngbakungba yo barabangiri Bagangara Sinai, aboro aduna bakere gunde be woro sumbo gumba gbiati ikpiro-gumba si ki sa gupai nga i nikio akio. Kusa, i abi Mose ko nizoro rii Bagangara Sinai yo, kpakpuko kini ki imaima be gu taarimo nga ga Yekova. Ono tie, kuba gupai nga i duna ngbarago gbiati tambuahe tipa ga Yekova taarimo, i akaragatiyo kina kusayo. Ziazia Kekeapai naya tipaha wee: “I ki nigunde agunde ti mbeda na [Mose].” (Gate 19:10-19; 34:30) Tipagine i agunde ti ni ka bi gu yuguyugukpia taarimo nga ga Yekova, nga guko namangi bakerepai tipa yo?
2. Tipagine aYisaraere aagunde ti ni be bi gu taarimo nga ga Mbori nga gu naaki imaima kpakpu Mose yo?
2 Si nawira gupai nga, bakere ga aYisaraere gunde ti gi regbo re aye be gupai namangi mbata. Ho i ataino aino ni kini mangi kpia wiri bagara rogo dahabu yo nibasasangba Yekova, ko afu mbusa fuyo. (Gate 32:4, 35) Ya mo i awirikipai be ga Yekova arugute na kidu na ngbarago tipaha? Oó, dunguyo awirikanga pai be gupai re te. Mbembedii kuti digido gako raka, Mose atingidipa gupai namangi nangia ga kpia wiri bagara rogo dahabu re kupati gu kura ga aYisaraere mangaapai nadu nibasasangbaa. Ko aya fu agu aboro re wee: “Oni . . . [a]sa mungu kuti sangba Yekova gaoni Mbori, ka oni aida nga pa ko ya, ka oni adega nga turoni sa fugoko a ya. Oni ki du ni kina airasamungu kuti Yekova tona ti kina gu uru mi aini roni.”—Pa Fu Rugute ni Ue he 9:15-24.
3. Gine Mose amangihe tipa kaa dada kpakpuko?
3 Oni makianga pa gupai Mose amangihe tipa gu gunde aYisaraere ayuguhe. Gu pangbangaa re nayawee: “Ho Mose anyasi gumba pai ni fu yo ko ki dadi kpakpuko ni roko dadari; ono ho Mose anarima ni [kurogo gu bamburokoo nangia ga irisombori] ku bara bangiri Yekova ka afura na ko, ko ki nidi roko dadari ku sa yo, daho ko anikuru ni ku zegi yo berewe. Ko ki nikuru ku zegi yo ki nigumba agu apai fu awiri aYisaraere nga gu Yekova arugu ko na ni. Awiri aYisaraere ki bi he ya kpakpu Mose du adu imaima; si du Mose anidadi kpakpuko adada ti ni berewe ni roko dadari, daho ko anirimi ni ku dimoyo ka afura na Yekova.” (Gate 34:33-35) Tipagine Mose anaadada kpakpuko ti ni ti kura aregbo? Gine rengbe ani ka wirikaha be gipai re? Agu akaragapai du kuti agi asanahe re, si rengbe ka undo rani ani makia kina boro pa gaani pagume dagbarani na Yekova.
Agu Amamu Aboro Amanganga Sunge Nani Ya
4. Gini giarogopaiyo gu mokedi nangia Pauro ayuguhe nibipa vo Mose ũdada kpakpuse?
4 Gu mokedi nangia Pauro asakirogopaiyo ya, pa vo Mose ũdada kpakpuse akodipa agu aberã gbiati gu sino ngbaduseyo nangia ga aYisaraere nitiyo. Pauro akepai ki yaa: ‘Awiri Yisaraere arengbanga ka bi kpakpu Mose te, mbiko gu imarago nadu ti kpakpuko. Gayo ome berãpai aima zera.’ (2 AKorindo 3:7, 14, NW ) Nairiwo gu gbegberepai namangi re! Awiri aYisaraere angia ga Yekova siasia aboro, na ko akpinyemu i mbedi naako. (Gate 19:4-6) Wa si avura du wo, i aduadu dindikodindiko ka ngera wenengai kuti kpia ga Mbori taarimo. Kuba gupai nga i aria ngbaduyo yo na gayo aberã koyo du Yekova ni rogo ra nigose nga ga nyemuse, gayo mangaapai ayugu gupai nga, i aima tona ka nyaga tiyo kusayo ti ko.
5, 6. (a) Gini wiratise nadu dagba agu aYuda nadu rogo bambata sa kama agarã na agu aYisaraere nadu rogo ga Mose uru? (b) Gini kparakparapai nadu dagba agu aboro nadegetuyo kuti Yesu na aguyo naadeganga tuyo ya?
5 Rogo gipai re, ani nabi gu wirinaha duwa kinaha namangi rogo bambata sa kama agarã F.B.K. Bara ti gu regbo Pauro aʹaria gako ida kuti gu pambori nga ga aKristano, i aima ye na vovo mokido kuba Ndiko nga ga mokido, nga gu mokido Yesu Kristo adu nga azaro rogoho, nga Bakerepa Mose. Rogo fugo na mangapai tibaraha ue, Yesu ayugukpia ga Yekova taarimo dunduko naabaha. Pauro akepai tipa gu Yesu nazingi bekpio ki yaa: “Ko adu ni gu imarago nga ga . . . [ga Mbori] taarimo, ki du ni ndikidi kpiako.” (AEbere 1:3) Nairiwo gu bawene mamu nadu be aYuda re! I arengbe ka degatuyo kuti agu afugo nga ga nyenye unga kina boro ngba Wiri Mbori nitiko! Ni gupai nafu rungo, badungu agu aboro ko atungusipai fuyo adeganga tuyo te. Tipa yo, Yesu adi ga Yekova sangbanebi ko agumbaha rogo Yesaya yo ki gumbaha niyaa: “Kpoto gi rika aboro yo re asa tihe ni dokoyo ho, tuyo ni ngbangbangba ha, i kisi bangiriyo; i ka bi he ni bangiriyo, ki gi pai ni tuyo, ki ini he kpotoyo yo, ki sa tiyo berewe, mi ki husi yo.”—Matayo 13:15; Yesaya 6:9, 10.
6 Zukazuka kparakparapai adu dagba aYuda na ga Yesu abawiriki, nga aguyo ko aya tipa yo wee: “Bangironi ni betedi he, bambiko si nabi he; na turoni, bambiko si nagia pai.” (Matayo 13:16) Ndikidi aKristano naida ka ino Yekova na ka mangasunge fuko. I na ngbarago tiyo ka manga gupai ko akpinyemuhe, wa duhe niyuguyuguhe rogo agu akpewaraga du rogo Ziazia Kekeapai. Nisangbana gipai re, mbedimbedi aKristano nayugokpia ga Yekova taarimo rogo gayo sunge tungusapai nga ga vovo mokido, na gu kura avusende namanga kina gu bangisapai re.—2 AKorindo 3:6, 18.
Ndu Gupai Du Wene Pangbangaa ti ni Nidadidadihe
7. Tipagine si airiwonga ti ni tirani ka bi badungu aboro i niká wene pangbangaa ya?
7 A wa bi ani he, ti rago Yesu na ti rago Mose, agu aregbo re tibaraha ue dunduko, bakere bange aYisaraere gbe naká gu kparakpara mamu genehe adu nizakizakihe fuyo. Si wa kina gure teketeke ti gi gaani regbo re a. Bakere bange aboro gbe naká gu pangbangaa aká ani atungusaha. Gipai re airiwonga tirani te. Pauro akepai ki yaa: “Si ngia gaani wene pangbanga du ni okooko ho, si ni okooko ho fu agu yo nakpi akpi: nga agu yo mbori gi zegino re akisi gayo aberã nga agu yo zanga idapase.” (2 AKorindo 4:3, 4) Kurii ga Satana aʹasadatise ka oka wene pangbangaa, dungu aboro naoka kpakpu yo nitiyo bambiko i aidanga ka ngera te.
8. Rogo gini gene du dungu aboro na vurari be zanga rugatise na pai, na wai rengbe ani ka ne vurari si ka manga rani teketeke wa kina yo?
8 Gu zanga rugatise na pai du ti aboro, si ima vurasi gu bangiriyo nga ga toro, bambiko i ainonga Mbori te. Ziazia Kekeapai nafura tipa arikaaboro wa i “na bitimo ti gayo rugatise na pai, i kpara yo ti ga Mbori unga mbiko gu mungo du rogo yo yo, mbiko nyakasa kpotoyo yo.” (AEfeso 4:18) Mbata fu da Pauro ni Kristano, nangia gu kumba naini ga Mbori aNdiko wenengai, ko aduna bakere vurari be zanga rugatise na pai si ki sa gupai nga ko rungosi ga Mbori dungurati. (1 AKorindo 15:9) Ono, wa si avura du wo, Yekova ayugu rengo fuko. Pauro asakirogopaiyo ki yaa: “Mi abi inapai mbiko gi pai re, ya Yesu Kristo yugu gako gbanga hipai rogo re yo dunduko wa du mi ni barumbatayo, ni kpia pai fu agu yo nikaida pa ko ku mbata yo sa nyenye unga.” (1 Timoteo 1:16) Wa kina Pauro, dungu agu aboro nadumbata ni avura kuti ga Mbori rengo, i namangasunge fu Ko awere. Gere nga wene ndupai tipa kaa manga dezirepai kindi fu aboro zavura aguyo nasogote rani. Ti kina gu bangisa regbo re, mbiko gaani wisigo Fugo Mbori dedede na kini girogoyo, ani nibandabanda rani be manga irairaapai mbiko zanga rugatise na pai nga gu naba gberarago ti Yekova.
9, 10. (a) Wai agu aYuda nadu rogo bambata sa kama agarã ayugu gupai nga, i aidanga ka wirikapai te na ki kakuti kina gayo aida ngutete? (b) Ya mo pai ho nawiraha rogo gu pambori naya tipa tihe wee si nga ga aKristano areme? Oni sakinga rogoyo.
9 Tipa dungu aboro, i arengbanga ka giarogo gupai yo nga ga toro ziazia te bambiko i aidanga ka wirikapai te na i ka kina kuti gayo biapai ngutete. Dungu aYuda naká Yesu na gako yugopai bambiko i akakuti ga Mose Ndiko kpitori. Ono rengo ngaha nga, kura aboro adu kinaho naidi naako gbiati gako yugopai. Nikpiapai, fuo zingisa yo Yesu bekpio, “bakere rimbasa aboromotumo ki ka kuti idapase.” (Amokedi 6:7) Wa si avura du wo, nibipa bakere bange aYuda, Pauro akepai ki yaa: “Dati gi rago re, ho i nageda pa Mose ni ũdada he . . . [nidu kindi] kpotoyo yo.” (2 AKorindo 3:15) Si nawiraha nga, Pauro aima ino gupai Yesu aima gumbaha mbata fu ga aYuda abarumbatayo rogo pambori nga: “Oni nawisiga Ziazia Kekeapai, bambiko oni naberã ha ya nyenye unga rogo yo; agu apai re si nga dezirere.” (Yoane 5:39) Gu Ziazia Kekeapai i anaawisigoho sirisiri gbe re kangia guhe ka undo yo i kparia gupai nga, Yesu nangia Masiya. Ono tie, aYuda aduna kina gayo aberã nitiyo, na zavura gu bamangi-iiriwoapai nangia Wiri Mbori, ko arengbanga ka zomia yo te.
10 Kina gu bangisapai re du nirengo tipa dungu agu aboro du rogo gu pambori i aya tipaha wee si nga ga aKristano areme. Wa kina agu aYuda nadu rogo bambata sa kama agarã, “[i na] nyemu Mbori ti yo ono ku sangba inahe yo te.” (ARomo 10:2) Wa vura duhe nga bete aboro nawisigo Ziazia Kekeapai awisigo, ono i akpinga nyemu ka ida gupai nirengo si agumbaha te. I naká aká ka ida gupai nga, Yekova nayugopai fu gako aboro rogo gu rika nga ga gako ruru kangara moyambu nga mbedimbedi aKristano. (Matayo 24:45) Wa vura duhe wo, ani ima rugutirani na gupai nga, Yekova nayugopai ayugo fu gako aboro, na rugatise naapa gu rengo nga ga Mbori, si naaye ti aregbo dũ tooni tooni. (Asanza 4:18) Nimbu ani tirani Yekova niyugupai fu rani, ani nagbia maku be gu inohe du ani nani tipa gupai ko akpinyemuhe na tipa gako ringbisapai.
11. Ginipai pa ida aboro kina kuti agu apai i akpinyemu ka ida nani amangaha nibipa dada rengo beyo?
11 Kura aboro na vurari nga ga toro bambiko i naida gbua kina kuti agu apai i akpinyemu ka ida nani. I aima gumbaha ya kumbatayo, kura aboro asawia ga Mbori aboro asawia na gu pangbangaa i atakapandehe nibipa du Yesu ho ti ni na ome Kindo beko. Gu mokedi nangia Petero akepai ki yaa: “I tigayo nakpi nyemu gi pai re du ni okooko ho be yo,” nga Mbori aye na ime akangbii kurii gu zegino nadu ti rago Noa. (2 Petero 3:3-6) Teketeke wa kina gure a, dungu agu aboro nayamba tiyo ni aKristano, i ima ida gupai nga, Yekova nayugo inapai ayugo gbiati weneringise, na kini mbupai ambu fu aboro; ono, wa vura duhe wo, i naká gu rengo nga ko nika sarangbangaa asara kuti aboro-ingapai. (Gate 34:6, 7) Ndikidi aKristano namangapai na bakere rubangirise tipa ka giarogo gupai yo nzunzu Ziazia Kekeapai ayugoho.
12. Wai sino atitase avurasi bangiri aboro rogo toroyo?
12 Dungu agu aboro ninaandu ku kanisa yo, i nga airavurari rogo toroyo be sino atitase. Yesu aya fu agu abarumbatayo rogo pambori nadu ti ragoko wee: “Oni sa ga Mbori rugute ni kungba he mbiko sinoroni.” (Matayo 15:6) AYuda akaraga ziazia irisombori zaaza fuo karagayo tiyo ba zio yo Babera yo, ono, wa si avura du wo, aboromotumo tigayo aduna rukö na kini bi tiyo niruru aboro. Apumbo nga ga pambori ada nikungbo fugöpai, zanga si fu ndikidi iriso fu Mbori. (Maraki 1:6-8) Bara ti ga Yesu regbo, abakeapai na aFarusi akodi badungu sino atitase kuti ga Mose aNdiko. Yesu ayugu agu akumba re ni airabiriki bambiko i aarengbanga ka kparia gu ruru bangua andiko nga gu i amoi mburu ga Mbori Ndiko riihe te. (Matayo 23:23, 24) Ndikidi aKristano duwa ka i duna rubangirise ki zanga mbugene fu agu asino pambori aboro akusaha nisayo tipa si nyaga yo kusayo ti ndikidi irisombori.
Bi “gu Ko ka Bangirise Abi nga Ko Ya”
13. Rogo gini agene ue Mose abi bete ga Mbori taarimo?
13 Mose asanahe ka bi ga Mbori taarimo ri bagangara yo, na ko ki bi mboimboi ga Yekova taarimo nirengo. Ho ko anaandu ni kutii bamburokoo yo, ko anaavonga ũdada kpakpuse te. Mose angia gu kumba nadu na nyanyaki idapase naidi kaa manga gupai Mbori akpinyemuhe. Wa si avura du nga i afu gu mamu fuko nga ko bi bete ga Mbori taarimo rogo yuguyugu kpiapai yo, rogo bete agene, ko aima bi Mbori nirengo na gu bangirise nga ga idapase. Ziazia Kekeapai nayawee Mose “aru nyanyaki, nibi gu ko ka bangirise abi nga ko ya.” (AEbere 11:27; Gate 34:5-7) Na ko ayugonga kpia ga Mbori taarimo na kina gu imarago naaki imaima kpakpuko yo re tipa bete regbo gbua sa te, ono ko ayuguhe a rogo gako aʹasadatise ka undo aYisaraere i ye ka ino Mbori na ka mangasunge fuko.
14. Wai Yesu abi ga Mbori taarimo, na gine ko aduna ngbarago rogo mangaha?
14 Ngbangbaturũ yo, Yesu abi ga Mbori taarimo ngburungburu tipa bagbanga regbo, zavura mbata fu kusa Mbori haurago. (Asanza 8:22, 30) Vuru agu aregbo yo re, dudunguro nyemuse na beedi ngbanyaa dagbase amoipai dagba Yekova na Yesu. Yekova Mbori ayugu bakere wesewese nyemuse na ngbanyaa dagbase tipa gi mbata-vungu fu kusikusiahe dunduko re. Yesu akaragapai niyugo ko gako dudunguro nyemuse na ngbanyaa dagbase a fu gako Mbori nafu unga fuko. (Yoane 14:31; 17:24) Gayo raka angia rengberengbe raka nga ga nyemuse dagba Bagude na Wiriko. Yesu, wa kina Mose, aduna nyemu yugokpia ga Mbori taarimo rogo agu apai ko ayuguhe.
15. Rogo gini gene aKristano aberãkuriipa ga Mbori taarimo?
15 Wa kina aMose na Yesu, gu ga Mbori aDezire du areme auru kpotosende, i na nyemu berãkuriipa ga Yekova taarimo. I akánga wene pangbangaa te. Gu mokedi nangia Pauro akepai ki yaa: “Ni gu rago i ka sa tiyo koyo du Gbia ni [ka manga gupai ko akpinyemuhe], i ki di ũdada he ku sa yo [tiyo].” (2 AKorindo 3:16) Ani nawisigo Ziazia Kekeapai bambiko ani naida ka manga gupai Mbori akpinyemuhe. Ani na ngbarago tirani ka bi gu taarimo du niyuguyuguhe kpakpu Wiri Mbori yo du nimbedimbedi Bakindo, nga Yesu Kristo, na ani nawirika manga gako kpiapai. Wa kina aMose na Yesu, i fu mamu sunge fu rani, nga kaa yugopai fu kura aboro tipa gu Mbori nga boro taarimo ani airiso ko.
16. Wai ani agbia mamu be ino ani rengo?
16 Yesu akparikpee ki yaa: “Mi natambua ro, Ako Buba, . . . bambiko mo aoko agi apai re bangiri airatatamana na arugutinapai, [ono] ki kusi he fu fogo agude.” (Matayo 11:25) Yekova nafu rugatinapai tipa gako aringbisapai na asinoko fu agu aboro du niruru yo na duna umbasitise. (1 AKorindo 1:26-28) Ani ima ye kutii gako bandahe, na ko nayugopai fu rani tipa si undo rani ani gbia bakere mamu rogo gaani raka. Ani manginga sunge na agu amamu dunduko ani agbiaha tipa ka mbeda na Yekova, kidu na tambuahe tipa gako dungu agamahe nga gu nasa rani ani iniko wenengai gbe.
17. Wai ani aye ka ino asino Yekova wenengai gbe?
17 Pauro akepai fu mbedimbedi aKristano ki yaa: “Ani dunduko, na kpakpurani ni dadidadi he te ani nayugo gu taarimo nga ga Gbia wa ngana, ani ki ye ka wira Gbia ti taarimo ku ri taarimo.” (2 AKorindo 3:18) Singia gaani maabangirise nga ka raka ngbangbaturũ yo watadu ka raka auru kpotosende, wa ani kaa ino Yekova gbe, na asinoko, na gu boro nga ko wa duhe niyuguyuguhe rogo Ziazia Kekeapai, kinawo a gbe asino rani nikadu wa gako. Kangia ani na tambuahe tipa ga Yesu Kristo raka, tipa gako sunge tungusapai, na tipa agu apai ko ayuguhe, ani ayugokpia ga Yekova asino ayugo dunduko wenengai gbe. Si nirengo nga bakere ngbarago ka ino gupai nga, ani nafu tambuahe fu gaani Mbori nga guko ani aida ka yugokpia gako taarimo!
Oni Natingidaha?
• Tipagine aYisaraere agunde ti ni ka ngera kuti gu ga Mbori taarimo Mose aayugoho wa ngana?
• Rogo gini agene wene pangbangaa adu ni “okooko ho” rogo bambata sa kama agarã? rogo gi gaani regbo re?
• Wai ani ayugokpia ga Yekova taarimo?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 13]
AYisaraere arengbanga ka ngera ku kpakpu Mose yo te
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 15]
Wa kina Pauro, dungu agu aboro naasovura kuti ga Mbori rengo mbata, i namangasunge fu Ko awere
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 17]
Ga Yekova amoyambu na ngbarago ka yugokpia ga Yekova taarimo