Oni Gunde Ti Mbori Oni Kidu Na Tatamana!

“Gunde ti Yekova nga tonatona mburu tatamana.”—ASANZA 9:10.

1. Ginipai nanaamanga fu gu boro nanaagunde ti Mbori?

REGBO adu kinaho i anaatambua gu boro nanaagunde ti Mbori. Areme, badungu aboro aruganga tiyo wenengai na gupai gunde ti Mbori ayugoho te. A wa ani ka bihe, gunde ti Mbori na bakere rogoyo ti ni, anga si nga kungbo berã gbua watadu gupai du ngbadu boro yo te.

2, 3. Gine ndikidi gunde ti Mbori akodaha?

² Nibi wai Ziazia Kekeapai namangisunge na gipai re, gunde ti Mbori nayugo gupai nga kadu na bakere irisa koyo du ko ni, kini asaditise tipa ka zanga ba gberarago tiko. (Atambuahe 115:11) Si nakodapa ida boro na gu ga Mbori andiko du tipa ruru mangaapai, ki kakuti ni na kini raki ringbisihe kuti agu apai Mbori aidaha. Buku sa nayawee gunde ti Mbori nayugo pa “bangua sino koyo du Mbori ni, nga gu rengbe ka sa boro ni du niʹiratatamana na kini ne ngbatunga gbigbitaapai dũ.” Si daada tie nga Fugo Mbori nape gupai furani nga: “Gunde ti Yekova nga tonatona mburu tatamana.”—Asanza 9:10.

³ Nirengo, gunde ti Mbori nakoda badungu apai dagba agu apai nga ga aboro. Si ayengo na kina tatamana sa te, ono si nayeaye a na ngbarago, zereda, zugo ahe, gbanga raka, maabangirise, naa kido. (Atambuahe 2:11; Asanza 1:7; 10:27; 14:26; 22:4; 23:17, 18; Amokedi 9:31) Si wakina idapase gbiati nyemuse. Nirengo, si nakodapa gu pagume du dagbarani na Mbori gbiati akuarani aboro. (Pa Fu Rugute ni Ue he 10:12; Eyobo 6:14; AEbere 11:7) Gunde ti Mbori nakodapa ida boro kuti gupai nga, gu Barani du ngbangbaturũ yo, ko nangera angerafuo rani na ko nambupai ambu ti gaani aingapai. (Atambuahe 130:4) Kina gu boro asanga berãni ti gani ingapai ya, ni rengbe ka gunde be Mbori.—AEbere 10:26-31.

Wirikapa Gunde ti Yekova

4. Gine rengbe ka undo rani ani ‘wirikipa gunde ti Yekova’?

⁴ Wa duhe nga gunde ti Mbori nga nyanyakipa pai tipa ka manga gu diaberã duna tatamana, na tipa Mbori fu maku furani, wai tie rengbe ani ka ‘wirikapa gunde ti Yekova’ nzunzu? (Pa Fu Rugute ni Ue he 17:19) Badungu akpiapai duho nga ga agu akumba na adee nanaagunde ti Mbori mbata kusayo, nga gu i akekepaha rogo Ziazia Kekeapai “tipa gaani wirikapai.” (ARomo 15:4) Tipa ani girogo gupai yo nzunzu gunde ti Mbori ayugoho, ani makianga gu raka nga ga boro sa dagba agu akpiapai re, nga gu raka nangia ga gu Bakindo aYisaraere nangia Davide.

5. Wai sunge riga akandoro aundo Davide ko rugutiko naapa gunde ti Yekova?

⁵ Yekova aká bambata bakindo aYisaraere nangia Saura bambiko ko anaagundenga tiko te. (1 Samuere 15:24-26) Ono tipa Davide tigako, gako sino raka na gako pagume na Yekova ayugu gupai nga ko angia gu kumba nzunzu nanaagunde ti Mbori. Ho Davide aduni kindi nigude, ko anaariga ga bako akandoro nvuo yo dedede. (1 Samuere 16:11) Rengo ngaha nga, agu ayuru Davide anaadiaha ku ba riga akandoro yo na kini bi akerekuru ku ariyo wa ami ahaasa rago fuko, si nasako ko rugutiko wenengai naapa gunde ti Yekova. Wa vura duhe nga Davide anaabi kina wiriumba papara haurago gbua, ko aima rugatiko nzunzu na gupai nga Mbori ima rẽarẽ ani fu irisa fuko. Ko akepai kusa ki yaa: “Ho mi nangana gamo angbangbaturũ ni, nga gu mangaapai nga ga wirinzagaro, na gu diwi mo amoi ru na akerekuru; gini he nga boro, mo naaberã pa ni? na wiri boro, mo naandu ka bi ni?”—Atambuahe 8:3, 4.

6. Wai ngbadu Davide yo adu ho ko arugutiko ni naapa kiopa Yekova?

⁶ Si daada tie nga, si airiwo airiwo ti Davide ho ko abi wai ni ko adu niumba ko ti agu he du ariyo. Kuba gupai nga gipai re ba gunde ti ko, si asako ko sambuo Yekova ki yaa: “Angbangbaturũ ninataka pande gu taarimo nga ga Mbori; ari yo ninayugo pa sabeko.” (Atambuahe 19:1) Gi bakere irisa Davide aduna ni koyo du Mbori ni re asako ko mbedi naako, na ko kini idi ka wirika ga Mbori ruru agene na kini ndu ngbaha. Oni makianga pa wai ngbadu Davide yo adu ho ko abibia ni fu Yekova ki yaa: “Mo nga bahe, mo namanga iiriwo apai, kina ro sa nga Mbori. Ako Yekova, mo yúgu ga gene fere, mi nita kina rogo ga rengo; mo kpámia kpotore yo si gunde ti rimoro.”—Atambuahe 86:10, 11.

7. Wai gunde ti Mbori aundo Davide ko sovura na Goriata?

⁷ Ho aFereseto azi ringara aYisaraere ni, gu gayo kere basovura basona ko aduwa amitiri biata rimoko angia Goriata abisirapa aYisaraere, kini gumba gupai na bakere fugoko kuari nga: ‘Oni sia kumba tipa roni sa, ni ye kono du mi ni. Ka ni sovura na mi ki imi re, ani kidu tie ni avururoni.’ (1 Samuere 17:4-10) Saura na gako riivura agunde nikerehe, ono Davide aagundenga tigako te. Ko aini gupai nga si aidanga i gunde be boro te, ka ni vura duna ome tini wai vurũ. Davide aya fu Goriata wee: “Mi tigimi naye sa ro ni rimo Yekova nga ga arimbasa ko. . . . Gi gbuu re ki ini he dunduko ya Yekova abatasa nga he na basape na baso te; bambiko kina ga Yekova vura nga ha.” Mbiko gu undohe nga ga Yekova, Davide adi gako barioko ki mere gu ngburunga kumba re kusande nani.—1 Samuere 17:45-47.

8. Ginipai agu akpiapai du rogo Ziazia Kekeapai nga ga agu aboro nanaagunde ti Mbori ayugoho furani?

⁸ Si rengbe kadu nga ani nagbiatirani na kpakarapai watadu avurarani wakina gu nadu tipa Davide re. Ginipai rengbe ani ka mangaha? Ani rengbe ka mangapai sani nigunde ti Mbori, a wa Davide gbiati bete gu ruru aboro nadumbata amangihe. Gu ga Mbori ruru moyambu nangia Nemaya azinahe fu akurako aYisaraere, nga aguyo nadu ngbapai be asogoyo, ki yaa: “Ka oni gúnde nga be yo ya. Oni tíngidi pa Gbia, du ni bakere ko ni iiriwo ko.” (Nemaya 4:14) Mbiko gu undahe nga ga Yekova, Davide, Nemaya, na gu kura ga Mbori ruru amoyambu aduna diabese rogo agu asunge Mbori afuhe fuyo. Si naida ani nigunde ti Mbori a rogo gaani asunge yo wakina yo.

Gunde ti Mbori Naundo Rani Ani Dibe Kpakaraapai

9. Rogo gini kpakaraapai Davide ayugu gupai nga ko aagunde ti Mbori?

⁹ Fuo imo Davide Goriata, Yekova asako ko duna badungu adiabese. Sidu, gu boro-ngbaduse nangia Saura aʹasadi ka imo Davide gbakirigbakiri, fuoho, ko ki idi ka imoko nigbuko, na niyangaraha, ko andu na riivura tipa ka gbata ko ka imoko. Wa si avura du nga Yekova aima kido Davide ya ko nikadu ni bakindo, Davide aoro be Saura tipa dungu agarã, ka ko aidanga ka sovura naako ya, kini pidi kina gu regbo Yekova nika maa ko ni bakindo. Rogo agi apai re dunduko, Davide ayugu gupai nga ko aagunde ti ndikidi Mbori.—1 Samuere 18:9, 11, 17; 24:2.

10. Wai Davide ayugu gupai nga ko anaagunde ti Mbori ho ko aduni ngba kerepai?

¹⁰ Ti kura regbo sa, Davide andu ka gbu kua Akisa yo, nangia bakindo gu bagbata nangia ga aFereseto rimoho angia Gata, nangia ga Goriata ringara. (1 Samuere 21:10-15) Ga bakindo amoyambu akitingbaanga Davide fuko ki ya ko angia vurayo. Ginipai Davide amangihe rogo gu kerepai re? Ko akparikpee fu Yekova. (Atambuahe 56:1-4, 11-13) Wa si avura du nga ko amangi tiko wa irapopo tipa ka bata beyo, ko aima rugatiko na gupai nzunzu nga Yekova du nabatasi ko nifuko maku kurii gako aʹasadatise. Pa kido Davide kuti Yekova na ngbadukoyo dunduko ayugu gupai nga ko angia gu boro nzunzu naagunde ti Mbori.—Atambuahe 34:4-6, 9-11.

11. Wai rengbe ani ka yugo gupai nga ani nagunde ti Mbori ho du ani ni ngba fudifudipai, a wa Davide amangihe?

¹¹ Wakina Davide, ani rengbe ka yugo gupai nga ani nagunde ti Mbori nikido ani kutiko tipa ko undo rani ani dibe kereapai. Davide ayaa: “Mo fú ga pai ku be Yekova; ki kida kuti ko a, ko amánga pai tipa ha.” (Atambuahe 37:5) Gipai re ayugonga gupai nga ani rengbe ka mbu gaani apai dunduko kina kubeko tipa ko mangipai kuba rani zanga ani mangi gupai rengbe ani arengba ka mangaha te. Davide aakparanga fu Mbori tipa undo na ki mbu apai dunduko kina kubeko te. Ko amangisunge na gu ome gbiati tatamana Yekova afuhe fuko tipa ka diabe gupai re. Wa si avura duwo, Davide aima ino gupai nga, agu aʹasadatise nga ga boro nisaha, si arengbanga ka ye na diabese te. Kina gu bangisapai re si aida si du tipa rani a. Fuo manga ani agu apai dunduko rengbe na omerani, ani rengbe ka mbu gu yangadaha re kube Yekova. Nirengo, si nidu dedede nga pai ho rengbe ani ka mangaha ti ngbatunga agu aregbo re te, ono si naida ani kido kina kuti Yekova. Gere nga gu regbo ani ayugo gupai nzunzu nga ani nagunde ti Mbori. Ani rengbe ka gbia wasa mbiko agu afugo Davide nazio ngbaduseyo, nga gu nayaa: “Ga Yekova rondo du fu agu yo nagunde ti ko.”—Atambuahe 25:14.

12. Tipagine si aida ani bi gaani kparakpee ti ni ninyanyakipa pai, na gini ngbatunga sino si aidanga ani du nani ya?

¹² Sidu, si naida ani bipa gaani kparakpee na gaani pagume dagbarani na Mbori ninyanyakipa pai. Ho ani ayeni koyo du Yekova ni rogo kparakpee yo, ani duwa ka ani ‘idi ya ko kinaho, na ko nafu mosoro afu fu agu aboro nagbata ko.’ (AEbere 11:6; Yakoba 1:5-8) Na ho ko aundo rani ni, si naida ani ‘fu tambuahe’ afu fuko, a wa gu mokedi nangia Pauro arugu rani nani. (AKorosaio 3:15, 17) Si aidanga ani duwa agu aboro kura Kristano sa duna inohe afura tipa yo te. Ko ayaa: ‘I naberãpa Mbori ya ko nga gu bakparaka riahe nga ga ngbangbaturũ ko. Ho i aida he ni, i nasungo kini noka kina beyo kini ya Mbori fuhe fuyo niipo. Ho i agbia guhe ni i aidaha, i ki gu kusayo ti Mbori.’ Ngbatunga gu sino re ayugonga gupai nga boro nagunde ti Mbori te.

Ho Boro Agundenga ni ti Mbori Berewe Ya

13. Ti gini regbo Davide akpa ti irisa ga Mbori Ndiko?

¹³ Pa undo Yekova Davide ti regbo kpakaraapai nanyakasiko ko niigunde ti Mbori bakere gbe na kini kido kutiko. (Atambuahe 31:22-24) Ono tie, ti nyanyakipa aregbo biata, Davide aagundenga ti Mbori te, na si ki ye na gbigbita asangbanaha. Gu bambataha akodipa mbakada ko pai tipa i tindi ga Mbori sanduki ku Yerusarema yo rii ngbagida, kuba gupai nga aRevi tindihe pagoyo, a wa ga Mbori Ndiko agumbaha. Ho Uza, nga guko naanungusa gi ngbagida re azadi gi sanduki ni re ho si aida ka ti ni, Mbori aimiko nibasa ti kina gu bangisa regbo re mbiko gako “aura.” Ii, Uza aingipai nikerehe, ono wa si avura duwo, gupai re aye dunduko kina be Davide, bambiko ko adunga na irisa tipa ga Mbori Ndiko te. Gunde ti Mbori nayugo gupai nga kaa ndu kuti gako ambakadapai.—2 Samuere 6:2-9; Pa Geda Aboro 4:15; 7:9.

14. Gine pa gida Davide bange aYisaraere aye nani?

¹⁴ Kusa, Satana asa Davide ko gidi bange agu aYisaraere nangia abasovura. (1 Pekapai 21:1) Pa manga ko ho wo ayugu gupai nga ko aima kpa ti gunde ti Mbori, na si asa gupai nga aYisaraere kpiki 70,000. Wa Davide avura saberã ko barabangiri Yekova, ko gbiati agu aboro nadu pati ko ambu nikerehe.—2 Samuere 24:1-16.

15. Gine nasa Davide ko mangi ingapai nikoda ko ba na Bataseba?

¹⁵ Davide akpa berewe ti gunde ti Mbori tipa bete regbo nikoda ko ba na Bataseba, nangia dia Uria. Davide aima ino gupai nga bäri, watadu kpinyemu diakumba, gbegberepai du ngaha. (Gate 20:14, 17) Gipai re atona ho ko atuka bangiriko ni ki bi Bataseba ri nimbedi ime. Ndikidi gunde ti Mbori ka sa Davide ko di bangiriko kusayo nibasa ti kparia ri na ki di berãko yo. Kuba gure, si ziazia nga ko ‘aangana ri kindi’ daho nyemu kodaba naari azi ko ni na ka ko arengbanga ka gunde ti Mbori berewe ya. (Matayo 5:28; 2 Samuere 11:1-4) Bangiri Davide aima go ti gupai nga, Yekova aabi ko abi na gipai re.—Atambuahe 139:1-7.

16. Ginipai Davide agbiaha nisangbana gako ingapai?

¹⁶ Davide amoi gude ti Bataseba na ri ki batika ru. Fuo regbo ngbutuko, Yekova akedi gako nebi nangia Natana ko ndu ka kusa gi ga Davide ingaapai re kuyangura. Fuo Davide makiapa tiko, ko atona kaa gunde ti Mbori berewe na ki sa gako berã. Ko ahõpai be Mbori tipa ka ko ba nga ko kusayo na ki di Gako ziazia toro riko ya. (Atambuahe 51:7, 11) Yekova ambupai fu Davide na ki akpurasi gako mbusa, ono Ko aabandanga Davide ti gbegbere sangbana gako ingapai dunduko te. Gu gude i abatika ru na Bataseba re akpi, na bakere gberarago na gberango ki gbia gako aborokporo tona ti gu regbo re ka ndu kumbatayo. Nairiwo gu kerepai nzunzu namangi re nisangbana tigo ti gunde ti Mbori!—2 Samuere 12:10-14; 13:10-14; 15:14.

17. Nimanga oni sunge na kpiapai, oni yugungo pa gu bakere gberarago manga ingapai aye nani.

¹⁷ Areme, kpa ti gunde ti Mbori rogo mangaapai yo rengbe ka ye na gbigbita sangbanaha tipa gbanga regbo a wa si amangi tipa Davide re. Oni berẽnga pa wai paranga dee sa nidiakumba aarungo kpotoriyo ho ri aini gupai ni nga kumbaari nangia Kristano aima merã gene adee yo ho ko aamangasunge ni gii ngbii yo. Ri anugo kusende na zigbä gbiati bakere rungo, ki dadi kpakpuri na beri, ki su nikpee. Bagizo regbo wai si ka dia ri tipa ri rengbe ka kido kuti kumbaari berewe na kini irisiko? Ani rengbe ka bandatirani ti ngbatunga gu gbigbita sangbanapai re nigunde ani ti Mbori nzunzu.—1 AKorindo 6:18.

Gunde ti Mbori Nabanda Rani ti Manga Ingaapai

18. Ginipai Satana aida ka mangaha na gini gene ko amanga gako apai ngbaha?

¹⁸ Satana nagberesa gu wene sino mangaapai nga ga gi zegino re nikina boro ipo, na gupai ko aida ka mangaha nzunzu nga ka gbarasapa ndikidi aKristano. Tipa ka mangaha wo, ko nasa bangirani na turani si zomia rani ani moi gbegbereapai ku berã rani yo. (AEfeso 4:17-19) Ginipai oni ka mangaha ho ka oni tuka bangironi ni ki bi wasiwasi kpia aboro, na ho ka oni gi fugo wasiro ni watadu kpia wasiwasi aboro?

19. Wai gunde ti Mbori aundo Kristano sa ko dibe asada?

¹⁹ Oni makianga gupai du tipa André,a nga gu Kristano nga bakumba rogo dungurati, kidu ni baagude na ni munganga Putu yo. Ti kura regbo sa, ho ko aamangasunge ni yuru sasasa, agu adee ko aamangasunge naayo ake waraga ki fongo ho na kpia bagunda, ki ndu nani ki moihe rii gako barame bariko, kini yambuko ko ye ka kodaba naayo. Ko aru nyanyakii ka ko aidanga na gayo pa bäri ya. Kurii gure, ko guari rogo gu wasiwasi ba re, na ko ki bi sunge rogo kura ba. Si ayugu gupai nga gunde ti Mbori nga mangapai nitatamana na si naye na amaku, mbiko ko namangasunge awere tipa bete regbo rogo gu be-basunge nga ga aDezire Yekova du rogo gako ringara.

20, 21. (a) Wai rengbe gunde ti Mbori ka undo rani ani he manga ingaapai? (b) Ginipai ani ka wisigoho rogo gu papara kekeapai naye fuo gere?

²⁰ Raka na irairapai berãse yo rengbe ka sa boro ni dati gu bangiriba nga ga mbu gu pagume du dagbani na Yekova ka manga gupai adunga ni na rengo beni ka mangaha ya. (Yakoba 1:14, 15) Ngba kura gene, gunde ti Yekova rengbe ka sa rani ani ne agu aboro, agu aba, na agu amangaapai gbiati agu ambaro rengbe ka sa rani ani kuo ga Mbori andiko. (Asanza 22:3) Ka si vura du nga gunde ti Mbori rengbe ka ye na kina gini pazee furani vurũ, watadu si rengbe ka sa rani ani mbu kura apai ambu, si ngbaa ti gu nga ani zanga ga Mbori weneringise. (Matayo 5:29, 30) Gunde ti Mbori nakodapa ne futise sa biko wasiwasi mangaapai, kodihe kuti ne bi kundiri aboro, ono si naida ani ‘di bangirani ti ngera kuti kungbohe.’ Ka ani mangihe wo, ani rengbe ka kido kuti Yekova tipa ko ‘banda rani’ na ki fu agu ahe furani dunduko zingoho amanga rani nzunzu.—Atambuahe 84:11; 119:37, NW.

²¹ Nirengo, pa manga ani apai rogo ndikidi gunde ti Mbori, si ti aregbo dunduko nga gu gene nga ga tatamana. Si a nga mburu gbia ndikidi ngbarago. (Atambuahe 34:9) Ani nika fura tipa gere wenengai rogo gu papara kekeapai naye fuo gere.

[Gu rukutu kekeapai du bandu kpewaraga yo]

Oni Rengbe ka Sakarogoyo?

• Gini asino nga ga aKristano gunde ti Mbori akodaha?

• Wai rengbe ani ka yugoho nga ani na gu ruru bipai du tipa kparakpee?

• Wai rengbe gunde ti Mbori ka banda rani ti manga ingaapai?

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 25]

Davide ainipa gunde ti Mbori ho ko awisigi agu ahe ni Mbori amangihe nibeko

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 26]

Ginipai oni ka mangaha ho ka oni gbia tironi ni na gupai duni asada furoni?