“Ka Oni Dí Nga Ngbiti Ahe Ya”
“I aringbisa nga ungaboro na gani ahe te.”—RUKA 12:15.
1, 2. (a) Ginipai oni nabihe du aboro areme na nyemuhe na i amaaberã yó fuoho? (b) Wai gu sino berã du aboro nani areme rogo zegino narengbe ka aria gaani berã?
MARÃ, aũkumuko, iriiripa sunge, gu sunge nakusa bakere marã, na aborokporo. Gere nga bete agu ahe aboro abihe ya si nayugo gupai nga boro na diabese rogo gani raka, watadu si ni agu ahe rengbe ka mbakada ba boro kumbatayo. Rogo dungu aringara, nga kumukokumuko aringara na rungorungoho a, aboro naamaaberãyo gbe fuo kina pa gbia aũzegino na kadu na diabese. Ono tipa nyemu agu apai nga ga toro, si nazera kina ku mbatayo ka si du nga si tiyó.
2 Agi apai re namanga a wa Ziazia Kekeapai aima gumbaha ki ya si nika manga kumbatayo. Si ayaa: “Rogo kusa rago gbegberẽ rago aye. Bambiko aboro akpi kina nyemu tiyo, ki du ni airakpinyemumarã, . . . i akpí nyemu sangba borose susi nyemu Mbori; ki nika kuti kpia sinombori, ono i ati kangu tandu he.” (2 Timoteo 3:1-5) Ndikidi aKristano nisosodisosodi yó i rimi kurogo gi ngbatunga berã gbiati sino raka re, bambiko i naraka kina dagba agi aboro re. Gine rengbe ka undo rani ani sovura kuti zegino wa si ‘asosoda rani ani rimisi tirani kurogo gaha sino mangaapai’?—ARomo 12:2, The New Testament in Modern English, by J. B. Phillips.
3. Gini rugute Yesu afuhe ani ka wisigoho awere?
3 Wa du Yesu Kristo nga “baenge gaani idapase, du ni badigisi he a,” ko ayugu badungu apai furani nibipa diangbiti ahe. (AEbere 12:2) Ti kura regbo sa, ho ko aagumba ga Mbori pai ni fu gu rimbasa aboro nadunguratiyo, kumba sa adefugo ngbako ki yaa: “Bayugupai, mo rúgu wirinina ani kpara ũkumbo na ko.” Nikaragapai, Yesu afu nyanyaki rugute fu gu kumba re, na fu agu aboro naduho a dunduko. Ko azahe nyanyakii ti ngbaduse na diangbiti ahe. Ko agumba sanza fuyó nga gu rengbe ka sa boro ní wisigi tiní wenengai. Si naida ani degeturani wenengai sa gupai Yesu agumbaha ti gu regbo re, na ani ki bi wai rengbehe ka undo rani rogo gaani raka.—Ruka 12:13-21.
Gu Sanahe Naadanga Ya
4. Tipagine si aadanga ti ni fu gu kumba nadefugo ngba Yesu ko mangipai wa gu ko amangihe re ya?
4 Mbata fu gu kumba re defugo ngba Yesu, Yesu aafura fu gako abawiriki gbiati gu kura aboro tipa i bandatiyo ti biriki, na tipa i kusipa gayó kodatise na Wiri boro, gbiati wai i nika gbia undo be ziazia toro. (Ruka 12:1-12) Gere angia gu nyanyakipa apai si aidi abawiriki inihe. Ono tie, wa Yesu aagumba agu apai nga ga toro re fu rimbasa, kumba sa dagba gu rimbasa re adefugo ngba Yesu, kini sanako ko rugu gupai nadu dagbako na wirinako nibipa ũkumbo. Ono nyanyakipa pai kinaho rengbe ani ka wirikaha ti gupai namangi nigu uru re.
5. Ginipai ga gu kumba sanahe re ayuguhe tipa ko?
5 Aboro naape gupai nga, “i naino sino boro ho ní amaaberã ní ni kurogo kura ba kia ti gu regbo i agumba ga Mbori pai.” Wa Yesu aafura tipa gu nyanyakipa apai nga ga toro, gu kumba re aaberãpa kina wai rengbe ko ka gbia aũkumuko. Ani ainongo singia gako ngbangaa nibipa ũkumbo aruaru watadu si aarunga te te. Gupai ko aaidaha nga, wa du Yesu nga ruru basapungbanga, si naida ko rimisi tiko kurogo gupai re ki saringbanga fuko. (Yesaya 11:3, 4; Matayo 22:16) Ka si vura du nga kina ginipai nasako ko hõpai be Yesu vurũ, gako sanahe ayugu gupai nga ko aabingo agu apai nga ga toro na nyanyakipaha te. Anga gipai re nayugo gupai furani nga si ninyanyakipa pai ani wisigi tirani tee? Nikpiapai, ho du ani ni pati agu adunguratise nga ga aKristano, si nitaatapai ani mbu berãrani si mere kurogo kura rago, watadu kaa berã kina pa agu apai ani ka mangaha kusa. Ono gupai si aidaha nga ani moiberã rani kuti gupai i agumbaha, na kini berẽpa wai rengbehe ka undo rani rogo gaani raka tipa wa ka ani rengbe ka sa gaani pagume na Barani du ngbangbaturũ yo gbiati akuarani aKristano si du nibawenehe gbe.—Atambuahe 22:22; Marako 4:24.
6. Tipagine Yesu aaidanga ti ni ka manga gupai gu kumba re asanako tipaha ya?
6 Ka si vura du nga ginipai nasako ko sana Yesu, Yesu aaidanga ka mangapai kuti gupai ko agumbaha re te. Kuba gure, Yesu aya fuko wee: “Kumba, da nasa re ni basapungbanga mi nikpara ahe fu roni?” (Ruka 12:14) Nigumba Yesu gipai re, ko aafura tipa gupai aboro aima inoho wenengai. Ringbisihe kuti ga Moize aNdiko, agu abasapungbangaa nadu rogo abaakporo, i nanaasara ngbatunga angbangaa wa gure. (Pa Fu Rugute ni Ue he 16:18-20; 21:15-17; Ruta 4:1, 2) Ono tipa Yesu tigako, gupai ko aaberãpaha gbe angia nyanyakipa pai, nga ka manga dezirepai tipa gu rengo du tipa ga Mbori Kindo na ka yugo ga Mbori pai fu aboro. (Yoane 18:37) Nipeka ani fuo gu kpiapai nga ga Yesu, kuba gupai nga ani rimisi tirani kina kurogo gu kungboapai nga ga raka, si naida ani mangisunge na gu regbo du berani gbiati omerani ka tungusa wene pangbangaa na ka “sa arikaaboro dunduko ni abawiriki.”—Matayo 24:14; 28:19.
Oni Bandatironi ti Diangbiti Ahe
7. Ginipai Yesu amangihe sa gupai kumba asanako nani re?
7 Wa du Yesu nga gu boro rengbe ka ino agu apai du ngbadu boro yo, ko aima ino gupai nga pai kinaho nadu ngbadu gu kumba yo nasanako tipa ko rimisi tiko kurogo gupai nadu dagbako na wirinako re. Si ki tadu were, kuba gupai nga Yesu basapa gupai abasa gbua ko agumbaha, ko yaa: “Oni gí he, ka oni dí nga ngbiti ahe ya; bambiko i aringbisa nga ungaboro na gani ahe te.”—Ruka 12:15.
8. Gine nga diangbiti ahe, na ginipai rengbehe ka ndu na boro sani?
8 Anga diangbiti ahe nga padu boro na nyemu ka gbia marã watadu gu kura ahe nyakipaha anyaka rogo raka yo te. Ono si nga kadu na gbegberẽ nyemu aũkumuko, watadu ka maangbaduse tipa ga boro hee. Gu boro nadiangbiti ahe a, ahe dunduko ní aida si du beni, kodihe na gu du tipa kura aboro, ka si vura du vurũ nga zingo agu ahe re amanganga ní amanga nzunzu te. Ní namanga gipai re zanga ní berẽpa akurani. Gu boro nadiangbiti ahe, ní naberãpa kina agu ahe ní aidaha na kini mangipai ringbisihe kina kutini, na si ki sa gupai nga agu ahe re du nigani mbori. Oni tingidi gupai nga, Pauro ayawee irakpihe watadu boro ngbaduse, ní nga irisi-kpiahe. Ko ayawee ní arengbanga ka dia ũkumbo rogo ga Mbori ngbii te.—AEfeso 5:5; AKorosaio 3:5.
9. Ngba gini agene rengbe boro ka diangbiti ahe? Oni funga bete akpiapai.
9 Ho Yesu ayani wee ka ani dinga ngbiti ahe ya, ko aafura tipa angbatunga diangbiti ahe dunduko, bambiko diangbiti ahe na dungu angbatungaha ti ni. Gu yangara rugute du dangba agu arugute nadu bawe afura tipa gu kura angbatungaha, kini yaa: “Ka mo kpí nga ga kuaro kporo ya; ka mo kpí nga dia kuaro ya, na gani moyambu, na gani nagbindi, na gani babagara, na gani dongi, na agu ahe dunduko nga ga kuaro.” (Gate 20:17) Ziazia Kekeapai na badungu apangbangaa rogoho nga gu du tipa agu aboro namangi kere ingapai mbiko ngbaduse, watadu gu kura ngbatunga diangbiti ahe. Satana nga gu bambata boro namoi ngbaduni tipa ga boro hee. Ko amoi ngbaduko tipa gu taarimo na iriso gbiati pagbia narẽ tipa kina Yekova sa. (Yugoti 4:11) Eva aidi kaa raka ngbariri zanga Mbori, naa pa manga ri he wo asa gupai nga aboro dunduko du ni aboro ingapai na kini kpiki. (Bambata Pai 3:4-7) Adaimona nga agu amaraika rago aangbanga tiyó na “gayo bambata rago ya, [watadu gu bangiriba Mbori afuhe fuyó] ono i ki he gu rago i aringbisi he fu yo,” tipa guhe i aadunga na rengo beyo kadu nani ya. (Yuda 6; Bambata Pai 6:2) Oni berẽnga pa agu akumba a nangia Birama, Akana, Geazi, na Yuda Keriota. Kuba gupai nga i rengbe kina be agu ahe nadu beyo, i ambu gbegberẽ nyemuahe si gberesipa gayo abangiriba. Si ki ndu naayó sa gbarasahe na kpio.
10. Wai rengbe ani ka mbu bangirani si du ‘nizazaha,’ a wa Yesu agumbaha?
10 Si daada tie wa Yesu atona fugoko na gu fugo nga “Oni gí he” watadu “bangironi du nizazaha”! (NW) Tipagine? Bambiko si nitaatapai ka bi gupai nga kura boro nga irangbaduse watadu ní dingbiti ahe. Ono boro arengbanga ka ino gupai niipo kutini nga ní nga boro ngbaduse watadu ní dingbiti ahe te. Gu mokedi nangia Pauro ayawee “nyemu marã nga tarã ngbatunga gbegberẽapai dũ.” (1 Timoteo 6:9, 10) Gu bawiriki nangia Yakoba afura tipa gu gbegberẽ nyemuhe re ki yaa: “Fuo du he na mobara, si ki vungu ingapai.” (Yakoba 1:15) Na ngbanya kuti gu rugute Yesu afuhe, si naida ‘bangirani du nizazaha,’ angianga tipa kaa ngana akuarani ka bihe singia i nga aboro ngbaduse ya, ono tipa ka ngana kina tirani ka bi gupai du ngbaduraniyo, tipa wa ka ani rengbe ka ne ‘diangbiti ahe.’
Ga Boro Ahe
11, 12. (a) Ginipai Yesu agumbaha nibipa diangbiti ahe? (b) Tipagine si aida ti ni ani gi gupai Yesu agumbaha re?
11 Kura ndupai kinaho berewe si aida ani bandatirani ti ni ti diangbiti ahe. Oni bingo gupai Yesu agumbaha berewe ki yaa: “I aringbisa nga ungaboro na gani ahe te.” (Ruka 12:15) Gere nga gupai nzunzu si aida ani berẽkuriihe wenengai, bambiko badungu aboro nayawee gu boro duna aũkumuko beni, ní du na diabese rogo gani raka, na kidu a na ngbarago. Gupai Yesu agumbaha nga “i aringbisa nga ungaboro na gani ahe te,” ko aayugo gupai nani nga gu raka duna maabangirise rogoho, na kidu na diabese, si ayengo mbiko agu ahe dube boro te, ka si vura du nibadunguhe vurũ.
12 Ono tie, kura aboro rengbe ka ti kina kango kuti gipai re. I rengbe ka yawee aũkumuko nasa raka si du nibawenehe na boro kini gbia ngbarago. Si ki tadu were, i kini tona agu asunge rengbe ka sa yó i gbia gu kikindigipa ahe i akpinyemuhe. I naberãha nga si nasa ga boro raka si du nibawenehe. Ho i aberã ni wa gure, gure nga i agianga rogo gupai yo Yesu agumbaha te.
13. Gini bipai si aida ani du nani tipa raka gbiati aũkumuko?
13 Kuba gupai nga Yesu fura singia ruhe aru tipa boro du na badungu ahe beni watadu runga ha te, gupai ko anyakasihe nga, anga boro niunga ní mbiko “gani ahe” du nafu unga funi te. Rogo gi bangiriba re, ani dunduko ima ino gupai nga, tipa boro raki, anga si naida ní du mbata na kina badungu ahe beni te. Guhe si aida gbua nga bete riahe, arokoo, gbiati kporo tipa ka taa ngazirase rogoho. Kumukokumuko aboro na agi ahe re beyo kpaima, ono rungorungo aboro nasota asota tipa ka gbiaha. Ono gupai nakoda rungorungo aboro na kumukokumuko aboro nga, ho raka adigo ni ahe ki digi a. (Batungusipai 9:5, 6) Sidu, tipa ga boro raka du na maabangirise, si arengbanga ka ru gbua riipa agu ahe du beni te, na si aidanga si du wo a te.
14. Ginipai rengbe ani ka wirikaha tipa ‘unga’ rogo Ziazia Kekeapai?
14 Ho Yesu ayani wee i “i aringbisa nga ungaboro na gani ahe te,” si nayugo gupai nga singia ani naraka dodoroma raka watadu ani nasota asota tipa ka gbia agu ahe ani aidaha tipa ka songoda unga, ani arengbanga ka yawee ani naida ka raka tipa bagizo regbo were ani ki kpi te. Na ani arengbanga ka ino singia ani adu niungarani gba a te. Rogo gu ga Yesu Tungusapai Nadu rii Bagangara yo, ko ayaa: “Da dagba roni ka moi bagiza be sa ku ri gani sona ti wisiga pa ha [“ki moi bagiza bee kandara sa kurii gani arame,” NW]?” (Matayo 6:27) Ziazia Kekeapai nayugoho ayugo ziazia nga, kina Yekova sa du “gugaabi unga” beko na kina ko sa rengbe ka fu “ndikidi unga,” nga “nyenye unga” fu ruru aboro, singia i nandu ka raka ngbangbaturũ yo watadu auru kpotosende ane.—Atambuahe 36:9; 1 Timoteo 6:12, 19.
15. Tipagine badungu aboro akido ti ni kuti aũzegino?
15 Afugo Yesu nayugopa wai duhe nitaatapai fu aboro i du na iraira bipai tipa raka. Aboro dunduko nga airazangarengba, na i dunduko nakpi akpi a, singia airakumuko nga yó watadu airarungo. Moize naraki mbata kusayo ayaa: “Rago tipa gaani agarã wa agarã 70; ono ka ngia mbiko ngarã si ki du wa 80; ono gaha nyaka nga kina mbusa na irairapai; bambiko si nasusa ni ipo, ani ki ga ku sa yo.” (Atambuahe 90:10; Eyobo 14:1, 2; 1 Petero 1:24) Mbiko gipai re, agu aboro aziongo wene ngbanyaa na Mbori ya, i naagumba gupai dedede gu mokedi nangia Pauro afura tipaha ki yaa: “Ani rí he ki nimbiri he, bambiko gba ani akpí akpi.” (1 AKorindo 15:32) Aguyo nabihe nga wa du raka nikina wiri guruhe gbua, gupai ngba nga i asadi ka mbakada bayo kina awere, ki gbia agu ahe i aida ka gbiaha. Isoke i naberãha nga padu yó na badungu ahe beyo nika sa gayo raka si du niwenehe kumbatayo. Si ki tadu wo, i kini tona kaa mangasunge kakaka zanga ongoda, tipa ka dungura aũzegino, kini yawee si nika mbakada bayo na ki fu ngbarago fuyó. Ono si nga kina kungbo ziree.—Atambuahe 49:6, 11, 12.
Wene Raka Kumbatayo
16. Gine i ainongo ti ni nga boro na diabese rogo gani raka ya?
16 Kina rengo du ngaha nga ka boro araka gu raka du niwenehe, kidu na bakere riahe beni, na arokoo, na wene kporo, gbiati gu kura ahe, si rengbe arengba ka sa raka si du nidodoromaha. Si ki rengbe a ka sa gupai nga ka kura kaza zingo ní ya, si ki tadu wo, ní ki raki nigbangaha tooni. Ono tie, ya mo ngbatunga gu raka re rengbe ka fu maabangirise fu boro na ki mbakadi bani bakere gbe? Padu boro na diabese rogo gani raka arunga riipa agu agarã ní nadihe kurii kpotosende te, na si arunga a riipa agu ahe du beni nafu ngbarago funi te. Pauro afura tipa gu kerepai duti pa kido boro kuti ngbatunga agu ahe re. Ko akepai fu Timoteo ki yaa: “Mo nirúgu agu aboro aruga nakumuko rogo gi zegino re, ka i énde nga ya, ka i mói nga bangiriyo ti ũkumuko wa si nago ni ipo a ya, ono koyo du Mbori ni nafu ahe fu rani u au ani ngi mbiko ho.”—1 Timoteo 6:17.
17, 18. (a) Gini akpiapai gbaarii akuraha si aida ani pekefuoho nibipa aũkumuko? (b) Gini sanza Yesu agumbaha berewe ani ka wisigoho rogo gu papara kekeapai naye fuo gere?
17 Si nizanga tatamana ka boro moibangirini kuti aũkumuko, bambiko ‘si nago ago niipo’ ti gu regbo boro ainongo ho ya. Gu iriiri bakumba nangia Eyobo angia bakere irakumuko, ono ho gberangbii ayeni kuriko wa ikpirogumba, gako aũkumuko aarengbanga ka undo ko te; si anyasi nibasa. Ono guhe nabanda ko ti regbo agu aʹasada gbiati gberangbii re angia gako pagume na Mbori. (Eyobo 1:1, 3, 20-22) Wa Abarayama avurangia irakumuko, gako aũkumuko aarengbanga ka sako ko zanga manga gu sunge Mbori afuhe fuko te, na Mbori afu maku fuko ko du ‘nibaa fu rimbasa arikaaboro.’ (Bambata Pai 12:1, 4; 17:4-6) Agi akpiapai re na agu akuraha a, si daada ani pekefuoho. Singia ani nga paranga aboro watadu sosono aboro, si naida ani wisigi tirani ka bi guhe nzunzu nyakipaha bangirani rogo gaani raka yo, na guhe ani amaabangirani kuti ni.—AEfeso 5:10; AFiripoio 1:10.
18 Gu fugo Yesu agumbaha niguruhe tipa diangbiti ahe re, na tipa du boro na ruru bipai tipa raka, si ninyanyakipa pai. Si ima ruga rani nibakerehe nirengo. Ono tie, gu kura arugute kinaho berewe Yesu agumbaha. Ho ko azahe ni ti diangbiti ahe re, ko agumba gu sanza rengbe ka sa rani ani wisigi tirani wenengai, nga gu sanza du tipa gu kumukokumuko kumba nangia iramungo. Wai rengbe gu sanza re ka undo rani rogo gaani raka areme, na ginipai rengbe ani ka wirikaha behe? Gu papara kekeapai naye fuo gere nika karagapai kuti agu asanahe re.
Gaoni Karagapai Nga Gine?
• Yesu aaidanga ka manga gupai kumba sa dagba rimbasa yo aaida ko mangihe fuko te. Ginipai rengbe ani ka wirikaha be gipai re?
• Tipagine si aida ani bandatirani ti ni ti diangbiti ahe, na wai rengbe ani ka mangaha wo?
• Tipagine aũkumuko arengbanga ti ni ka fu unga fu boro ya?
• Gine rengbe ka sa ga boro raka si du na diabese?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 25]
Tipagine Yesu aaidanga ti ni ka manga gupai gu kumba re asanako tipaha ya?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 25]
Diangbiti ahe rengbe ka ndu na boro sa kerepai