“Oni Rú Zaa, Ka Bi Gu Bata Nga Ga Yekova”
“Wa du Yekova tipa re; mi agunde nga wa sa te. Gini pai boro ka manga re na ni?”—ATAMBUAHE 118:6.
1. Gini kerepai nika manga kumbatayo barambeda?
BARAMBEDA kumbatayo, aboro nika gbiatiyo na gu kerepai i aabingo ho rogo gayó raka wa i aenge ya. Yesu afura tipa gi gaani regbo re ti gu regbo ko agumbapa kerepai fu gako abawiriki ki yaa: “Ni gu rago re bakere gberãngbi nikadu, wa zegino aenge da awere si adu nga wo te, oó, si adú nga wo berewe a te. Ka Mbori agurusa nga gu rago re ya, ka boro abati nga te; ono i agúrusa gu rago re tipa siasia aboro.”—Matayo 24:21, 22.
2. Ginihe naká na bakere gberãngbii ka si manginga awere ya?
2 Amaraika nga agu aboro naká na bakere gberãngbii awere, wa vura duhe nga aboro abingo yó te vurũ. Nibi gu yugoti Yesu ayuguhe fu Yoane, i aidihe fuko ko bi ndu gupai amaraika aká ti ni na bakere gberãngbii. Fugo gu gbinza mokedi re nagumba gupai ko abihe niyaa: “Mi ki bi amaraika biama i rundu ti durugaduruga digida kpotosende biama, i ki zadi agu ayuge biama nga ga kpotosende . . . Mi ki bi kura maraika, ko nakuru uroyo, gu dikadika he ki du be ko nga ga unga Mbori. Ko ki poi ni bakere fugo koyo du agu amaraika ni naadu biama . . . ki ya ‘Ka oni ímisi nga kpotosende, na baime, na angua, mbata fu nogoda ani he ti ngbanda kpakpu agu yo nga ga gaani Mbori amoyambu, ya.’”—Yugoti 7:1-3.
3. Ginihe nikangia gu bambata sunge bakere gberãngbii ka mangaha?
3 Yangara nogodahe ti mbedimbedi aKristano nga ga “gaani Mbori amoyambu” ima mbeda ka digo. Agu amaraika du biama re ima mbakadatiyo tipa ka zabeyo ti agu ayuge nga ga gberãngbii re. Ginipai nika manga nibambataha ho i nika zabeyo ni ti ni? Gu kura maraika akaragapai kuti gu sanahe re ki yaa: “I [ni]ka ba Babera, gu bakere bakporo re, ni bakere tigo i abí nga ha berewe wa sa te.” (Yugoti 18:21) Bakere ngbarago nikadu ngbangbaturũ yo ti gu regbo gupai re ka manga ti ni, nga gbarasa gu bariwara ngbii zire pambori re.—Yugoti 19:1, 2.
4. Ginipai nika manga kumbatayo?
4 Gu rikaaboro dunduko du auru kpotosende, i nika dunguratiyo tipa ka sovura kuti ga Yekova aboro. Ya mo i aduna diabese rogo gbarasa gu ruru aKristano re naabayo? Bangiriyo tigayo, si adu wa i aduadu na diabese. Oni ngere! Gu rimbasa riivura du ngbangbaturũ yo nga aguyo napeka Yesu, i nika gbarasa agu ariivura nga ga aboro re naabaha dunduko. (Yugoti 19:19-21) Niyangaraha, i azio Bakitingbanga gbiati gako amaraika ki ba yó kurogo gu due adunga mburuhe ti ni ya. Gene adunga berewe beyo tipa ka nanga aboro te bambiko i adu niziziyo tipa agarã kutu. Nairiwo gu zereda si nika ye nani fu agu aboro nika bata ti gu regbo re!—Yugoti 7:9, 10, 14; 20:1-3.
5. Agu aboro du niruruyó fu Yekova, gini ngbarago i apidoho kumbatayo?
5 Ani ima mbeda ka gbiatirani na gu baiiriwoapai nga gu nafu kina gunde re. Agi apai re dunduko si tipa ka dia gu gbarasarimo kusayo du ti ga Yekova bakere pagbia. Oni berẽnga tipa gipai re: Ka si du nga ani niruru rani fu Yekova na ani kini songodi gako bakere pagbia, ani duadu na momu berani tipa ka manga papara gu sunge nga ka ziasi rimo Yekova na ka digiso gako ringbisapai. Nairiwo gu ngbarago nikangiaha re!
6. Wa duhe nga bakere gberãngbii ima mbeda kada, ginipai si aida ani mangihe?
6 Ya mo ani mbakaditirani tipa gu nyanyakipa apai nika manga re? Ya mo ani na idapase kuti gu ome du Yekova nani tipa ka batasa aboro? Ya mo ani naa kido nga ko aundo rani aundo ti gu regbo daa bangiriko na ngba bawene gene? Tipa ka karagapai kuti agu asasanahe re, si naida ani tingidi gupai gu mokedi nangia Pauro agumbaha fu akurako aidipase Roma yo ki yaa: “Agu apai i ake mbata rogo Ziazia Kekeapai i ake he tipa gaani wirikapai, ani moi bangirani mbiko gu zera nga ga kekeapai na wasa.” (ARomo 15:4) Gu pangbangaa du tipa wai Yekova abatasi aYisaraere be gu sunge rungosi agu asogoyo nangia aEzipeto amoihe kuriyo, si du dagba agu apai i akehe tipa ani wirikipai ti ni re, nga gu nafu wasa furani gbiati maabangirise. Pa wisigo ani gu wene apangbangaa re sirisiri nibi wai Yekova amangipai tipa ka batasa awiri aYisaraere, si rengbe ka nyakasa rani nibakerehe gbe wa ani angera kumbatayo tipa bakere gberãngbii nga gu naima mbeda kada.
Yekova Abatasi Gako Aboro
7. Rogo gu garã nangia 1513 M.B.K., gini kereapai namangi rogo ringara Ezipeta?
7 Rogo gu garã nangia 1513 M.B.K., Yekova aye na gberãngbii ribua kurii aEzipeto. Tingbafuo gu yangara gberãngbii nangia ribuaha, Faro ado Moize kusayo nibasa na agu afugo du re nga: “Mo gúari bara bangire; mo bánda tiro; ka mo bí nga kpakpure berewe ya; bambiko ni gu uru mo ka bi kpakpure mo akpí akpi.” Moize akaragapai fuko ki yaa: “Rengo gumba mo! Mi abí nga kpakpuro berewe te.”—Gate 10:28, 29.
8. Gini arugute nga ga bata i afuhe fu aYisaraere, na sangbanaha angia gine?
8 Yekova ayugu gupai fu Moize nga yangara gberãngbii koyo sa nga gu nika ye kurii Faro na gako aboro-ringara dunduko. Si adu nga rogo gu diwi nga Abiba (Nisana) ti rameru nga 14, gu bambata avungu nga ga aEzipeto naabayo nga akumba gbiati gu bambata vungu nga ga gayó anyaa nika kpiko. Ono agu akporo nga ga aYisaraere arengbe ka bata kinagu ka i pekefuo agu arugute Mbori afuhe fu Moize. Si adu nga i kpe bete kure akandoro ti angua pangbadimo ue na ti gu ngua du barii ngbadimo na ki sungu kina dimo kpuyo yo. Ginipai namangi rogo gu yuru re? Fugo Moize nagumbaha furani niyaa: “Si ki ta du wa gere, bebere yuru Yekova ki imi bambata avungu ringara Ezipeta yo dunduko.” Faro azakigene fuyó nibasa. Ko ayambu aMoize na Arona ki ya fuyó: “Oni gúari ki kuru dagba gimi aboro, . . . oni ndú ka manga pa Yekova, a wa oni agumba ha.” Awiri aYisaraere ki guari nibasa ka ndu, agu aboro naguari, bangeyo adu wa amirioni biata kodihe na gu “bakere rimbasa kungba aboro” naangianga aYisaraere ya, nga aguyo i agedanga bangeyo ya.—Gate 12:1-7, 29, 31, 37, 38.
9. Gini gene Yekova angbe kumbatayo fu aYisaraere ngbaha ku ringara mokido yo, na tipagine ko amangihe ti ni wo?
9 Gu gene nambedi fu aYisaraere i ga ti ni angia gu gene naandu yo du gu Baime ni nga Mediterena na rogo gu ringara nangia ga aFereseto. Ono gu ringara re angia ringara akare. Sidu, tipa Yekova banda gako aboro ka i ndunga ka ti kurogo vura ya, ko angbe fuyó kumbatayo ku ngba gu gene nadu rogo gu ngbakungbo nangia ga Zamba Baime. Wa si avura du nga amirioni aboro du naandu, i aandunga niʹunzuguro unzuguro yó te. Gu pangbangaa nga ga Ziazia Kekeapai nayaa: “Awiri aYisaraere akuru na ũvura beyo [“akuru na gu nduge nga ga abanzengere,” NW ] ringara Ezipeta yo.”—Gate 13:17, 18.
Oni “Bi gu Bata Nga ga Yekova”
10. Tipagine Yekova aya ti ni fu aYisaraere wee i zi bataya barangba Pi-a-irota?
10 Fuo gure, bakere iiriwoapai amangi. Yekova ape gupai fu Moize nga: “Mo gumba ha fu awiri aYisaraere ya i karaga tiyó ku sa yo ki zi bataya barangba Pi-a-irota, dagba Migedora na baime, barangba Barasefona.” Wa gi bakere rimbasa re aapekafuo agu arugute i afuhe fuyó, i abi tiyó dagba abaagangara na Zamba Baime. I abihe nga rurupai ti gu nduge re te. Ono tie, Yekova aima ino gupai ko amangaha. Ko aya fu Moize wee: “Mi anyakasa kpoto Faro yo, ko ki peke fuo yo. Mi ki du ni irisiirisi re mbiko Faro na mbiko gako rimbasa aborosovura dunduko; aEzipeto ki ini he ya mi nga Yekova!”—Gate 14:1-4.
11. (a) Ginipai Faro amangihe, na ga aYisaraere mangapai adu wai sa gupai re? (b) Ginipai Moize akaragaha fu aYisaraere tipa gayó kpakanahe?
11 Kusa, Faro abihe nga ko ima manga gbegberẽpai ka mbu aYisaraere i kuru rogo ringara Ezipeto kusayo, sidu, ko ki zingi, na ki tona ka dofuo yó na angbagidavura nga 600. Ho awiri aYisaraere abi gu rikavura nangia ga Ezipeta ni, gunde aziyo nibakerehe i ki kpari kuari fu Moize niyaa: “Bambiko wa bamurã adu nga Ezipeta yo ya, si mo arogo rani yo ti ni ani kpíki ngbakungba no?” Moize adu naa kido kuti gu bata naye be Yekova, sidu, ko akaragapai fuyó ki yaa: “Ka oni gúnde nga ya, oni rú zaa, ka bi gu bata nga ga Yekova nga gu ko ka manga ha fu roni areme; . . . Yekova nikaso vura tipa roni, oni ki ru zaa.”—Gate 14:5-14.
12. Wai Yekova abatasi gako aboro?
12 Nirengo, gu fugo Moize agumbaha nga Yekova nitiko nika sovura tipa aYisaraere, ko aima mangasunge na amaraika i ki so gu vura re nirengo. Ga Yekova maraika angbe kumbatayo fuyó ki aria gu bakamikami dubo nagbe kumbatayo fuyó ku giiyo yo. Gu bakamikami dubo re asatihe nibitimo fu aEzipeto ono si kidu niʹimarago fu aYisaraere. (Gate 13:21, 22; 14:19, 20) Moize airisi agu arugute Mbori afuhe fuko na ko ki tai beko kurii ime. Gi pangbangaa re nandu kumbatayo kindi niyaa: “Yekova ki gbisi baime ku sa yo ni gugugu yuge naya uroyo yuru sasasa, . . . Awiri aYisaraere ki si dagba baime kina ri ugu sende, gango ngiri baime ki du ni tumbatumba ha wa ndugu ku kumbabeyo na ku garebeyo yo.” AEzipeto atona dufuo yó berewe, ono Yekova ambunga gako aboro te. Yekova aye na vunduvunduapai ku dagba aEzipeto, na ki ya fu Moize wee: “Mo taĩ bero ku ri baime, ya ime karaga tihe ki fu ri aEzipeto, ku ri gayo angbagidavura na gayo abanduri afarasi.” Wo du pa gbarasa ga Faro riivura adu zanga banzengere bati kandara sa.—Gate 14:21-28; Atambuahe 136:15.
Ani Wirikipai ti Vuro gu Bata Nangia ga aYisaraere
13. Ginipai awiri aYisaraere amangihe fuo bata yó?
13 Sangbana gipai re angia gine kurii agu aboro nabati? Oni ngere, Moize gbiati awiri aYisaraere atangbayo na bia nibasa ka taasarimo Yekova! I abia niyaa: “Mi abí bia fu Yekova, bambiko ko nadi be pai ni taasitaasi rimoko; . . . Yekova azóga rago nye anye kindi.” (Gate 15:1, 18) Ii, gu bambatapai naye ku berãyo yó angia pa taasarimo Mbori. Rogo gu gene re, i ayugupa ga Yekova bakere pagbia.
14. (a) Ginipai rengbe ani ka wirikaha tipa Yekova nibi gupai nadu tipa aYisaraere? (b) Gini veresi sia yó ho tipa gu garã nga 2008?
14 Gini ngbatunga rugute, wasa na maabangirise ani agbiaha mbiko gu baiiriwopai namangi re? Nirengo, ani rengbe ka bi gupai nga Yekova gu duadu na ome beko tipa ka mangapai kuti gu kpakarapai rengbe gako aboro ka gbiatiyo nani. Ko na kina ome beko ka dia gupai kusayo rengbe ka gbia gako aboro. Zamba Baime arengbanga ka ká na aYisaraere ti si ku mbitiyo ti gu regbo Yekova aya fu gu gugugu wege naya uroyo si ugusi ime te. Kina gu bangisa Zamba Baime re ko asaha nimuro Faro na gako abanzengere. Pa berã ani kurii agu apai re rengbe ka sa rani ani pe agu afugo bake papara Atambuahe agumbaha ki yaa: “Wa du Yekova tipa re; mi agunde nga wa sa te. Gini pai boro ka manga re na ni?” (Atambuahe 118:6) Ani rengbe ka gbia wasa a mbiko agu afugo Pauro du nikekehe rogo ARomo 8:31 nayaa: “Ka Mbori du fu rani, da ka du kuti rani?” Nairiwo gu wasa agu afugo re afuhe furani! Agi afugo re nadia gunde tirani kusayo gbiati agu atikö du ani nani na kini fu maabangirise furani kubaha. Si daada tie nga, gu veresi i nasiaha tipa gu garã nga 2008, si nayaa: “Oni rú zaa, ka bi gu bata nga ga Yekova”!—Gate 14:13.
15. Wai pa giasangbaa adu ninyanyakipa pai nibipa kura aYisaraere Ezipeto yo, na wai nyakipaha areme?
15 Gini kurapai berewe rengbe ani ka wirikaha ti guari aYisaraere Ezipeto yo? Gupai rengbe ani ka wirikaha nga si naida ani gisangba Yekova rogo agu apai dunduko ko aya furani ani mangihe. AYisaraere ayugu gayó giasangbaa nimanga yó agu arugute dunduko nadu tipa Pumbo Susiri. I asungu kina kpuyo nigu yuru nangia Nisana 14. Ho i aguari ni Ezipeto yo, i “akuru na gu nduge nga ga abanzengere.” (Gate 13:18, NW ) Areme, si ninyanyakipa pai ani irisi agu arugute naye furani be ‘ruru kangara moyambu.’ (Matayo 24:45) Si naida ani degeturani wenengai kuti fugo Mbori napaa giirani yo niyaa: “‘Gene du re, oni ndú ngba ha,’ ho ka oni sa tironi ni ku kumbabe, watadu ho ka oni sa tironi ni ku garebe.” (Yesaya 30:21) Wa ani ambeda na bakere gberãngbii, si daada tie ani gbia arugute mbata fu da ani ti ni. Padu gaani nunguro niwenehe rogo gu kere aʹuru re naruriipa koda ani tirani na gu kura ga Yekova ruru amoyambu.
16. Ginipai rengbe ani ka wirikaha be gu gene Yekova amangipai rogoho ka kusa aYisaraere?
16 Oni tingidi gupai a nga, Yekova andu na aYisaraere rogo gu gene nga gu i angbuo angbuo rogoho dagba abaagangara na Zamba Baime. Pa gu nduge re aarunga bangiriyo te. Ono Yekova aima manga agu apai dunduko si aidi ko mangihe tipa ka taasa rimoko na tipa ka batasa gako aboro. Areme, ani arengbanga ka ino ndu gupai kura apai amanga ti ni rogo riigbu ngba kura agene te, ono si naida ani du naa kido kuti gu ga Yekova rugapai ko afuhe furani rogo gu gako riigbu ko afura furani rogoho. Ti gu kura aregbo, asogorani rengbe kadu wa i na diabese rogo apai yo. Nibipa gaani zangarengba, ani arengbanga ka inopai tipa apai dunduko te. Wa vura duhe wo, Yekova rengbe arengba ka mangapai ti kina gu regbo daa bangiriko, a wagu ko amangihe bakuru kusayo ti gu regbo nangia ga awiri aYisaraere re.—Asanza 3:5.
Oni Kido Kuti Yekova
17. Tipagine si aida ani du naa kido ti ni kuti ga Yekova bandahe?
17 Ya mo oni rengbe ka berãpa gu kido aYisaraere adu nani ho i anaaberã ni tipa gu bakamikami dubo naanidu bariyo uru na gu bakamikami we naanidu bariyo yuru? Si angia gu gopai naayugo gupai nga “ga Mbori maraika” naabanda yó ngba gayó nunguro. (Gate 13:21, 22; 14:19) Areme, ani rengbe kadu naa kido nga Yekova na kina gako aboro tipa ka yugo gene fuyó, ka banda yó, na ka batasa yó. Si naida ani idi kuti gu mokido nayaa: “[Yekova] ambú nga pa gako ziazia aboro te. I abánda ruru aboro nye anye kindi.” (Atambuahe 37:28) Ka bangirani gonga ti agu amaraika naundo ga Mbori amoyambu areme ya. Mbiko gu undo i afuhe, si naida ‘ani ru zaa ka bi gu bata nga ga Yekova.’—Gate 14:13.
18. Tipagine si aida ti ni ‘ani úkadi ga Mbori aũvura dunduko’?
18 Gine rengbe ka sa rani ‘ani ru zaa’ rogo gu gene nga ga rengo? Ka ani vodi gu ũvura nga ga toro Pauro afura tipaha rogo gu waraga ko akehe fu AEfeso, si rengbe ka undo rani. Oni kparia gupai nga, gu mokedi re afu gu rugute furani nga, ‘oni úkadi ga Mbori aũvura dunduko.’ Ya mo ani navoda agu apapara ũvura nga ga toro re dunduko? Si adu nipatatamana ka aboro nibasasa dunduko wisigi tiyó rogo gu garã nga 2008 singia ní vodi tiní na agu apapara gu ũvura re dunduko rogo agu aba si aida ní vodihe rogoho. Vura rani nga Bakitingbanga ima ino gaani arungbura, na ko naʹasada ka zio rani ti gu regbo ani ambakadanga tirani ti ni ya, watadu ti gu regbo du ani nirurungbura rani. Gaani “kenahe” sa rimbasa gbegberẽ atoro. Wa vura duhe wo, mbiko gu ome nga ga Yekova, ani rengbe arengba kadu na diabese ka ani kakuti gaani ruru mangapai.—AEfeso 6:11-18; Asanza 27:11.
19. Ka si du nga ani nahipai, gini wenepai nika manga furani?
19 Yesu aya fu apefuoko wee: “Rogo gaoni hipai oni abátasa ungaroni abatasa.” (Ruka 21:19) Si naida ani dunga adu dagba agu aboro nahipai niruruyo rogo agu akpakarapai dunduko i agbiatiyo nani na kidu dagba agu aboro yo gbia undo ti gu weneringise nga ga Mbori ka “rú zaa, ka bi gu bata nga ga Yekova.”
Gaoni Karagapai Nga Gine?
• Gini baiiriwoapai nika manga kumbatayo?
• Wai Yekova ayugupa gako ome tipa batasa aboro rogo gu garã nangia 1513 M.B.K.?
• Ginipai oni nadiberã tipa ka mangaha?
[Blurb on page 22]
Gu veresi du tipa gu garã nga 2008, si nga: “Oni rú zaa, ka bi gu bata nga ga Yekova.”—Gate 14:13.
[Gu sura du ti kpewaraga 19]
“Agu apai i ake mbata rogo Ziazia Kekeapai i ake he tipa gaani wirikapai”
[Gu sura du ti kpewaraga 20]
Gu nyakariiyo nangia ga Faro aye na gbegberẽpai kurii aEzipeto
[Gu sura du ti kpewaraga 21]
AYisaraere abati mbiko mangayó agu apai dunduko Yekova aruguyo i mangihe