Si Naida Ani Naatungusapai Sirisiri
‘Ko aya furani ani nitungusipai fu aboro.’—AMO. 10:42.
1. Ho Petero aafura ni barabangiri Korunerio, ginipai ko agumbaha tipa tungusapai?
GU BARUKURII ABOROVURA nangia boro Itaria, ko adungura agumeko na abakureako i ki susungu ka pido gupai nangia bakere ariapai rogo ga Mbori mangapai na aboro. Rimo gu kumba re angia Korunerio. Gu mokedi nangia Petero aya fu agu aboro nadunguratiyo re wee, ko, gbiati kura amokedi, Mbori aya fuyó wee ‘i nitungusipai fu aboro’ sirisiri tipa Yesu. Gupai Petero atungusihe, si akusi wene sangbanaha. Agu Agendiria nangia azanga yeratise re, ga Mbori toro aye kuriyó, i ki zi bapatiza, na i kidu na maabangirise kadu ni abakindo ngbangbaturũ yo na Yesu. Nairiwo gu bawenepai namangi re mbiko gupai nga, Petero atungusipai sirisiri!—Amo. 10:22, 34-48.
2. Wai ini ani he ya, anga kina gu ga Yesu amokedi naanidu 12 sa si aidi i niimangi dezirepai te?
2 Gupai re amangi rogo 36 F.B.K. Mbata fu gu regbo re bara rogo gu garã nangia 34 F.B.K., kumba sa nanaasoga aKristano nikerehe agbiatiko na gupai naʹaria gako raka. Boro Taruseu nangia ko, rimoko angia Saura. Ho ko aandu ni ku Damaseke yo, Yesu akuru fuko ki ya fuko: “Mo gúari, ki rimi ku bakporo yo, i agúmba gu pai yo ka mo amanga.” Yesu aya fu gu bawiriki nangia Anania wee, Saura nikaa manga dezirepai fu “aGendiria na abakindo, na awiri aYisaraere.” (Oni gedi Amokedi 9:3-6, 13-20.) Ho Saura andu ni fuo Anania, Anania aya fuko wee: ‘Ga abarani Mbori aya ti ro . . . mo nikadu nidezire agu apai mo abi ki gi he fu aboro dunduko tipa ko.’ (Amo. 22:12-16) Wai gi kumba nangia Saura i atona ka yamba ko kusa nga Pauro re atona manga dezirepai?
Ko Atungusipai Sirisiri!
3. (a) Gini pangbanga ani ka wisigoho awere gbe? (b) Ginipai agu abaakumba nadu Efesa yo amangihe ho Pauro akedi sunge ni fuoyo?
3 Si adu nibawenepai ka ani wisigi wai sirisiri Pauro atona sunge tungusapai, ono awere, ani wisigingo kina gu gumbapai ko amangihe bara rogo gu garã nangia 56 F.B.K., nga gu du nikekehe rogo Amokedi kapita 20. Pauro amangi gi gumbapai re ko nimbedi ka digiso gako biata nunguro nga ga mokedi. Ko akuru kurungba yo Mireto yo. Fuoho, ko ki kedi sunge fuo agu abaakumba nadu rogo gu dungurati nadu Efesa yo. Baturõ Efesa aduwa amairo 30. Ono wa si adu nga gu gene naandu koyo si adu ninunugonunugoho, si aima turo ki susi amairo 30. Oni berẽnga pa gu ngbarago agu abaakumba re adu nani ho i agbia waraga ni be Pauro. (Oni ringbisinga ha na Asanza 10:28.) Wa Mireto avura turo ti Efesa, agu abaakumba re ambakadi tiyó tipa ka ye ka gbia Pauro Mireto yo. Si rengbe arengba kadu nga aguyo kinaho nadi ongoda ba gayó asunge yo watadu ka kiso gayó aba bagaahe tipa ka ndu koyo. Areme a, badungu aKristano ninaaʹasada tiyó wa gure tipa kadu pati gu bakere dunguratise nga ga rame biata tona ti tonatonaha ki da ti digidoho.
4. Gini apai Pauro amangihe ho ko aduni Efesa yo tipa bete agarã?
4 Ginipai oni aberãha nga si Pauro aamangaha Efesa yo vuru agu arame biata watadu biama si adihe agu abaakumba re kini ru kada? Ka si angia oni du nadu, ginipai ka oni aamangaha nipidi agu abaakumba re? (Oni ringbisinga ha na Amokedi 17:16, 17.) Gupai Pauro agumbaha fu agu abaakumba naye Efesa yo re, si nayugo mboimboi gupai ko aamangaha. Ko afura tipa pa wai ko anaatungusapai rogo agu agarã nasusi, kodihe na gu regbo ko adumbata Efesa yo. (Oni gedi Amokedi 20:18-21.) Ko afura ziazia ki yaa: “Oni ini agu apai tigaoni mi anamanga dedede ho mi adu ni na oni, ti gu rago mi ada Asia yo mbata . . . Wa mi ane nga tungusa agu apai dunduko ka ngba fu roni te, ki niyugu pai fu roni gbayaga.” Nirengo, ko aima diaberã kaa manga gu sunge Yesu afuhe fuko. Wai ko amangi gu sunge re Efesa yo? Gene sa ko amangihe ngbaha nga, kaa manga dezirepai fu aYuda. Ko anaandu kurogo agu aba ko arengbe ka gbia dungu aboro rogoho. Ruka ayawee ho Pauro aduni Efesa yo bara rogo 52-55 F.B.K., ko arimi ku bambutiria yo, “ki nipoi apaa zukazuka . . . ki ta saka pai nizungadi aboro.” Ho kura aYuda “anyaki ni ki ta keretu nigumba gbegberẽpai,” Pauro agbeberãko fuo kura aboro, kini ta ata kuari rogo gu bakporo re, ono nitungusipai kindi. Rogo gi gene re, ko amangi dezirepai fu aYuda na aGiriki rogo gu bakere bakporo re.—Amo. 19:1, 8, 9.
5, 6. Wai ani aino gupai nga, Pauro anaatungusapai atungusa nitanga nani ti akporo fu agu aboro naadunga naako ti idapase ya?
5 Bete agu aboro nada ni aKristano Efesa yo, nga aguyo naye fuo Pauro ku Mireto yo, i aima rẽ ki da ni abaakumba. Pauro atingidi yó naapa gu gene ko anaatungusapai ngbaha. Ko ayaa: “Wa mi ane nga tungusa agu apai dunduko ka ngba fu roni te, ki niyugu pai fu roni gbayaga, nitangara bambu a.” Ti gi gaani regbo re, gu kura aboro kinaho ninaayawee Pauro aafura gbua tipa gu nduge abaakumba naanduhe kaa biko akandoro. Ono anga si ko aafura tipaha te. Gu fugo nga “niyugu pai fu roni gbayaga, nitangara bambu a,” si nzunzu tipa tungusapai fu agu aboro angianga aidipase ya. Fugo Pauro nayugoho ayugo ziazia. Ko ayawee ko aima digo nitungusipa ‘saberã fu Mbori naapa idapa gaani Gbia Yesu Kristo fu aYuda na aGiriki a.’ Si tie ziazia nga, Pauro aima digo nimangi dezirepai fu aidipase, bambiko si aidi i saberã yó ti gayó aingapai na ki idipa Yesu.—Amo. 20:20, 21.
6 Wene bawirikipai sa awisigi Vovo Ndika ki ya tipa Amokedi 20:20 wee: “Pauro aima dia agarã biata ku Efesa yo. Ko atanga ti akporo dunduko, watadu ko atungusipai fu aboro dũ (veresi 26). Anegu du Ziazia Kekeapai ayugo gupai ni nga, si naida ani naatungusapai nitanga nani ti akporo na kini mangihe gbaiga rogo agu arago aboro anaadunguratiyo kurogoho.” Singia ko anaatanga ti akporo dunduko nibasasa wagu gi bawirikipai re agumbaha, watadu si aadunga wo te, Pauro aaidanga gupai nga bangiri agu abaakumba nadu Efesa yo go ti wai ko anaatungusapai yo te. Fugo Ruka nayaa: “Agu yo nadu Asia yo i ki nigi pa ga Gbia pai dunduko, aYudo na aGiriki a.” (Amo. 19:10) Ono si awiripa manga wai nga, agu aboro nadu Asia yo “dunduko” agi wene pangbanga, na ginipai gipai re ayugoho tipa wai si aida ani naamanga dezirepai?
7. Gini apai navura manga rogo kura arago mbiko gu tungusapai Pauro amangihe Efesa yo?
7 Wa Pauro anaatungusapai gbaiga dagba aboro na rogo akporo, badungu aboro nagi gako pangbanga. Ya mo oni naberãha nga agu aboro nagihe, i anye kina Efesa yo naabayo dunduko, angianga ka ndu kurogo kura arago na sunge bagaahe, kadu mbembedii na agumeyo, watadu ka ndu ka sungo rogo kura zezeredi ba tee? Si aamanganga wo tigu te. Badungu aboro nata wa gure areme, isoke oni a. Gu kurapai berewe nanaamanga ti agu aregbo re nga, badungu aboro nanaandu ku Efesa tipa ka bi aboro watadu na sunge bagaahe. Isoke i aima gia wene pangbanga ngba Pauro. Ginipai narengbe ka manga ho i akaragatiyo ni ku kpuyo yo? Aguyo naidi na rengo aima ndu ki gumbaha fu kura aboro. Si rengbe kadu nga aguyo aadanga ni aidipase te, ono ka si vura duwo, i aima gumbapa agu apai i agihe Efesa yo. Sidu, si nawira gupai nga agumeyo, gayó amurakporo, watadu agu aboro i aamangasunge naayó agi rengo ngbayo na ki dihe kugume. (Oni ringbisinga ha na Marako 5:14.) Ginipai gipai re ayugoho tipa gupai rengbe ka manga ka oni atungusapai sirisiri?
8. Gini gene si awiraha nga si agu aboro nadu rogo ringara Asia agi rengo ngbaha?
8 Pauro afura tipa gu sunge ko amangihe mbata Efesa yo ki yawee ‘bakere ngbadimo adu nizazaha fuko sa bakere sunge.’ (1 Kor. 16:8, 9) Gini ngbadimo du nangiaha, na wai si azaki fuko? Gu sunge Pauro aamangaha kindi Efesa yo, si asa gupai nga wene pangbanga gbandaka rogo arago yasika. Oni bingo agu abaakporo biata nadu mbembedii na Efesa, nangia Korosai, Raodikiya, na Yerapori. Pauro aadanga rogoho te, ono wene pangbanga aima da yo. Yo Epafura ayeni. (Koro. 2:1; 4:12, 13) Ya mo Epafura agi wene pangbanga ngba Pauro Efesa yo ko kini ru ka da ni Kristano? Ziazia Kekeapai afura tipaha te. Ono wa Epafura aagbandaka wene pangbanga rogo agu abaakporo re, gure nga ko aamangaha wo kuba Pauro. (Koro. 1:7) Si nawira gupai a nga, wene pangbanga aima da rogo agu abaakporo nga Firaderufia, Sarudi, na Tuatira ti gu regbo Pauro aatungusapai Efesa yo.
9. (a) Ginipai nyemuhe adu ti Pauro gbe? (b) Gini veresi du tipa gu garã nga 2009?
9 Si ki tadu were, agu abaakumba nadu Efesa yo kini du na wene ndupai beyo ka dia gupai kugume Pauro agumbaha ki yaa: “Ono mi akiisa nga [pa] ungare te, mi ki rengbe na digisa gu pai mi ninamaa bangire kuti ni, na gu sunge mi adi be Gbia Yesu, mi nitungusi gu wene pangbanga nga ga Mbori undahe [sirisiri, NW].” Gu veresi re du tipa gu garã nga 2009. Si nayaa: ‘Oni nitungusi wene pangbanga’ sirisiri.—Amo. 20:24.
Tungusapai Sirisiri Areme
10. Wai ani aino gupai nga, si naida ani naatungusapai sirisiri?
10 Anga kina amokedi sa si aidi i ‘nitungusipai fu aboro’ sirisiri te. Ho Yesu afura ni fu gu gako abawiriki bangeyo aduwa 500 nadunguratiyo Gariraya yo fuo zinga ko bekpio, ko aruguyo ki yaa: “Oni ndú tie, ki sa arikaaboro dunduko ni abawiriki, ki nibapatizi yo ku rogo rimo Mbori nga Ba na Wiri na Ziazia Toro; ki nirugu yo a i niká kuti agu apai dunduko mi arugu roni kuti ni.” Gu rugute ko afuhe re, si a fu gu ndikidi aKristano du areme dũ, a wa gupai ko agumbaha berewe ayugoho. Ko ayaa: “Oni ngere, mi na oni ti arago dũ, ki da ti digida zegino.”—Mt. 28:19, 20.
11. Gini sunge aboro naini aDezire Yekova ti ni?
11 Agu aKristano namangasunge kakaka, i nairisa agu afugo Yesu re kindi, kini asaditiyo kaa ‘tungusa wene pangbanga’ sirisiri. Gu bangua gene i amangaha ngbaha nga, kaa mangaha a wa gu Pauro agumbaha fu agu abaakumba nadu Efesa yo, nga kaa tungusaha nitanga nani ti akporo. Rogo 2007, kumba nga David G. Stewart, afura rogo gako buku yo tipa gu beedi sunge nga ga amokedi ki yaa: “Gu gene aDezire Yekova atungusapai ngbaha, nga kaa yugopai fu agu aboro naida na gayó pai, si ima ngba kisusi gupai gbua nga kaa [ndu kurii tambara yo kaa takangbaa yo] na kungboapai. Badungu aDezire Yekova nagbia ngbarago mbiko furayo na aboro tipa gayó aida.” Sangbana gi gayó mangaapai re nga gine? “Rogo 1999, kina 4 rii kama gbua nga ga bange agu aboro i asasana yo rogo gu kikindigi agbata du Putu yo nayawee, aboro gu pambori nga Latter-day Saints watadu agu amokedi nga ‘Mormon,’ i nangia agu aboro naye ka tungusapai fuyó kpuyo yo. Aguyo susi 70 rii kama nayawee, aDezire Yekova aima ndu fuoyo bara dunguhe na wene pangbanga.”
12. (a) Tipagine ani naandu ti ni na wene pangbanga “bara dunguhe” kurogo agu akporo du rogo gaani dagbarago? (b) Oni gumbanga pa agu aboro naaidanga mbata na rengo ya, ono kusa, i kini idi nani.
12 Si rengbe kadu nga, agu aboro du rogo gu rago oni araka rogoho, kinawo a i naafura tipa aDezire Yekova. Na si nawira gupai a nga, oni kina dagba agu aDezire Yekova sa gupai nga aboro naafura wa gure. Ho oni ‘andu ni fuo’ aboro na tungusapai nitanga nani ti akporo, ka oni henga fura na akumba, adee, paranga aboro ho oni adani kporo ya. Gu kura aboro kinaho ninaaidanga na gaoni pangbanga ya, ka oni vura dogoda fuoyo “bara dunguhe” vurũ. Gu kura aboro kinaho nidege tuyo adega tooni ka gia gupai oni agumbaha fuyó, watadu ka gia gu veresi oni agedaha. Ono tipa gu kurayo, oni aima manga wene dezirepai fuyó, na i ki ima ida na gaoni pai wenengai. Gure nga agu apai dunduko ninaamanga ho ani ‘tungusa wene pangbanga’ ni sirisiri. A wa oni navura inoho, pai kinaho ninaamanga dedede nga, agu aboro nadumbata na nyemu rengo gbua tooni ani ki vura dogoda fuoyo “bara dunguhe” vurũ, i awere ni agu aboro naima sa sinoyo. Isoke apai kinaho namangi yó, watadu namangi gayó aboro, si kini sa berãyo na ngbaduyó yo i idi na rengo. I awere ni agu awirinarani nga aKristano. Sidu, ka si vurangia oni ima dia gbanga regbo ka oni agbianga agu aboro idi na rengo ya, ka si rungburasingo roni ya. Si aidanga ani moibangirani tipa gupai nga, aboro dunduko nika ida na rengo te. Ono gupai Mbori aidaha berani nga, ani naamanga dezirepai kindi kakaka.
Agu Asangbana Gaani Sunge Ani Ainongo Paha Ya
13. Wai rengbe gaani dezirepai ka kusa gu weneapai ani ainongo paha ya?
13 Anga gu sunge tungusapai Pauro anaamangaha aundo kina agu aboro ko atabi yó abi kini tungusipai fuyó te; na anga wo du gaani sunge tungusapai areme a te. Ani naʹasada tirani kaa tungusapai rogo akporo dedede, nimangi dezirepai fu dungu aboro a wa rengbe omerani nani. Ani naagumba wene pangbanga fu gaani amurakporo, gaani abadiasunge, agu akuarani du ani naayó sukuru yo, gbiati agumerani. Ya mo ani naainopa asangbana gaani sunge dunduko? Ti kura aregbo, ani rengbe arengba ka bi wene sangbana gaani sunge niipo. Ono ti kura aregbo, boro rengbe ka gia rengo ka si arimongo ku ngbaduniyo wenengai ya, ono kusa, si kini mo ka rimo na ní kini tona ka sa sinoni. Ka si avuranga manga wo ya, agu aboro ani atungusipai fuyó rengbe ka ndu ki gumba agu apai re fu kura aboro, ki gumbapa gaani aida, naapa gaani mangaapai. Nirengo, agu aboro ani atungusipai fuyó rengbe arengbe ka undo kura aboro rogo kura arago nga aguyo nika ida na rengo nzunzu.
14, 15. Wirina sa amangi dezirepai si ki ye na gini asangbanaha?
14 Ani bingo kpiapai sa, du tipa wirina nga Ryan na diako nga Mandi. I naraka Amerika yo rogo gu gbata nga Florida. Ryan amangi dezirepai basunge yo fu gako badiasunge. Gu kumba ko amangi dezirepai fuko re adu rogo gu pambori nga ga aHindu. Rago aima ngba tiko na gu gene Ryan anaavo rokoo ngbaha, na wai ko anaafura tipa gako aida. Wa i aafura rogo kura uru sa, Ryan akusi asanahe riipa agu apai duwa pa zingabekpio gbiati gupai du tipa kpikpi aboro. Rogo kura nyemu sa rogo Ngi, gu kumba re asana diako nga Jodi ri gumba gupai ri nainihe tipa agu aboro nga aDezire Yekova. Ri aya fuko wee, gupai sa ri nainihe tipa aDezire Yekova nga, “i naatanga ti akporo na tungusapai.” Si ki tadu were, Jodi kini rimisi rimo aDezire Yekova kurogo Internet tipa ka gbataha, i kini kuru bara gu ga aDezire Yekova bangiriba du rogo Internet nga www.watchtower.org. Jodi agedipai rogo gu gayó bangiriba re tipa adiwi biata, kodihe na Ziazia Kekeapai gbiati gu kura apai nangba tiri.
15 Fuo bete regbo kusa, Jodi agbia Mandi, bambiko i tibarayo ue anaangera fuo aborokaza bambungua yo. Mandi adu na ngbarago ka karagapai sa ga Jodi asanahe. Fuo wiri bete regbo, i asakipai nigbangaha gbe riipa agu apai du rogo Ziazia Kekeapai. Mandi asana Jodi tipa ka tona wisigo Ziazia Kekeapai na ri, na Jodi ki idihe. Fuo regbo ngbutuko, Jodi atona nduge ku Bambu Kindo yo tipa adunguratise. Rogo Tanvuo, Jodi adani gu natungusipai ataziongo bapatiza ya, na rogo Wegebe, ri azi bapatiza. Ri akepai ki yaa: “Awere wa mi naini rengo, mi nagbia ngbarago nibakerehe rogo gimi raka.”
16. Ginipai gu dezirepai Ryan amangihe ayugoho furani tipa gu asadatise ani amangaha kaa manga dezirepai sirisiri?
16 Ryan aainongo gupai nga, gu dezirepai ko amangihe fu kumba re si nika ye na kura boro kia kurogo rengo yo te. Tipa ko, ko aima ino gupai kusa namangi mbiko mangako ‘dezirepai’ sirisiri. Ono tie, si rengbe arengba ka manga nga, oni mangi dezirepai rogo kporo, basunge yo, sukuru yo, watadu rogo kura rago, ka oni ainongo nga si nika sa gupai nga rengo gbandaka rogo arago ya. A wa Pauro aainongo wai sangbana gako sunge nikadu “Asia yo” ya, kinawo a oni arengbanga ka ino gu weneapai dunduko namanga mbiko gu dezirepai oni amangaha sirisiri te. (Oni gedi Amokedi 23:11; 28:23.) Ono si ninyanyakipa pai ani naamangaha kindi.
17. Ginipai oni nadiberã ka mangaha rogo 2009?
17 Rogo gu garã nga 2009, ani asadingo tirani aʹasada gbe kaa tungusapai rogo akporo na rogo kura arago. Ka ani mangihe wo, ani rengbe arengba ka gumba agu afugo Pauro agumbaha ki yaa: “Mi akiisa nga [pa] ungare te, mi ki rengbe na digisa gu pai mi ninamaa bangire kuti ni, na gu sunge mi adi be Gbia Yesu, mi nitungusi gu wene pangbanga nga ga Mbori undahe.”
Gaoni Karagapai Nga Gine?
• Wai agu amokedi nangia Petero na Pauro gbiati gu kura aKristano nadu rogo bambata sa kama agarã anaamanga dezirepai sirisiri?
• Wai duhe nga, gaani dezirepai rengbe arengba ka kusa weneapai ka ani ainongo paha ya?
• Gini veresi du tipa gu garã nga 2009, na tipagine bi oni he ti ni nga, gu veresi re daada?
[Gu kpiahe du ti kpewaraga 27]
Gu veresi du tipa gu garã nga 2009, si nayaa: ‘Oni nitungusi wene pangbanga’ sirisiri.—Amokedi 20:24.