I Abi Masiya!
“Ani bi Masiya.”—YO. 1:41.
1. Ginipai nasa Andarea ko gumba gupai nga “Ani bi Masiya”?
YOANE BAFU BAPATIZA aru na gako abawiriki ue. Yesu kini ru koyo kaa ye, fuo Yoane biko, ko ki ya, “Oni ngére, ga Mbori Wiri kandoro!” Tifuo gure, aAndarea na gu kura abawiriki atona ka pekafuo Yesu ki sungu naako rogo gu uru re da ku nyemu. Kusa, Andarea andu ka gbata gumeko nga Petero na ki gumba gupai fuko nga: “Ani bi Masiya.” Tifuo gumbako gupai re, ko ki ndu nako koyo du Yesu ni.—Yo. 1:35-41.
2. Gini ngbatunga undo ani nika gbiaha tifuo wisigo ani gu kura sangbaanebi?
2 Wa regbo aandu, momu adu be Andarea, Petero, gbiati kura aboro ka wisigo Ziazia Kekeapai wenengai tipa ka inoho singia Yesu boro Nazareta du nzunzu nga gu boro Yekova asiako ni Masiya. Gaani kido kuti Fugo Mbori na gu boro ko ambedi ní nika dunguro fuo wisigo ani gu kura sangbaanebi rogo gi kekeapai re.
“Oni Ngére, Gaoni Bakindo Naye”
3. Gini sangbaanebi nadigisi tihe ti gu regbo Yesu arimi ku Yerusarema yo?
3 Si adu nga Masiya arimo ku Yerusarema yo wa bakindo. Zekaraya agumba pai nisangbaanebi ki yaa: “Ako aboro Siona, oni dú pusiapusia gbe! Ako aboro Yerusarema, oni tá wawa! Oni ngére, gaoni bakindo naye koyo du oni ni; irarengo nga ko du na diabese, du na umbasitise nisungu auru badongi.” (Zek. 9:9) Bake papara Atambuahe ayaa: “Boro maku nga gu ni naye ti rimo Yekova!” (Tam. 118:26) Anga Yesu naya fu aboro i taki ngbayo ho ko aarimo ni ku Yerusarema yo te. Ono agu aboro re atona kaa tangbayo kini ngi nikina nisayo a wa anebi agumbaha. Oni moingo gupai ku berãroni nga oni kina dagba agu aboro re wa du yó na ngbarago wa oni kaa geda gu pangbanga re.—Oni gedi Matayo 21:4-9.
4. Wai gu Atambuahe 118:22, 23 adigisi tihe?
4 Yekova nabi Yesu na nyanyaki pako, wa aboro avura ká ka ida gupai nga Masiya nangia ko. A wa anebi agumbaha, badungu agu aboro naaidanga pa Yesu ni Masiya ya ‘apayasi’ ko na ki biko wa gu boro sunge aadunga tiní ya. (Yes. 53:3; Mk. 9:12) Ono tie, Yekova asa bake Atambuahe ko yaa: “Gu mbia abaduabambu nigindiga ha kina ha du ni mbia tukpu he ri he. Gi pai re Yekova amangi he.” (Tam. 118:22, 23) Ti kura regbo sa ho Yesu afura ni fu asogoko, ko agumba pa gi sangbanebi re fuyo, na Petero agumba gupai nga gi sangbanebi re adu tipa Kristo gbiati dungurati. (Mk. 12:10, 11; Amo. 4:8-11) Yesu aima ye ki da ni “bakumba tukpu mbia” nga ga dungurati. Wa vura duhe nga agu aboro naadunga na sino Mbori tiyo ya aima ká ka ida kuti gupai nga Yesu nangia Masiya, ko bangiri Yekova ‘nisiasia ko, na nikikii pako.’—1 Pet. 2:4-6.
Gako Bawiriki Akusiko Aguyo ki Gbandaka Patiko!
5, 6. Ginipai i agumbaha tipa gu boro si adu nga ní nika kusa Masiya na ginipai namangi?
5 Si adu nga gu boro namangi tiní nga mbembedi bakurea Masiya nika kusa pako. Davide agumbapai nisangbanebi ki yaa: “Wene badiare a, nga gu ni mi akida kuti ni, nari gi riahe, ni atumba gidoni sa re.” (Tam. 41:9) Ti agu aregbo re, wo aboro anaaida kaa ri riahe wa sa na abakureayo. (Bam. P. 31:54) Sidu, gupai Yuda Keriota amangihe nga ka kusa pa Yesu nangia mbembedi bakureako re angia kere gbegberẽpai. Yesu afura tipa digisidigisi gu sangbanebi re ho ko afura ni fu gako abawiriki nibipa gu boro naandu ka kusa ko ki yaa: “Mi agumba nga ha tipa roni dunduko te; mi ini agu yo aina mi asia yo’ gu Ziazia Kekeapai da ti rengo naya; ‘Gu ni nari gi riahe ni tumba gidoni sa re.’”—Yo. 13:18.
6 Anebi agumba gupai nga gu boro nika kusa Masiya, i atumo ní na afeda 30, nga gu marã i anaatumo akanga nani. Matayo agumba gupai nga Yuda Keriota akusi Yesu gbua tipa afeda 30 na Matayo agumba gupai nga gipai re adigisi gu sangbanebi du rogo Zekaraya 11:12, 13. Ono ginipai Matayo aya ti ni we gu nebi nangia Yeremaya du nagumba gipai re? Ti rago Matayo, si nawira wa i amoi gu kitabu nga ga Yeremaya nibambataha dagba gu badona akitabu Zekaraya adu dagbaha. (Oni ringbisinga ha na Ruka 24:44) Yuda amanganga sunge na gu marã i afuhe fuko tipa kusa Yesu re te, ko andu ki uka gu marã re yekaru yo na ki ndu ki imi tiko.—Mt. 26:14-16; 27:3-10.
7. Wai Zekaraya 13:7 adigisi tihe?
7 I agumba gupai nga ga Masiya abawiriki agbandaka ki mbuko. Gu nebi nangia Zekaraya akepai ki yaa: “Mo tá babanda akandoro, akandoro gbándaka.” (Zek. 13:7) Rogo Nisana 14 rogo gu garã nangia 33, Yesu aya fu gako abawiriki wee: “I amánga roni oni koto akota dunduko tipa re ni gi yuru re. Bambiko i ake he ya, ‘Mi atá babanda akandoro ata, rimbasa akandoro ki gbandaka yasika.’” Kina boro gupai re namangi a wa Matayo agumbaha ki yaa: “Abawiriki ki mongo guari aguari pati ko, ki oro.”—Mt. 26:31, 56.
I Akitingbangako na Ki Taki Ko
8. Wai gupai i agumbaha rogo Yesaya 53:8 adigisi tihe?
8 Si adu nga i aandu naako ku ngbanga yo ki saringbangako sa kpio. (Oni gedi Yesaya 53:8.) Rogo Nisana 14 wiso, ga aYudo agbia-ngbanga adunguratiyo dunduko kurogo ba sa, fuani i ki vo Yesu ki ndu naako kubarabangiri gu bazogo nangia Pondio Pirato. Pirato asasana Yesu ki bi gupai nga gbegberẽpai ho ko amangihe te. Ho Pirato aida gupai ni nga ka mbu Yesu ko ndu, gu rimbasa aboro naadu ho dunduko ki poi kuari ki yaa: “Mo wagi ko,” ono i ki gumba gupai nga Pirato kusi kina gu kere bamangi apai nadu bambukiso yo nangia Baraba. Wa Pirato aida ka zeresa gu rimbasa aboro naadu ho, ko akusi kina Baraba, ono ki fu Yesu i ta ko na ki kenge ko.—Mk. 15:1-15.
9. Ginipai namangi ti rago Yesu nga gu i aima fura tipaha rogo Atambuahe 35:11?
9 Si adu nga ziree adezire nika kitangbaanga Masiya. Gu bake papara Atambuahe nangia Davide ayaa: “Irazire adezire naru ku ari; i nasana re tipa agu apai mi aina nga ha ya.” (Tam. 35:11) Nirengo, “abairamotumo ki nigbata pai agbata na ga aYudo abororondo dunduko kuti Yesu ka imo ko.” (Mt. 26:59) “Dungu aboro naagumba zire kuti ko, ka gayo zire arengba nga ya.” (Mk. 14:56) Avura Yesu aberãnga pa gu ziree i aagumbaha tipa Yesu te, gupai tigayo i aaidaha nga Yesu kpi.
10. Oni sakingo pai tipa wai Yesaya 53:7 adigisi tihe.
10 I agumba gupai nga Masiya azanga ngbako fu akitingbangako te. Yesaya agumbapai nisangbanebi ki yaa: “I arungosi ko, i aumbasi pa ko, ka ko aza nga ngbako ya; i aye na ko wa wiri kandoro i andu na u sa imo ru, wa kandoro nakpara nga barangba gu boro nakpe mangeru ya, a wo ko aza nga ngbako ya.” (Yes. 53:7) Ho “abairamotumo akiti ngbanga ko ni na ga aYudo abaakumba, ko akaraga nga pai te.” Pirato ki sanako ki yaa: “Mo agia nga gu dungu pai i adarã ro ti ni te re?” Zavura gupai re, ka Yesu “akaraga nga pai fu ko wa sa a ya: wa si adu were si airiwo airiwo ti bazogo gbe.” (Mt. 27:12-14) Yesu aagbenga gire vura na agu aboro naakitangbanga ko te.—Rom. 12:17-21; 1 Pet. 2:23.
11. Ginipai namangi tipa ka digiso gu sangbaanebi du rogo Yesaya 50:6 gbiati Mika 5:1?
11 Yesaya agumba gupai nga i aata Masiya. Ko akepai ki yaa: “Mi asa giire yo fu abataki re, na abagare fu agu yo naadufo maingbare; mi aoka nga kpakpure be zee na suka sure te.” (Yes. 50:6) Gu nebi nangia Mika agumba gupai a nga: ‘I ata pangba bazogo aYisaraere ni ngbondo.’ (Mika 5:1) Tipa ka yugo gupai nga gi sangbaanebi re aima digiso tihe, Marako akepai ki yaa: “Agu yo ki tona sukuda ko, ki dadi kpakpuko, ki nituturã ko, ki niya fu ko, ‘Mo gúmba pai ke! Amoyambu ki nita ko ni beyo.’” Marako agumba gupai nga abanzengere ‘ata riko ni nganzi, ki sukudi ko, i ki ta kuka, niudi ko.’ (Mk. 14:65; 15:19) A wa ani nainihe, gbegberẽpai ho Yesu amangihe nga gu narengbe ka sa yó i mangi ko wa gure te.
Ko Anye Niruruko fu Mbori Dati Kpio
12. Wai gu Atambuahe 22:16 gbiati Yesaya 53:12 adigisi tihe kuti Yesu?
12 Anebi aima fura tipa wai i akenge Masiya. Gu bake Atambuahe nangia Davide ayaa: “Aango ake pati re kirikiri a; gu dungurati nga ga gbigbita aboro aru gangi pati re; i rũ bere na ndure.” (Tam. 22:16) Marako akepai rogo gako kitabu tipa wai i akenge Masiya a wa dungu aboro nainihe ki yaa: “Si ki du wa ka saa ribua nga ga wiso du, i ki wagi ko.” (Mk. 15:25) I agumba gupai a nga i akenga Masiya na aboro ingaapai. Yesaya akepai ki yaa: “Ko azogo mbisimoko fu kpio, i agedi ko na atiandika.” (Yes. 53:12) Gi sangbanebi re adigisi tihe ho i akenge Yesu ni na “abatuka pati ko ue, gu ni ki du ku kumbabeko yo, gu ni ki du ku gareko yo.”—Mt. 27:38.
13. Wai gu Atambuahe 22:7, 8 adigisi tihe kuti Yesu?
13 Davide agumba gupai nga aboro asawia Masiya. (Oni gedi Atambuahe 22:7, 8.) Aboro asawia Yesu asawia ho ko adu ni ti ngbunduru ngua-rungosi. Matayo agumbapa wai aboro aasawia Yesu ki yaa: “Agu yo nasusa i ki ta sawia ko nipikipo riyo, ki niya, ‘Mo nagbarasa yekaru ki dua ha ramehe ki du biata, mo bátasi tiro! Ka ngia Wiri Mbori nga mo mo zórõ ti wagiwagi ngua!’” Wakina gure a, aboromotumo, na abakeapai, gbiati abaakumba asawia ko ni yaa: “Ko abatasi kura aboro; ka ko batasi nga tiko te! Ko nga Bakindo aYisaraere; ko zórõ ti wagiwagi ngua awere, ani ki idi pa ko! Ko fu tiko ku be Mbori; ka Mbori kpi nyemu ko ko bátasi ko awere; bambiko ko aya, ‘Mi nga Wiri Mbori.’” (Mt. 27:39-43) Wa agi apai re avura manga Yesu wai vurũ, ko aagumbanga gbegberẽpai watadu ka manga irairapai wa gu tooni te. Nga gu wene kpiapai furani!
14, 15. Oni gumbanga wai agu asangbaanebi nadu tipa ga Masiya rokoo gbiati gu nadu tipa kakai imekakue adigisi tihe.
14 Si adu nga i aba ake tipa ga Masiya rokoo. Davide akepai ki yaa: “I nakparaka gi remu dagba yo, ki ba ake tipa gi baukadi.” (Tam. 22:18) Kina boro gupai re namangi, bambiko fuo agu abanzengere nangia ga Roma yo kenge Yesu, i aba ake tipa gako baukadi.—Mt. 27:35; oni gedi Yoane 19:23, 24.
15 Si adu nga i aafu kakai imekakue fu Masiya. Bake Atambuahe ayaa: “I afu hĩhĩ kpepasio fere ni riahe, wa gomoro ime amanga re, i ki nifu kina kakaĩ imekakue fere.” (Tam. 69:21) Matayo akepai ki yaa: “I ki fu imekakue fu ko ni kodikodi he na kakai he. Ho ko aia ha ni, ka ko ambira nga ha ya.” Matayo aya berewe wee: Kusa, “gu ni sa dagba yo ki nioro ki ta dia fakayofakayo he ki nimogo ho ku rogo kakai imekakue, ki moi he ku ngba nganzi yo, ki fu he fu ko ko mbiri he.”—Mt. 27:34, 48.
16. Oni sakingo pai tipa wai gu sangbanebi du rogo Atambuahe 22:1 adigisi tihe.
16 I agumba gupai nga si adu bangiri aboro wa ka i ya bangiri Mbori ima go ti Masiya. (Oni gedi Atambuahe 22:1.) Ringbisihe kuti sangbanebi, “Ti saa biata Yesu ki poi ku ari ni bakere fugo ya, ‘Eroi, Eroi, rama sabakusani?’ si wa ka i ya, ‘Gi Mbori, gi Mbori, guari mo ti re sa gine?’” (Mk. 15:34) Anga Yesu agumba gipai re mbiko ko azanga gu idapase ko adu nani kuti gu Bako du ngbangbaturũ yo te. Yekova ambu Yesu fu avurako ki zanga bandako tipa Yesu yugu gupai nga ka ginipai vura manga amanga wai vurũ, ko duwa ka ko nye niruruko fu Mbori. Ho Yesu apoi ni kuari, gu sangbanebi du rogo Atambuahe 22:1 adigisi tihe.
17. Wai gu Zekaraya 12:10 gbiati Atambuahe 34:20 adigisi tihe?
17 Si adu nga avura Masiya arũ ko ono i aakuonga meme ko te. I agumba gupai nga aboro Yerusarema ‘angera koyo du guko ni i arũ ko.’ (Zek. 12:10) Na Atambuahe 34:20 nagumba gupai tipa Mbori nga: “Ko nabanda amemeni dunduko; a nga gu sa kiti te.” Gu mokedi nangia Yoane ayugu gupai nga gipai re aima manga ho ko ayani wee: “Ono gu banzengere ki rũ ko ni baso pavuko, kure ki gbadi agbada ni ba sa na ime. Gu ko nabi he [Yoane] ko nadu ni dezire he – ko adu ni dezire he ni rengo . . . Bambiko agi apai amangi re Ziazia Kekeapai da ti rengo naya, ‘Memeko akita nga wa sa te.’ Kura Ziazia Kekeapai ki ya berewe, “I angéra angera koyo du gu ko ni i narũ ko.”—Yo. 19:33-37.
18. Wai gu sangbanebi i agumbaha nga i akpisido Yesu rogo ba amura nga ga aira kumuko adigisi tihe?
18 Si adu nga i akpisido Masiya rogo gu ba amura nga ga airakumuko. (Oni gedi Yesaya 53:5, 8, 9.) Ho nyemu adani rogo Nisana 14, kumukokumuko kumba nangia boro “Arimataya” rimoko angia Yosefa asana Pirato tipa kangba Yesu na Pirato ki gumba gupai nga i fuhe fuko. Matayo aya, tifuo Pirato idihe fuko, “Yosefa ki di kangba, ki kãi he na gigiri remu, ki pigi he ku rogo gako vovo murã nga gege mbia nga gu ko age he. Ko ki wirigi bakere mbia kuti ngbadimo murã, ki niguari.”—Mt. 27:57-60.
Ani Taasirimo Masiya nga Gaani Bakindo!
19. Ginipai namangi ringbisihe kuti gu sangbanebi du rogo Atambuahe 16:10?
19 I agumba gupai nga i azingisa Masiya azingisa bekpio. Davide akepai ki yaa: ‘Mo [Yekova] ambu nga mbisimore ku Baatoro kpikpi aboro yo te.’ (Tam. 16:10) Oni makianga pa gu iriworago nati ti agu adee naye ka ngera tipa Yesu rogo gu mura i akpisidi ko rogoho. I abi maraika ko nasungu yo na kpoto boro tiko, na ko ki gumba gupai fuyo nga: “Ka oni kigi nga ya: oni nagbata Yesu nga boro Nazereta, gu ko i awagi ko. Ko zingi; ko etere; oni bí gu ba i apigi ko rogo!” (Mk. 16:6) Petero agumba gupai fu gu rimbasa aboro naadungura tiyo rogo gu uru nga ga Pendekote rogo gu garã nangia 33 ki yaa: “Ko [Davide] aima bi gere ki gumba pa gu zingabekpio nga ga Kristo, ya i ambú nga ko ku Adisi yo te, boroko abí nga zirã a te.” (Amo. 2:29-31) Mbori aambunga kpoto wiriko si ziri te. Ko azingisi Yesu nitoro!—1 Pet. 3:18.
20. Wai agu sangbaanebi nadu tipa gu zogarago nga ga Masiya adigisi tihe?
20 A wa anebi aima gumbaha, Mbori agumba gupai gbaiga nga Yesu nga Wiriko. (Oni gedi Atambuahe 2:7; Matayo 3:17.) Rimbasa aboro aatambua Yesu na gako Kindo, na kina gu bangisa pai re ani amangaha areme nifura ani tipa ko na gako zogarago. (Mk. 11:7-10) Barambeda, Kristo nika nyasa riipa avurako wa ko nikaa ‘ndu rogo rengo, umbasitise, na rurupai.’ (Tam. 2:8, 9; 45:1-6) Fuo gure, gako zogarago nika ye na zereda kurogo zegino dunduko gbiati zugo ahe fu aboro dunduko. (Tam. 72:1, 3, 12, 16; Yes. 9:6, 7) Gu Wiri Mbori ko nakpinyemuko gbe nga Yesu re, ko ima tona zogarago awere ngbangbaturũ yo. Nairiwo gu momu du ani nani nga kadu ni aDezire Yekova na ka gumba agu arengo re fu kura aboro!
Gaoni Karagapai Nga Gine?
• Wai gu i akusi Yesu na gako abawiriki ki gbandaka patiko?
• Gini apai i agumbaha tipa kenga Yesu Kristo?
• Ginihe sa roni oni idi kuti gupai nga Yesu du nzunzu nangia Masiya?
[Gu sura du ti kpewaraga 15]
Gu rimo Yesu arimihe ku Yerusarema yo wakina bakindo adigisi gini sangbaanebi?
[Gu sura du ti kpewaraga 17]
Yesu akpi tipa gaani ingaapai, ono ko awere nazogarago ngbangbaturũ yo