Mo Nga Ruru Buruku!
“Oni adu nga ni gaoni yo te.”—1 KOR. 6:20.
GAONI KARAGAPAI NGA GINE?
Ti agu aregbo nadumbata kusayo, ginipai buruku anaamangaha?
Gini asunge du fu ga Mbori amoyambu dunduko?
Wai gu si aida ani naabi gu sunge nga ga buruku fuyo ho furani?
1. Ho aboro afura ni tipa akanga, ginipai nayara ku berãyo yo?
AGARÃ wa 2,500 kusayo, bakeapai sa ni Giriki akepai ki yaa: “Boro ho naida kadu nikanga te.” Badungu aboro areme rengbe ka ida kuti gupai ko agumbaha re. Ho boro afura ni tipa akanga watadu moyambu, gupai nayara ku berã aboro yo nga agu aboro i arungosi yó na du niziziyo, nga agu aboro agbianga undo ti gu sunge i amangaha ya, ono agu aboro du kuriyo nagbia undo.
2, 3. (a) Gini bangiriba du be agu aboro naida nitiyo kadu niga Kristo akanga watadu amoyambu? (b) Gini asanahe du tipa gu sunge buruku amangaha ani nika wisigoho?
2 Ono wa vura duhe wo, Yesu ayugu gupai nga gako abawiriki nikadu ni agu amoyambu watadu akanga duna umbasitise. Ono gu sunge akanga nga ga ndikidi aKristano ayugongo gupai nga payo kusende watadu i narungosi yó te. Agi amoyambu re nagbia pa irisa agbia na aboro kini kido kutiyo. Nikpiapai, ani makianga agu apai Yesu agumbaha tipa kura “kanga” sa mbata fu ko kpi. Kristo aya ko nika asiapa asunge fu gu ‘ruru kangara moyambu’ re.—Mt. 24:45-47.
3 Rogo Ruka yo, ko amangisunge na gu fugo nga buruku kuba gu nga “moyambu.” (Oni gedi Ruka 12:42-44.) Badungu gu ruru aKristano naraka awere i nga papara gu riko nga ga gu ruru buruku re te. Ono tie, Ziazia Kekeapai nayugo gupai nga agu aboro dunduko namangasunge fu Mbori, i nga buruku. Gini asunge si akodaha? Wai gu si aida ani bi agi asunge re? Tipa ka ino gipai re, ani wisigingo gu sunge buruku anaamangaha ti agu aregbo nadumbata kusayo.
GU SUNGE BURUKU AMANGAHA
4, 5. Gini asunge naanidu be buruku ti agu aregbo nadumbata kusayo? Oni funga akpiapai.
4 Ti agu aregbo nadumbata kusayo, buruku aningia gu kanga watadu moyambu bairani anisia ní ní ningerefuo apai kporo watadu sunge-bagaahe. Ní naanidu na pagbia kurii ga bairani ahe, marã, na kurii kura amoyambu a. Gipai re niyuguyuguhe nibi gupai naadu tipa Eriezere nga guko Abarayama asiako ko niingerefuo gako ahe. Si nawira wa Eriezere du Abarayama akedi ko ku Mesopotamia ko ndu ka sia dee yo fu wiriko nangia Yisaka. Nairiwo wai nyakipa gi sunge i afuhe fuko re!—Bam. P. 13:2; 15:2; 24:2-4.
5 Gu tita Abarayama nangia Yosefa angerefuo ga Potifaro kporo. (Bam. P. 39:1, 2) Fuo bete regbo kusa, Yosefa aye kadu na buruku beko nga guko ko amoiko ko ningere ‘kurii gako kporo.’ Gi buruku re adi agu awiriba Yosefa naadu bawe kugume. Na ko adu kina rogo gu birĩ Yosefa amangihe nga awiribako ‘adĩ’ inga feda. Si tie ziazia nga, abaira buruku anidu na bakere kido kuti yó.—Bam. P. 43:19-25; 44:1-12.
6. Gini asunge dube agu aKristano nga abaakumba rogo dungurati?
6 Fuo dungu agarã kusa, gu mokedi nangia Pauro akepai ki ya si naida agu ababiapai nga aKristano du ni ‘ga Mbori ababandarago watadu aburuku.’ (Tito 1:7) Wadu ababiapai ni ‘abambu tiga Mbori rimbasa akandoro,’ i nafu rugute na kini nungusi dungurati. (1 Pet. 5:1, 2) Rengo ngaha nga, i na asunge beyo nibakiakia. Nikpiapai, badungu agu aKristano nga ababiapai areme namangasunge rogo dungurati sa. Agu ababiapai ninaata ata namangasunge rogo dungu adungurati. Na agu aboro du rogo gu Rondo Nga ga Be Basunge nangerafuo adungurati rogo dungu aringara. Wa vura duhe wo, i dunduko si aida i mangi gayo asunge wenengai bambiko i dunduko nika ‘ringbisapai tipa tiyo’ fu Mbori.—Eb. 13:17.
7. Wai gu ani aino gupai nga aKristano dunduko nga aburuku?
7 Na ginipai tigaha du tipa gu badungu aKristano angianga ababiapai ya? Gu mokedi nangia Petero akepai fu aKristano dunduko ki yaa: “Wa i agama he fu boro kina wo a ni mangi pa akurani na ni, wa wene babanda gu dungu agamahe nga ga Mbori.” (1 Pet. 1:1; 4:10) Mbori yugu gako weneringise furani nifuko agamahe furani dunduko, agu ahe rengbe ka undo rani, inohe watadu birĩ nga gu rengbe ani ka mangasunge nani tipa ka undo akuarani aidipase. Ga Mbori amoyambu dunduko nga aburuku, na pa mangayo sunge ni aburuku nasa gupai nga ko irisiyo, ko naakido kutiyo na kini fu sunge fuyo.
ANI NGA GA MBORI ABORO
8. Gini bangisa nyanyakipa rugute duho si aida ani tingidihe?
8 Ani nika gbe berã rani awere kuti banguapai biata si aida ani makiapai tipaha wangia ani aburuku. Bambataha nga: Ani dunduko nga ga Mbori aboro na nika ringbisapa tirani fuko. Pauro akepai ki yaa: “Oni adu nga ni gaoni yo te; bambiko i angbe roni ni mosoro,” nga gu kure Kristo nauka tipa rani. (1 Kor. 6:19, 20) Wadu he tie nga ani nga ga Yekova aboro, si naida ani gisangba gako arugute mbiko si asusanga omerani te. (Rom. 14:8; 1 Yo. 5:3) Ani a nada niga Kristo akanga. A wa si adu tipa gu buruku nadumbata kusayo, ani a na bakere ranirii, ono gaani ranirii na ngbandaha ti ni. Si naida ani mangipai na agu asunge fuyo ho furani kuti arugutehe. Ka si vura du nga kina gini amomu sunge du berani vurũ, ani kindi nga ga Mbori amoyambu na ki du niga Kristo yó a.
9. Wai gu Yesu ayugu gu pagume du dagba kanga na bairani?
9 Yesu naundo rani ani rugutirani na gu pagume du dagba kanga na bairani. Ko agumbapa gu kanga fu gako abawiriki namangisunge rogo uru pitipiti. Ya mo bairako ayaa: “Mo yé ki sungu ni ba sa”? Oó. Ko ayaa: “Mo mbakadi ahe mi ri he, mo ki tapa tiro, ki niru pati re daho mi ka ri he ni ki mbiri he; fuo gure mo ki ri riahe ki mbirí he.” Wai gu Yesu amangisunge na gi kpiapai re? Ko ayaa: “Kina wo, ho oni amangi ahe ni dunduko wa i arugu roni ti ni, oni yá tigaoni, ‘Ani nga mumungo amoyambu; ani mangi kina gu nga gaani pai.’”—Rk. 17:7-10.
10. Gini apai nayugo gupai nga Yekova nabi gu ome ani amangaha ka irisoko na nyanyakipaha?
10 Rengo ngaha nga, Yekova nabi gu ome ani amangaha tipa ka irisoko na nyanyakipaha. Ziazia Kekeapai nakido rani nga: “Mbori ni iraira ko te. Bangiriko ago nga ti gaoni sunge te, na ti gu nyemuse oni ayugu ti rimoko” a te. (Eb. 6:10) Yekova aidanga ani mangi gupai arẽnga omerani nani ya te. Kurigure, agu apai ko aidaha berani si tipa kina gaani wenepai na si asusanga omerani te. Ono tie, ringbisihe kuti ga Yesu sanza, kanga amanganga kina agu apai ngba tiní te ono ní naperesapa agu pai bairani akpinyemuhe mbatayo. Gupai ani awirikaha ane nga, ho ani akpara gaani raka ni fu Mbori, ani naperesapa gupai ko akpinyemuhe mbatayo rogo gaani raka yo. Ya mo oni idi kuti gipai re?
GUPAI YEKOVA AKPINYEMUHE BERANI DUNDUKO
11, 12. Wa du ani ni aburuku, gini sino si aida ani du nani tirani na ginipai si aida ani nehe?
11 Uehe nga: Wa du ani ni aburuku, ani dunduko si aida ani ndu kuti bangisa arugute sa. Nirengo, gu kura asunge kinaho i afuhe fu kina bete aboro rogo dungurati. Ono tie, badungu asunge du tipa aKristano dunduko. Nikpiapai, wa du ani niga Kristo abawiriki na niga Yekova aDezire, si ninyanyakipa pai ani kpinyemu akuarani. Yesu aya nyemuse nga guhe i aino ndikidi aKristano ti ni. (Yo. 13:35) Ono tie, si naida ani kpinyemu aboro dunduko. Ani mangi asadatise ka yugo nyemuse fu agu aboro adunga na ani ti idapase ya. Si nga gupai rengbe ani arengba ka mangaha na si naida aida ani mangihe wo.
12 Si naida sinorani du niwenehe. Ani ne gu mangaapai na gu sino Fugo Mbori azahe tipaha. Pauro akepai ki yaa: “Airameteka, na airisikpiahe, na airabari, na azapu tiyo na akumba, na airadĩ, na akpihe, na akpibuda, na airasengahe, na agu yo naroga ga aboro ahe be yo ni aura, i adía nga kumbo ga Mbori ngbi te.” (1 Kor. 6:9, 10) Nirengo, si naida na bakere asadatise tipa ka manga gupai du niruruhe bangiri Mbori. Wa vura duhe wo, gu asadatise re nga wenepai, bambiko si naundo rani rogo dungu agene yo, si nakoda gu raka nafubee sa wene kpotose, wene pagume na akurase, gbiati wene pagume na Mbori.—Oni gedi Yesaya 48:17, 18.
13, 14. Gini sunge fuyo ho fu aKristano dunduko, na wai si aida ani bihe?
13 Ani tingidi gupai nga, sunge kinaho si aniidi buruku mangihe. Kina gu bangisapai re du tipa rani. I fu bawene gamahe furani nga gu inohe nga ga rengo. Mbori naida ani yugu gu inohe re fu kura aboro. (Mt. 28:19, 20) Pauro akepai ki yaa: ‘Boro berẽpa rani wa du ani niga Kristo amoyambu, ki du ni abaringbisi ga Mbori gbugbu apai.’ (1 Kor. 4:1) Pauro aini gupai nga padu boro ni moyambu nayugo gupai nga ní na gu tindiro nga ka ngerafuo “ga Mbori gbugbu apai” na kini yugu gu gbugbu apai re fu kura aboro a wa Bairarani nga Yesu Kristo amangihe.—1 Kor. 9:16.
14 Gu bawenepai si aida ani mangihe nga ka yugo rengo fu kura aboro. Rengo ngaha nga, agu apai du tipa aKristano si nibakiakia. Anga i dunduko rengbe ka mangasunge tungusapai kina sa te. Yekova ima rugatiko na gipai re. Gupai nyakipaha nga, ani mangi gupai rengbe omerani nani. Rogo gi gene re, ani nayugo nyemuse fu Mbori na fu gaani amurakporo.
GUPAI NYAKIPA DU NIRURUSE TI NI
15-17. (a) Tipagine duhe ti ni ninyanyakipa pai moyambu du niruruni? (b) Wai gu Yesu ayugu sangbana gupai rengbe ka manga ka boro adunga niruruni ya?
15 Gu biata pai, wakina agu ani nafura tipaha ue kusayo nga: Si naida ani du niruru rani na ni airarengo. Moyambu rengbe kadu na wene asino na tatamana, ono ka ní aangeranga fuo ga bairani ahe watadu kini gisangba ní ya, sunge dunga tigi gani asino re te. Ka moyambu aida kadu na diabese na niwene boro, si naida ní du niruru ní. Ani tingidi gupai Pauro akehe nga: “Gu pai i nakpi nyemu he ti abaringbisipai nga, boro du ni irarengo.”—1 Kor. 4:2.
16 Zanga kapa, ka ani du niruru rani, ani gbia mosoro agbia. Ka ani adunga niruru rani ya, ani gbia sangbanaha agbia. Ani naino gipai re tigu rugute Yesu afuhe rogo gu kpiapai naadu tipa ataranda. Agu akanga ‘nabagi’ agu ataranda bairayo afura fuyo, ko atambuayo na ki fu mosoro fuyo kpaima. Gu kanga naamanganga sunge na gu marã bairani afuru funi ya, ko aya tipa ní “gbegberẽ iranyomoro boro sunge.” I adi gu taranda nadu beni na ki bani ku zegiyo.—Oni gedi Matayo 25:14-18, 23, 26, 28-30.
17 Yesu agumbapa gu sangbanapai rengbe ka manga ka ani adunga niruru rani ya. Ko ayaa: “Kumukokumuko kumba nadu ho na gako buruku; i ki kiti ngbanga ni fu ko ya ni namisika gako ahe. Ko ki yambu ni, ki ya fu ni, ‘Si nimangi wãi mi agi gi pai re ti rimoro? Mo kúsi gamu apai dunduko; bambiko mo adú nga ni buruku berewe te.’” (Rk. 16:1, 2) Wa duhe nga gu buruku re amisikä ga bairani ahe, si du bairani ado ní ti ni. Nairiwo gu nyanyakipa pai ani wirikaha ti gipai re! Si naida ani du niruru rani ti ngba agu asunge dunduko i afuhe furani.
YA MO RẼARẼ ANI RINGBISI TIRANI NA AKUARANI?
18. Tipagine si aidanga ani ringbisi tirani ti ni na kura aboro ya?
18 Si naida boro na boro sana tiní nga, ‘Wai mi abi padu mi niburuku?’ Kpakarapai ima rengba ka kura ho ani aringbisa tirani ni na akuarani. Ziazia Kekeapai naruga rani nga: “Boro niásadi kina gani sunge, ni nikadu na gu pai ka ni tambua tini mbiko kina ha sa, mbiko kurani te.” (Gara. 6:4) Kuba gupai nga ani niringbisi gupai ani amangaha na ga kura aboro, si naida ani berẽ gbe kurii gupai rengbe ani nitirani ka mangaha. Gipai re rengbe ka banda rani be gu sino nga ga rukö na kiisopatise gbiati zerakpotoseyo. Ho ani awisigo tirani ni, si naida ani ini gupai nga apai naʹariatihe aʹaria. Isoke, akaza, gbinza, watadu gu kura asunge, nasa gupai nga ka ani mangingo agu apai ani anaamangaha mbata ya. Ono ani ima rengba ka duna rengba ka mangapai susi gu ani amangaha awere. Kangia wo duhe, si angba gbe ani kiisi gaani sunge.
19. Ka si dunga i afunga momu furani te, tipagine si aidanga rago gberẽ tirani ti ni ya?
19 Gu kurapai si aida ani wisigihe nga pa agu asunge du berani watadu gu ani aida ka gbiaha. Nikpiapai, wirina rengbe ka kpinyemu mangasunge ni bakumba rogo dungurati watadu i fu sunge funi ti regbo bakere adunguratise. Si niwenepai ka manga ome nyanyaki ka rẽ tipa agi amomu re, ono, ka si dunga i afunga ha furani tigu regbo ani amaabangirani tipa ka gbiaha ti ni te, ka rago gberẽnga tirani ya. Ti kura aregbo, si nadia regbo adia tipa boro gbia amomu mbiko kura nduapai kinaho ani ainongo pai tipaha ya. Ani tingidi gupai nga Moize aima ida ka nungusa awiri aYisaraere i kuru Ezipeta yo, ono si adi ko na agarã 40 mbata fu ko nungusi yó. Gipai re afu regbo fuko tipa ko sonosi agu asino si aidaha beko tipa ko nungusi agi aboro samungu naadu na nyakarii tiyo re.—Amo. 7:22-25, 30-34.
20. Ginipai rengbe ani ka wirikaha tigu kpiapai nangia ga Yonatana?
20 Ti kura aregbo, kura momu sunge kinaho ani arengbanga ka gbiaha ya. Kina gu bangisa pai re naadu tipa Yonatana. Ko angia wiri Saura na ko aima arengbe ka zogorago nibakindo kurii aYisaraere dunduko. Ono tie, Mbori asia Davide nangia tooni gude tiko ko duni bakindo. Ginipai Yonatana amangihe tipa gipai re? Ko ada kuti gipai re na ki songodi Davide zavura ho gako raka aduni ngbapai vurũ. Ko aya fu Davide wee: “Mo nikadu ni bakindo tigamo ku ri aYisaraere, mi adu fuo ro tigimi.” (1 Sam. 23:17) Ani nabi gupai si aida ani wirikihe? Yonatana ada kuti gipai re, na ko aadunga wa bako naakpii Davide te. Kuba gupai nga ani kpi agu aboro i afu asunge fuyo rogo dungurati, si naida ani moi berãrani fuo agu asunge du berani. Ani rengbe kadu nakido nga rogo vovo zegino, Yekova nika mbiisa gu nyemuapai nga ga gako amoyambu dunduko.
21. Wai gu si aida ani naabi gu sunge du berani nga kadu ni aburuku?
21 Si naida ani ini gupai nga, wangia ani ga Mbori aburuku, i arungosingo rani na kini mangi rani ngba gbegberẽ gene wa gu i anaamanga akanga te. Gaani pai kia. Mbori irisi rani nifuko gu sunge furani nga ga tungusa wene pangbanga ti gi yangara areme nga gu sunge i nikaa manganga ha berewe ya. Wa ani amanga gi sunge re, ani na bakere ranirii berani tipa wai ka mangasunge na agu asunge du berani. Sidu, ani du nga adu tie niruru aburuku. Na ani bingo gu momu abi nga ga mangasunge fu gu babakerepa Boro nga ga haurago dunduko re na kikiipaha.