Oni Moi Yekova Kumbatayo Furoni Ti Aregbo Dunduko

“Mi namaa Yekova ku mbata yo . . . fere dedede.”—TAM. 16:8.

1. Wai rengbe agu apangbangaa du rogo Ziazia Kekeapai ka undo rani?

FUGO Yekova na bawene apangbangaa rogoho nayugopa gako mangaapai na ngbatunga aboro. Si nafura tipa agu aboro nakodi tiyó ka manga gu sunge nadu tipa gako ringbisapai. Rengo ngaha nga, agu afugoyo gbiati gayó mangaapai du rogo Ziazia Kekeapai, anga si nga gu kungba apangbangaa i akehe ani gbia kina ngbarago behe gbua te. Kuba gure, ngbatunga agu apangbangaa re rengbe ka sa rani ani mbedi na Mbori.—Yak. 4:8.

2, 3. Wai rengbe ani ka giarogo agu afugo du rogo Atambuahe 16:8?

² Ani dunduko rengbe arengba ka wirikapai ti agu apangbangaa namangi fu agu aboro du payo rogo Ziazia Kekeapai, wa Abarayama, Sara, Moize, Ruta, Davide, Esetere, na gu mokedi nangia Pauro gbiati gu kura badungu aboro. Ono tie, zavura agu aboro payo adu kusende, agu apangbangaa du tipa yó, si rengbe arengba ka undo rani. Pa berã ani kurii agu apangbangaa du rogo Ziazia Kekeapai rengbe ka undo rani ani mangipai ringbisihe kuti agu fugo bake apapara Atambuahe agumbaha ki yaa: “Mi namaa Yekova ku mbata yo a fere dedede; bambiko ko du ku kumbabere, mi awõ nga te.” (Tam. 16:8) Agi afugo re, rogoyo nga gine?

³ Banzengere anaazada gani basape na kumbabeni, ka he adunga ho ka banda ní ku kumbabeni yo ya mbiko ní anaazada vurakube na kina gare beni. Ono wa si avura duwo, gu kura wirinani anirengbe arengba ka banda ní ka ní asovura pati ní ku kumbabeni yo. Ka ani moipa Yekova ku berã rani yo dedede na kini mangi gupai ko akpinyemuhe, ko rengbe arengba ka banda rani. Sidu tie, ani bingo wai pa wisigo ani agu apangbangaa du rogo Ziazia Kekeapai narengbe ka nyakasa gaani idapase tipa ani ruho ka ‘maa Yekova kumbatayo furani.’

Yekova Nagia Gaani Akpee Agia

4. Oni funga kpiapai rogo Ziazia Kekeapai nayugo nani nga Yekova nagia kpee agia?

⁴ Ka ani moi Yekova kumbatayo furani, ko agia gaani akpee agia. (Tam. 65:2; 66:19) Ani na gopai berani tipa gipai re nibi gupai nadu tipa gu ga Abarayama moyambu si awiraha nga ko rimoko angia Eriezere. Ko nangia bakumba fu gu kura gako amoyambu dunduko. Abarayama akedi ko ku Mesopotamia yo ko ndu ka gbata gu dee nanaagunde ti Mbori ka ye na ri fu Yisaka nidiako. Eriezere akpari tipa Mbori undoko, na ko abi gupai nga Mbori akaragapai kuti gako kpee ti gu regbo Rebeka afu ime fu gako akameri. Mbiko ga Eriezere kakaka kpee, ko agbia gu dee naye kadu nidia Yisaka. (Bam. P. 24:12-14, 67) Nirengo, ga Abarayama moyambu amangi gu sunge nadu na nyanyakipaha. Ya mo ani arengbanga kadu naa kido nga Yekova nagia gaani kpe agia tee?

5. Tipagine rengbe ani ka ya ti ni wee zavura gu kpee du niguruhe kukiri, Yekova nagiaha agia?

⁵ Ti kura aregbo, si naidi ani kpari fu Yekova niipo ho pai natunguo rani ni. Kpiapai gere. Ti kura regbo sa, Bakindo Arutasasata abi gupai nga gako bafu-inga nangia Nemaya adu na kina rungo kpotoko yo. Bakindo asanako ki yaa: “Gini he mo asana he tipa ha?” Fuo gure, ‘[Nemaya] ki kpari fu gu Mbori nga ga ngbangbaturũ ko.’ Nemaya afu kpee niwiri guruhe kukiri fu Yekova. Ono wa si avura duwo, Mbori aima gia ga Nemaya kpee na bakindo ki undoko ko ndu ka dudua agu angapa nga ga Yerusarema kubaha. (Oni gedi Nemaya 2:1-8.) Ii, zavura gu kpee boro amangaha niguruhe kukiri, si ima rengba kadu na wene sangbanaha ti ni.

6, 7. (a) Gini kpiapai Epafura amoihe nibipa kparakpee? (b) Tipagine si aida ti ni ani kpari tipa akurani?

⁶ I nangarasa rani ani ‘kpári tipa akuarani,’ wa vura duhe nga ani naabingo sangbana gu kparakpee re si nimangi niipo te vurũ. (Yak. 5:16) Epafura, nangia “ga Kristo kangara moyambu,” ko anaakpara kakaka tipa agu aboro nadu naako rogo idapase. Pauro ake waraga Roma yo fu aKorosaio ki yaa: “Epafura sanango roni, ko nadu dagba roni, nga ga Kristo Yesu moyambu, ki zungadi he ni gako kpe tipa roni gbe, ya oni ru ziazia teketeke rogo gu pai Mbori akpi nyemu he. Mi nga dezireko ya ko amangi pa roni gbe na pa agu yo du Raodikiya yo na pa agu yo du Yerapori yo.”—Koro. 1:7; 4:12, 13.

⁷ Korosai, Raodikiya, na Yerapori angia agu agbata nadu Asia Minor yo. Agu aKristano naaraka Yerapori yo, i anaaraka dagba airisi gu dee-mbori nangia Kabere, na aguyo nadu Raodikiya yo adu dagba airakumuko, na aguyo nadu Korosai yo adu ngbapai be agu afugo tatamana na kungba nangahe nangia ga aboro. (Koro. 2:8) Si nirengo nga, Epafura, nga guko naye Korosai yo, ko aima ‘zungodihe nigako kpee’ tipa agu aidipase nadu rogo gu gbata re! Ziazia Kekeapai ayugongo wai sangbana gako kpee adu te, ono ko ambunga kpara fu Yekova tipa akurako aidipase te. Si aidanga ani mbu kpara tipa akurani aidipase a te. Wa vura duhe nga ani ‘afudanga aboro rogo gayó apai te,’ ani rengbe arengba ka ino gu boro dagba aborokporo watadu gu bakurearani du gani idapase rogo asada. (1 Pet. 4:15) Ngbaha angba ka ani rimisi rimoni kurogo gu kpee ani amangaha tipa tirani. Pauro agbia undo be gu kpee gu kura aboro anaamangaha tipa ko, kinawo a rengbe gaani kpee ka mangaha.—2 Kor. 1:10, 11.

8. (a) Wai ini ani gupai nga, agu abaakumba nadu Efesa yo aabi kparakpee na nyanyakipaha? (b) Gini bipai si aida ani du nani tipa kparakpee fu Mbori?

⁸ Ya mo aboro ini rani ni agu aboro ninaakpara dedede? Fuo Pauro gbia tiko na agu abaakumba naye Efesa yo, “ko . . . [akuku] sande ki kpari na yo dunduko.” Fuani, “i ki nikpari akpara ni aume, gbe, i ki moi goyo auru gorõ Pauro, ki dungo ko, nirungo arungo bakere gbe mbiko gu pai ko agumba ha, ya i abi nga kpakpuko berewe te.” (Amo. 20:36-38) Ani ainongo rimo agu abaakumba re dunduko te, ono si nawira gupai nga i abi kparakpee na nyanyakipaha. Nirengo, si naida ani duna nyemu kaa kparakpee fu Mbori na kini ‘tumba ziazia be kuari’ rogo idapase tipa Barani du ngbangbaturũ yo karagapai furani.—1 Tim. 2:8.

Oni Gisangba Mbori na Ngbaduroniyo Dunduko

9, 10. (a) Gini kpiapai awiri Serofada nga adee amoihe? (b) Wai gu giasangba nadu ti awiri Serofada narengbe kadu na ome kurii gu Kristano atamanganga rogatise ya?

⁹ Pa maa ani Yekova ku berã rani yo ti aregbo dunduko nika undo rani ani gisangbako na ki gbia amaku. (Pa Rug. 28:13; 1 Sam. 15:22) Gure naida ani ima mbakadatirani tipa giasangbaa. Oni makianga gupai nadu ti awiri Serofada bisue ni adegude nadu ti rago Moize. Gu sino nadu dagba aYisaraere angia akumbagude nanaadia ũkumbo abayo. Ono gu kumba nga Serofada akpi zanga ko batika kumbagude, sidu, Yekova kini mo ka rugapai nga, agu adegude nadu bisue re, i rengbe arengba ka dia gayó ũkumbo ka i mangi gupai si aida i mangihe, nga ka rogoda akumba kina dangba ngbatunga Manase ni akumbaayo tipa gayó ũkumbo nye kina rogo ngbatungayo.—Geda 27:1-8; 36:6-8.

¹⁰ Awiri Serofada aima du na idapase nga apai angba angba kubarayo yo ka i gisangba Mbori. Ziazia Kekeapai nayaa: “A wa Yekova arugu Mose, wo awiri Serofada nga ade amangi he; bambiko Mara, na Tirusa, na Ogura, na Mireka, na Noa, nangia awiri Serofada, kina awiri aunduru bayo narogo yo. I arogo yo ku rogo gu rika nga ga awiri Manase wiri Yosefa, gayo angbi ki nye kina rogo rika ngbatunga abayo.” (Geda 36:10-12) Agu adee nangia aboro giasangba re amangi kina boro gupai nzunzu Yekova akpinyemuhe. (Yos. 17:3, 4) Agu adee nga aKristano nga adevurukporo naima sona rogo toroyo, i na idapase wakina aguyo re. I naroga akumba “kina rogo Gbia yo.”—1 Kor. 7:39.

11, 12. Wai Kareba ayugu nani nga ko adu naa kido kuti Mbori?

¹¹ Si naida ani gisangba Yekova na ngbaduraniyo dunduko a wa gu Yisaraere nangia Kareba amangihe. (Pa Rug. 1:36) Fuo kusayo awiri aYisaraere rogo ringara Ezipeta kusayo rogo 16 kama agarã M.B.K., Moize akedi akumba 12 i ndu ka maarago rogo ringara Kanana, ono kina agu abamoirago nadu 2 nangia Kareba na Yosua nangarasi aboro tipa i kido kuti Mbori rogo apai yo dunduko na tipa i rimi kurogo gu ringara re. (Geda 14:6-9) Fuo susa agarã wa 40, aYosua na Kareba adu kindi ni ungayo na kini peke Yekova na ngbaduyó yo dũ, na Yekova ki mangisunge na Yosua ko ngbe kumbatayo fu aYisaraere kurogo Ringara Mokido. Ono tie, agu abamoirago 10 naadunga na idapase re ya aima kpiko ti gu regbo aYisaraere angbuo tipa agarã 40 ngbakungba yo.—Geda 14:31-34.

¹² Nidu Kareba nigu sosono bakumba nadu dagba aYisaraere ngbakungbo yo ki bi agu apai namangi yó, ko aru ki ya fu Yosua wee: “Mi ni tire apeke Yekova gi Mbori na kpotore yo dunduko.” (Oni gedi Yosua 14:6-9.) Ho garã gu sosono bakumba nangia Kareba adani ti 85, ko asanahe tipa i fu gu ringara nadu na agangara rogoho nga gu Mbori akido ko tipaha, wa si avura du nga kina avurayo naaraka rogo gu nyanyaki abagbata re vurũ.—Yos. 14:10-15.

13. Zavura gupai nga ani nagbiatirani na aʹasada, ginipai rengbe ani ka mangaha ka gbia maku?

¹³ Ka ani apeka Yekova na ‘kpotoraniyo dunduko’ wakinagu gu ruru kumba nangia Kareba nangia boro giasangbaa a, Yekova undo rani aundo. Ka si du nga ani nagbia tirani na fudifudiapai, Yekova aundo rani aundo ka ani apekako na ‘kpotoraniyo dunduko.’ Ono anga taatapai ngaha furani ani mangihe wa gu Kareba amangihe rogo gako raka yo naabaha te. Wa vura duhe nga Bakindo Soromo anaapefuo Yekova ho ko atona zogarago ni, adiako aima sa kpotokoyo ho ko agbinza ni ko ki tona iriso kungbo ambori, “ka ko apeka nga Yekova nzunzu, wa bako anamanga nangia Dawidi ya.” (1 Aba. 11:4-6) Wa ani avura kaa gbiatirani na aʹasada vurũ, si naida ani gisangba Mbori ti aregbo dunduko rogo apai dunduko na kini moiko kumbatayo furani ti aregbo dunduko.

Oni Kido Kuti Yekova ti Aregbo Dũ

14, 15. Nibi gupai nadu tipa Naomi, ginipai wiriki oni he tipa kido kuti Mbori?

¹⁴ Si naida ani kido kuti Yekova ho du ani ni na gberarago ani ki bihe wa rurupai adunga tipa gaani raka kumbatayo te. Oni berẽnga pa gu sosono dee nangia Naomi nga guri kumbaari akpi gbiati awiiri nga akumba ue. Ho ri aguari ni Moaba yo ka ga ku Yuda yo, ri aakpara ninunga niyaa: “Ka oni yambu nga re nga Naomi berewe ya [du rogoyo nga “gimi ngbarago”], oni niyambu rimore nga Mara [du rogoyo nga “Hihii he”], bambiko gu Ko du na tandu apai dũ amangi imisiripai ti re bakere. Mi aguari erẽ na ũkumuko, Yekova yega na mi ni kina ku bere. Tipagine ya oni ti re ti ni, Naomi, wa Yekova amoi pai ku ri re, nga gu Ko du na tandu apai dũ narungosi re?”—Ruta 1:20, 21.

¹⁵ Wa vura duhe nga Naomi adu na gberarago, ka ani gedi gu buku nga Ruta wenengai, ani nika bi gupai yo nga ri anye kindi kaa kido kuti Yekova. Agu apai nadu tipa Naomi aima ariatihe. Dekurugbo wiiri nangia Ruta ada nidia Boaza na ki batika kumbagude. Naomi kini mo ka da ninambuti gu gude re. Gu pangbangaa re nayaa: “Agu ade nangia akurari ki yambu rimoko, niya, ‘I vungu kumbagude fu Naomi.’ I ki yambu rimoko nga Obede; ko nangia ba Yisai, Yisai ki ngia ba Dawidi.” (Ruta 4:14-17) Ho Naomi nika zinga ni bekpio auru kpotosende ane, ri aruga tiri na gupai nga, Ruta, i nika zingisa ri azingisa a, ri ada nitita Yesu nangia Masiya. (Mt. 1:5, 6, 16) Wakina Naomi, gene berani tipa ka ino wai gbegberẽ apai narengbe ka ariatihe na ani kurogo wenehe ti gu kura regbo te. Sidu tie, si naida ani naakido kuti Mbori ti aregbo dunduko kina wai Asanza 3:5, 6 aruga rani niyaa: “Mo kída kuti Yekova na kpotoro yo dunduko, ka mo nikída nga kuti gamo rugatinapai ya. Mo rá fu ko rogo gamo apai dunduko, Ko arúga gamo apai foro nzunzu.”

Oni Kido Kuti Ziazia Toro

16. Wai ga Mbori toro aundo agu abaakumba nadu ti regbo agu aYisaraere nadumbata?

¹⁶ Ka ani moi Yekova kumbatayo ti aregbo dunduko, ko ngbe angbe furani kumbatayo na gako ziazia toro. (Gara. 5:16-18) Ga Mbori toro aundo agu abaakumba nadu 70 Moize asia yó tipa ‘i naamanga gu rorõi sunge’ nangia ga aYisaraere. Kina Eredada na Medada i nake rimoyo, ono aYisaraere dunduko ziazia toro aundo yó tipa i naamanga gayó asunge wenengai. (Geda 11:13-29) Zanga kapa, i arẽarẽ na sunge, na kingia agu aboro nanaagunde ti Mbori, na ni agu aboro aboro anaakido kutiyo na ni agu aboro naadunga na biriki ya, wakina aguyo i asia yó mbata kusayo. (Gate 18:21) Kina gu bangisa sino re du ti agu aKristano nga abaakumba areme rogo dungurati.

17. Gini sunge ga Yekova ziazia toro amangihe ti gu regbo i adua banye?

¹⁷ Ga Yekova ziazia toro aima manga nyanyaki sunge ti gu regbo i adua banye ngbakungbo yo. Yekova asia Besarere ko du nibangbasia bambakadi ahe na nibadua banye, na ki kidoko tipa ka “[hiiso] ko ni gu Toro nga ga Mbori ko, na tatamana, na rugatise na pai, na inahe, na rogo pa manga angbatunga asunge dunduko.” (Gate 31:3-5) Agu akumba nadu na ‘tatamana kpotoyo’ yo amangisunge na Besarere na gako moyambu nga Oriaba rogo manga gu iiriwo sunge i afuhe fuyó. Kurigure, ga Yekova toro afõngbadu agu aboro yo kpotoyo yo akpinyemuhe i ye na gamahe. (Gate 31:6; 35:5, 30-34) Kina gu bangisa toro re nafõngbadu gu ga Mbori amoyambu yo du ti gi gaani regbo re i niimangipai na omeyo dunduko tipa ka songoda agu apai nga ga Kindo. (Mt. 6:33) Si rengbe kadu nga ani na inohe berani tipa ka mangasunge nani, ono si naida ani kpari tipa ziazia toro ngbembatayo furani ani digisi gu ga Yekova sunge fuuko ho furani ti gi regbo re.—Ruka 11:13.

Oni Naairisa Yekova ti Aregbo Dunduko

18, 19. (a) Gini ngbatunga asino ga Mbori ziazia toro asonosaha rogo rani yo? (b) Ginipai wiriki oni he be gu kpiapai nga ga Simona na Ana?

¹⁸ Ziazia toro nakusa gu iriiri sino tirani nga ga irisa Yekova tipa ani moi ko kumbatayo furani dedede. I apepai fu gu ga Yekova aboro nadumbata ki yaa: “Oni kpára Yekova ni ziazia ko nga ga arimbasa ko.” (Yes. 8:13) Rogo bambata sa kama agarã, sosono aboro adu ue Yerusarema yo nangia Simona na Ana. (Oni gedi Ruka 2:25-38.) Simona adu na idapase kuti gu sangbanebi nadu tipa Masiya na ki ‘ningerẽ tipa gu wasa nga ga aYisaraere.’ Mbori afu gako ziazia toro fu Simona na ki kidoko nga ko nika raka nigbangaha tipa ka bi Masiya ho ko ka ye ni. Na si amangi kinawo. Rogo kura uru sa rogo gu garã nangia 2 M.B.K., aMaria na Yosefa aye na fogo Yesu ku yekaru yo. Maria nangia nako na Yosefa kingia kumbaku Maria nasonosi Yesu. Ziazia toro afõngbadu Simona yo ko pe sangbanebi tipa Masiya na ki pepa gu rungo Maria nikadu nani kumbatayo, nga gu rungo naye sari ho i abanga Yesu ni ti ngbunduru ngua-rungosi. Ono, oni berẽnga pa gu ngbarago Simona adu nani ho ko atindi “Gbia Kristo” ni beko! Nairiwo gu ngbatunga bakere irisa Simona ambu kpiaha fu ga Mbori amoyambu areme re!

¹⁹ Gu sosono iriiri dee nangia Ana garãri adu 84 ‘anaaguaringa yekaru yo te.’ Ri anaamanga ziazia sunge fu Yekova uru na yuru “nigina riahe ki nikpari kpe.” Ana adu kinaho a ti gu regbo i aye na fugo Yesu ku yekaru yo. Nairiwo gu ngbarago ri adu nani ka bi gu Masiya i akidohe tipa ko! Nirengo, ri atona ‘tambua Mbori, kini gumba pako fu aguyo dunduko naangera tipa gu motumo nga ga Yerusarema.’ Ri atona ka tungusa wene pangbangaa fu gu kura aboro naduho. Wakina Simona na Ana, gu sosono aKristano du areme, i na ngbarago nga ka i vura ka gbinza agbinza wai vurũ, i kindi kina ba mangasunge fu Yekova nigako aDezire.

20. Ka agarã rani vura nge wai vurũ, ginipai si aida ani mangihe na tipagine?

²⁰ Ka agarã rani vura nge wai vurũ, si naida ani naamaa Yekova kindi kumbatayo furani ti aregbo dunduko. Pa manga ani he wo nika sa gupai nga ko fu maku furani tipa gaani asadatise ani amangaha tipa ka fura na aboro tipa gako zogarago gbiati gako iiriwo asunge. (Tam. 71:17, 18; 145:10-13) Ono tie, ka si du nga si naida ani fu irisa fu Yekova, ani duwa ka ani du na asinombori tirani. Ginipai rengbe ani ka wirikaha tipa agu sino re ka ani wisigi gu kura apangbangaa berewe du rogo Ziazia Kekeapai?

Gaoni Karagapai Nga Gine?

• Wai ini ani he nga Yekova nagia akpee agia?

• Tipagine si aida ani gisangba Mbori ti ni na kpotoraniyo dũ?

• Ka si vura du nga ani na bakere gberarago, tipagine si aida ti ni ani naakido kuti Yekova ti aregbo dunduko?

• Wai ga Mbori toro aundo gako aboro?

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 8]

Ga Nemaya kpee adu na wene sangbanaha

[Gu kpiahe du ti kpewaraga 9]

Pa tingida ani wai apai aʹariatihe niwenehe na Naomi rengbe ka sa rani ani kido kuti Yekova