Ukuvikeleka Okungokomoya Ekuwohlokeni Kokuziphatha
UMZIMBA wethu ukhathazwa izigidi zamagciwane asongela ukungena ngaphakathi kithi futhi asinqobe. Ngenhlanhla, ngaphakathi kithi kulinde izigidi zabavikeli abalungele ukuwathelekela futhi bawahlule kuqala. Ukusabela kwabo kulabahlaseli kuyazenzakalela; asidingi ukucabanga ngakho. Nokho, kunolunye uhlobo lokuhlasela okumelwe sicabange kakhulu ngalo uma sizosinda. Nakho kusongela ukuphila, futhi kunamabutho akusekelayo angabonakali kakhulu kunamagciwane abanga izifo!
Lamabutho ahlasela ingqondo nenhliziyo, ukucabanga nemizwa. Izindlela ezibonakalayo abonakala ngazo zondla inyama futhi zilambise izidingo nezinjabulo zomoya. Ngezindlela zobuqili nezonakele, izixuku zabantu zidudulelwa ekuwohlokeni kokuziphatha okwanda njalo okukhathaza lesisizukulwane. Njengoba kunesimiso sokuzivikela esingokomzimba sokumelana nokuhlaselwa kwemizimba yethu amagciwane namavirus, ingabe ikhona indlela yokusindisa ingokomoya lethu kubabhubhisi balo? Yebo ikhona!
Yini engasinikeza amasosha omzimba angokomoya anamandla ngokwanele ukuba anikeze ukuvikeleka okungokomoya ekuwohlokeni kokuziphatha? Ngokusobala, inkindlane yezincwadi ezidumile zesayensi yokusebenza kwengqondo noma imiqulu esinda kakhulu yezazi zesayensi yezifo zengqondo ayinakusinikeza.
Omunye umlobeli weqembu elithile ufinyelela emthonjeni ophakeme ukuze kutholakale usizo: “Akunakwenzeka ukuba nomphakathi noma isizwe esiziphethe kahle ngaphandle kokuba sibe nokholo kuNkulunkulu, ngoba ngokushesha yonke into iba ‘umina,’ futhi ‘umina’ eyedwa akafezi lutho.” Lapho isihlubuki saseRashiya uAleksandr Solzhenitsyn sicelwa ukuba sisho inkinga yekhulu lama-20 leminyaka, sathi: “Abantu baye bakhohlwa uNkulunkulu. . . . Lonke ikhulu lamashumi amabili eminyaka ligwinywa umsinga wokungakholelwa kuNkulunkulu nokuzibhubhisa.”
Omunye wabasunguli bezokwelashwa kwezifo zengqondo bosuku lwethu, uDkt. C. G. Jung, washo isici esidingekayo ukuze kube khona ukumelana ngokuphumelelayo nokuwohloka kokuziphatha: “Umuntu ongagxilile kuNkulunkulu akanakumelana nokuheha kwezinto ezibonakalayo nokuziphatha kwezwe ngamandla akhe yedwa. Ukuze enze lokhu udinga ubufakazi bokuhlangenwe nakho kwangaphakathi, lobo bubodwa obungamvikela ekucwileni obishini okungenakugwemeka ngenye indlela. Ukuqonda kokuhlakanipha ngisho nokokuziphatha . . . kuntula amandla ashukumisayo okholo olungokwenkolo, njengoba kumane kusekelwe ezizathwini.”—The Undiscovered Self, ikhasi 34.
IBhayibheli kuphela, okuthi uma lisetshenziswa ekuziphatheni kwethu kwansuku zonke, lisinikeze amasosha omzimba angokomoya anamandla ngokwanele ukuba avikele ingqondo nenhliziyo kuma-antigen ezifo asizungezile nasakazwa ukuklabalasa okufana nokwezingxangxa ‘kwemimoya engcolile’ okuyosiholela ekungqubuzaneni noNkulunkulu.—IsAmbulo 16:13, 14; 1 Johane 4:1.
Amasosha Omzimba Angokomoya Avikela Ingokomoya
◼ IZwi likaNkulunkulu linamandla okushintsha ukuphila:
“Nazifebe, nabakhonza isithombe, naziphingi, nazihlobongi, nabesilisa abalalanayo, namasela, nabahahayo, nazidakwa, nazithuki, nabaphangi abayikulidla ifa lombuso kaNkulunkulu. Babenjalo abanye kini, kepha senahlanzwa, senangcweliswa, senalungisiswa ngegama leNkosi uJesu Kristu nangoMoya kaNkulunkulu wethu.”—1 Korinte 6:9-11.
“Isikhathi esidlulileyo sasanele ukwenza okuthandwa ngabezizwe ngokuhamba ngamanyala, nangezinkanuko, nangokudakwa, nangokuminza, nangokuxokozela, nangokukhonza izithombe okuyichilo. Bayamangala ngokungagijimeli kwenu kulowomsindo wokushinga kwabo, behlambalaza.”—1 Petru 4:3, 4.
“Nikhumulé umuntu omdala kanye nezenzo zakhe, nembethe omusha, owenziwa-musha abe-nokwazi ngokomfanekiso walowo owamdalayo.”—Kolose 3:9, 10.
◼ Lapho isetshenziswa, imiBhalo ivikela ezintweni ezibonakalayo:
“Bhekani, nixwaye ukuhaha konke, ngokuba ukuphila komuntu akumi ngobuningi bempahla yakhe.”—Luka 12:15.
“Abafuna ukuceba bayela ekulingweni, nasesihibeni . . . Ngokuba ukuthanda imali kuyimpande yakho konke okubi.”—1 Thimothewu 6:9, 10.
“Njengalokho aphuma esizalweni sikanina, uyakubuye amuke, ahamba-ze njengasekufikeni kwakhe, engatholi-lutho ngomshikashika wakhe.”—UmShumayeli 5:15.
◼ Nakekelani umhlaba, ningawungcolisi, ngokoqobo noma ngokomoya:
“UJehova uNkulunkulu wayesemthatha umuntu, wambeka ensimini yase-Edene ukuba ayilime, ayigcine.”—Genesise 2:15.
UNkulunkulu “wawubumba ukuba kuhlalwe kuwo.”—Isaya 45:18.
“Umhlaba wawunika abantwana babantu.”—IHubo 115:16.
“Umhlaba wonakalisiwe phansi kwabakhileyo kuwo, . . . [n]abakhileyo kuwo batholiswa icala.”—Isaya 24:5, 6.
UNkulunkulu “[uyo]bhubhisa ababhubhisa umhlaba.”—IsAmbulo 11:18.
◼ Gwema umuzwa wobumina, ukuzikhulekela wena siqu:
“Ngakho-ke bulalani amalungu enu asemhlabeni, ubufebe, nokungcola, nokuhuheka, nokukhanuka, nesangabe, okungukukhonza izithombe.”—Kolose 3:5.
◼ Gwema abangane ababi:
“Ningakhohliswa; ukujwayelana nababi konakalisa ukuziphatha okuhle.”—1 Korinte 15:33.
“Ohamba nabahlakaniphileyo uyakuhlakanipha, kepha umngane weziwula uyakushoshozelwa yizo.”—IzAga 13:20.
◼ Qaphela uSathane nezwe lakhe:
“Abangakholwa unkulunkulu walelizwe uphuphuthekisile ingqondo yabo.”—2 Korinte 4:4.
“Siyazi ukuthi singabakaNkulunkulu nokuthi izwe lonke limi ebubini.”—1 Johane 5:19.
“Uma umuntu ethanda izwe, uthando lukaYise alukho kuye, ngokuba konke okusezweni, inkanuko yenyama, nenkanuko yamehlo, nokuzigabisa ngalokhukuphila, akuveli kuYise, kodwa kuvela ezweni. Izwe liyadlula kanye nenkanuko yalo; kepha owenza intando kaNkulunkulu uhlala kuze kube-phakade.”—1 Johane 2:15-17.
◼ Zihlomisele ukumelana namabutho angamademoni:
“Hlomani izikhali zonke zikaNkulunkulu, ukuze nibe-namandla okumelana namaqhinga kaSathane; ngokuba asibambene negazi nenyama, kodwa . . . nabawomoya bobubi emkhathini.”—Efesu 6:11, 12.
“Nimelane noSathane, khona uyakunibalekela; sondelani kuNkulunkulu, khona uyakusondela kinina.”—Jakobe 4:7, 8.
◼ Landela iziqondiso ezilondekile nesibonelo esiphelele:
“Izwi lakho liyisibani ezinyaweni zami nokukhanya endleleni yami.”—IHubo 119:105.
“Yonke imibhalo iphefumulelwe nguNkulunkulu ilungele ukufundisa, nokusola, nokuqondisa, nokuyala ekulungeni, ukuze umuntu kaNkulunkulu aphelele, apheleliselwe yonke imisebenzi emihle.”—2 Thimothewu 3:16, 17.
“UKristu wahlushwa ngenxa yenu, enishiyela isibonelo sokuba nilandele ezinyathelweni zakhe.”—1 Petru 2:21.
◼ Ukucabanga okuguqula ingqondo:
“Ningalingisi lelizwe, kodwa niguqulwe isimo ngokwenziwa ibentsha ingqondo yenu, ukuze nibe-nokuhlolisisa okuyintando kaNkulunkulu, okuhle, nokuthandekayo, nokupheleleyo.”—AbaseRoma 12:2.
“Konke okuyiqiniso, konke okuhloniphekayo, konke okulungileyo, konke okumhlophe, konke okuthandekayo, konke okutusekayo, noma kukhona okuhle, noma kukhona okubongekayo, zindlani ngalokho.”—Filipi 4:8.
◼ Ukukhulisa umntwana okususa ubuhlongandlebe:
“Kusukela ebuntwaneni wazi imibhalo engcwele enamandla okukuhlakaniphisa, kube-yinsindiso ngokukholwa kuKristu Jesu.”—2 Thimothewu 3:15.
“Khulisa umntwana ngendlela eyakuba-ngeyakhe; kuyakuthi lapho esekhulile angasuki kuyo.”—IzAga 22:6.
“Oyeka uswazi uyazonda indodana yakhe, kepha oyithandayo uyayilaya ngesineke.”—IzAga 13:24.
“Ngokuba yiyiphi indodana engalaywa nguyise na? Ukulaya konke okwamanje kungathi akusikho okwentokozo, kepha kungokosizi, kodwa ngasemuva kuyabathelela isithelo esihle sokulunga labo abahlakahliswé yikho.”—Heberu 12:7, 11.
“Lawamazwi engikuyala ngawo namuhla ayakuba-senhliziyweni yakho, ubafundise impela wona abantwana bakho, uwakhulume lapho uhlezi endlini yakho, nalapho uhamba endleleni, nalapho ulala, nalapho uvuka.”—Duteronomi 6:6, 7.
“Bantwana, lalelani abazali benu eNkosini, ngokuba lokho kulungile. Nani-boyise, ningabathukuthelisi abantwana benu, kodwa nibondle ngokuyala nangokuqondisa kweNkosi.”—Efesu 6:1, 4.
◼ Gwema izehlukaniso eziholela emikhayeni enabazali abangabodwa, ubuhlongandlebe, izidakamizwa, nokuziphatha okubi kobulili:
“Ningamkhohlisi umfazi wobusha benu. Ngokuba ngiyazonda ukwahlukana, usho uJehova uNkulunkulu kaIsrayeli.”—Malaki 2:15, 16.
“Namanje ngithi kini: Yilowo nalowo olahla umkakhe kungengokuphinga, aganwe ngomunye, uyaphinga; noganwa ngolahliweyo uyaphinga.”—Mathewu 19:9.
◼ Uthando oluyosusa bonke ubudlova, ubugebengu, ubuhlanga, izidakamizwa, ubudakwa, inzondo, ukuphathwa kabi kwabanye:
“Woyithanda iNkosi, uNkulunkulu wakho ngayo yonke inhliziyo yakho, nangawo wonke umphefumulo wakho, nangayo yonke ingqondo yakho, nangawo onke amandla akho.” Futhi, “Womthanda umakhelwane wakho njengalokhu uzithanda wena.”—Marku 12:30, 31.
“Ngakho-ke konke nokungakanani enifuna ukuba abantu bakwenze kini, kwenzeni nani kanjalo kubo; ngokuba lokhu kungumthetho nabaprofethi.”—Mathewu 7:12.
“Ukuthanda uNkulunkulu yilokhu ukuba sigcine imiyalo yakhe.”—1 Johane 5:3.
Lelizwe Elidala Lilungela Ukuphuma, Leli Elisha Lilungela Ukungena
Izazi eziningi zokusebenza kwengqondo nezezifo zengqondo ziyakuphikisa ukusebenza kwalemigoqo yemiBhalo ephathelene nokuziphatha. Ezinye zamukela ukuziphatha okubi kobulili nobungqingili njengokumane kuwukwehluka kwezindlela zokuphila. Umehluko phakathi kokuhle nokubi uyafiphala kakhulu njengoba kwamukelwa “ukuziphatha okusha.” Lokhu kuyisibonelo sosuku lwethu sikaIsaya 5:20: “Wo kubona abasho okubi ukuthi kungokuhle, nokuhle ukuthi kungububi, ababeka ubumnyama bube-ngukukhanya, nokukhanya kube-ngubumnyama, babeke nokubabayo kube-ngubumtoti, nobumtoti bube-ngokubabayo!” Njengoba iBhayibheli lisho ngabanjalo: “Niyizinyanga ezingelutho nonke.” (Jobe 13:4) Bavumela ama-antigen ezifo ezingokomoya; abasho ukuthi imaphi amasosha omzimba adingekayo ukuze kulwiwe nawo.
Izimo zifakazela ukuthi lelizwe ‘lisezinsukwini’ zalo ‘zokugcina’ lizothathelwa indawo izwe elisha lokulunga. “Kepha izulu nomhlaba okukhona manje kubekelelwe umlilo ngalo lona lelizwi, kulindele usuku lokwahlulela nolokubhubha kwabantu abangamesabi uNkulunkulu. Kepha siyalindela ngesithembiso sakhe amazulu amasha nomhlaba omusha okukhona kuwo ukulunga.”—2 Thimothewu 3:1-5; 2 Petru 3:7, 13.
Izwe elisha liyoletha ukuphela kosizi, ukugula, nokufa futhi livule indlela eya ekuphileni okuphakade emhlabeni oyipharadesi: “Abakhe khona abayikusho ukuthi: Ngiyagula.” (Isaya 33:24) UNkulunkulu “azesule izinyembezi zonke emehlweni abo; ukufa akusayikuba-khona; nokudabuka, nokukhala, nobuhlungu abusayikuba-khona.” (IsAmbulo 21:3, 4) Indlela yokuthola lelozwe inikezwe kuJohane 17:3: “Ukuphila okuphakade yilokhu ukuba bazi wena-Nkulunkulu wedwa oqinisileyo, nomthumileyo, uJesu Kristu.”