Watchtower UMTAPO OKUYI-INTHANETHI
Watchtower
UMTAPO OKUYI-INTHANETHI
IsiZulu
  • IBHAYIBHELI
  • IZINCWADI
  • IMIHLANGANO
  • g93 2/8 k. 15-k. 17 isig. 4
  • Yini Engalungile Ngomculo Engiwuthandayo?

Ayikho ividiyo kulokhu okukhethile.

Uxolo, kube nenkinga ekufakeni ividiyo oyifunayo.

  • Yini Engalungile Ngomculo Engiwuthandayo?
  • I-Phaphama!—1993
  • Izihlokwana
  • Indaba Ethi Ayifane
  • Umculo—Indawo Yawo Ekuphileni
  • Ukuheha Komculo We-rock
  • Isigijimi Somculo We-rap
  • Indlela Yokuphila Kwabadlali Bomculo We-rap
  • Gwema Umculo Owonakalisayo!
    INqabayokulinda Ememezela UMbuso KaJehova-1993
  • Ingabe Umculo Ungangilimaza Ngempela?
    I-Phaphama!—1993
  • Ingabe Ukuzijabulisa Okungenangozi Noma Ushevu Wengqondo?
    I-Phaphama!—1993
  • Okuphawulwa Abafundi Balomagazini
    I-Phaphama!—1993
Bheka Okunye
I-Phaphama!—1993
g93 2/8 k. 15-k. 17 isig. 4

Intsha Iyabuza . . .

Yini Engalungile Ngomculo Engiwuthandayo?

“Ubaba uthi, ‘Cima lowomsido! Ulimaza izindlebe zami!’”—Umfana oweve eshumini nambili leminyaka.

“Empeleni omunye umculo we-rap uyanyanyeka ngempela.”—Intombazane eyeve eshumini nambili leminyaka.

“AKUBALULEKILE,” kukhononda uJodie. “Kungani benza umculo ube impikiswano engaka?” ULisette oneminyaka engu-13 ubudala uzizwa ngendlela efanayo. Uphikelela ngokuthi “kumane nje kuyingoma.”

Ingabe nawe ngokufanayo uhileleke empini engapheli yokulwela umculo nabazali bakho? Uma kunjalo, kungenzeka ubhekane nokukhononda, izinsongo, kanye neziyalezo njalo lapho udlala ikhasethi noma irekhodi lakho olithandayo. (“Ubaba uthi, ‘Cima lowomsindo! Ulimaza izindlebe zami!’” kusho omunye umfana oweve eshumini nambili.) Ukhathele ukukhathazwa, ungase ube nomuzwa wokuthi abazali bakho benza kube nempikiswano enkulu ngento engekho. “Kuthiwani ngesikhathi lapho bona besebancane?” kubuza enye intombazane eyeve eshumini nambili. “Ingabe abazali babo babengacabangi ukuthi umculo wabo awulungile?”

Yasho iphuzu elidinga ukucatshangelwa. Kuwo wonke umlando, izizukulwane zabantu abadala nabasebasha ziye zathambekela ekuxabaneni ngezinto eziwukukhetha komuntu siqu. Ngakho kungani kumelwe uyeke ukulalela umculo owuthandayo ngenxa nje yokuthi abazali bakho abawuthandi? Yini ngempela engalungile ngomculo owuthandayo?

Umculo—Indawo Yawo Ekuphileni

Akekho ngempela othi kubi ukujabulela umculo. Enye ingxenye yeBhayibheli ngokwalo—ikakhulukazi amahubo—ekuqaleni yayiculwa. Ezikhathini zeBhayibheli, umculo wawusetshenziswa ngokuyinhloko ekukhulekeleni uNkulunkulu. (IHubo 149:3; 150:4) Umculo wawusebenza futhi njengendlela yokubonakalisa injabulo, ukwenama, kanye nosizi. (Genesise 31:27; AbAhluleli 11:34; 1 Samuweli 18:6, 7; Mathewu 9:23, 24) Ezinsukwini zikaJesu Kristu, umculo wawuyisici esivamile emibuthanweni yokuzijabulisa; wawenezela injabulo esenzakalweni esithile.—Luka 15:25.

Umculo uyaqhubeka unendima ebalulekile namuhla—ikakhulukazi entsheni. I-Journal of the American Medical Association iyaphawula: “Phakathi kweminyaka engu-12 kuya kwengu-18 ubudala, omusha ovamile ulalela umculo we-rock amahora angu-10-500, okuyisikhathi esingaphansi kancane kwengqikithi yamahora awachitha ekilasini kusukela enkulisa kuye esikoleni semfundo ephakeme.”

Ukuhlola kubonisa ukuthi iningi lentsha yaseU.S. ilalela cishe umculo we-rock nowe-pop kuphela. (Ukuze kube lula, sizosebenzisa igama elithi “rock” nelithi “pop” ekuchazeni cishe zonke izinhlobo zomculo othandwa yintsha—kusukela kwezomphefumulo kanye nomculo we-rock obonisa intukuthelo nokungagculiseki okungokwenhlalo kuye kowe-rap nonesigqi esinamandla.) Ngokwe-World Book Encyclopedia, “umculo we-rock awusewona nje umculo wentsha yaseMelika kuphela. Uwumculo womhlaba.”

Ukuheha Komculo We-rock

Kungani umculo we-rock uthandwa kangaka? Ngokwencwadi i-Youth Trends, umculo we-rock “unjengolimi olusetshenziswa yiyo yonke intsha.” Ngakho enye intsha inomuzwa wokuthi ukuhlala yazi ukuthi yini ethandwayo emkhakheni wezomculo—ukwazi amaqembu kanye nomculo wamuva—kuyisiza ukuba yamukeleke kwabanye. Umculo wenza kube khona ukuxhumana phakathi kwentsha kanye nezihloko ezingapheli zengxoxo.

Nokho, intsha eningi iwujabulela kangcono umculo uma iyodwa. Ingabe wake waba nosuku olunzima esikoleni? Khona-ke mhlawumbe unjengentombazane eyeve eshumini nambili okuthiwa uBree ethi: “Ngihlala ekamelweni lami, ngisikhalise kakhulu impela i-stereo bese ngizihlalela lapho. Ngandlelathile sinciphisa ukucindezeleka.” Nakuba ngokuvamile umculo we-rock ugxekwa ngokuthi unomsindo futhi uyaklabalasa, izingoma eziningi ezithandwayo zinomculo omnandi kanye nezinsimbi ezikhala kamnandi.

Nokho, abanye bahehwa yisigqi. “Iwumculo okulula kunayo yonke ukuwudansela,” kuchaza enye intombazane lapho ibuzwa ukuthi kungani ithanda umculo we-rap. Kodwa abanye futhi badonswa amazwi. Njengoba zibhalelwe ngokukhethekile intsha, izosha zomculo we-pop zinezinhlobonhlobo zemizwa kanye nezinto ezihlupha abantu abasha. Umculo we-rap uphawuleka ikakhulukazi ngokugxila ezindabeni zamuva, njengokucwasana kwezinhlanga kanye nokungabibikho kobulungisa kwezenhlalo. “Uma ngivula umsakazo umculo omningi awunangqondo, ungenza ngisangane,” kukhononda oweve eshumini nambili uDan ocashunwe kumagazini i-Newsweek. “Umculo we-rap unezindaba kanye nezinto okungazuthi zingokoqobo. Kuyathakazelisa ukuwulalela.”

Nokho, yisigijimi somculo esingase sibe yinto abazali bakho abayikhathalela kakhulu.

Isigijimi Somculo We-rap

Ngokwesibonelo, cabangela umculo we-rap. Emculweni we-rap, izosha—inkulumo esetshenziswa emadolobheni ehlelwa ukuba ibe nomsindo ovumelanayo—ziyakhulunywa, aziculwa, zihambisane nesigqi esinamandla. Yiqiniso, akukho okubi ngempela kulomqondo. Emashumini amaningi eminyaka izingoma eziningi ezithandwayo ziye zaba namazwi akhulunywayo. Kodwa ngokuvamile umculo we-rap uyeqisa kakhulu.

Umculo we-rap (noma i-hip-hop) kubikwa ukuthi waqala ukuthandwa emuva ngawo-1970 ezindaweni zokudansa ezincane zaseDolobheni laseNew York ezazijwayelwe intsha yasemadolobheni aphakathi. Njengoba abadlali bamarekhodi babeqala ukusho izosha (noma, benza i-rap) bekhulumela ngokulandelela isigqi nesigqi somculo wezinsimbi oqoshwe ngaphambili, abadansi babesabela cishe ngokusangana. Ngokushesha umculo we-rap wasuka emigwaqweni nakuma-club asezindlini ezingaphansi kwezakhiwo waba umculo odla ubhedu. Abashayi bomculo we-rap ababizwa ngamagama awukweyisa njengomculo wabo—Public Enemy, M. C. Hammer, noVanilla Ice—ngokushesha bagcwalisa yonke indawo ngohlobo lomculo wabo onesigqi esinamandla.

Ngokuthakazelisayo, lapho intatheli ye-Phaphama! ibuza iqembu elixube izinhlanga lentsha engamaKristu yasemadolobheni, “Ingabe iningi lenu liyawulalela umculo we-rap?” abaningi ngokumangalisayo bathi yebo! “Yini eniyithandayo nge-rap?” yabuza ngokulandelayo. “Isigqi,” kuphendula enye intombazane eyeve eshumini nambili. “Siyashelela nje, futhi kulula ukusilalela.” “Ungakwazi ukusidansela,” kuphendula omunye. Nokho, umbuzo olandelayo awuzange uphendulwe ngentshiseko enkulu, “Ingabe omunye umculo we-rap uyinkinga kumaKristu?”

Ngemva kokuthula kancane okwakuhambisana nokukhophoza, enye intombazane yavuma: “Empeleni omunye umculo we-rap, uyenyanyeka ngempela.” Abanye ngokucasuka bavumelana nayo. Empeleni, kwavela ukuthi intsha eningi yayijwayelene ngendlela eshaqisayo nezingoma eziningi ezingamukeleki—izingoma ezigqugquzela ukuziphatha okuxekethile nokuphendukezelwe ngamazwi alimisa ngesihloko. Abanye bavuma ukuthi eziningi zalezingoma zisebenzisa inhlamba ngokukhululekile.

Yebo, umculo omningi we-rap ubonakala udlulisela isigijimi sokuvukela, ubudlova, intukuthelo, ukucwasana kwezinhlanga, kanye nokuba iqhawe ngokobulili. Umgqugquzeli womculo we-rap uDaniel Caudeiron, umongameli weBlack Music Association yaseCanada, odumisa i-rap “ngokuba engagwegwesi ngendlela emangalisayo,” uyavuma ukuthi umculo omningi we-rap “ubonisa inzondo ngabesifazane, ubandlululo olungokobulili kanye nezinhlamba ngezikhathi ezithile.”—Maclean’s, November 12, 1990.

Indlela Yokuphila Kwabadlali Bomculo We-rap

Kuyavunywa, akusiwo wonke umculo we-rap ongowokuziphatha okubi noma wobudlova. Ngokwesihloko esiku-New York Times, omunye wawo ugxile emigomweni enjengemfundo, ukugxeka ukusetshenziswa kabi kwemilaliso, kanye nokuxazulula izinkathazo zomphakathi. Kodwa izosha ezingenangozi zingase zibe mbalwa kakhulu, ngeke zibe yinto eyenziwayo. Lapho i-Newsweek ihlola ama-albhamu e-rap ayishumi ahamba phambili, isebenzisa indinganiso efana nesimiso sokuhlola amabhayisikobho saseU.S., amabili kuphela eyawabheka njengafanelwe u-G, noma afanele abantu bonke. I-Newsweek yabheka ama-albhamu amane njengafanelwe u-R (afanele abantu abadala kuphela), futhi amabili aze ngisho afanelwa u-X ngenxa “yolimi olungcolile” nobulili obusobala.

Ngaphandle kwalokho, isigijimi somculo we-rap sidlulela ngalé kwezosha zawo. Umculo we-rap uye wadala inguquko yempucuko. Izigidi zentsha zigqoka izingubo ezinkulu, amateki afika ngaphezu kwamaqakala ayekwa izintambo zingaboshiwe, amabhulukwe ashwabene, imigexo yegolide, amakepisi afana nawabadlali be-baseball, kanye nezibuko ezimnyama ezenza imvunulo yomculo we-rap iphelele. Abaningi futhi balingisa izenzo zokweqisa kanye nesimo sengqondo sabadlali bomculo we-rap. Futhi okushaqisa kakhulu abazali nothisha, ukuthi amagama anjengelithi “yo!” (“Hey, you there”) nelithi “dis” (“disrespect”)—ulimi oluyichilo olukhulunywa intsha yasemadolobheni luyadunyiswa emculweni we-rap—asengene enkulumweni yansuku zonke.

Umculo we-rap ungakumelela kahle ukuvukela ukungabi nabulungisa. Kodwa uma ubhekwa uwonke, umculo we-rap uwumkhuba futhi wokuvukela izindinganiso zikaNkulunkulu zokuziphatha, ukwembatha, kanye nenkulumo. Ingabe umKristu, ngohlobo lomculo awuthandayo, uyofuna ukungena engozini yokudonselwa endleleni yoku-phila engabazeka kangaka?

Yiqiniso, umculo we-rap awusilo lodwa uhlobo lomculo olweqisa ngendlela yobuhlanya. Umagazini i-Time uyabika: “Cishe kuyo yonke imikhakha yempucuko yesimanje yaseMelika ethandwayo kukhona okuthile [okungathandeki]. Ochwepheshe besigqi esinamandla amaMotley Crüe bavusa imibono yobusathane futhi iBeastie Boys ilingisa ukushaya indlwabu isesiteji.” IBhayibheli labikezela ukuthi “ezinsukwini zokugcina . . . abantu ababi nabakhohlisi bazakuqhubekela phambili ebubini, bedukisa, bedukiswa.” (2 Thimothewu 3:1, 13) Ingabe kufanele kukumangalise ukuthi umculo omningi wanamuhla udlulisela isigijimi esingalungile entsheni engamaKristu?

Khona-ke abazali bakho bangase bakhathazeke ngokufanelekile uma ubonisa isithakazelo emculweni we-rap noma ezinye izinhlobo ezeqisayo zomculo we-rock. Bangase besabe ukuthi ukulalela njalo umculo onjalo kuyokulimaza. Ingabe kungenzeka ukuthi ukwesaba kwabo kunengqondo? Umagazini wethu olandelayo uzowuphendula lombuzo.

[Izithombe ekhasini 17]

Intsha eningi manje ilingisa indlela yokugqoka kanye nesimo sengqondo sabashayi bomculo we“rap”

    Zulu Publications (1975-2025)
    Phuma
    Ngena
    • IsiZulu
    • Thumela
    • Okukhethayo
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Imibandela Yokusebenzisa Le Webusayithi
    • Imithetho Yokugcinwa Kwemininingwane Eyimfihlo
    • Amasethingi Okugcinwa Kwemininingwane Eyimfihlo
    • JW.ORG
    • Ngena
    Thumela