Watchtower UMTAPO OKUYI-INTHANETHI
Watchtower
UMTAPO OKUYI-INTHANETHI
IsiZulu
  • IBHAYIBHELI
  • IZINCWADI
  • IMIHLANGANO
  • g 7/15 kk. 14-15
  • Okufanele Ukwazi Ngomalaleveva

Ayikho ividiyo kulokhu okukhethile.

Uxolo, kube nenkinga ekufakeni ividiyo oyifunayo.

  • Okufanele Ukwazi Ngomalaleveva
  • I-Phaphama!—2015
  • Izihlokwana
  • Indaba Ethi Ayifane
  • 1 UYINI UMALALEVEVA?
  • 2 USAKAZEKA KANJANI UMALALEVEVA?
  • 3 UNGAZIVIKELA KANJANI?
  • Ukufa Okusezimpikweni Ezintekenteke
    I-Phaphama!—1993
  • Ukubuyela Ezindleleni Zakudala Zokulwa Nomalaleveva
    I-Phaphama!—1997
  • Isikhali Esisha Sokulwisana Nomalaleveva
    I-Phaphama!—1993
  • Kungani “Izifo Ezelaphekayo” Zibuya?
    I-Phaphama!—1993
Bheka Okunye
I-Phaphama!—2015
g 7/15 kk. 14-15

Okufanele Ukwazi Ngomalaleveva

I-World Health Organization ilinganisela ukuthi ngo-2013, bangaphezu kwezigidi ezingu-198 abantu abangenwa umalaleveva nokuthi bayizinkulungwane ezingu-584 ababulawa yiwo. Cishe kubantu abahlanu ababa yizisulu zawo, abane kubo kwakuyizingane ezingaphansi kweminyaka emihlanu. Lesi sifo siwusongo ezindaweni ezingaba yikhulu emhlabeni wonke, okubeka abantu abangaba izigidi eziyizinkulungwane ezingu-3,2 engcupheni.

1 UYINI UMALALEVEVA?

Umalaleveva isifo esingena ngamagciwane. Izimpawu zikamalaleveva zihlanganisa ukushisa komzimba, ukuzwela amakhaza, ukujuluka, ubuhlungu bekhanda, ukuqaqamba komzimba, isicanucanu nokuhlanza. Lezi zimpawu zingase zibonakale njalo ngemva kwamahora angu-48 kuye kwangu-72, kuye ngohlobo lwegciwane kanye nokuthi sekuyisikhathi esingakanani umuntu enalo.

2 USAKAZEKA KANJANI UMALALEVEVA?

  1. Amagciwane kamalaleveva—ama-protozoa abizwa ngokuthi ama-Plasmodia—angena egazini lomuntu ngokulunywa umiyane wensikazi obizwa ngokuthi i-Anopheles.

  2. La magciwane ahlasela amangqamuzana esibindi bese ayanda.

  3. Lapho ingqamuzana lesibindi liqhuma, likhipha la magciwane abe esehlasela amangqamuzana egazi abomvu. Nalapho, la magciwane ayaqhubeka ande ngokuphindaphindiwe.

  4. Lapho ingqamuzana elibomvu legazi liqhuma, likhipha la magciwane abe esephinda ehlasela amanye amangqamuzana egazi abomvu.

  5. Lo mjikelezo wokuhlaselwa kwamangqamuzana egazi abomvu nokuqhuma kwawo uyaqhubeka. Izimpawu zikamalaleveva zibonakala isikhathi ngasinye lapho kuqhuma ingqamuzana legazi elibomvu.

3 UNGAZIVIKELA KANJANI?

Uma uhlala ezweni elikhungethwe umalaleveva . . . 

  • Sebenzisa inetha elivimba omiyane. Kufanele

    • libe nomuthi wokubulala izinambuzane.

    • lingabi nezimbobo futhi lingadabuki ndawo.

    • ulishutheke kahle ngaphansi kukamatilasi.

  • Sebenzisa izibulala-zinambuzane ezifanele endlini.

  • Uma kungenzeka, faka izisefo emnyango nasemafasiteleni futhi usebenzise nesiphephetha-moya okungase kuxoshe omiyane.

  • Gqoka izingubo ezinemibala ekhanyayo, ezimboza wonke umzimba.

  • Noma nini uma kungenzeka, zigweme izindawo ezingamahlokozi ezinomiyane abaningi namanzi amile lapho bezalela khona.

  • Uma usungenwe umalaleveva, thola usizo lokwelashwa ngokushesha.

Umuntu angathola umalaleveva kumiyane onaleli gciwane. Kanti nomiyane ongenalo leli gciwane ungalithola uma uluma umuntu onalo. Lowo miyane ungabe usudlulisela leli gciwane komunye umuntu

Uma uhlela ukuvakashela endaweni ekhungethwe umalaleveva . . .

  • Ngaphambi kokuba uhambe thola ukwaziswa kwakamuva. Uhlobo lwegciwane likamalaleveva elivamile endaweni ethile lungase lungafani nolwakwenye indawo, futhi lokhu kuyaluthinta nohlobo lwemithi evame ukuwunqoba. Kuyoba ukuhlakanipha nokuxoxa nodokotela wakho ngezinto okufanele uziqaphele ngenxa yempilo yakho.

  • Lapho usufikile endaweni ovakashela kuyo, landela iziqondiso ezikulesi sihloko ezibhalelwe abantu abahlala ezweni elikhungethwe umalaleveva.

  • Uma ungenwa umalaleveva, thola ukwelashwa ngokushesha. Phawula ukuthi izimpawu zingase zivele phakathi nesonto elilodwa kuya kwamane ngemva kokungenwa igciwane.

OKUNYE ONGAKWENZA

  1. Sebenzisa izinhlelo zikahulumeni noma zomphakathi zokunakekela impilo.

  2. Sebenzisa kuphela imithi evela emithonjeni egunyaziwe. (Imithi esezingeni eliphansi noma engagunyaziwe ngokomthetho ingenza isifo singalapheki ngokushesha noma ikubeke engcupheni yokuba sikubulale.)

  3. Susa izinto omiyane abazalela kuzo eziseduze nendlu.

Uma uhlala endaweni ekhungethwe umalaleveva noma uke waya kuyo, ungazishalazeli lezi zimpawu zawo . . .

  • Ukushisa kakhulu komzimba (imfiva)

  • Ukujuluka

  • Ukugodola okuqhaqhazelisayo

  • Ubuhlungu bekhanda

  • Ubuhlungu bomzimba

  • Ukukhathala

  • Isicanucanu

  • Ukuhlanza

  • Ukuhanjiswa yisisu

Uma umalaleveva ungelashwa, ungabangela ukwehla kwegazi emzimbeni futhi ngokushesha ungasongela ukuphila. Funa usizo lwabezokwelapha ngokushesha ngaphambi kokuba izimpawu zawo zibe zimbi kakhulu, ikakhulukazi ezinganeni nakomama abakhulelwe.a

a Ukuze uthole ukwaziswa okwengeziwe, bheka i-Phaphama! ka-November 2011, amakhasi 24-25, neka-November 2009, amakhasi 26-29.

INGABE BEWAZI?

[Isithombe ekhasini 15]

E-Afrika nje kuphela kufa ingane eyodwa njalo ngomzuzu ngenxa kamalaleveva

  • Izingane nabesifazane abakhulelwe basengozini enkulu yokugula kakhulu uma bengenwa umalaleveva.

  • E-Afrika nje kuphela, kufa ingane eyodwa njalo ngomzuzu ngenxa kamalaleveva.

  • Nakuba kungavamile, kuyenzeka abantu bathole umalaleveva ngokumpontshelwa igazi.

    Zulu Publications (1975-2025)
    Phuma
    Ngena
    • IsiZulu
    • Thumela
    • Okukhethayo
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Imibandela Yokusebenzisa Le Webusayithi
    • Imithetho Yokugcinwa Kwemininingwane Eyimfihlo
    • Amasethingi Okugcinwa Kwemininingwane Eyimfihlo
    • JW.ORG
    • Ngena
    Thumela