U-Israyeli Ngezinsuku ZikaDavide NoSolomoni
UNKULUNKULU wathembisa ukunikeza inzalo ka-Abrama izwe ‘elisukela emfuleni waseGibhithe kuze kufike emfuleni i-Ewufrathe.’ (Gen 15:18; Eks 23:31; Dut 1:7, 8; 11:24) Ngemva kokuba uJoshuwa engenile eKhanani, kwaze kwadlula iminyaka engaba amakhulu amane ngaphambi kokuba leyo nzalo ifike kuleyo mikhawulo yeZwe Lesithembiso.
INkosi uDavide yanqoba umbuso waseZoba wama-Aramu, owawuze ufike emfuleni i-Ewufrathe enyakatho yeSiriya.a Eningizimu, ukunqoba kukaDavide amaFilisti kwamenza wakwazi ukwandisa umbuso wakhe waze wafika emngceleni weGibhithe.—2Sam 8:3; 1Kro 18:1-3; 20:4-8; 2Kro 9:26.
USolomoni yena wabusa “kusukela eMfuleni [i-Ewufrathe] kuze kube sezweni lamaFilisti nasemngceleni waseGibhithe,” efanekisela ukubusa kukaMesiya okunokuthula. (1Kho 4:21-25; 8:65; 1Kro 13:5; IHu 72:8; Zak 9:10) Noma kunjalo, kwakuvame ukuba kuthiwe indawo ka-Israyeli ‘isuka kwaDani kuze kube seBheri-sheba.’—2Sam 3:10; 2Kro 30:5.
INkosi uSolomoni ayimlalelanga uNkulunkulu, yazandisela amahhashi nezinqola. (Dut 17:16; 2Kro 9:25) Yayikwazi ukuhamba ngawo emigwaqweni emikhulu nemincane. (Josh 2:22; 1Kho 11:29; Isaya 7:3; Math 8:28) Imbalwa imigwaqo esinemininingwane ngayo, ‘njengomgwaqo omkhulu osuka eBhethele ukhuphukele eShekemi nangaseningizimu yeLebona.’—AbA 5:6; 21:19.
Incwadi ethi The Roads and Highways of Ancient Israel ithi: “Inkinga esobala eba khona uma kucingwa imigwaqo yakwa-Israyeli wasendulo iwukuthi azikho izimpawu ezicacile ezibonisa ukuthi imigwaqo yayikhona ngenkathi yeThestamente Elidala ngoba imigwaqo yayingagandayiwe [ngaleso sikhathi].” Noma kunjalo, isimo sendawo nemivubukulo yemizi kuyabonisa ukuthi yayihambaphi imigwaqo eminingi.
Imigwaqo iyona eyayinquma ukuthi amabutho azohamba kanjani. (1Sam 13:17, 18; 2Kho 3:5-8) Ngesikhathi amaFilisti ehlasela u-Israyeli, amasha esuka e-Ekroni naseGati aya endaweni ‘ephakathi kweSoko ne-Azeka.’ Ibutho likaSawulu latholana nawo “ethafeni eliphansi lase-Elahi.” Ngemva kokuba uDavide ebulale uGoliyati, amaFilisti abaleka aphindela eGati nase-Ekroni, uDavide yena wakhuphukela eJerusalema.—1Sam 17:1-54.
Umuzi waseLakishi (D10), owase-Azeka (D9), nowaseBheti-shemeshi (D9) yayiphahle indlela enqamula eShefela eya ngasezintabeni zaseJudiya. Ngakho le mizi yayisendaweni enhle yokuvimba izitha ezihamba ngeNdlela YaseMaris zingangeni phakathi kwa-Israyeli.—1Sam 6:9, 12; 2Kho 18:13-17.
[Umbhalo waphansi]
a Indawo yakwaRubeni yayifinyelela oGwadule LwaseSiriya, empumalanga yayo kunomfula i-Ewufrathe.—1Kro 5:9, 10.
[Ibhokisi ekhasini 16]
IZINCWADI ZEBHAYIBHELI EZALOTSHWA NGALE NKATHI:
Eyoku-1 neyesi-2 Samuweli
AmaHubo (ingxenye yawo)
IzAga (ingxenye yazo)
IsiHlabelelo SeziHlabelelo
UmShumayeli
[Amabalazwe asekhasini 17]
(Ukuze ubone ukuthi indaba ihlelwe kanjani, bheka encwadini)
Izindawo Nemigwaqo Ngenkathi Umbuso Usahlangene
Imingcele (Ngezinkathi sikaSomoni)
IThifisa
IHamati
ITadimori
IBherothayi (IKhuni?)
ISidoni
IDamaseku
IThire
KwaDani
IJerusalema
IGaza
I-Aroweri
IBheri-sheba
IThamari
I-Eziyoni-gebheri
I-Elati (I-Eloti)
[Imifula nemihosha]
I-Ewufrathe
I.S. SaseGibhithe
UDavide NoSolomoni (imigwaqo)
B10 IGaza
C8 IJopha
C9 I-Ashidodi
C10 I-Ashikeloni
C11 IZikilagi
C12 IHLANE LASEPHARANU
D5 IDori
D6 IHeferi
D8 I-Afeki
D8 IRama
D9 IShahalibhimi
D9 IGezeri
D9 IMakazi
D9 I-Ekroni
D9 IBheti-shemeshi
D9 IGati
D9 I-Azeka
D10 ISoko
D10 I-Adulamu
D10 IKheyila
D10 ILakishi
D11 IJatiri
D12 IBheri-sheba
E2 IThire
E4 IKhabuli
E5 IJokineyamu (IJokimeyamu?)
E5 IMegido
E6 IThahanaki
E6 I-Arubhoti
E7 IPirathoni
E8 ILebona
E8 IZereda
E8 IBhethele
E9 IBheti-horoni Elisezansi
E9 IBheti-horoni Elingenhla
E9 IGeba
E9 IGibheyoni
E9 IGibheya
E9 IKiriyati-jeyarimi
E9 INobi
E9 IBhali-pherazimi
E9 IJerusalema
E9 IBhetlehema
E10 IThekhowa
E10 IHebroni
E11 IZifi
E11 IHoreshi?
E11 IKarmeli
E11 IMawoni
E11 I-Eshitemowa
F5 I-Eni-dori
F5 IShunemi
F5 IJizreyeli
F6 IBheti-sheyani
F7 ITiriza
F7 IShekemi
F8 IZaretani
F8 IShilo
F8 I-Ofira?
F9 IJeriko
F11 I-Eni-gedi
G2 I-Abela-bheti-mahakha
G2 KwaDani
G3 IHazori
G3 IMAHAKHA
G5 ILo-debari (IDebhiri)
G5 IRogelimi
G6 I-Abela-mehola
G7 ISukoti
G7 IMahanayimi
H1 ISIRIYA
H4 IGESHURI
H6 IRamoti-gileyadi
H8 IRaba
H9 IMedeba
H11 I-Aroweri
H12 KWAMOWABI
I4 IHelamu?
I9 KWA-AMONI
[Imigwaqo Emikhulu]
C10 INdlela YaseMaris
H6 UMgwaqo WeNkosi
[Izintaba]
F5 INt. IGilibowa
[Amachibi amanzi]
C8 ULwandle LwaseMedithera (ULwandle Olukhulu)
F10 ULwandle Lukasawoti (ULwandle Olufile)
G4 (ULwandle LwaseGalile)
[Umthombo]
E9 I-Eni-rogeli
[Izithombe ekhasini 16]
Kwesokudla: Isigodi sase-Elahi, empumalanga yaso kunezintaba zakwaJuda
Ngezansi: Imigwaqo yayenza kuhambeke kalula eZweni Lesithembiso