Wanneer vuur buite beheer raak

Deur Ontwaak!-medewerker in Ghana

VUUR. Wanneer dit onder beheer is, is dit ’n nuttige dienskneg. Maar wanneer dit onbeheersd woed, kan dit ’n vernietigende reus wees wat alles in sy pad verteer—mense, diere, bome, plantegroei.

In 1983 het ’n bosbrand in Australië die state Suid-Australië en Victoria verwoes. Meer as 70 mense het gesterf, en 36 000 beeste, 320 000 skape en meer as 2000 huise is uitgewis.

In dieselfde jaar het bosbrande in Ghana gelei tot die verwoesting van 72 persent van die land se oppervlakte van 238 000 vierkante kilometer. Ten minste 29 mense het gesterf; 34 ander is beseer.

Min bosbrande ontstaan as gevolg van natuurlike prosesse, soos weerlig. Die meeste word deur die mens veroorsaak. In Ghana word die meeste bosbrande veroorsaak wanneer palmbome getap word om wyn te maak. Werkers steek bondels stokkies aan die brand sodat die palmbome warm word en die palmsap vloeibaar is. Maar dikwels versprei die brand per ongeluk en veroorsaak dit ’n bosbrand.

In party Afrikalande is dit gebruiklik dat ’n groep jagters ’n ruigte omring en dit aan die brand steek om enige moontlike wild daarin uit te jaag. Diegene wat na wildebyheuning soek, gebruik vuur om die bye van hulle nes af te verwilder. Soms doen hulle nie die moeite om die vure te blus wat hulle veroorsaak nie.

In tropiese Afrika gebruik baie boere die kap-en-brand-boerderymetode. Hulle kap die bosse af in ’n gebied waar hulle wil boer en verbrand wat oorbly. Indien die vuur nie beheer word nie, kan dit vinnig versprei.

In party gebiede verbrand herders die droë gras omdat hulle glo dat die land, met die koms van die reën, vernuwe sal word en dat daar beter weiveld vir hulle diere sal wees. As hierdie vure toegelaat word om hulle uit te brand—soos dikwels die geval is—kan dit maklik versprei. Kampeerders en boswerkers is ook soms daaraan skuldig dat hulle verwoestende brande veroorsaak wanneer hulle nie hulle kampvure blus nie.

Dit is dus duidelik dat nalatigheid die oorsaak van die meeste bosbrande is. Maar is daar enige manier waarop sulke brande in die eerste plek voorkom kan word? Redelike voorsorgmaatreëls kan ’n groot verskil maak. As daar in ’n strook van 5 tot 10 meter wyd voorbrand gemaak word om enige brand wat in die veld begin word, kan dit byvoorbeeld help om enige verspreiding van die vuur na aangrensende dele te keer. Nog ’n belangrike veiligheidsmaatreël is om enige vuur wat jy gemaak het behoorlik te blus. Onthou, dit is baie makliker om ’n bosbrand te voorkom as om dit te bestry.

Party meen dat strenger boetes vir oortreders agterlosigheid en brandstigting sal laat afneem. Ander redeneer dat opvoeding en almal se gewillige samewerking die beste maniere is waarop bosbrande voorkom kan word.

Behandel vuur met groot respek. Deur redelike voorsorg te tref, kan ons voorkom dat hierdie nuttige dienskneg ’n verwoestende reus word.

[Foto-erkenning op bladsy 31]

P. Riviere/Gamma Liaison