Ons beskou die wêreld
Gevaarlike misverstande
Die koerant The European berig dat ’n misverstand oor die betekenis van ’n onbeduidende woordjie in 1977 tot die wêreld se ergste lugramp bygedra het. Die Nederlandse loods van ’n Boeing 747 het oor sy radio gesê dat hy “at take-off” was, wat die lugvaartkontroleur van Tenerife, een van die Kanariese Eilande, laat verstaan het dat die vliegtuig stilstaande was. Die loods het egter bedoel dat die vliegtuig in die digte mis besig was om op die aanloopbaan te versnel en op die punt was om op te styg. Die vliegtuig het gevolglik met ’n ander Boeing 747 gebots, en 583 mense het gesterf. Swak taalvaardighede het eweneens bygedra tot die lugbotsing in 1996 naby Delhi, Indië, waarin 349 mense dood is. Hoewel ernstige foute nie algemeen is nie en lugbemannings streng opleiding in standaardlugvaart-Engels ontvang, ken party lugbemannings net vakkundige lugvaartwoorde. In ’n noodsituasie kan hulle taalvaardighede hulle heeltemal in die steek laat. Deskundiges beveel aan dat rekenaartegnologie in die stuurkajuit in gebruik geneem word om korrekte lugvaartkommunikasie te verseker.
Die skewe toring van Pisa gestabiliseer?
Nadat die skewe toring van Pisa eeue lank so skuins hel dat dit gelyk het asof dit beslis gaan omval, is dit blykbaar uiteindelik gestabiliseer—danksy ’n teenwig van duisend ton loodblokke wat by die fondament daarvan geplaas is. Dit is aangekondig deur professor Michele Jamialcowsky, voorsitter van die internasionale kommissie om die toring se veiligheid te verseker. “Stabiliteit bly egter ’n ernstige probleem”, sê die Italiaanse koerant La Stampa, “aangesien die oorhelling van vyf meter wat tydens die sewehonderdjarige bestaan daarvan opgebou het ’n uiters kritieke punt bereik het.”
Wêreldwye onwettige dwelmgebruik
Onwettige dwelms maak tot 8 persent van die inkomste van alle internasionale handel en produkte uit, dit wil sê ongeveer R1,8 biljoen per jaar, sê ’n VN-verslag. Die verslag met 332 bladsye is die eerste omvattende studie oor die wêreldwye invloed van onwettige dwelms. Dit toon dat byna 2,5 persent van die wêreldbevolking—omtrent 140 miljoen mense—dagga rook of hasjisj wat daarvan verkry word. Dertigmiljoen gebruik amfetamien-tipe stimulante, 13 miljoen gebruik die een of ander vorm van kokaïen en 8 miljoen gebruik heroïen. Hoewel wetstoepassingsinstansies op duisende tonne dagga, kokaïen, heroïen en morfien beslag gelê het, is daar nog baie meer wat nie gevind is nie. Omtrent 30 persent van die kokaïen en slegs 10 tot 15 persent van die heroïen word onderskep, het die verslag gesê. Die internasionale dwelmbedryf is baie gesofistikeerd. “Die probleem is so omvangryk dat dit nie deur individuele lande aangepak kan word nie”, sê Giorgio Giacomelli, direkteur-generaal van die VN-dwelmbeheerprogram.
Besmetlike siektes neem toe
“In die afgelope 20 jaar het 30 heeltemal nuwe en hoogs aansteeklike siektes te voorskyn gekom”, berig die Nassauische Neue Presse. Vir die meeste van hierdie siektes—soos Ebola, vigs en hepatitis C—is daar geen geneesmiddel nie. Bowendien is besmetlike siektes, soos malaria, cholera en tuberkulose, ook aan die toeneem. Waarom? Volgens die Wêreldgesondheidsorganisasie (WGO) “kom baie siektes weer voor omdat al hoe meer virusse bestand word teen ’n groter verskeidenheid antibiotika. Minder nuwe soorte antibiotika word vervaardig omdat die ontwikkelingsproses so duur is.” In ’n poging om hierdie neiging te verander, het die WGO ’n beroep gedoen op regerings en farmaseutiese maatskappye om “meer geld te belê in die ontwikkeling van nuwe soorte antibiotika en verbeterde siftingstoetse vir aansteeklike siektes”. In 1996 het ongeveer 55 miljoen mense wêreldwyd gesterf as gevolg van besmetlike siektes.
“Oorheersing deur die gepeupel”
Onder hierdie opskrif vertel Haim Shapiro, ’n lid van die redaksie van The Jerusalem Post, van voorvalle verlede Maart waarin Jehovah se Getuies met klippe en stene aangeval is, daar by hulle saal ingebreek en dit verniel is en hulle lektuur verbrand is. Hy het opgemerk: “Toe ’n Katolieke Kerk in Jaffa verlede jaar beskadig is, was daar ’n onmiddellike—en geregverdigde—vlaag van protes in Israel én in die buiteland. Toe die saal in Lod beskadig is, was daar beswaarlik ’n eggo.” Hoewel hy persoonlik ‘nie van Jehovah se Getuies hou of met hulle saamstem nie’, onthou Shapiro dat hulle “een van die groepe was wat in Nazi-Duitsland vervolg en na konsentrasiekampe gestuur is”. Hy skryf: “Die gedagte dat iemand sulke mense kan aanval, hulle plek van aanbidding kan verniel en hulle boeke kan verbrand en dan ongestraf bly, veroorsaak nagmerries en herinner ’n mens aan die afgryslikste geskiedkundige parallelle.”
Die kwynende toegewydheid van ’n “Heilige Stad”
Al word dit ’n heilige stad genoem en het dit die hoof van die Katolieke Kerk as biskop, is Rome nie naastenby so godsdienstig soos party dalk dink nie. Volgens ’n nasionale opname deur die Derde Universiteit van Rome sê omtrent 10 persent van alle Italianers dat hulle “glad nie” in die Christelike godsdiens belangstel nie, maar in Rome styg die syfer tot 19 persent. ’n Verdere 21 persent van Rome se inwoners stel “min” belang in die Katolieke Kerk, sê die koerant La Repubblica. Daarenteen stel slegs 10 persent van hulle werklik belang in godsdiens. Volgens die sosioloog Roberto Cipriani bly net 1 uit elke 4 inwoners van Rome getrou by die voorskrifte van die kerk in verband met gesindhede en gedrag.
TB teister Indië
Ten spyte van omvattende pogings om die tuberkulosebakterie (TB-bakterie) onder beheer te bring, beweer die Wêreldgesondheidsorganisasie (WGO) dat 1 uit elke 2 volwassenes in Indië daarmee besmet is. Onder Indië se meer as 900 miljoen mense is daar jaarliks oor die 2 miljoen wat aktiewe TB ontwikkel en tot 500 000 wat daaraan sterf, berig die koerant The Asian Age. Volgens die WGO is die getal besmette persone en die gevolglike risiko om met die siekte besmet te word buitengewoon groot. Diegene wat TB opdoen, moet nie net die siekte verduur wat dit veroorsaak nie; hulle moet ook saamleef met die stigma wat gewoonlik met die siekte gepaardgaan. Dit kan tot verwerping deur bure, werkgewers en medewerkers lei. Jong bruide wat TB het, word dikwels na hulle ouers teruggestuur omdat hulle as ongeskik beskou word om kinders te hê.
’n Goeie rot?
“Die meeste rotte het ’n slegte reputasie”, sê The Wall Street Journal. Maar dit is anders met Rattie, ’n laboratoriumrot wat aan die biofisikus Judy Reavis behoort. Rattie het gehelp om rekenaarkabels van duisende meters in skole aaneen te skakel sodat rekenaarnetwerke geïnstalleer kan word. “Met die tou tussen haar tande vasgeklem, beur Rattie tussen balke en pype in mure deur, onder vloere en met plafonpanele langs”, verduidelik die Journal. “Sy word na ’n uitgang gelok deur klopgeluide en ’n bord heerlike katkos. Wanneer sy uitkom, word die tou wat sy trek, gebruik om die rekenaarkabel al met haar kronkelende paadjie langs te lei.” Rattie het soos ’n beroemde persoon geword en het ’n rubriek en ’n liedjie “van” haar op die Internet. As sy skielik sou doodgaan, “sal ons ’n ander een afrig”, sê dr. Reavis. “Dit is tog maar net ’n rot.”
Verminkte meisies, tienergeboortes
“Ongeveer 2 miljoen meisies word elke jaar vermink”, sê die 1996-uitgawe van The Progress of Nations, ’n publikasie van die Verenigde Nasies-kinderfonds oor die gesondheid, voeding en opvoeding van kinders. “Vyf-en-sewentig persent van alle gevalle kom in Egipte, Etiopië, Kenia, Nigerië, Somalië en Soedan voor. In Djibouti en Somalië word 98% van die meisies vermink.” Behalwe pyn kan die prosedure infeksie, langdurige bloeding, onvrugbaarheid en die dood veroorsaak. “Verminking word deur geen godsdiens vereis nie. Dit is ’n tradisie wat bedoel is om maagdelikheid te behou, hubaarheid te verseker en seksualiteit in toom te hou”, sê die verslag. Groepe en organisasies wat gemoeid is met vroueregte en kinderwelsyn plaas nou druk op regerings om hierdie gebruik onwettig te verklaar.
’n Tweede verslag toon dat tienergeboortes in baie lande ’n voortdurende probleem is. Die Verenigde State het byvoorbeeld die hoogste syfer in die nywerheidswêreld: 64 geboortes per jaar vir elke 1000 meisies tussen 15 en 19 jaar. Japan het die laagste syfer met vier geboortes per jaar. Tienergeboortes beïnvloed nie net die jong vrou se ontwikkeling, opvoeding en geleenthede nie, maar dit kan ook probleme vir die babas veroorsaak, soos swak versorging, armoede en ’n onbestendige milieu.