Jongmense vra . . .

Hoe kan ek ’n voorbeeld vir my jonger broers en susters wees?

PAUL het geweet hoeveel sy boetie daarvan gehou het om televisie te kyk. Hy was dus eendag verbaas toe hy sien hoe hy die stel in die middel van ’n program afskakel. Die rede? Paul se broer verduidelik: “Dit was nie ’n skoon program nie. Ek het geweet jy sou dit afgeskakel het, daarom het ek dit self afgeskakel.”

Sonder dat Paul dit eens besef het, het hy ’n voorbeeld vir sy boetie gestel—en boonop ’n goeie voorbeeld. Het jy jonger broers en susters? Dan kan wat jy sê en doen hulle eweneens beïnvloed. Die boek Sibling Rivalry deur Seymour V. Reit sê: “Die begeerte om ’n ouer broer of suster na te volg is ongelooflik sterk en rig baie van ’n jong kind se dade. Ouer broers of susters is natuurlike voorbeelde.”

Omdat jy ouer en verantwoordeliker is, sal jou broers en susters waarskynlik na jou opsien, of jy nou daarvan hou of nie. Hulle sal dalk die manier waarop jy dinge sê en doen, probeer naboots. Om altyd ’n voorbeeld te moet wees vir jou broers en susters lyk weliswaar soms na ’n las.a “Ek is die voorbeeld vir al die ander”, kla ’n tienermeisie genaamd Linda. “Daarom sê my ma vir my dis waarom ek goed moet doen op skool . . . Ek het regtig te veel verantwoordelikheid.” Die druk kan besonder groot wees as jy deel is van ’n enkelouerhuishouding. “Ek is feitlik hulle pa”, het een seun oor sy jonger broers en susters geskryf.

Dit het nietemin voordele om die ouer broer of suster te wees. Vir eers, dit stel jou in staat om ’n positiewe invloed op die lewe van jou broers en susters te hê. Kom ons kyk hoe.

By die huis

’n Ou spreuk sê: “Deur wysheid word ’n huis gebou, en deur verstand word dit bevestig” (Spreuke 24:3). Dit is natuurlik hoofsaaklik die verantwoordelikheid van jou ouers om julle huis op te bou, om dit ’n plek te maak waar vrede en aangenaamheid heers. Maar deur self ’n mate van wysheid en onderskeidingsvermoë aan die dag te lê, kan jy ’n groot bydrae tot die geluk van jou gesin lewer.

Hoe reageer jy byvoorbeeld wanneer Ma of Pa jou vra om die vullis uit te gooi of jou kamer aan die kant te maak? Is jy hulpvaardig? Gehoorsaam? Of is jy opstandig of praat jy astrant teë? Indien dit die geval is, moet jy nie verbaas wees as jou jonger broers en susters ook weldra begin teëpraat nie. Die wyse en oordeelkundige ding om te doen, is om die woorde van Spreuke 1:8 te volg: “My seun, luister na die tug van jou vader, en verwerp die onderwysing van jou moeder nie.”

Maar jy het dalk ’n geldige rede om te kla. Een 18-jarige meisie het haar lot soos volg bekla: “Ek dink nie my ma gee my twee broers genoeg verantwoordelikheid nie. Ek is vir alles verantwoordelik: huiswerk, voorbeelde stel, alles.” Miskien het sy ’n punt. Maar is dit nie beter om sake op ’n kalm en eerbiedige wyse met jou ouers te bespreek, pleks van opstandig te raak nie? Jy kan hulle laat weet hoe jy voel en wat jy dink sake kan verbeter. Deur openlik en vryelik met jou ouers te kommunikeer, maak jy nie net die lewe vir jouself makliker nie, maar jy leer jou jonger broers en susters ook die volwasse manier om verskille uit die weg te ruim.

Maar onthou dat jou ouers, nadat jy dinge met hulle bespreek het, die laaste sê in die saak het. Berus jou dus by hulle besluit. Op hierdie manier sal jy ook ’n goeie voorbeeld vir jou broers en susters stel.

Hewige rusies oor take by die huis kan dikwels heeltemal vermy word as jy die inisiatief neem. Met ander woorde, moet daar altyd vir jou gesê word om nie jou klere op die vloer te laat lê nie, of maak jy dinge aan die kant sonder dat jy gedwing moet word? Jou stille voorbeeld in hierdie verband kan baie daartoe bydra dat ’n boetie of sussie leer dat elkeen in ’n gesin sy eie pak moet dra sodat dinge vlot kan verloop.—Vergelyk Galasiërs 6:5.

By die skool

‘Ek haat skool.’ ‘Ek sien nie hoekom ek moet skoolgaan nie. Ek leer niks.’ ‘Sodra ek kan, gaan ek uit die skool uit.’ Sulke negatiewe beskouings van skool word dikwels by jeugdiges gehoor. Maar hoor jou jonger broers en susters dat jy so praat? Sien hulle dat jy stokkiesdraai of van klasse wegbly? Dit kan maklik hulle gesindheid teenoor die skool beïnvloed.

Om die regte voorbeeld te stel, beteken dat jy ’n goeie, positiewe gesindheid teenoor die skool moet aankweek. Dit is dalk nie maklik nie. Maar onthou: Dit kan jou help om verstandelik en geestelik te ontwikkel as jy hard werk op skool. Terselfdertyd kan dit jou help om vaardighede te ontwikkel wat jou in staat sal stel om jouself eendag as ’n volwassene te onderhou. Die boek Vrae wat jongmense vra—Antwoorde wat werk het ’n gedeelte met die titel “Skool en werk”.b Dit bevat nuttige inligting wat jou gesindheid teenoor skoolopleiding kan verbeter.

’n Goeie gesindheid teenoor skool sal beslis ’n uitwerking op jou boeties en sussies hê. En deur persoonlik belang te stel in hulle punte en huiswerk—en aan te bied om hulle van tyd tot tyd te help—kan jy baie doen om hulle akademiese ontwikkeling aan te help. Maar wat van die manier waarop jy jou by die skool gedra? Hoe behandel jy onderwysers, raadgewers en skoolowerhede? Is jy sarkasties, stryerig, of stel jy ’n goeie voorbeeld deur respek vir hulle gesag te toon?—Vergelyk Titus 3:1, 2.

Jou broers en susters sal ook sien watter soort vriende jy kies. As jy ’n vriend van die “lekker ouens” word, sal jy dalk binnekort vind dat jy nie meer ’n vriend van God is nie! Die teks in 1 Korinthiërs 15:33 wat dikwels aangehaal word, waarsku: “Moenie dwaal nie; slegte gesprekke bederf goeie sedes.” Terselfdertyd kan jy ’n gevaarlike voorbeeld vir jou broers en susters stel. Een jeugdige wat deur ’n Christenmoeder grootgemaak is, het verkies om God se weë te verwerp en het met ’n groep jong dwelmgebruikers begin omgaan. Weldra was hy self ook ’n dwelmgebruiker. Uit vrees dat sy jonger broer in sy voetspore sou volg, het hy hom gewaarsku: “Jy moenie dwelms begin gebruik nie!” Maar sy dade het sterker as sy woorde gespreek, en sy broer het kort voor lank met dieselfde slegte vriende begin omgaan. Jy wil sekerlik nie jou gewete belas met die wete dat jy vir jou eie broer of suster ’n struikelblok geword het nie!—Vergelyk Mattheüs 18:7.

Stel die voorbeeld in aanbidding

Dit is vir jong Christene baie belangrik om ’n goeie voorbeeld te stel in sake wat met aanbidding verband hou. Jou erns, eerbied en opbouende spraak sal nie net die hart van jou hemelse Vader bly maak nie, maar kan ’n blywende indruk op jou jonger broers en susters maak.—Spreuke 27:11.

Ter toeligting: Vir party jongmense onder Jehovah se Getuies is die openbare predikingswerk moeilik (Mattheüs 24:14; 28:19). Soos Jeremia van ouds dink party jeugdiges dat hulle eenvoudig onbekwaam is. (Vergelyk Jeremia 1:6.) Ander is dalk selfs skaam om deur hulle vriende gesien te word wanneer hulle aan hierdie lewensreddende werk deelneem. Kan dit wees dat jou broers en susters deur sulke negatiewe gesindhede gepla word? As dit die geval is, moet jy probeer om ’n positiewe beskouing van die predikingswerk te hê. Maak ’n punt daarvan om gereeld in die predikingswerk saam met jou gesin uit te gaan. As jou broers en susters sien dat jy genot en tevredenheid uit hierdie werk put, sal hulle dalk jou geloof wil navolg.—Vergelyk Hebreërs 13:7.

Kyk byvoorbeeld na ’n tienermeisie genaamd Crystal. Sy verduidelik: “Dit is my persoonlike doelwit om elke jaar ten minste twee maande gedurende die somer hulppionierdiens te doen.”c Watter uitwerking het haar ywer op haar jonger broer gehad? Crystal sê: “My broer van 12 het meer tyd aan die predikingswerk begin bestee vandat ek dit begin doen het.”

Christenvergaderinge gee jou nog ’n geleentheid om ’n goeie voorbeeld te stel. Dit is ’n skriftuurlike vereiste om dit gereeld by te woon (Hebreërs 10:24, 25). Leer jou broers en susters gerus hoe om georganiseerd en gedissiplineerd te wees, sodat hulle hul skoolwerk vroeg kan klaarmaak en steeds die vergaderinge kan bywoon. Hulle sal dalk ook leer om die vergaderinge meer te geniet as hulle sien dat jy altyd goed voorberei is en ’n poging aanwend om deel te neem.

Dit is nie maklik om aan God se vereistes te voldoen nie. Maar God vereis van alle jong Christene om “’n voorbeeld [te wees] . . . in woord, in wandel, in liefde, in gees, in geloof, in reinheid”, of hulle nou broers en susters het of nie (1 Timotheüs 4:12). Begin gerus tuis. As jy dit doen, maak dit dalk ’n baie groot verskil—in jou broers en susters se lewe en in joune!

[Voetnote]

[Prent op bladsy 18]

Hoe jy jou ouers behandel, kan ’n uitwerking hê op hoe jou jonger broers en susters hulle sal behandel