Beheers televisie voordat dit jou beheers
TELEVISIE het ongelooflike potensiaal. Toe die Amerikaanse TV-nywerheid ontwikkelende lande oortuig het om TV’s aan te skaf, het dit visioene van ’n TV-Utopia opgetower. Hele lande sou in klaskamers omskep word, terwyl selfs die mees afgesonderde gedeeltes kon inskakel op opvoedkundige programme oor belangrike onderwerpe soos landboutegnieke, grondbewaring en gesinsbeplanning. Kinders kon fisika en skeikunde leer en baat vind by ’n groter begrip van ander se kultuur.
Natuurlik het sulke visioene in groot mate soos mis voor die son verdwyn in die daaropvolgende werklikheid van reklametelevisie—maar nie heeltemal nie. Selfs Newton Minow, voorsitter van die Federal Communications Commission wat televisie “’n ontsaglike woesteny” genoem het, het in dieselfde toespraak in 1961 erken dat TV groot prestasies bereik het en genotvolle vermaaklikhede verskaf het.
Dit geld beslis vandag nog. TV-nuusuitsendings hou ons op die hoogte van wêreldgebeure. Natuurprogramme op TV gee ons ’n kykie op dinge wat ons andersins dalk nooit sou sien nie: die presiese grasie van ’n kolibrie wat in vertraagde beweging verfilm is, laat dit lyk asof hy deur die lug swem; of die vreemde dans van ’n blombedding in versnelde fotografie, wat in ’n reënboog van kleur uit die grond uit bars. Dan is daar al die kulturele geleenthede, soos ballet, simfonieë en operas. En daar is toneelstukke, rolprente en ander programme—sommige is diepsinnig en leersaam, ander net goeie vermaak.
Daar is opvoedkundige programme vir kinders. Die Nasionale Instituut vir Geestesgesondheid berig dat net soos kinders aggressie uit gewelddadige TV-programme kan leer, hulle ook onselfsugtigheid, vriendelikheid en selfbeheersing uit goeie voorbeelde op televisie kan leer. Programme oor hoe om in noodgevalle op te tree, het selfs die lewe van kinders gered. Vance Packard skryf derhalwe in Our Endangered Children: “Die ontevrede of ontstelde ouers wat hulle TV-stelle in die kas bêre, oorreageer waarskynlik, tensy hulle hulle kinders nie kan beheer nie.”
Hoe om TV te beheers
Hetsy ons van volwassenes of van kinders praat, dit is duidelik dat beheersing die sleutel is. Beheers ons TV of beheers TV ons? Mnr. Packard sê dat die enigste manier om TV te beheers vir sommige sal beteken dat hulle daarvan ontslae moet raak. Maar baie ander het maniere gevind om die TV te beheers terwyl hulle steeds daaruit voordeel trek. Hier volg ’n paar wenke.
✔ Hou vir ’n week of twee ’n noukeurige verslag van jou gesin se TV-kykery. Tel die ure aan die einde van die tydperk bymekaar en vra jou af of TV die tyd werd is wat dit in beslag neem.
✔ Kyk na TV-programme—nie net TV nie. Gaan TV-roosters na om te sien of daar enigiets is wat die moeite werd is om na te kyk.
✔ Sit sekere tye opsy vir die gesin om te gesels en saam te wees.
✔ Sommige deskundiges waarsku teen ’n TV-stel in jou kinders of jong tieners se kamer. Ouers sal dit dalk moeiliker vind om te kontroleer waarna hulle kind kyk.
✔ ’n VKO (videokassetopnemer), as jy een geredelik kan bekostig, sal dalk help. Deur goeie videobande te huur of deur goeie programme op te neem en op ’n geleë tyd daarna te kyk, kan jy die VKO gebruik om beheer uit te oefen oor die programme wat op jou TV vertoon word—en ook die tyd wanneer jou TV aan is. Maar ’n woordjie van waarskuwing. ’n VKO waaroor geen beheer uitgeoefen word nie, kan die tyd wat voor die televisie deurgebring word net vermeerder of die weg open vir onsedelike videobande.
Wie is jou onderwyser?
’n Mens is eintlik ’n leermasjien. Ons sintuie drink gedurig informasie in en stuur elke sekonde ’n stroom van oor die 100 000 000 brokkies data aan ons brein. In sekere mate kan ons die inhoud van daardie stroom bepaal deur te besluit waarmee ons ons sintuie gaan voed. Soos die verhaal van TV duidelik illustreer, kan die mens se verstand en gees net so maklik besoedel word deur die dinge waarna ons kyk as wat die liggaam besoedel kan word deur die dinge wat ons eet of drink.
Hoe sal ons van die wêreld rondom ons leer? Watter bronne van informasie sal ons kies? Wie of wat sal ons onderwyser wees? Die woorde van Jesus Christus gee ons in hierdie verband stof tot nugtere denke: “’n Leerling is nie bo sy meester nie; maar elkeen wat volleerd is, sal soos sy meester wees” (Lukas 6:40). As ons te veel tyd saam met televisie as ons onderwyser deurbring, kan ons begin om dit na te boots—om die waardes en standaarde wat dit verteenwoordig, aan te neem. Soos Spreuke 13:20 dit stel: “Gaan met die wyse om, dan word jy wys; maar hy wat met dwase verkeer, versleg.”
Selfs wanneer TV nie dwase of onsedelike karakters in ons huise inbring nie, kort daar steeds iets baie belangriks. Baie min programme wat op TV verskyn, bespreek enigsins ’n behoefte wat elke mens het: die geestelike behoefte. TV is dalk baie goed om te toon in watter jammerlike toestand die wêreld is, maar wat doen dit om te toon waarom die mens homself blykbaar nie kan regeer nie? Dit is dalk goed om ons die skoonheid van die skepping te wys, maar wat doen dit om ons nader aan ons Skepper te bring? Dit neem ons dalk na die vier uithoeke van die aarde, maar kan dit ons vertel of die mens ooit weer in vrede daarop sal lewe?
Geen “venster op die wêreld” is volledig as dit nie sulke belangrike geestelike vrae kan beantwoord nie. Dit is juis wat die Bybel so kosbaar maak. Dit bied ’n “venster op die wêreld” vanuit ons Skepper se oogpunt. Dit is daarop gemik om ons te help om ons doel in die lewe te verstaan en om ons ’n vaste hoop vir die toekoms te gee. Bevredigende antwoorde op die lewe se kwellendste vrae is geredelik beskikbaar. Hulle wag daar om gelees te word in die oneindig boeiende bladsye van die Bybel.
Maar waar sal ons die tyd vandaan kry as ons die TV nie beheers nie?