Jongmense vra . . .

Is dobbel werklik so sleg?

TWAALFJARIGE Andrew en tienjarige Julian was uiteindelik onder hulle ouers se oë uit. Hulle gesin het ’n bootreis onderneem, en die seuns was gefassineer deur die verskillende dobbelmasjiene aan boord. ’n Speler wat hulle nuuskierigheid gesien het, het aan elkeen van hulle ’n munt gegee sodat hulle self op die masjiene kon probeer speel. Die probleem? Hulle ouers het hulle verbied om naby daardie masjiene te gaan.

Andrew en Julian het nogtans besluit om dit te waag. Hoewel hulle hulle ouers se waarskuwings goed onthou het, het hulle op die masjien gespeel—en hulle geld verdubbel! Toe het hulle weer gespeel. Hierdie keer was hulle verstom deur die hoeveelheid geld wat uitgestroom het! ‘Hoe kan dit so gevaarlik wees?’ het hulle gedink. ‘Dit is so maklik om geld te maak! Is dobbel werklik so sleg?’

Soos baie jongmense in lande waar dobbel algemeen is, het Andrew en Julian min kwaad daarin gesien. Dit is maklik om te verstaan wanneer jy kyk na die voorbeeld wat party volwassenes in hierdie opsig gestel het. Baie volwassenes dobbel nie net nie, maar hulle bied ook aanneemlike verskonings om hulle gewoonte te regverdig. Hulle sal byvoorbeeld sê dat dobbel eintlik baie nuttig is deur te wys op finansiële bydraes van loterye wat vir ’n goeie doel aangewend word. (Maar dit is net so sinloos soos om te redeneer dat ’n bydrae deur ’n dwelmkoning aan liefdadigheid die dwelmhandel regverdig!) Tog beweer ander dat dobbel onskuldige pret en vermaak is, wat ’n mate van welkome opwinding aan die lewe gee.

Hoe dit ook al sy, duisende jongmense het, soos in ander lande, in Brittanje en Ierland dobbelaars geword. En die vooruitsig om met min moeite baie geld te maak, is dalk heel moontlik vir jou net so aantreklik.

Dobbel—die verborge gevare

Dobbel hou nietemin ’n paar uiters wesenlike gevare vir jongmense in. Verslae praat van “dobbelslawe” en “die gruwels wat dobbel kan meebring, wanneer ’n onskuldige spel ’n obsessie word wat ’n mens in ’n zombie kan verander”. Volgens The Buzz (’n Britse dokumentêre televisieprogram) kan dobbel onder kinders “lei tot stokkiesdraaiery, geweld, afpersing en diefstal, kompulsiewe dobbel en prostitusie en, in uiterste gevalle, selfmoord of ’n poging tot selfmoord”. Ware lewensverhale bewys dat dobbel werklik rampspoedige gevolge kan hê.

“Ek het begin dobbel toe ek ongeveer 11 jaar oud was”, sê Adrian. “Ek het saam met my oom en nefie na windhondresies gegaan. Ek was aan die begin taamlik gelukkig en het dikwels gewen.” Die uitwerking daarvan op Adrian? “Ek het nie gehuiwer om vir my pa ’n storie op te dis—te lieg—sodat ek geld kon kry nie”, verduidelik hy, “en selfs voor my tienerjare verby was, het dit my geensins gekwel om uit die geldlaai in my pa se winkel te steel sodat ek geld vir my dobbelgewoonte kon kry nie.”

Adrian vestig die aandag op ’n ander ongewenste gevolg. “Jy kan maklik ’n leeglêer word”, verduidelik hy, “omdat die geld wat jy deur eerlike arbeid verdien na ’n karige loon kan lyk in vergelyking met dit wat jy dink jy kan wen deur te dobbel.”—Vergelyk Spreuke 13:4; Prediker 2:24.

Robert (nie sy regte naam nie) het op 12-jarige ouderdom begin dobbel. Hy vestig die aandag op nog ’n ander gevaar: “Jy kan baie bygelowig word.” Hy verduidelik: “My pa het dobbelmasjiene in ons winkel gehad. Ek het presies geweet hoe hulle werk, maar ek het nogtans bygelowig dinge gedoen om die uitkoms te probeer beïnvloed, soos om die skakelaar op ’n sekere manier te druk of deur die prysgeld ’n ruk lank in die laai te los. Party mense het selfs met die masjiene gepraat.” Ja, baie dobbelaars word onwetend bygelowige aanbidders van die geluksgod—’n gebruik wat deur God veroordeel word.—Jesaja 65:11.

Kompulsiewe dobbel

’n Ander verraderlike gevaar is dat dobbel feitlik ’n obsessie kan word. “Meer as 2000 kinders onder 16 word elke jaar deur hulle ouers na Dobbelaars Anoniem geneem, en daar word geglo dat die teenswoordige verwysingstempo . . . in Brittanje net die punt van die ysberg is” (The Buzz). Hoe erg kan hulle verslawing word? Een verslag het gesê: “As hulle eers verslaaf is, móét hulle dobbel, of hulle nou wen of verloor.”

Robert onthou hoe een vrou elke dag £90 (R385) weggedobbel het. Een jong dobbelaar was so desperaat om geld te kry om sy obsessie met muntoutomate te bevredig dat hy probeer het om sy ma te vermoor! Paddy, wat op ’n baie jong ouderdom begin dobbel het, het ’n soortgelyke onvermoë gehad om sy dobbelgewoonte te beheer. “Ek is in ’n dobbelgesin grootgemaak”, vertel hy. “Ek het op alles gedobbel. Toe ek groot word en trou, het dobbel die kos uit my vrou en kinders se monde geneem, en dit het uiteindelik daartoe gelei dat ek dit oorweeg het om selfmoord te pleeg.”

Die lokstem van die muntoutomate

Enige vorm van dobbel kan sulke verskriklike gevolge hê, maar vandag is die muntoutomate een van die grootste gevare vir jongmense. Dit word “teenswoordig as die grootste probleem onder jong dobbelaars beskou”, sê die Journal of Gambling Behavior, Spring 1989. Hierdie outomate, wat tereg as eenarmige rowers beskryf word, is “geslepe en verleidelike toestelle”, sê The Buzz. “Hoe meer jy speel, hoe meer sal jy waarskynlik wil speel.”

Het dit enige sin om enigsins ’n spel te speel, hoe verleidelik dit ook al mag wees, waar die kans goed is dat jy feitlik altyd meer sal verloor as wat jy wen? Young People Now beskryf jou kanse om te wen soos volg: “Die spreekwoord sê jy moet nooit ’n naïewe persoon die geleentheid gee om enigiets te wen nie. Muntoutomate doen dit nie . . . [As] jy gemiddeld £10.00 in ’n outomaat sit, sal dit £7.00 hou en jou £3.00 teruggee.”

Dit is dus geen wonder nie dat Mark Griffiths, navorser oor die uitwerking van dobbel op jongmense, sê: “Die enigste manier om geld uit ’n muntoutomaat te maak, is om een te besit.” Lyk dit vir jou verstandig om by so ’n nuttelose bedrywigheid betrokke te raak?

Hierdie masjiene is nietemin slim ontwerp om jou te lok om meer te speel. Hoe? Deur drie rye vrugtesimbole pleks van net die wenry te wys! Young People Now verduidelik: “Die rye bokant en onderkant die uitbetalingsry word gewys om spelers die illusie te gee dat hulle ‘net gemis’ het en hulle dus aan te moedig om weer te probeer.” ’n Dobbelaar wat twee wensimbole en een verloorsimbool op die masjien se wenstreep verkry, dink dikwels dat hy amper gewen het, en so word hy aangemoedig om weer te probeer—en weer, en weer.

Maar dit is tipies van die dobbelbedryf. Vervaardigers ontwerp masjiene en dobbelspeletjies op so ’n manier dat dit die illusie skep dat jy nie verloor het nie, maar dat jy amper gewen het! Jy het amper gewen! Dit kondisioneer jou om aan te hou speel as gevolg van die euforie wat jy ervaar omdat jy amper “gewen” het. Voeg hierby die flitsende ligte en hipnotiserende klankeffekte, en jy begin ’n idee kry van die kragtige sielkundige druk wat gebruik word om jou in die versoeking te bring om te speel—om aan te hou speel—en aan te hou verloor.

Neem die regte besluit

Die beste manier om te voorkom dat jy ’n kompulsiewe dobbelaar word, is dus om dobbel in die eerste plek te vermy. Vermy dit in al sy vorme, waaronder die wed van klein bedrae geld. Baie lewenslange dobbelgewoontes het begin deur met sente te dobbel. En as die geleentheid om te dobbel homself voordoen, moet jy die beginsel onthou wat Jesus Christus in Mattheüs 7:17 neergelê het: “Elke goeie boom dra goeie vrugte; maar ’n slegte boom dra slegte vrugte.”

Dink daaroor: Wat bring dobbel werklik in mense se lewe voort? Help dit ’n mens om die vrugte van God se gees aan te kweek, soos blydskap, vrede en selfbeheersing, of verwek dit twis, toornigheid en gierigheid? (Galasiërs 5:19-23). Onthou, gierigheid word deur God veroordeel. Net een gierige daad kan jou afkeurenswaardig in sy oë maak. Vra jou af of dobbelaars gepaste omgang vir jong Christene is (1 Korinthiërs 15:33). Onthou dat “die hele wêreld in die mag van die Bose lê” (1 Johannes 5:19). Bevorder dobbel nie Satan die Duiwel se doel nie? Waarom wil jy dus verlei word om daarby betrokke te raak?

Toe Ierland se nasionale lotery vir die eerste keer ingestel is, is dit gou ’n belasting vir idiote genoem! Dit som dobbel baie goed op. Wie wil vir ’n dwaas aangesien word en beroof word van die nodige geld deur na die droomwêreld van die dobbelaar gelok te word? Andrew en Julian (wat aan die begin gemeld is) het gelukkig betyds gesien dat dobbel ’n gekkespel is. Hulle het die gevare duidelik gesien en dit vermy. “In elk geval”, sê hulle, “daar is baie meer lonende dinge in die lewe om te doen as om jou geld op dobbel uit te mors.”

[Prent op bladsy 20]

Jy kan verslaaf raak deur selfs vir klein bedrae geld te dobbel