Die Bybel het siekte beveg voor die wetenskap dit beveg het

Wanneer die Bybel vandag genoem word, besluit baie oningeligte mense outomaties dat dit nie hulle aandag werd is nie. Hulle weier om dit onbevooroordeeld te beskou en sodoende te ontdek dat dit duisende jare gelede dinge gemeld het wat die mense van vandag eers onlangs geleer het of nog moet leer. Dit geld vir wêreldgebeure, regering, astronomie, die omgewing, die natuurkennis, die fisiologie en die sielkunde. Dit is ook waar van siekte.

DIE Bybel is ’n boek oor die lewe. Geen ander teks of letterkundige versameling het so ’n wye toepassing op soveel aspekte van die lewe nie. Goeie gesondheid hou verband met lewe, en daarom behoort dit ons nie te verbaas dat die Bybel baie beginsels bevat wat direk op gesondheid betrekking het nie. Die Bybel noem talle siektes soos melaatsheid, geswelle (aambeie), die water (edeem) en maagkwale.—Deuteronomium 24:8; 28:27; Lukas 14:2; 1 Timotheüs 5:23.

Die Bybel is nie hoofsaaklik geskryf om ons van liggaamlike siekte te leer nie. Maar die inligting wat dit wel voorsien, is wetenskaplik akkuraat, en dit is voordelig om dit te hersien. Die menseliggaam was vir die eertydse psalmis ontsagwekkend en hy het in verband daarmee geskryf: “Want Ú [Jehovah] het my niere gevorm, my in my moeder se skoot geweef [“afgeskerm gehou”, NW]. Ek loof U, omdat ek so vreeslik wonderbaar is; wonderbaar is u werke! En my siel weet dit alte goed. My gebeente was vir U nie verborge toe ek in die geheim gemaak is nie, kunstig geweef in die dieptes van die aarde. U oë het my ongevormde klomp gesien; en in u boek is hulle almal opgeskrywe: dae dat alles bepaal was [“met betrekking tot die dae waarop hulle gevorm sou word”, NW], toe nog geeneen van hulle daar was nie.”—Psalm 139:13-16.

Al is die embrio in die donkerte van die baarmoeder afgeskerm, sien Jehovah hoe dit ontwikkel en hoe die beendere groei. Vir hom “is selfs die duisternis . . . nie donker nie” (Vers 12). ’n Mens kan niks vir Jehovah wegsteek nie. Medies gesproke word die embrio deur die plasenta afgeskerm van die moeder en dit verhoed dat die embrio as ’n vreemde voorwerp verwerp word. Maar die waarheid wat in hierdie psalm uitgespreek word, is nie medies nie maar geestelik, naamlik, Jehovah sien alles, selfs in die donkerte van die baarmoeder.

Van die oomblik van bevrugting af ‘is al ons liggaamsdele opgeskrywe’ in die genetiese kode van die bevrugte eiersel in die baarmoeder. Daarbenewens word die tydsbepaling ‘met betrekking tot die dae waarop hulle gevorm moes word’, elkeen in die regte volgorde, bepaal deur al die biologiese horlosies wat in die gene geprogrammeer is.

Die psalmis Dawid was nie met al hierdie wetenskaplike besonderhede bekend nie, maar Jehovah, wat hom geïnspireer het om die psalm te skryf was wel, want Hy het die mens in die eerste plek geskep. Hoër kritici ontken dat Dawid hierdie psalm geskryf het, maar selfs hulle moet erken dat dit eeue voor Christus geskryf is.

Die Bybel beklemtoon voorkoming

Wanneer ons die wette van God nagaan wat hy 15 eeue voor Christus deur Moses aan Israel gegee het, sien ons dat die vernaamste klem van daardie Wet, wat gesondheid betref, duidelik op voorkoming val. In Deuteronomium 23:13 sê dit byvoorbeeld: “En jy moet by jou gereedskap ’n grafie hê; as jy dan buitekant gaan sit, moet jy daarmee grawe en wat van jou uitgegaan het, weer toemaak.” Hierdie wet om ontlasting te begrawe was ’n hoogs gevorderde voorsorgmaatreël vir die beskerming teen siektes wat deur vlieë versprei word, soos salmonellose, shigellose, tifoïed en ’n menigte ander vorme van dikdermontsteking wat vandag nog duisende lewens eis in gebiede waar hierdie beginsel nie toegepas word nie.

Levitikus hoofstuk 11 impliseer dat siektes deur insekte, knaagdiere en veral deur besmette water versprei kan word. Laasgenoemde getuig stilswyend van die beginsel dat siektes deur mikroörganismes veroorsaak word, en dit toon dat die Bybel Leeuwenhoek (1683) of Pasteur (19de eeu) millenniums vooruit was. Dieselfde kan gesê word van die kwarantynreëling in Levitikus hoofstuk 13, wat ingestel is vir gevalle van melaatsheid.

Die dieetkundige verbooie wat in Levitikus 11:13-20 opgeskryf is, het die eet van roofvoëls soos arende, lammervangers en uile en aasvreters, soos die raaf en die aasvoël, ingesluit. Omdat hulle aan die bopunt van die voedselketting is, is daar groot hoeveelhede gifstowwe in hulle liggame. Diere wat laer in die voedselketting is, neem hierdie gifstowwe in hoeveelhede op wat op sigself onbenullig is, terwyl diere aan die bopunt van die voedselketting hulle in gekonsentreerde dosisse opgaar. Die Mosaïese Wet het toegelaat dat sommige plantetende diere wat nie in ’n voedselketting is waar gifstowwe opgegaar word nie, geëet word. Sekere verbode vleissoorte huisves ingekapselde parasiete soos dié wat triginose veroorsaak.

Mense besef nou, ná 3500 jaar, dat die Bybel se verbod op die misbruik van bloed wat op verskeie plekke in die Mosaïese Wet ingesluit is uit ’n mediese oogpunt goeie raad is (Genesis 9:4; Levitikus 3:17; 7:26; 17:10-16; 19:26; Deuteronomium 12:16; 15:23). Hierdie beperking is in die Christelike Griekse Geskrifte in Handelinge 15:20, 29 en 21:25 herhaal. Die mediese praktyk probeer nou om skenkerbloed so min as moontlik in nierdialise, hart-long-masjiene en algemene chirurgie te gebruik of om dit heeltemal uit te skakel. Hepatitis in sy vele vorme, vigs, sitomegalovirus-infeksie en talle ander siektes wat deur bloed oorgedra word, dien as grusame waarskuwings vir die wêreldwyses wat God se wet ignoreer.

Oefening is noodsaaklik vir goeie gesondheid en die Bybel erken die voordele daarvan. As ’n mens slegs 20 minute lank drie keer per week oefen, kan dit gevare vir die hart en die sirkulasiestelsel verminder. Dit verhoog die beskermende HDL-vorm van cholesterol, verbeter jou energievlak en dra by tot jou soepelheid en gevoel van welsyn. Hoewel die Bybel die waarde van oefening erken, word dit beskou as ondergeskik aan die belangriker ontwikkeling van geestelikheid: “Die liggaamlike oefening is tot weinig nut, maar die godsaligheid is nuttig vir alles, omdat dit die belofte van die teenwoordige en die toekomende lewe het.”—1 Timotheüs 4:8.

Die Bybel se sedewette is die vernaamste beskerming teen seksueel oorgedraagde siektes, wat ongetwyfeld teenwoordig was, hoewel geleerdes eeue lank nie van hulle bewus was of selfs nie vermoed het dat hulle bestaan het nie.—Exodus 20:14; Romeine 1:26, 27; 1 Korinthiërs 6:9, 10, 18; Galasiërs 5:19.

“’n Baie akkurate wetenskaplike boek”

Hippokrates was ’n Griekse geneesheer van die vyfde en vierde eeu v.G.J. wat bekend geword het as “die vader van die geneeskunde”, maar baie van wat die Bybel oor siektes sê, is ongeveer duisend jaar tevore deur Moses geskryf. Tog is dit betekenisvol dat The AMA News ’n brief van ’n dokter gepubliseer het wat gesê het: “Die bes ingeligte mediese navorsers wat nou die beste werk verrig, kom tot die gevolgtrekking dat die Bybel ’n baie akkurate wetenskaplike boek is. . . . Die lewensfeite, diagnose, behandeling en voorkomende geneeskunde wat in die Bybel verstrek word, is baie meer gevorderd en is betroubaarder as die teorieë van Hippokrates, waarvan baie nog onbewese is en waarvan party baie onakkuraat geblyk het.”

Nadat dr. A. Rendle Short in sy boek The Bible and Modern Medicine getoon het dat die sanitêre wette van die nasies rondom eertydse Israel baie elementêr was, indien hulle hoegenaamd bestaan het, het hy gesê: “Daarom is dit nog verbasender dat daar hoegenaamd in ’n boek soos die Bybel, wat na bewering onwetenskaplik is, ’n stel sanitêre reëls voorkom, en dit is net so verbasend dat ’n nasie wat pas uit slawerny ontsnap het, wat dikwels deur vyande oorrompel is en wat kort-kort in gevangenskap weggevoer is, so ’n wyse en redelike stel gesondheidsreëls in sy wetboeke gehad het.”

Psigosomatiese probleme

Die Bybel is as medies gevorderd bewys in sy erkenning van die psigosomatiese oorsake van party gesondheidskwale lank voor so iets algemeen in die mediese veld aanvaar is. Die Bybel se verduideliking van die verstand se rol in die ontstaan van liggaamlike siektes bly boonop ’n model van diep insig. Spreuke 17:22 sê: “’n Vrolike hart bevorder die genesing, maar ’n verslae gees laat die gebeente uitdroog.” Let daarop dat niemand hier veroordeel word nie; dit is bloot ’n verklaring van ’n feit. Daar is geen berisping wat die verpletterde persoon aansê om hom reg te ruk, asof dit so eenvoudig is, nie.

’n Positiewe gesindheid kan help; bekommernis is negatief en nadelig. “Bekommernis in die hart van ’n mens druk dit neer, maar ’n vriendelike woord vrolik dit op” (Spreuke 12:25). Hoofstuk 18, vers 14, van Spreuke is stof tot nadenke: “Die gees van ’n man ondersteun hom in sy krankheid; maar ’n verslae gees—wie kan dit opbeur?” Hierdie teks gee te kenne dat ’n mens se vermoë om teen ’n sekere mate van liggaamlike siekte (kwaal) weerstand te bied, verhoog kan word deur uit jou geestelike kragte te put.

James T. Fisher, ’n psigiater, het die volgende oor die sielkundige waarde van Jesus se Bergpredikasie gesê: “Indien jy al die gesaghebbende artikels neem wat ooit deur die mees gekwalifiseerde sielkundiges en psigiaters oor die onderwerp van geestesgesondheid geskryf is—indien jy dit sou kombineer en suiwer en al die oortollige woorde uithaal—as jy al die vleis en niks van die pietersielie neem nie, as jy hierdie onverwaterde stukkies suiwer wetenskaplike kennis akkuraat deur die bekwaamste van alle lewende digters sou laat uitdruk, sou jy ’n lomp en onvolledige opsomming van die Bergpredikasie hê. En dit sal in vergelyking daarmee geweldig afsteek.”—A Few Buttons Missing, bladsy 273.

Hoewel psigosomatiese gevoelens ’n uitwerking op ons fisiese toestand kan hê, beteken dit op sigself nie dat daar geen fisiese ongesteldheid is nie. Daarom is dit belangrik om allereers met die liggaamlike behoeftes te probeer help en die ongesteldheid ten minste te erken terwyl jy die persoon terselfdertyd aanmoedig om ’n positiewe gemoedstemming en gees te hê wat hom sal help om te volhard. Dit is veral belangrik wanneer daar in hierdie stelsel van dinge dalk geen definitiewe behandeling beskikbaar is nie.

Na Adam se sonde het die dood ’n uitgemaakte genetiese werklikheid vir die hele mensdom geword (Romeine 5:12). Daarom is dit gewoonlik onvanpas om iemand se spesifieke siekte aan sy geestelike toestand toe te skryf. Dit is belangrik om dit in gedagte te hou wanneer ons met die probleme werk van mense wat in ’n emosioneel verswakte toestand is.

Die geneesheer se rol

Hoe moet Christene geneeshere en die moderne geneeskunde beskou? As ons die Bybel ondersoek, vind ons geen skriftuurlike grondslag om oordrewe agting aan geneeshere te gee of om na die mediese tegnologie te kyk as die finale hoop vir goeie gesondheid nie. Daar is eerder bewyse van die teendeel. Markus vertel ons van ‘’n vrou wat baie jare lank bloedvloeiing gehad het’ en wat “veel onder baie geneeshere gely en al haar besittings uitgegee het sonder om enige baat te vind, maar eerder erger geword het” (Markus 5:25-29). Hoewel hierdie algemene kwaal vandag dikwels met sukses behandel word, kan baie siektes steeds nie behandel word nie, en ’n menigte nuwe siektes word gedurig ontdek wat ook nie behandel kan word nie.

Maar die Bybel ondersteun nie die standpunt van party mense wat tot die ander uiterste oorgaan en die tradisionele geneeskunde van min of geen waarde beskou nie. Party mense ontneem die dokter alle agting en vervang hom met hulleself of met die een of ander niemediese benadering wat dalk die gier van die dag is. Die beskrywing van Lukas as “die geliefde” geneesheer in Kolossense 4:14 verwys sonder twyfel eerder na sy geestelike kwalifikasies as na sy mediese vermoëns. Dit is egter onwaarskynlik dat die voorreg wat hy geniet het om ’n deel van die Heilige Skrif onder inspirasie te skryf aan iemand gegee sou word wie se mediese praktyk oneties of onskriftuurlik was.

Daar is getuienis wat daarop dui dat Lukas moderne geneeskunde vir sy dag beoefen het, aangesien die terminologie en mediese beskrywing wat hy gebruik het op Hippokrates se invloed dui. Hoewel Hippokrates nie altyd reg was nie, het hy nogtans probeer om logika in die geneeskunde in te bring en het hy bygelowige en pseudogodsdienstige teorieë veroordeel. Jesus se eenvoudige illustrasie in Lukas 5:31: “Die wat gesond is, het die geneesheer nie nodig nie, maar die wat ongesteld is”, sou ook min beteken het as daar nie aanvaar is dat dié met mediese ondervinding kon help in die behandeling van siektes nie.

Daar is geen skriftuurlike grondslag om ’n uiterste standpunt in te neem en die gebruik van antibiotikums, ontsmettingsmiddels of pynstillers te veroordeel wanneer hulle nodig is nie. Jeremia 46:11 en 51:8 beskryf ’n balsem in Gilead wat heel moontlik strelende, pynstillende eienskappe gehad het, asook ’n nuttige ontsmettingsmiddel was. Daar is geen skriftuurlike of leerstellige standpunt teen die inwendige gebruik van medisyne nie.

Maar enorme dosisse antibiotikums kon nie tred hou met die voortdurende blootstelling aan aansteeklike siektes wat deur vlieë, muskiete en slakke gedra word nie—iets wat wêreldwyd die vernaamste doodsoorsaak is. Gesondheidswerkers moes terugkeer tot die basiese Bybelbeginsels van die veilige wegdoening van rioolvuil, die beskerming van die watervoorraad, beheer oor insekdraers en die tref van voorsorgmaatreëls in kontak tussen mense en kontak tussen hand en mond. In die sewentigerjare nog het kennisgewings wat bokant wasbakke in hospitale en bokant pasiënte se beddens geplaas is verpleegsters en dokters herhaaldelik herinner: “Was jou hande”—die vernaamste manier om die verspreiding van siekte te voorkom.

’n Woordjie van waarskuwing

Dié wat raad oor gesondheid gee—hetsy ’n geneesheer, ’n chiropraktisyn, ’n homopaat of ’n welmenende maar moontlik oningeligte vriend—neem ’n groot verantwoordelikheid op hulle elke keer wanneer hulle iemand wat siek is raad gee. Dit is veral die geval wanneer die raad wat gegee word skadelik is, wanneer dit die siek persoon weerhou van of bevooroordeeld maak teen behandeling wat al dikwels met welslae toegepas is, of as dit keer dat hy sulke behandeling betyds kry. Daar is oorvloedige waarskuwings in die Bybel aan mediese praktisyns asook aan pasiënte om teen kwaksalwery en spiritisme te waak in ’n moontlik desperate persoonlike soektog na hulp. Onthou Spreuke 14:15: “Die eenvoudige glo elke woord, maar die skrandere let op sy voetstappe.”

Is die beginsels wat in die Heilige Skrif uiteengesit word prakties om vandag jou gesondheid te behou? Net soos die vernaamste oogmerk van die Mosaïese Wet voorkoming was, is die voorkomingsbenadering tot gesondheidsorg vandag ook van baie groter waarde as dié wat hoofsaaklik op behandeling gebaseer is. Die hedendaagse les wat die Wêreldgesondheidsorganisasie probeer tuisbring in die daarstelling van moderne mediese behandeling in onderontwikkelde lande is dit: “Voorsorg voorkom nasorg.”

Ten slotte moet ’n Christen ’n eerbiedige langtermynbeskouing van gesondheid hê met die doel om goeie gesondheid tot eer van God te gebruik in die bevordering van die verblydende Koninkrykswerk. En onder daardie Koninkryksheerskappy is die belofte: “Geen inwoner sal sê: Ek is siek nie.”—Jesaja 33:24.

[Prent op bladsy 4]

“My gebeente was vir U nie verborge toe ek in die geheim gemaak is nie”