Die egskeidingslokval

ANDREW en Ann was ’n lieflike paartjie. Ann was die stiller en meer teruggetrokke een van die twee, maar dit het gelyk of haar opgeruimde kalmte die ideale komplement was vir Andrew se uitbundiger persoonlikheid, sy borrelende energie en humor. Haar oë het geglinster wanneer sy by hom was. En almal kon sien dat hy versot op haar is.

Hulle huwelik het egter na sewe jaar begin verbrokkel. Andrew het ’n nuwe betrekking aanvaar wat baie van sy tyd in beslag geneem het. Dit het Ann begin grief dat hy skielik so verdiep in sy werk was en dikwels saans laat huis toe gekom het. Sy het probeer “om al die leemtes te vul”, soos sy dit gestel het, deur haar in haar eie loopbaan te verdiep. Maar Andrew het kort voor lank na drank geruik wanneer hy huis toe gekom het en het dan verduidelik dat hy saam met sy sakevennote uit was. Sy drankprobleem het vererger en Ann het eindelik uit hulle woonstel uitgetrek. Andrew het al hoe depressiewer geraak. Hulle is binne ’n paar maande geskei.

Hierdie verhaal klink vir baie maar alte bekend. Soos ons gesien het, het egskeidingsyfers wêreldwyd die hoogte ingeskiet. Sommige egskeidings is weliswaar onvermydelik of nodig. Die Bybel verbied egskeidings nie voor die voet soos baie mense dink nie. Die Bybel se standaarde is regverdig en redelik en maak voorsiening vir egskeiding op grond van egbreuk (Mattheüs 19:9); sy beginsels maak ook voorsiening vir skeiding onder sekere ernstige omstandighede, soos fisiese mishandeling.a (Sien Mattheüs 5:32; 1 Korinthiërs 7:10, 11.) Maar Andrew en Ann is nie om hierdie redes geskei nie.

Andrew en Ann was Christene en het die huwelik vroeër as heilig beskou. Maar soos ons almal leef hulle in ’n wêreld wat ’n heeltemal ander sedeleer verkondig—dat die huwelik weggooibaar is en dat egskeiding die manier is om dit te doen. Hierdie denkwyse beïnvloed elke jaar duisende paartjies om sonder grondige of skriftuurlike rede te skei. En baie besef—te laat—dat hulle “moderne”, “ingeligte” gesindheid teenoor egskeiding hulle in ’n lokval ingelei het.

’n Lokval? ‘Dit klink ’n bietjie erg’, sal sommige sê. Jy meen miskien, soos soveel mense vandag, dat egskeiding bloot ’n beskaafde manier is om uit ’n ongelukkige huwelik uit te kom. Maar is jy bewus van die donkerder sy van egskeiding? En het jy al gesien hoe subtiel die wêreld van vandag ons idees omtrent egskeiding kan vorm—sonder dat ons dit agterkom?

Die aanloklikheid van selfverwesenliking

’n Deel van die lokaas wat ’n egskeiding vir Andrew en Ann aanloklik gemaak het, was die aantreklike belofte van selfverwesenliking deur ’n suksesvolle loopbaan. Hulle huwelik het ’n slagoffer geword van die denkwyse dat jou ‘loopbaan eerste kom’. Dit was beslis nie die eerste slagoffer van hierdie aard nie. Die tydskrif Family Relations het in 1983 gesê: “Persoonlike selfverwesenliking het die leuse geword. Hegte bande met die meeste gesinslede word derhalwe vinnig verbreek, en selfs die huweliksband verkeer onder al hoe meer druk.” Andrew was baie beïndruk met sy nuwe werk en die belofte van bevordering wat dit ingehou het. Hy het ekstra projekte aangepak en na ure met sy kollegas omgegaan sodat hulle groter respek vir hom sou hê en hom sou aanvaar. Vir Ann het verdere opleiding terselfdertyd groot sukses in haar loopbaan belowe.

Die feit dat hulle sukses nagejaag het, het ’n tweevoudige uitwerking gehad. Ten eerste het dit beteken dat Andrew en Ann minder tyd vir mekaar gehad het. Soos Ann dit gestel het: “Ons is in verskillende rigtings getrek. Ons het dus nie meer tienuur saans ons gesprekke gehad wanneer ons gaan sit en dinge uitgepraat het nie. Ek en hy was besig om vir die werk die volgende dag voor te berei. Ons het nie meer gekommunikeer nie.”

Ten tweede het dit ’n uitwerking op hulle geestelikheid gehad. Hulle het, deur hulle loopbaan eerste te stel, hulle verhouding met God op die agtergrond geskuif op ’n tydstip toe hulle hom die nodigste gehad het. ’n Gesamentlike program waardeur Bybelbeginsels toegepas is, kon Andrew gehelp het om sy drinkprobleem die hoof te bied en kon Ann die krag gegee het om haar man tydens hierdie moeilike tyd by te staan.

Pleks dat hulle hulle huweliksprobleme probeer oplos het, het hulle egskeiding dus as ’n praktiese uitweg begin beskou, miskien selfs as ’n bevryding van al die druk. Hulle het so skuldig gevoel en skaam gekry dat hulle hulle geestelike lewe ná die egskeiding heeltemal verwaarloos het. Hulle het nie meer bely dat hulle Christene is nie.

Die “deskundiges” help om die lokval te stel

Wanneer hulle met huweliksprobleme te kampe het, wend baie paartjies hulle tot huweliksraadgewers en terapeute of tot boeke wat deur sulke kenners geskryf is. Maar ongelukkig is sommige hedendaagse huweliks-“deskundiges” bedrewener daarin om egskeidings te bevorder as om huwelike te red. In onlangse dekades het “deskundige” opinies teen die huwelik so talryk en vernietigend soos swerms honger sprinkane geword.

Psigoterapeute Susan Gettleman en Janet Markowitz maak byvoorbeeld beswaar daarteen in The Courage to Divorce: “Die irrasionele opvatting bestaan nog dat geskeidenes afgedwaal het van die heilsame eenheid wat ‘normale gesinslewe’ genoem word.” Hierdie psigoterapeute vaar uit teen die “wetlike versperrings en sedelike waardes” teen egskeiding wat “gegrond [is] op godsdienstige beginsels wat eeue gelede ingestel is”. Hulle meen dat egskeiding sal bestaan totdat die “geleidelike verdwyning van die huwelik” egskeiding “onnodig” maak. Hulle beveel hulle boek aan vir prokureurs, regters—en geestelikes!

‘Egskeiding is nie verkeerd nie. Egskeiding beteken bevryding. Die feit dat egskeidings so algemeen voorkom, is nie ’n teken dat daar iets met die samelewing skort nie; dit is ’n teken dat daar iets met die huweliksinstelling skort.’ Talle “deskundiges” het al daardie beskouing voorgestaan, veral toe die seksuele revolusie van die sestiger- en die sewentigerjare op sy gewildste was. Party populêre sielkundiges en antropoloë het korter gelede selfs gissings gemaak dat die mens “geprogrammeer” is—nogal deur evolusie—om elke paar jaar van maats te verwissel. Met ander woorde, buite-egtelike verhoudings en egskeidings is heeltemal natuurlik.

Dit is moeilik om jou voor te stel hoeveel huwelike al deur sulke opvattings geskend is. Maar baie ander deskundiges moedig egskeidings op baie subtieler maniere aan. Terwyl Diane Medved vir haar boek The Case Against Divorce navorsing gedoen het, het sy sowat 50 boeke in die plaaslike biblioteek teëgekom wat, as hulle egskeiding nie regstreeks goedgekeur het nie, op hulle minste die ‘lesers aangemoedig het om hulle egskeidings deur te voer’. Sy waarsku: “Hierdie boeke maak dit so maklik om in die wêreld van ongetroude mense in te glip, en [hulle] prys jou ‘nuwe vryheid’ aan asof dit . . . die doeltreffendste manier is om verwesenliking te bereik.”

Ander invloede

Buiten onverstandige “deskundiges” is daar natuurlik baie ander invloede wat egskeiding bevorder. Die media—TV, rolprente, tydskrifte, liefdesverhale—vorm dikwels saam ’n nimmereindigende storm van propaganda teen die huwelik. Die media dra soms die boodskap oor dat daar buite die eentonigheid van die getroude lewe eindelose opwinding, prikkeling en verwesenliking wag en dat daar ’n ander maat, baie beter as die een tuis, onder hierdie glinsterende reënboog van die ongehude staat en vryheid wag.

Blote skeptisisme oor sulke ondermynende opvattings sal jou nie daarteen beskerm nie. Soos Medved verduidelik: “Jy sien ’n rolprent, en selfs met jou wêreldwysheid word jy aan die krag daarvan onderwerp. Jy kan dit nie vermy nie—die verhaal en die interaksie word so aangebied dat dit simpatie vir die hoofkarakter (die ontroue man?) en teësin vir die skurk (die twissieke vrou?) wek. . . . Miskien keur jy nie goed wat jy sien nie, maar die blote wete dat ander dit goedkeur, iets wat op tallose ander maniere dwarsdeur ons beskawing bevestig word, doen afbreuk aan jou vasbeslotenheid en sekerheid.”

Ons medemens se gedrag beïnvloed ons beslis. As dit van die media se boodskappe waar is, hoeveel te meer nie van die vriende wat ons kies nie! Die Bybel waarsku wyslik: “Moenie mislei word nie. Slegte omgang bederf nuttige gewoontes” (1 Korinthiërs 15:33, NW). ’n Goeie huwelik is een van die nuttigste gewoontes. Ons kan dit bederf as ons vriende maak met diegene wat nie die huweliksinstelling respekteer nie. Baie paartjies is subtiel oorreed om te skei omdat hulle hulle huweliksprobleme vertroulik met sulke “vriende” bespreek het—soms selfs met diegene wat self sonder grondige rede geskei is.

Ander is te haastig om ’n prokureur te raadpleeg wanneer hulle probleme in hulle huwelik ondervind. Hulle vergeet dat die regstelsel in baie lande ’n baie doeltreffende organisasie is wat daarop gemik is om egskeiding te vergemaklik. Prokureurs maak per slot van rekening geld uit die hantering van egskeidings, nie uit versoenings nie.

Miskien wonder jy nogtans: ‘Aangesien al daardie prokureurs, terapeute, mediapersoonlikhede en selfs vriende en kennisse ’n toegeefliker gesindheid teenoor egskeiding aangeneem het en dit doeltreffend bevorder, steek daar nie miskien iets in nie?’ Is dit moontlik dat soveel mense verkeerd kan wees oor iets wat so belangrik is? Dit sal ons help om die antwoord te kry as ons die nagevolge van egskeiding in oënskou neem.

[Voetnoot]

[Prent op bladsy 7]

Sommige huweliks-“deskundiges” is bedrewener daarin om egskeiding te bevorder as om huwelike te red