Het die lewe ’n doel?
“‘Waarom is ons hier?’ is die belangrikste vraag waarvoor ’n mens te staan gaan kom. . . . Ek glo dat die lewe sin het ten spyte van die sinlose sterftes wat ek al gesien het. Die dood het geen sin nie, die lewe het wel.”
HIERDIE woorde is geskryf deur Elie Wiesel, bekende skrywer en oorlewende van Nazi-konsentrasiekampe. Hy was een van baie wat ’n vraag beantwoord het wat deur die tydskrif Life gestel is: “Waarom is ons hier?” Hy het die ergste sy van die lewe gesien, maar tog was hy daarvan oortuig dat die lewe sin het.
Maar nie almal het saamgestem nie. ’n Taxibestuurder, José Martínez, het dieselfde vraag só beantwoord: “Ons is hier om te sterf, net om te leef en te sterf. Ek bestuur ’n taxi. Ek hengel ’n bietjie, neem my meisie uit, betaal belasting, lees ’n bietjie en maak dan klaar om te sterf . . . Die lewe is ’n groot klug.” Dit is duidelik dat die lewe vir José sinloos, doelloos, is.
Verbasend genoeg het ’n aantal geleerdes blykbaar eerder met die taxibestuurder as met die skrywer saamgestem. Evolusioniste Richard E. Leakey en Roger Lewin sê die volgende in hulle boek Origins: “Miskien is die mensespesie maar net ’n aaklige biologiese fout wat so ver geëvolueer het dat hy nie meer in harmonie met homself en die wêreld rondom hom kan floreer nie.” Wat hulle betref, is die mens se lewe sinloos.
Evolusionis Stephen Jay Gould het eweneens geskryf: “Ons is hier omdat een ongewone groep visse besondere vinne gehad het wat in bene kon verander vir aardbewoners; . . . omdat ’n klein en swak spesie, wat ’n kwartmiljoen jaar gelede in Afrika ontstaan het, dit reggekry het om tot dusver op die een of ander manier te oorlewe. Ons smag dalk na ’n ‘meer verhewe’ antwoord—maar daar bestaan nie een nie.” Die mens se lewe is volgens Gould ’n sinlose ongeluk.
Gould is in ten minste een opsig reg. Baie wil graag ’n “meer verhewe” antwoord hê as die een wat hy gee. Wanneer ’n tragedie plaasvind, redeneer baie soos 11-jarige Jason. Hierdie jong seun het oor die dood van ’n vriendinnetjie geskryf: “Toe my vriendin Kim aan haar kanker dood is, het ek my ma gevra waarom God in die eerste plek toegelaat het dat Kim gebore word as hy van plan was om haar te laat sterf wanneer sy maar ses was.” Jason het instinktief gevoel dat die lewe ’n doel moet hê, en dit het gelyk asof die hartseer dood van sy vriendinnetjie daardie doel gedwarsboom het.
Die belangrikheid van die vraag
Is dit belangrik om te weet of die lewe ’n doel het of nie? Is dit net ’n filosofiese vraag of is dit een waaroor jy besorgd moet wees? Baie het al deur die lewe gegaan sonder om veel aandag aan die saak te skenk. En as José Martínez reg is, is hulle weg moontlik ’n verstandige weg om te volg.
Maar as Elie Wiesel reg is en die lewe wel sin het, moet ons beslis probeer om uit te vind wat dit is. Anders kan ons die kern van die wonderlike avontuur om te leef miskyk. Dit sal wees soos om deur ’n kunsmuseum te loop sonder om na die skilderye te kyk of in ’n restaurant te sit sonder om ’n maaltyd te bestel.
Hoe kan ons uitvind of die lewe ’n doel het of nie? In die volgende artikel sal ons ’n paar feite bespreek wat help om hierdie probleem op te los.