Die Niagara-waterval—’n tydlose juweel van die Amerikas
Deur Ontwaak!-medewerker in Kanada
“EEN van die wonderlikste, pragtigste en ontsaglikste gesigte wat nog deur die kragte van die natuur bewerkstellig is!”, het lord Dufferin, die goewerneur-generaal van Kanada, tydens ’n toespraak aan die Ontario-kunstenaarsvereniging in Toronto gesê. Dit was 1878, en hy het die stigting van ’n openbare natuurtuin onderskryf om die “ontsagwekkende kenmerke” van die Niagara-waterval te beskerm en te bewaar.
Die grootsheid van dié luisterryke natuurwonder is amper onbeskryfbaar. Wat ’n pragtige gesig om te aanskou! Mense word van alle wêrelddele aangetrek om dié tydlose juweel van die Amerikas te besigtig.
Uit die geskiedenis leer ons dat die Europeërs meer as drie eeue gelede van hierdie “donderwaters”, die Niagara-waterval, te hore gekom het. In 1644 het Le Sieur Gendron, ’n Franse dokter, hierdie skouspel spesifiek in briewe genoem wat hy aan vriende in Frankryk gestuur het. Later het sendelinge, handelaars en ontdekkingsreisigers die belangstelling en verbeelding van ander met hulle berigte van ’n groot donderende waterval tussen die Erie- en Ontario-meer aangegryp.
Die Niagara-waterval bestaan eintlik uit twee watervalle wat op die grens tussen Kanada en die Verenigde State geleë is. Die Horseshoe-waterval is aan die Kanadese kant en die American-waterval is aan die Amerikaanse kant. As eertydse reisigers dié beroemde juweel van die Amerikas wou sien, moes hulle deur moerasagtige klowe en langs moeilike paadjies klouter wat die Indiane uitgekap het in die steil, klipperige canyon, wat oor duisende jare deur die rivier uitgekalwe is.
Grondige kommer
Toe kom die ondernemers en hulle bevorder ’n menigte toeriste-attraksies. Baie mense was verontrus deur die ongekontroleerde kommersialisme by so ’n skouspelagtige natuurwonder. Hulle wou stappe doen om dié tydlose Niagara-juweel te bewaar. Landskapskilder F. E. Church was van mening dat kommersialisme afbreuk daaraan gedoen het en dus onwelkom was. In 1847 het een besoeker gekla: “Nou is die omgewing om die groot wonder vervuil van elke soort verfoeilike swam—die toename in uiters swak smaak.”
In 1832 is E. T. Coke beweeg om te skryf: “Dis jammer dat sulke grond nie vir ewig as onskendbaar bewaar is nie; dat die bome van die woud nie toegelaat is om in hulle wilde en woeste prag welig te groei op ’n plek waar die mens se bedrywighede altyd niksbeduidend sal lyk nie.” Insigryke mense het besef dat kommersialisme wortel kon skiet en die pragtige natuurtonele kon vernietig wat met hierdie wonder van Jehovah se skepping gepaardgaan.
Danksy die pogings van lord Dufferin en ander versiende mense versier pragtige natuurreservate vandag albei kante van die Niagara-rivier, van die valle rivieraf tot die Draaikolkstroomversnellings aan die onderkant. Die natuurskoon van dié skeppingswonder is teen onooglike kommersialisme beskerm. Toeriste-attraksies is dus weg van die valle af na die strate van die grensstede verskuif. Omgewingsdeskundiges het onlangs kommer uitgespreek dat genadelose erosie dié juweel van die Amerikas kan vernietig.—Sien venster oor erosie.
Ontdek die tydlose juweel
Ons het gevind dat hierdie skouspelagtige wonder van die wêreld sonder versperring van alle moontlike hoeke waargeneem en besigtig kan word. Byvoorbeeld, ’n opwindende luguitsig oor die waterval vanuit een van die hoë uitkyktorings of vanuit ’n helikopter wat stil bokant die waterval hang, is asemrowend. Of dalk verkies jy ’n aangename wandeling of rit deur die Niagaraparkrylaan. Die Draaikolkstroomversnellings is net ’n klein entjie rivieraf, en dit is die moeite werd om te sien.
’n Tog teen die krans af en deur gange sal ons “agter die skerms” bring, oftewel agter die waterval. Van hier kyk ons deur die watergordyn wat die Horseshoe-waterval so aantreklik en beroemd maak. Die gedruis van die waterval is oorverdowend. Vir die moediges en waaghalsiges is die uitsig vanaf een van die toerbote wat gereeld op die onstuimige water naby die onderkant van die val vaar iets onvergeetliks. Soos die donderende water na die rivier daaronder neerstort, styg mis op en veroorsaak dit ’n pragtige vertoning van reënboë. Met elke nuwe stel druppeltjies word nuwe reënboë gevorm. Van hierdie uitkykpunt af kan ons nou die water proe en die mis voel wanneer dit op ons waterdigte klere val.
’n Brosjure van die Niagara-natuurreservaat het gesê: “Om die Niagara-waterval in die nag te sien, is soos om wawyd wakker te wees in Droomland.” Daarom sal ons nie die verligting van die waterval in die aand deur verskeie kombinasies van sterk gekleurde ligte wil misloop nie. Toe die Prins van Wallis in 1860 vir die eerste keer die Waterval verlig gesien het, het Nicholas A. Woods, ’n verslaggewer vir The Times van Londen, die luisterrykheid van die vertoning soos volg beskryf: “In ’n oogwink het dit gelyk of die hele watermassa, wat geskitter en gegloei het in die skerp lig, in gesmelte silwer verander het. Die lig het van agter die Waterval met so ’n skitterende helderheid geskyn dat die water reg voor dit gelyk het soos ’n plaat kristalglas, ’n waterval van diamante waarin elke druppel en stroompie geflikker en gevonkel het en ’n glans oor die hele toneel uitgesprei het, soos ’n rivier van fosfor.”
’n Wintertowerland
Die vog wat ons in die somerlug ruik en voel, styg van die waterval af op en dra by tot die blomme, struike en bome wat om die waterval groei se vars en gesonde voorkoms. Maar in die winter vries hierdie selfde mis, wat deur heersende briese gewaai word, en bedek dit die bome en plante langs die rivier met ys. Hulle glinster en skitter in hulle deursigtige lagie ys. Op ’n sonnige dag verenig hulle met die sneeubedekte landskap om die grootsheid van die waterval in ’n skitterende, dansende vertoning van weerkaatsende sonlig te omrand.
In die winter is daar ook groot ysblokke in die nou kloof van die Niagara-rivier. In vervloë jare is die kloof deur ysblokke van die Erie-meer verstop. Die ys het op die meer uitmekaargebreek en met die Niagara-rivier af en op ’n skouspelagtige wyse oor die waterval gedryf en uiteindelik in die nou kloof opgehoop. Die ophoping van ysblokke het berge ys en sneeu gevorm totdat ysbrûe gevorm is wat die rivier heeltemal oorspan het. In onlangse jare is ’n slagboom van staalkabels en houtbalke voor die Niagara-rivier se ingang by die Erie-meer geïnstalleer om ernstige opeenhopings van ys te voorkom.
Die Niagara-skiereiland
Die vrugbare Niagara-skiereiland, ’n nou stuk grond tussen die Ontario- en Erie-meer en die Niagara-platorand, rond die waterval af. Die kombinasie van ’n beskutte landskap en mere skep ’n mikroklimaat wat uniek aan die skiereiland is.
Lugstrome wat tussen die platorand en die mere sirkuleer, maak die klimaat in die winter en in die somer gematig. Boorde heerlike appels, kersies, pere, pruime en perskes en wingerde van verskeie soorte druiwe floreer in hierdie beskermde, skilderagtige skiereiland. Wynmakerye en druiwesapfabrieke wat in aantreklike dorpies geleë is, bewerk die druiwe en maak dié streek in Ontario nog meer besonders. Dit alles dra by tot ’n aangename rit deur die platteland, veral tydens lentebloeityd en die herfsoestyd.
’n Juweel in elke seisoen
Hierdie beroemde juweel van die Amerikas is ’n luisterryke gawe van God. (Vergelyk Psalm 115:16.) Dit behaag almal wat hulle daarin verlustig.
Besoekers kan enige seisoen van die jaar kom en hulle oor die kunstige handewerk van hierdie skepping van Jehovah verwonder. Hulle kan die verfrissende geur van lentebloeisels in die boorde ruik, die verskeidenheid smaaklike vrugte proe en die Skepper se delikate styl sien in die warm, lewendige kleure van talle somerblomme wat goed natgemaak word deur die kolossale waterval. Of hulle kan die helder herfskleure van die rooi esdoringboom sien tussen die goud en oranje kleure van die baie ander inheemse bome in suidelike Ontario.
Ander sal die grootsheid van die Niagara-waterval in die winter geniet wanneer berge ys en sneeu aan die onderkant van die waterval ophoop en die bome en struike in skoon wit sneeu getooi of met ys bedek is wat in die winterson soos fyn kristal glinster.
Die Niagara-skiereiland en die skouspelagtige waterval bring die allerbeste van die vier seisoene na vore en vergroot ons dankbaarheid vir Jehovah, wat duisende jare gelede belowe het: “Van nou af sal al die dae van die aarde, saaityd en oestyd, koue en hitte, somer en winter, dag en nag nie ophou nie.”—Genesis 8:22.
[Venster op bladsy 16]
Die erosie van watervalle Hoe word dit beheer?
Met verloop van tyd veroorsaak erosie dat watervalle tot niet gaan. In onlangse jare is erosie verminder tot 8 sentimeter per jaar vir die Horseshoe-waterval en ’n enkele 2,5 sentimeter per jaar vir die American-waterval. Dit word hoofsaaklik op twee maniere bewerkstellig: (1) deur die rivierbedding dieper te maak en die rigting waarin die water vloei van die sentrale kanaal af te keer en (2) deur groot hoeveelhede water deur hidro-elektriese opwekkers af te lei en dus die volume water wat oor die waterval stort te verminder. Dit word rivier op beheer deur ’n dam wat uit 18 sluisdeure bestaan. Nou vloei al die water net gedurende die besigste toeristemaande oor die waterval.
Daar word bereken dat die Horseshoe-waterval omtrent 53 meter hoog en 792 meter breed is. Die American-waterval aan die anderkant van die rivier is 55 meter hoog en 305 meter breed. Die totale volume van die water wat oor al twee watervalle gaan, is omtrent 7,6 miljoen liter per sekonde.
[Venster/Prent op bladsy 18]
Draadlopers en waagartieste
Die twee bekendste draadlopers wat die kloof van die Niagara-rivier verskeie kere oorgesteek het, was Blondin en Farini.
In Blondin se skouspelagtigste waagstuk het hy ’n plaatysterstoof op die draad uitgedra, dit neergesit, ’n vuur aangesteek en ’n omelet gebak. Hy het die omelet in klein stukkies gesny wat hy laat sak het na passasiers aan boord die toeristeboot Maid of the Mist wat daar ver onder gewag het.
Farini, wat nie oorskadu wou word nie, het ’n wasmasjien op die draad uitgedra, dit neergesit, water met ’n emmer uit die rivier geskep en etlike damesakdoeke gewas. Toe hy met die wasgoed klaar was, het hy dit op die masjien se vertikale en horisontale uitbouings uitgehang en teruggekeer met die sakdoeke wat in die bries gefladder het.
Waagartieste het die Horseshoe-waterval getrotseer deur hulle in vaatjies, balle en ander houers toe te maak en oor die waterval te ry. Hoewel party met beserings oorleef het, het baie versmoor, verdrink of gesterf omdat hulle teen die rotse aan die onderkant van die waterval gestamp is. Hierdie toertjies word nie meer toegelaat nie.
[Erkenning]
H. Armstrong Roberts
[Prente op bladsye 16, 17]
Die donderende vertoning van die Horseshoe-waterval is onvergeetlik wanneer jy dit van ’n toerboot (in die voorgrond) belewe
Die asemrowende skoonheid van die American-waterval (onder) en die Horseshoe-waterval (bo)
In die winter omring ’n skitterende glans van ys en sneeu die watervalle
[Erkenning]
Niagara Parks Commission
’n Skildery waarop Frederic Church in 1857 ’n reënboog uitgebeeld het
[Erkenning]
Frederic Edwin Church: NIAGARA/Corcoran Gallery of Art, Museum Purchase, 76.15