Die Murchisonwaterval—Uganda se unieke stukkie van die Nyl

“Dit was die grootste waterval van die Nyl.”—Die Engelse ontdekkingsreisiger sir Samuel White Baker.

WATERVALLE het nog altyd vir mense ’n bekoring ingehou. Die terapeutiese geluid van water wat op rotse neerstort en die sagte, koel mis wat dikwels van die waterval af opstyg, voorsien tallose besoekers van ure se ontspanning.

Die Murchisonwatervala in Uganda is geen uitsondering nie. Die Nylrivier strek oor 6 400 kilometer, en party sê dat hierdie waterval die asemrowendste deel van die rivier is. Dit is nou wel nie so hoog soos die Angelwaterval in Suid-Amerika nie en het nie die watervolume van die Victoriawaterval in Afrika of die Niagarawaterval in Noord-Amerika nie. Maar die skoonheid van die kragtige Murchisonwaterval laat ’n onuitwisbare indruk op ’n mens.

Die geskiedenis van die Murchisonwaterval

Die Murchisonwaterval is net een van die besienswaardighede in die Murchisonwaterval- Nasionale Park wat 3 841 vierkante kilometer beslaan. Die park, wat in die noordweste van Uganda geleë is, is in 1952 gestig. Baker het die waterval in die vroeë 1860’s besoek. In sy boek The Albert N’yanza beskryf hy die eerste keer toe hy die waterval gesien het.

“Toe ons om die draai kom”, het hy geskryf, “het ons skielik op ’n skouspelagtige toneel afgekom. . . . Die waterval was spierwit en het pragtig afgesteek teen die donker kranse weerskante van die rivier, terwyl die statige, tropiese palms en piesangbome ’n volmaakte prentjie gevorm het. Dit was die grootste waterval van die Nyl.” Baker het die waterval destyds die Murchisonwaterval genoem ter ere van die president van die Koninklike Geografiese Vereniging.

Maniere om die waterval te besigtig

’n Goeie manier om die waterval te besigtig, is vanaf ’n boot. Die bootrit begin by die landingsplek by Paraa en bied besoekers die geleentheid om die opwinding te ondervind om op die Nyl te vaar terwyl hulle wilde diere op ’n gerieflike afstand besigtig. Seekoeie, groot Afrika-olifante, krokodille en buffels word gereeld gesien. Die uitsonderlike natuurlewe in en om die Nyl kan ’n besoeker selfs tydelik laat vergeet dat hy die waterval wou sien. Maar sodra hy die sneeuwit waters bereik wat lyk of dit by die rotse uitborrel, besef hy waarom Baker so beïndruk was.

Hoewel baie besoekers dit terdeë geniet om die waterval vanaf ’n boot te besigtig, het die uitsig van die bokant af sy eie spesiale bekoring. Party meen dat dit die beste uitsig is. Van daar af kan ’n mens sien hoe die 49 meter breë Nyl deur ’n opening van omtrent ses meter gedwing word en dan 40 meter val. Dit is al as “een van die kragtigste strome water ter wêreld” beskryf. Besoekers voel soms ’n ligte trilling onder hulle voete as gevolg van die water wat deur die nou opening stroom.

Baker vertel van sy indrukke net voordat hy die waterval gesien het. Hy het gesê dat hy donderende klanke gehoor het terwyl hy vroeg een oggend gaan stap het. Hy het aangeneem dat dit die geluid was van donderweer in die verte, maar was verbaas om uit te vind dat dit van die waterval af kom.

Soos Baker word duisende mense elke jaar bekoor deur die asemrowende skoonheid van hierdie kragtige waterval. Die toneel van hierdie kragtige waters wat tot in die dieptes neerstort, is iets wat ’n mens nie maklik vergeet nie. Die Murchisonwaterval is beslis ’n unieke deel van die Nyl.

[Voetnoot]

[Venster/Prent op bladsy 17]

Murchisonwaterval- Nasionale Park

Volgens ’n wildtelling wat in 1969 gehou is, was daar sowat 14 000 seekoeie, 14 500 olifante en 26 500 buffels in die park. In die daaropvolgende dekades het die getalle van hierdie diere drasties afgeneem. As gevolg van bewaringsmaatreëls het hulle getalle onlangs weer begin toeneem. Nou word daar ook baie aapsoorte, soos sjimpansees en bobbejane, in die woude gevind, en die grasvlaktes voorsien weiding vir diere soos kameelperde en Jackson-rooihartbeeste. Trouens, meer as 70 soogdierspesies en meer as 450 voëlspesies is al in die park geïdentifiseer.

[Foto-erkenning op bladsy 16]

Al die foto’s op bladsye 16 en 17: Courtesy of the Uganda Wildlife Authority