Jongmense vra . . .

Hoe kan ek ophou om so baie te dagdroom?

“EK HET ’n ernstige probleem”, het ’n jong man, Jonathan, erken. “Ek dagdroom by die werk, wanneer ek gaan stap, voor ek gaan slaap en selfs by die Koninkryksaal. Dit is gewoonlik iets oor meisies, seks of dat ek die een of ander gewilde ster of held is.”

Dagdromery kom algemeen onder jonk en oud voor. ’n Mate van dagdromery kan ’n normale, heilsame bedrywigheid wees.a Maar te veel van selfs ’n goeie ding kan skadelik wees. (Vergelyk Spreuke 25:16.) Dit is veral die geval as dit die verkeerde soort dagdrome is.

Gestel byvoorbeeld jy verbeel jou soms dat jy jou gunstelingsanger is. Aanvanklik verbeel jy jou moontlik net ’n paar oomblikke per dag dat jy op die verhoog is en deur ’n skare opgehemel word. Maar namate die weke verbygaan, begin jy al hoe meer tyd in jou fantasiewêreld van konserte, onderhoude en plaatopnames deurbring. Die fantasie verskaf jou groot genot, en jy kan nie daarmee ophou nie.

‘Maar watter skade kan dit doen om voor te gee?’ vra jy. Om maar een ding te noem, deskundiges sê dat gewoontedagdromers dikwels “nie goed kan . . . funksioneer in die werklike wêreld nie” (The Parents’ Guide to Teenagers). As ’n mens in ’n droomwêreld lewe, belemmer dit die grootwordproses; pleks van kinderlike karaktertrekke af te lê, klou jy daaraan vas (1 Korinthiërs 13:11). Jy ontwikkel romantiese pleks van realistiese lewensbeskouings. Pleks dat jy jou “geestesvermoëns” ontwikkel deur ’n probleem op te los, onderdruk jy dit deur jou in ’n fantasiewêreld terug te trek (Hebreërs 5:14). Die dagdroom neem dus jou lewe oor, tot nadeel van verhoudings en prioriteite in die werklike lewe.

Die boek Daydreaming, deur dr. Eric Klinger, toon wat moontlik die grootste gevaar is, naamlik dat “gedagtes oor iets wat jy wil, maar nie behoort te hê nie dit vir jou moeiliker kan maak om dit nie na te streef nie”. Die Bybel het dit só gestel: “Elkeen word versoek as hy deur sy eie begeerlikheid weggesleep en verlok word” (Jakobus 1:14). Optrede word deur gedagtes voorafgegaan. En hoewel jy waarskynlik nie ’n dwelmverslaafde rockster sal word net omdat jy soms droom dat jy ’n beroemde musikant is nie, kan jy ’n ongesonde aptyt vir “die begeerlikheid van die vlees en die begeerlikheid van die oë” ontwikkel.—1 Johannes 2:16.

Die beëindiging van fantasieë

Hoe kan jy dan uit die greep van hierdie fantasie losbreek? Ten eerste kan dit help as jy jou afvra waarom jy soveel sin in hierdie fantasie het.b Is dit omdat jy wil hê ander moet van jou hou? Verskaf dit jou genot om jou te verbeel dat jy die skoonheid en talent het wat hierdie beroemde persoon gewild gemaak het? Of miskien beny jy eenvoudig die persoon sy skynbaar sorgelose lewenstyl. ’n Deskundige op die gebied van geestesgesondheid het oor die gewilde sangeres Madonna gesê: “In die bewonderaars se gedagtes het sy geen sorge wat geld, skoolwerk en eensaamheid betref nie.” Daarom droom party dalk dat hulle soos sy is.

Maar ’n dosis werklikheid kan baie doen om so ’n fantasie te beëindig. Pas die beginsel in Filippense 4:8 toe waar ons beveel word om dinge te bedink wat waar en prysenswaardig is. Is dit werklik waar dat beroemdes ’n sorgelose lewe lei? Is hulle sedes gewoonlik prysenswaardig? In werklikheid het ’n losbandige lewe fisiese en emosionele wrakke van baie van hulle gemaak. Ondanks rykdom het talle beroemde persone met finansiële teëspoed te kampe. Min van hulle geniet ’n bestendige huwelik. Wil jy jou só ’n lewe ten doel stel?

Dit is natuurlik net menslik om liefde en bewondering te wil hê. Die 16-jarige Olivia het ’n herhalende dagdroom waarin sy haar verbeel sy is “iemand spesiaals van wie almal hou”. Maar ’n dagdroom—hoe helder of realisties dit ook al is—kan nie werklik daardie begeertes vervul nie, net soos ’n droom dat jy eet jou nie kan versadig nie (Jesaja 29:8). Boonop waarsku die Bybel: “Wie op die wind ag gee, sal nie saai nie” (Prediker 11:4). Jy moet dus daaraan werk om jou beminlik te maak pleks van te droom dat ander van jou hou.—Sien die artikel “Jongmense vra . . . Hoe kan ek mense van my laat hou?” in ons nommer van 22 November 1988.

Seksuele fantasieë

Tydens sy tienerjare het Alan (nie sy werklike naam nie) oor iets anders gedagdroom. Hy “het geleer om erotiese denkbeelde te vorm” en het baie van sy tyd daaraan bestee. Later het hy sy lewe as ’n Christen aan God toegewy. “Dit het niks verander nie”, erken Alan. “Seksuele dagdromery het ’n deel van my lewe gebly.”

Word jy ook deur prikkelende dagdrome geteister?c As jy in “die bloei van die jeug” is wanneer seksuele begeertes sterk is, is dit moontlik nie abnormaal nie (1 Korinthiërs 7:36, NW). Dit sal jou nietemin skade berokken as jy opsetlik seksuele gedagtes koester. Die Bybel sê in Kolossense 3:5: “Maak dood dan julle lede wat op die aarde is, naamlik hoerery, onreinheid, hartstog.” As ’n mens gedurig aan seksuele fantasieë dink, versterk dit jou verkeerde begeertes. Dit kan tot masturbasie lei—of tot werklike geslagsonsedelikheid.

Hoe kan jy ’n einde aan onsedelike fantasieë maak? Alan vertel: “Ek het besluit om dit met iets anders te vervang. Ek kon nie op seks konsentreer solank ek op iets anders gekonsentreer het nie.” Alan het dus selfdissipline aangeleer (1 Korinthiërs 9:27). Hy het oor heilsame dinge gepeins en geleer om enige onsedelike gedagtes onmiddellik te verwerp (Psalm 77:13). “Dit het gewerk!” sê Alan.

Interessant genoeg, navorsers het bevind dat ons die meeste dagdroom wanneer ons min het om te doen. As ’n mens dus besig bly, veral “in die werk van die Here”, is dit nog ’n manier om te keer dat verkeerde gedagtes posvat.—1 Korinthiërs 15:58.

Moenie jou gedagtes laat dwaal nie

Vir baie jongmense is die probleem nie soseer die inhoud van hulle dagdrome nie, maar hoe dit op hulle skoolwerk en studie inbreuk maak. “Ek kan nie konsentreer nie”, kla die 16-jarige Karine. “Ek kan nooit my gedagtes op een ding toespits nie.” Hoe kan jy aandag gee aan wat jy hoor? (Vergelyk Markus 4:24.) Party navorsers meen dit kan help as jy besef hoeveel jy werklik dagdroom. Miskien kan jy net op ’n stuk papier ’n merkie maak elke keer wanneer jy vind dat jou gedagtes in die klas dwaal. Toe leerlinge dit tydens een studie gedoen het, het hulle dagdromery aansienlik afgeneem.

Probeer ook ’n belangstelling aankweek in wat jy leer. As jy besluit het dat wiskunde vervelig of geskiedenis oninteressant is, sal dit vir jou moeilik wees om aandag te skenk. Maar jou studies sal baie interessanter wees as jy dink hoe jy by die inligting kan baat vind. Op sy allerminste kan studie jou “denkvermoë” help ontwikkel (Spreuke 1:4, NW). Jy kan ook belangrike vaardighede aanleer. Wiskunde sal byvoorbeeld vir jou baie nuttig wees wanneer jy moet werk, ’n huishouding behartig en na sekere Christelike verantwoordelikhede omsien. ’n Kennis van geskiedenis kan jou help om mense en aktuele gebeure te verstaan. Die 14-jarige Daniel, een van Jehovah se Getuies, sê: “Ek probeer altyd sien hoe my huiswerk met die Bybel verband hou en hoe ek die inligting in die predikingswerk kan gebruik. Dit keer dat ek aan balspeletjies dink, en ek jaag nie so om die taak klaar te maak nie.” Ja, hoe meer waarde jy heg aan wat jy leer, hoe geesdriftiger sal jy wees om daadwerklik na kennis te soek.—Vergelyk Spreuke 2:4.

Dit is veral moeilik om te konsentreer wanneer jy sleurwerk doen, soos om te kook, huis skoon te maak of liasseerwerk te doen. Hoe maklik is dit tog om te begin dagdroom! Die Bybel toon nietemin dat dit ’n mens groot tevredenheid verskaf om ’n werk goed te doen (Prediker 2:24). Dit spoor ons ook aan om ‘wat ons ook al doen soos vir die Here te doen’ (Kolossense 3:23). So ’n positiewe gesindheid kan jou help konsentreer. “Wanneer ek my aandag op my werk toespits”, sê die 12-jarige Samuel, “kom dit gouer klaar.”

Dagdrome verskaf ’n mens moontlik genot, maar dit is geen plaasvervanger vir die werklikheid nie. Moenie toelaat dat dit jou lewe oorneem nie. Dissiplineer jou verstand. Hou jou aandag gevestig op dinge wat die moeite werd is. Sodoende sal jy nie net ophou om te veel te dagdroom nie, maar jy sal ‘die werklike lewe stewig vasgryp’.—1 Timotheüs 6:19, NW.

[Voetnote]

[Prente op bladsy 21]

Werk daaraan om jou beminlik te maak pleks van net daaroor te droom dat ander van jou hou