Padwoede—Hoe kan jy dit die hoof bied?

DEUR ONTWAAK!-MEDEWERKER IN BRITTANJE

MOTORISTE wat hulle humeur verloor en die geweld wat daaruit voortspruit, tree al hoe meer op die voorgrond in wêreldnuusberigte. Te midde van verwysings na trolliewoede (wanneer klante trollies gebruik om in die supermark hulle woede op mekaar te koel) en telefoonwoede (wat die gevolg is van tegnologie wat die persoon vir wie jy bel in staat stel om jóú oproep te onderbreek om ’n ander een te neem) is dit padwoede wat nou in Brittanje opslae maak.

Padwoede is so algemeen dat ’n verslag oor bestuurgewoontes in 1996 beweer het dat dit in Brittanje “epidemies geword het, met omtrent die helfte van alle bestuurders wat in die afgelope jaar op die een of ander manier aangeval of mishandel is”! ’n Opname wat deur die Automobiel-Assosiasie gedoen is, het selfs verder gegaan en gesê dat “nege uit tien motoriste beweer dat hulle slagoffers van padwoede was”. Interessant genoeg, dieselfde meningspeiling het opgemerk dat “slegs ses uit tien [motoriste] erken dat hulle hulle eie humeur verloor terwyl hulle bestuur”.

Wat gee aanleiding tot padwoede? As jy ’n slagoffer is, wat kan jy doen om jouself te beskerm? As die manier waarop iemand anders bestuur jou kwaad maak, wat moet jy doen? Trouens, hoe kan jy padwoede die hoof bied namate dit wêreldwyd toeneem?

Oorsaak en gevolg

Toornige bestuurders is niks nuuts nie. Een vroeë oortreder was die Engelse digter lord Byron. In 1817 het hy ’n brief geskryf waarin hy vertel het van ’n rusie wat hy op die pad gehad het. ’n Ander padgebruiker was na bewering “onbeskof” met Byron se perd. Die digter het gevolglik die ander man ’n oorveeg gegee.

Namate die verkeersvolume in die meeste lande toeneem, neem bestuurders se frustrasie ook toe. Amerikaanse koerante het in die tagtigerjare die oorsaak van gewelddadige bestuurvoorvalle as “padwoede” beskryf. Hoewel padwoede nie ’n wetlike begrip is nie, is dit ’n gepaste beskrywing vir die emosies wat tot menige gewelddade lei wat motoriste pleeg wanneer die manier waarop ’n ander motoris bestuur hulle irriteer.

Die ek-eerste-gesindheid is nou oral op ons paaie te bespeur. The Times van Londen berig dat navorsers in bestuurgewoontes tot die gevolgtrekking gekom het dat “die persone wat hulle aan dade van geweld of aggressie skuldig maak omtrent altyd voel dat húlle die onskuldige slagoffers van iemand anders se antisosiale gedrag is”. Ongeag hoe roekeloos iemand bestuur, hy voel altyd geregverdig. Maar sodra ’n ander bestuurder op ’n geringe wyse die hoflikheidsreëls op die pad oortree, vlam padwoede op.

Die toenemende dwelmprobleem wat so algemeen onder jongmense is, dra ook by tot padwoede. Volgens een hospitaalraadgewer is kokaïenmisbruik “vergelykbaar met drink en bestuur”. Bestuurders wat dwelms gebruik, het dikwels ’n uiters hoë dunk van hulle eie vermoëns. Party bestuur dus hulle voertuie teen ’n gevaarlike spoed. Ander ry dan vinnig dan stadig, aangesien hulle oordeelsvermoë aangetas is.

Hou ook in gedagte die uitwerking wat spanning op ’n bestuurder het. Professor Cary Cooper van die Universiteit van Manchester blameer die spanning en wisselvalligheid van die daaglikse lewe in die negentigerjare vir die meeste gevalle van padwoede. ’n Woordvoerder van die Koninklike Motorklub sê: “Bestuurders word meer gespanne en die aantal gewelddadige aanvalle neem toe.” ’n Besige skakelbestuurderes wat nou baie ure op die pad deurbring om werk toe en terug te reis, erken dat sy nie meer so verdraagsaam soos voorheen is nie. “Onbenullighede wat my nie voorheen gepla het nie, laat my nou sommer gou geïrriteerd en kwaad voel”, het sy volgens The Sunday Times gesê. Jy voel dalk dieselfde. Indien wel, wat kan jy doen?

Moenie padwoede ontketen nie

Jy moet besef dat ander bestuurders nie volmaak is nie. Hulle sal af en toe die reëls oortree. Hou hiermee rekening wanneer jy bestuur. Dink vooruit. Jy ry byvoorbeeld in die linkerbaan, of stadige baan, van ’n snelweg met verskillende bane. Maar dan nader jy ’n verbindingspad, of oprit, wat verkeer toelaat om geleidelik by die snelweg aan te sluit. Vorentoe kan jy ’n motor sien wat die snelweg van die oprit af nader. Redeneer jy dat jý eerste daar was en dat jy die reg het om in jou baan te ry? Waarom moet jy toegee aan die invloeiende verkeer? Waarom moet jy van baan verander, indien dit veilig is, sodat die ander bestuurder by die snelweg kan aansluit? Maar dink net wat sal gebeur as jy opsluit in jou baan bly en by jou spoed hou. Die bestuurder wat by die snelweg aansluit, dink dalk dieselfde. Iemand sal móét toegee, anders sal ’n ongeluk onvermydelik wees.

Die bestuurder wat nie graag padwoede wil ontketen nie, sal wyslik vooruit dink en op ’n bedagsame manier bestuur. Hy gee toe wanneer hy kan en hy word nie kwaad wanneer die ander bestuurder nie die hoflikheid wat aan hom bewys is, erken nie. ’n Verteenwoordiger van Brittanje se Instituut van Gevorderde Motoriste skat dat 1 uit elke 3 bestuurders ’n gevaarlike gesindheid het. Al kan hierdie bestuurders hulle voertuie met vaardigheid beheer, is hulle nie hoflik nie. Hy noem hulle “goeie bestuurders, maar swak motoriste”.

Die meeste bestuurders ignoreer soms ander padgebruikers. Maar dit wil nie sê dat jý so moet optree nie. Dink aan die moontlike gevolge. Jy wil tog nie hê dat enige koppigheid van jou kant af ’n verkeersophoping moet veroorsaak nie. Moenie toelaat dat jou emosies die oorhand kry nie. ’n Deskundige in die bestuurkuns stel voor: “Jy moet nooit aggressie op die pad beantwoord nie.” Weier om by die padwoedeklub aan te sluit!

Is jy ’n slagoffer?

Feitlik elke bestuurder was al die een of ander tyd die slagoffer van padwoede. Die gebalde vuis, uitskellery en die aggressiewe bestuurwyse kan en sal mense bangmaak. Die beste beskerming is beslis om ’n konflik te vermy. Een slagoffer het geïntimideer gevoel toe ’n ander bestuurder voor hom wou inkom. Die toornige bestuurder het hom uiteindelik verbygesteek, voor hom ingedruk en só stadig begin ry dat die slagoffer bang was dat hulle motors sou bots. Dit het ’n hele ent so aangehou en het eers tot ’n einde gekom toe die slagoffer afgedraai en ’n ander roete gevolg het.

As jy sien dat ander bestuurders voor jou wil inkom, moet jy jou bes doen om hulle die geleentheid te gee. Moenie aandring op jou reg om op ’n spesifieke plek op die pad te wees nie. Vra om verskoning as jy iemand bewustelik geïrriteer het. Selfs as jy per ongeluk ’n misstap begaan het, moet jy deur middel van gebare toon dat jy jammer is daaroor. Onthou dat ’n vriendelike woord woede kan laat afkoel.

Maar as jy om die een of ander rede die slagoffer van ’n padwoedeaanval is, moet jy nie wraak neem nie. “Moenie iemand in gelyke munt terugbetaal nie”, raai die tydskrif Focus aan. “Moenie goed in jou motor hou wat as gevaarlike wapens gebruik kan word nie.” Ander wenke: Hou jou motordeure gesluit en die vensters toe. Vermy oogkontak met ’n aanvaller.

Die bogenoemde voorstelle oor hoe om padwoede die hoof te bied, is nie nuut nie. Dit kom ooreen met raad wat lank gelede deur koning Dawid van Israel gegee is: “Wees nie toornig op die kwaaddoeners nie,” het hy gemaan. “Beny hulle nie wat onreg doen nie. Laat staan die toorn en verlaat die grimmigheid.”—Psalm 37:1, 8.

Al neem padwoede toe, moenie toelaat dat dit in jou ontwikkel nie!

[Venster/Prent op bladsy 23]

Hoe om padwoede teë te werk

Wat die beëindiging van padwoede betref, “is die verandering van gesindhede net so belangrik as om teenmaatreëls saam te stel”, sê die Automobiel-Assosiasie. Dit is noodsaaklik om jou eie bestuurvaardighede sowel as dié van ander padgebruikers realisties te beskou as jy padwoede die hoof wil bied. Hoewel ander se foute dalk so helder soos die dag is, moet jy nie jou eie bestuurfoute oorsien nie. Aanvaar die feit dat daar bestuurders is wat die padreëls verontagsaam. Maak seker dat jy wawyd wakker is wanneer jy bestuur. Moegheid dra by tot spanning. Selfs ’n oomblik se konsentrasieverlies kan noodlottige gevolge hê.

Beskou ook die volgende raad en let op hoe dit ooreenstem met die spreuke van wyse koning Salomo.

• Sien jou passasiers jou woede raak? Hulle stel miskien voor dat jy moet bedaar. Moenie hulle raad eenvoudig verontagsaam en sê dat hulle sommer net rydaars is nie. Onthou dat ’n kalm gesindheid tot goeie gesondheid bydra en jou letterlik kan help om langer te lewe! “’n Rustige hart is lewe vir die vlees.”—Spreuke 14:30.

• Dink aan die ander bestuurder en vermy probleme. “Die wyse vrees en wyk af van die kwaad, maar die dwaas bruis op en is vol selfvertroue.”—Spreuke 14:16.

• Ontlont woede deur ’n verskonende gebaar of woord. “’n Sagte antwoord keer die grimmigheid af.”—Spreuke 15:1.

• Ander is dalk geneig tot padwoede, maar jy hoef hulle nie na te boots nie. “Verkeer nie met ’n driftige man nie.”—Spreuke 22:24.

• Vermy dit om by ander se rusies betrokke te raak. “Gaan dus weg voordat die rusie uitgebreek het.”—Spreuke 17:14, NW.