Is jy bekommerd oor jou hare?

JY IS dalk een van baie mense wat elke dag tyd voor ’n spieël deurbring om sorgvuldig na jou hare te kyk. Mans sowel as vroue stel belang in hulle hare, en soms kan dit ’n bron van kommer wees.

Leer meer omtrent jou hare

Weet jy hoeveel hare daar op jou kop is? Gemiddeld sowat 100 000. ’n Individuele haar groei slegs twee tot ses jaar lank, nie vir ’n onbepaalde tyd nie. Dit val dan uit, en na ’n rukkie begin ’n nuwe haar uit dieselfde porie groei. Die lewensiklus van ’n individuele haar word ’n haarsiklus genoem. (Sien die venster op bladsy 27.) Weens hierdie siklus is dit heeltemal normaal dat ongeveer 70 tot 100 hare elke dag uitval, selfs al het ’n mens nie ’n haarprobleem nie.

Wat is verantwoordelik vir die verskillende haarkleure onder mense? The World Book Encyclopedia verduidelik: “’n Mens se haarkleur word tot ’n groot mate bepaal deur die konsentrasie en verspreiding van ’n bruinswart pigment wat melanien genoem word.” Melanien is ’n biologiese pigment wat in hare, vel en oë gevind word. Hoe meer daar van hierdie pigment teenwoordig is, hoe donkerder sal die hare wees. Namate die hoeveelheid melanien afneem, wissel die haarkleur van swart tot bruin of rooibruin of blond. As hare geen melanien bevat nie, lyk dit silwerwit.

Benewens skilfers is baie mense ook bekommerd oor haarverlies of grys hare.

Het jy grys hare?

Grys hare word dikwels beskou as ’n teken dat iemand oud word. En wit hare word gewoonlik beskou as ’n kenmerk van ouer mense. Ja, namate ’n mens ouer word, word jy ook gryser. Maar benewens veroudering veroorsaak ander faktore, soos streng diëte, blykbaar ook grys hare. Mense word ondanks hulle geslag of natuurlike haarkleur grys, hoewel dit meer opmerklik is by mense met donkerder hare.

Omdat party mense grys hare het, lyk hulle dalk ouer as wat hulle is en voel hulle ongemaklik hieroor. Aan die ander kant is daar mense wat geen grys hare het nie en bekommerd is oor die feit dat hulle jonger lyk as wat hulle is.

Die feit dat hare grys word, beteken nie dat dit doodgaan nie. Trouens, die sigbare deel van die haar is alreeds dood. Elke haar strek tot onder die vel. Hierdie punt word die haarbol genoem en is die enigste lewende deel. Die haarbol dien as die haarfabriek. Wanneer hare deur die vinnige verdeling van selle in die haarbol gevorm word, absorbeer dit melanien, wat deur pigmentselle vervaardig word. As die pigmentselle dus ophou om melanien te vervaardig, sal die hare wit wees.

Niemand weet tot dusver waarom pigmentselle skielik ophou om melanien te vervaardig nie. Daar is dus geen vasgestelde behandeling om te keer dat ’n mens grys word nie. Dit is ook bekend dat pigmentselle wat opgehou het om melanien te vervaardig, dit weer kan begin doen. Dit is interessant dat die Bybel baie uitdrukkings bevat wat met hare verband hou, en een van Jesus se illustrasies maak melding van wit hare. Hy het gesê: ‘Jy kan nie een haar wit of swart maak nie’ (Matteus 5:36). Hierdie woorde toon dat mense lank reeds besef dat die vergrysingsproses nie deur die mens voorkom of genees kan word nie.

Party mense stel nuwer behandelings op die proef, soos melanieninspuitings. Ander verkies om hulle hare te kleur, en dit is niks nuuts nie. Haarkleursel is deur die antieke Grieke en Romeine gebruik. Die antieke Egiptenare het die bloed van bulle gebruik om hulle hare te kleur. Volgens verslae het Herodes die Grote, wat ’n tydgenoot van Jesus Christus was, sy grys hare gekleur om sy ouderdom weg te steek.

Dit verg tyd en moeite om elke keer jou hare te kleur, en by party veroorsaak dit velprobleme of allergiese reaksies. Selfs as jy besluit om jou grys hare te kleur, sal daar dalk ’n tyd kom wanneer jy dit nie meer wil doen nie, en dan sal jy ongetwyfeld met die uitgroeistadium moet saamleef. Aan die positiewe sy, grys hare kan aantreklik lyk en jou ’n waardigheid gee wat jy nog nooit tevore gehad het nie. Die Bybel sê: “Grysheid is ’n pragtige kroon wanneer dit op die weg van regverdigheid gevind word.”—Spreuke 16:31.

Haarverlies en kaalhoofdigheid

Ander tipiese haarprobleme is haarverlies en kaalhoofdigheid. Hierdie probleme bestaan ook al lank reeds. In antieke Egipte is ’n middel teen kaalhoofdigheid onder meer van die vet van leeus, seekoeie, krokodille, katte, slange en ganse gemaak. Vandag word die mark oorstroom met haar- en kopvelmiddels wat almal na bewering doeltreffend is, en enorme bedrae geld word elke jaar daaraan bestee.

Kaalhoofdigheid kom voor wanneer die haarsiklus abnormaal word. Die normale haarsiklus kan deur ’n fisiese abnormaliteit, soos wanvoeding, ’n langdurige hoë koors of die een of ander velsiekte versteur word. Swangerskap en ’n bevalling kan ook ’n uitwerking hê op die haarsiklus sodat baie hare uitval voordat die normale siklus voltooi word. Maar wanneer die oorsake uitgeskakel word, kom hierdie soort haarverlies nie meer voor nie en keer die haarsiklus terug na normaal.

’n Ander soort haarverlies word alopesie genoem.a Met hierdie probleem gebeur dit dikwels dat hare in kolle uitval. Volgens onlangse mediese navorsing is alopesie waarskynlik ’n versteuring van die immuunstelsel.

Die algemeenste soort haarverlies word mansblesheidspatroon genoem. Soos die naam aandui, kom dit onder mans voor. Dit begin wanneer die voorste haargrens terugskuif of die hare bo-op die kroontjie yler word, en die blesgedeelte word geleidelik groter. Die haarsiklus word abnormaal in die aangetaste deel en sal uiteindelik stop. The Encyclopædia Britannica verduidelik: “Op die aangetaste dele van die kop vervang donserige hare, wat vellus genoem word, die lang, sterk, gepigmenteerde terminale hare.” Dit beteken dat namate die haarsiklus voortgesit word, die hare yler word en gouer uitval en dat geen hare uiteindelik meer sal groei nie. Dit is die gevolg van ’n kombinasie van erflikheidsfaktore en manlike hormone.

Mansblesheidspatroon kan reeds in die tienerjare begin, maar daar is ’n groter moontlikheid dat dit sal voorkom wanneer ’n man in sy laat dertiger- of veertigerjare is. Hoewel baie mans hierdie soort haarverlies ondervind, verskil die voorkomssyfer van ras tot ras en die graad van persoon tot persoon. Ongelukkig is geen onfeilbare middel vir hierdie probleem tot dusver gevind nie. Party verkies dalk om ’n haarstuk te dra of haaroorplantings te ondergaan. Baie sal dit dalk nuttig vind om hulle oorblywende hare goed te versorg sodat dit nie so vinnig uitval nie.

Om te sê dat ’n mens se hare yler word, beteken nie noodwendig dat jy jou hare verloor nie. Dit kan ook beteken dat die individuele hare fyner, of dunner, word en dat die hare dus volume verloor. Hoe dik is ’n haar? Volgens ’n opname kan dit wissel van 50 mikron by party mense tot 100 mikron by ander.b Hare word dunner namate ’n mens ouer word. Dit klink dalk nie of ’n paar mikron ’n verskil kan maak nie. Maar onthou dat daar 100 000 hare op jou kop is. As die individuele hare net effens dunner word, is daar dus ’n groot verskil in die algehele volume van jou hare.

Versorg jou hare

Hare groei meer as tien millimeter per maand en is een van die dele van die liggaam waar groei die vinnigste plaasvind. Wanneer die gesamentlike groei van die hare gekombineer word, bereik dit ’n lengte van meer as 20 meter per dag!

Hoewel daar nog geen onfeilbare middel teen grys hare en kaalhoofdigheid gevind is nie, kan ons baie doen om die hare wat ons het, te versorg. Dit is noodsaaklik om genoeg voedingstowwe in te neem en die bloedsirkulasie na die kopvel te verbeter. Die vergrysingsproses en haarverlies kan versnel word as ’n mens streng diëte volg of ongebalanseerde maaltye eet. Kenners op hierdie gebied stel voor dat ons ons hare gereeld was en ons kopvel masseer, sonder om dit met ons naels te krap. Dit bevorder behoorlike bloedsirkulasie na die kopvel. Nadat jy jou hare gewas het, moet jy dit goed afspoel.

Moenie jou hare te hard borsel nie. As jy lang hare het, is dit beter om nie sommer net van die wortel tot by die punt te begin borsel nie. Hou eerder eers jou hare in jou hand en borsel die punte uit. Borsel dan van die middel tot by die punt. Laastens, laat jou hare dan versigtig afhang, en borsel van die wortel tot by die punt.

As jy sien dat jy grys hare het of dat baie van jou hare uitval, kan dit ’n bron van kommer wees. Maar onthou dat ander gewoonlik nie so besorg oor jou hare is as wat jy is nie. Dit is jou keuse of jy jou hare wil kleur, ’n haarstuk wil gebruik en of jy ander behandelings op die proef wil stel. Ongeag watter kleur jou hare is en ongeag hoeveel hare jy het, wat belangrik is, is om dit skoon en goed versorg te hou.

[Voetnote]

[Venster/Diagram op bladsy 27]

HAARSIKLUS

Ons hare groei in siklusse. Dit bestaan uit ’n groeifase, ’n kort oorgangsfase en ’n rusfase. The World Book Encyclopedia verduidelik: “Gedurende elke rusfase hou ’n haar op met groei . . . Die ou haar bly in die rustende follikel tot die volgende groeifase. Gedurende die groeifase val die ou haar uit wanneer ’n nuwe haar groei en dit uit die follikel stoot.” Op enige gegewe oomblik is 85 tot 90 persent van jou hare in die aktiewe fase, 10 tot 15 persent in die rusfase en 1 persent in die oorgangsfase.

[Diagram]

(Sien publikasie vir oorspronklike teksuitleg)

Vroeë groei

Aktiewe groei

follikel

bloed-vate

olie-klier

haar-skag

Regressie

Rusfase

Nuwe groei

[Volbladillustrasie op bladsy 24]