Kyk, die magtige seekoei!

DEUR ONTWAAK!-MEDEWERKER IN KENIA

DIE aandson skyn in al sy stille prag oor die watergat in die uitgestrekte Masai Mara-wildreservaat in Kenia. Terwyl die son agter die horison verdwyn, is daar ’n skitterende goudbruin weerkaatsing op die water. ’n Paar meter daarvandaan kom troppe sebras en wildebeeste rustig aangestap. Skielik verstar die diere van vrees terwyl hulle stip na ’n groot voorwerp kyk wat naby die kant van die watergat dryf en soos ’n rots lyk. Die “rots” versteur die water met sy woeste bewegings en sink dan weg. Die sebras en wildebeeste het so pas ’n gevaarlike waterdier gesien—die seekoei.

Die seekoei word in watergate, riviere en mere in Oos-Afrika gevind en word net deur die olifant in grote oortref. Wanneer die seekoei volgroeid is, kan hy meer as vier meter lank word en ’n skouerhoogte van 1,5 meter bereik. Hy kan tot vier ton weeg. Daar word algemeen aanvaar dat die woord “Behemot” in die Bybelboek Job na die seekoei verwys. ’n Mens kan verstaan waarom die Bybel sê dat hierdie reusagtige dier se bene soos “koperpype” is en dit met “smeeysterstawe” vergelyk.—Job 40:15-18.

Met sy dik, haarlose vel en skynbaar logge liggaam is die vaatjievormige seekoei beslis nie ’n goeie kandidaat vir ’n skoonheidswedstryd nie. Die bene van die seekoei is kort, wat ’n mens laat wonder hoe dit so ’n kolos van ’n dier kan ondersteun. Maar moenie die krag van daardie stomp beentjies onderskat nie. Op land kan ’n seekoei vinniger as ’n mens hardloop. Daar is al gesien hoe seekoeie roeibote of selfs motorbote verbysteek.

Lewe in die water

Seekoeie is sosiale diere en kom gewoonlik voor in groepe van 10 tot 15 wat deur ’n dominante bul gelei word, hoewel groter groepe van ongeveer 150 al waargeneem is. Hulle is amfibiese diere en kom—hoofsaaklik gedurende die nag—uit die water om van die welige plantegroei op die oewer te eet. Gewoonlik bly hulle naby die water. Maar daar was al gevalle van seekoeie wat in die droë seisoen tot tien kilometer ver geloop het op soek na kos.

Dit is nie duidelik hoe seekoeie hulle gebied merk nie. Hulle het die vreemde gewoonte om hulle mis met hulle stert rond te strooi, en party dink dat die bulle dit doen om die koeie te beïndruk of om mededingers te intimideer. Wanneer hulle aangeval word, runnik hulle soos ’n perd, en hulle bulk of brul wanneer hulle baklei. Harde proesgeluide kan gehoor word selfs wanneer die diere onder die water is. Die dominante bul kan uitgeken word aan sy MU-Mu-mu-roep.

Die seekoei is die hele dag heeltemal of gedeeltelik onder die water, en sy groot liggaam is ideaal hiervoor aangepas. Hoewel hy dalk nie so goed soos ander amfibiese diere swem nie, kan die seekoei tot 15 minute onder die water bly! Sy neusgate, oë en ore lê in een lyn, wat dit vir die dier moontlik maak om die res van sy liggaam onder die water te versteek! Dit is hier, onder die water, waar die seekoei ’n groot deel van sy lewe deurbring, en waar hofmakery en paring ook plaasvind.

Ná ’n dratyd van ongeveer agt maande word een kalfie in vlak water gebore. Die kalfie word op land of in enkeldiep water gesoog. Hoewel seekoeie baie sterk is, neem hulle ouerskap ernstig op en word die baba verbasend teer versorg. Trouens, dit is iets besonders om ’n drywende ma met ’n jong seekoeikalfie op haar rug te sien. Hierdie dier wat op die oog af so vreedsaam lyk, sal natuurlik verwoed veg as enigiemand probeer om die kalfie van haar rug af te kry!

Die seekoei se vel is baie geskik vir lewe in die water. ’n Paar opvallende veranderinge vind plaas wanneer die dier die water verlaat. Kliere onder die vel skei ’n dun mukus met ’n rooibruin kleur en hoë soutinhoud af. Van ver af lyk dit of die seekoei bloed sweet. Maar die slym beskerm die vel in die water sowel as op droë land. In die ou tyd het mense in Afrika die vel van die seekoei in repe gesny en in olie geweek. Die repe is dan gedraai en gedroog om ’n gevreesde sweep te maak wat gebruik is in gevegte oor grondgebied.a Grzimek’s Animal Life Encyclopedia sê dat seekoeivel “kliphard en ongeveer vier en ’n half sentimeter dik is” nadat dit gelooi is—’n proses wat ten minste ses jaar neem.

Die indrukwekkende maar vreesaanjaende gaap

Die seekoei se bek is beslis sy treffendste kenmerk. Op land gebruik hy sy lippe, wat ’n halwe meter wyd is, om naby die water te wei. Maar hy gebruik sy bek nie net om te eet nie. Wanneer die seekoei sy kake teen ’n hoek van 150 grade oopmaak, gaap hy nie net nie, maar is dit ’n intimiderende vertoon van aggressie. Hewige gevegte breek tussen seekoeie uit wanneer hulle hulle immer krimpende gebied verdedig. Wanneer die seekoei sy bek oopsper, kan groot slagtande in sy onderkaak gesien word. Hierdie gevaarlike wapens kan tot 30 sentimeter bo die tandvleis uitsteek.

Die seekoei se bek hou nie net gevaar in vir ander seekoeie nie, maar ook vir mense. Alle pogings deur mense om in vrede met die seekoei saam te lewe, was tevergeefs. Sonder om uitgelok te word, sal die dier enigiemand aanval wat te na aan sy gebied kom. Daarbenewens is ’n gewonde seekoei meer geïrriteerd en kan hy enige indringer selfs erger laat les opsê. Selfs bote is al deur die reusekake van ’n kwaai seekoei omgekeer.

Op land is die seekoei net so gevaarlik as in die water. Jy neem byvoorbeeld jou lewe in eie hande as jy tussen ’n weidende seekoei en die water kom. Trouens, in sekere dele van Afrika is niksvermoedende mense al aangeval omdat hulle ’n seekoei se pad na die water versper het. Die dier boesem vrees in by mens en dier en moet baie versigtig en met die grootste respek behandel word.

Is daar ’n toekoms vir die seekoei?

Wanneer ’n seekoei op sy eie wei, kan hy maklik deur leeus aangeval word. Nietemin lyk dit of die mens die seekoei se grootste vyand is. “Seekoeigetalle sowel as hulle habitat het geweldig gekrimp as gevolg van die mens se toedoen”, sê die World Book Encyclopedia. “Jagters het baie van hulle doodgemaak, en boere het baie gebiede wat voorheen deur seekoeie bewoon is, in landerye omskep.”

Ja, die mens se indringing in die seekoei se habitat het die dier tot ’n klein gebied beperk, wat beteken dat hulle nie vryelik kan rondbeweeg nie en dat hulle voortplantingspatroon versteur is. Gelukkig belowe die Skepper om onder die heerskappy van God se Koninkryk ’n behoorlike balans tussen die mens en dier te herstel, sodat niemand in die herstelde aardse Paradys ‘kwaad sal doen of enige verderf sal aanrig’ nie.—Jesaja 11:9.

[Voetnoot]

[Foto-erkenning op bladsy 25]

Elizabeth DeLaney/Index Stock Photography