Ons beskou die wêreld

Die wêreld se gunstelingdier

“Die hond is nou wel die mens se beste vriend, maar die wêreld se gunstelingdier is die tier”, berig The Independent van Londen. Ná ’n reeks dokumentêre programme, wat elk die aandag op een van tien diere gevestig het, het die tier die hond met slegs 17 stemme geklop in ’n opname onder meer as 52 000 mense uit 73 lande. In die derde plek is die dolfyn, gevolg deur die perd, die leeu, die slang, die olifant, die sjimpansee, die orangoetang en die walvis. Dr. Candy d’Sa, ’n deskundige op die gebied van dieregedrag, het verduidelik dat mense hulle “met die tier kan vereenselwig omdat dit uiterlik vreesaanjaend en indrukwekkend is, maar innerlik edel en skerpsinnig. Aan die ander kant is die hond ’n lojale en eerbiedige dier wat die ligter en meer openhartige kant van die menslike natuur na vore bring.” Bewaringsgesindes het die tier se oorwinning verwelkom. Callum Rankine, van die Wêreld-natuurfonds, het gesê: “As mense vir tiers stem as hulle gunstelingdier, beteken dit dat hulle besef hoe belangrik hulle is en hopelik ook dat hulle oorlewing gewaarborg moet word.” Daar word geskat dat daar net 5 000 tiers in die natuur oor is.

Mondmikrobes en gesondheid

“Die mond is ’n komplekse ekosisteem”, sê die tydskrif Science. “Gedurende die afgelope 40 jaar het mondbioloë die groot mikrobiese gemeenskappe wat op en om die tande, tandvleis en tong floreer, noukeurig ondersoek.” Bioloë weet al lank dat bakterieë wat normaalweg in die mond voorkom, kan migreer en probleme in ander dele van die liggaam kan veroorsaak. Hartprobleme is reeds met ’n soort mondbakterie geassosieer en uit studies blyk dit dat ’n ander soort tot vroeggeboortes bydra. Nadelige bakterieë doen natuurlik die meeste skade in die mond. As hulle teen die voordelige mondbakterieë saamspan en die oorhand kry, is die gevolge tandbederf, bloeiende tandvleis en slegte asem. “Drie uit 10 mense ouer as 65 het ál hulle tande verloor”, sê die verslag. “In die Verenigde State het die helfte van alle volwassenes tandvleissiekte of tandbederf.” Die navorsers hoop dat hulle uit die studie van hierdie bakterieë sal leer hoe om “mondspoelmiddels [te ontwikkel] wat net nadelige mikrobes inhibeer in plaas van die slegtes sowel as die goeies”.

Slaapgewoontes

“In ’n wêreldwye opname oor slaapgewoontes is bevind dat mense in Asië later gaan slaap as die meeste Amerikaners en Europeërs en ook vroeër wakker word”, berig die nuuskanaal Aljazeera. Meer as 14 000 mense in 28 lande is gevra wanneer hulle gewoonlik bed toe gaan en wanneer hulle opstaan. In Portugal gaan 3 uit 4 mense ná middernag bed toe. Asiërs is die vroegste uit die vere, met Indonesië heel voor, “waar 91% sê dat hulle teen 07:00 uit die bed is”. Die Japannese slaap die minste. Meer as 40 persent kry elke nag ses uur of minder slaap. Aan die ander end van die lys is die Australiërs. Hulle het nie alleen die grootste aantal wat voor 22:00 bed toe gaan nie, maar byna ’n derde van die respondente daar sê dat hulle oor die algemeen elke nag meer as nege uur lank slaap.

Hou nóú op rook!

“Omtrent die helfte tot twee derdes van alle aanhoudende sigaretrokers sal uiteindelik deur hulle gewoonte doodgemaak word”, sê ’n verslag in BMJ, ’n Britse mediese tydskrif. Navorsers het gevind dat sigaretrook nie net aansienlik gevaarliker is as wat hulle voorheen gedink het nie, maar hulle het ook gevind dat dit rokers se kanse om uit “die hoër lewensverwagting van die afgelope halfeeu” voordeel te trek, heeltemal vernietig. In die studie is daar bevind dat 70-jariges wat nog nooit gerook het nie, se kanse om tot 90-jarige ouderdom te lewe tot 33 persent gestyg het, terwyl rokers se kanse in werklikheid gedaal het, van 10 persent tot 7 persent. “Oor die algemeen sterf sigaretrokers ongeveer 10 jaar vroeër as nierokers”, sê die artikel, en diegene wat met die gewoonte breek, kan hulle lewensverwagting verhoog. Hoe vroeër rokers ophou, hoe beter. Daar is gevind dat 50-jariges die risiko kan halveer deur op te hou, en diegene wat op 30-jarige leeftyd ophou, kan byna al die risiko’s vermy.

Bybelonkunde

In ’n onlangse Internetmeningsopname in Brittanje wat deur die opnamemaatskappy YouGov gedoen is, “is gevind dat meer as ’n kwart van die respondente nie weet dat Betlehem die geboorteplek van Jesus Christus is nie”, berig die Londense koerant The Guardian. “En net driekwart het besef dat Jesus Joods was.” Toe die respondente oor die Tien Gebooie uitgevra is, het omtrent die helfte van hulle gemeen dat die sesde gebod, “Jy mag nie moord pleeg nie”, die relevantste is vir vandag se wêreld. Die gebod wat as die mins relevante beskou is, is die eerste gebod, wat in die Nuwe Wêreld-vertaling só lui: “Ek is Jehovah jou God . . . Jy mag geen ander gode teen my aangesig hê nie.”—Eksodus 20:2, 3.

Die aarde se hulpbronne word uitgeput

“Twee derdes van die planeet se hulpbronne, van energiebronne tot vars water en skoon lug, is grootliks uitgeput of besoedel”, berig die Daily News van New York. In ’n studie wat “deur 1 360 deskundiges uit 95 nasies voorberei is”, is daar gewys op die skade wat mense oor die afgelope 50 jaar aan ekosisteme gedoen het. “Mense se bedrywighede plaas soveel druk op die aarde se natuurlike funksies dat die vermoë van die planeet se ekosisteme om toekomstige geslagte te onderhou, nie meer as vanselfsprekend aanvaar kan word nie”, was die slotsom van die verslag. Die verslag, wat deur die VN en die Wêreldbank gesteun word, het gewaarsku dat sekere stelsels in die natuur met verloop van tyd kan ineenstort, wat ontbossing, siektes of “dooie sones” in die oseaan tot gevolg kan hê.

“Kangaroesorg” vir babas

“Babas wat kangaroesorg ontvang, slaap langer, hulle asemhaling verbeter en hulle sit vinniger gewig aan”, sê Japan se Daily Yomiuri. Wat is “kangaroesorg”? Dit beteken eenvoudig dat ma’s of pa’s agteroor lê en hulle baba elke dag ’n uur of twee teen hulle kaal bors wieg. Tojoko Watanabe, hoof van die afdeling vir pasgebore babas by Tokio se Metropolitaanse Bokoeto-hospitaal, het gesê: “Kangaroesorg het in Colombia begin as ’n laaste uitweg weens ’n gebrek aan broeikaste. UNICEF het opgemerk dat die sterftesyfer van vroeggebore babas gedaal het en dat hulle minder tyd in die hospitaal moes deurbring.” Nou, sê die koerant, “word die idee in ontwikkelde lande al hoe gewilder vir vroeggebore en voltermynbabas”. Die vel-tot-vel-kontak het baie voordele, onder andere dat dit ouers help om ’n intieme band met hulle babas te smee. Wat meer is, dit kos niks en vereis geen spesiale toerusting nie.