“Uit die edelste ouers gebore”
DEUR ONTWAAK!-MEDEWERKER IN BRASILIË
DAAR is al van sout gesê dat dit “uit die edelste ouers gebore is, die son en die see”. Dit is sonder twyfel van toepassing op sout wat verkry word wanneer seewater deur die son verdamp word.
Die Brasiliaanse staat Rio Grande do Norte, aan die noordooskus van Brasilië, is bekend vir sy soutwerke. Die warm klimaat, lae reënval en aanhoudende droë winde maak die gebied ideaal vir die produksie van sonsout. Hierdie gebied verskaf sowat 95 persent van Brasilië se growwe en geraffineerde sout. Een van hierdie soutwerke is in die munisipaliteit van Areia Branca, ’n klein kusstad.
’n Besoek aan ’n soutwerk
Soutwerke wat van sonverdamping gebruik maak, beslaan gewoonlik ’n groot oppervlak, en die een by Areia Branca is geen uitsondering nie. Terwyl besoekers Areia Branca op die hoofweg nader, is hulle gewoonlik verstom oor die grootte van die soutwerk. Die vroeë oggendson weerkaats op die water in die panne, wat lyk asof dit so ver strek as wat ’n mens kan sien. Byna 90 persent van hierdie ingeperkte gebied word vir verdamping gebruik; die res word gebruik vir wat bekend staan as kristallisering, waartydens die sout kristalle vorm.
Alles is bedek met ’n wit laag sout, wat die son se strale weerkaats. ’n Sonbril is noodsaaklik op sulke toere. ’n Aanvanklike soutkonsentraat word verkry deur seewater deur ’n reeks vlak panne te laat vloei wat deur dyke en houthekke geskei word. Daar is altesaam 67 sulke panne. Die tropiese son en die wind laat ongeveer 650 liter water elke sekonde verdamp! Tog neem dit sowat 90 tot 100 dae vir die hele verdampingsproses om plaas te vind.
Hoewel verdamping natriumchloried agterlaat, bevat seewater ook klein hoeveelhede kalsiumkarbonaat, kalsiumsulfaat, magnesiumsulfaat en ander soute. Hierdie soute presipiteer, oftewel slaan neer, op verskillende stadiums uit die seewater, wat lae op die bodem van die verdampingspanne laat vorm.
Die gekonsentreerde soutoplossing vloei uit hierdie panne deur 20 kristalliseringspanne. In party panne het die seewater amper heeltemal verdwyn, wat ’n soliede massa sout agterlaat. ’n Enorme meganiese soutwinningsmasjien word gebruik om die sout op te sny en op vragmotors te laai. Die vragmotors neem die sout na ’n struktuur wat soos ’n graansilo lyk, waar die sout gewas word. Nadat die water verwyder is, word die sout met varswater afgespoel.
Uiteindelik word die sout met vragskuite geneem na die hawe op die mensgemaakte eiland naby Areia Branca, wat sowat 12 kilometer van die vasteland in die oop see gebou is. Die eiland is reghoekig—sowat 92 meter by 166 meter—en 100 000 ton sout kan daarop geberg word. ’n Vervoerband neem die sout na ’n terminaal in die oop see, waar dit op seevarende skepe gelaai en na ander dele van Brasilië vervoer word.
’n Veelsydige, lewensbelangrike stof
Hoewel ons liggaam baie min daarvan nodig het, is sout noodsaaklik vir die lewe en gesondheid van mense sowel as diere. Ons dink dalk net daaraan as die wit stof wat gebruik word om kos smaakliker te maak. Tog het dit baie ander nuttige gebruike, soos in die chemiese, tekstiel- en metallurgiese bedryf. Sout word ook in die vervaardiging van seep, glasuur en brandemalje gebruik. Daar is vandag glo meer as 14 000 gebruike vir sout!
Daar is ’n feitlik onuitputlike voorraad sout. In slegs een kubieke kilometer seewater is daar sowat 25 miljoen ton natriumchloried—gewone tafelsout! In die verlede was dit egter nie so geredelik beskikbaar nie. Byvoorbeeld, in eertydse China was slegs goud waardevoller. Die Bybel verwys tientalle kere na sout en noem verskillende gebruike daarvoor.
Babas is soms by geboorte met sout ingevryf, moontlik omdat sekere medisinale of antiseptiese waarde daaraan toegeskryf is (Esegiël 16:4). Die Bybel gebruik sout ook in figuurlike sin. Jesus het byvoorbeeld gesê dat sy dissipels “die sout van die aarde” is, met verwysing na die preserverende uitwerking wat hulle op ander gehad het weens die lewegewende boodskap wat hulle uitgedra het (Matteus 5:13). Sout het ook ’n simbool van stabiliteit en duursaamheid geword. “’n Soutverbond” is dus as ’n bindende ooreenkoms beskou.—Numeri 18:19.
Ons besoek aan die soutwerke in Areia Branca het ons gehelp om ’n bietjie meer waardering te hê vir hoe noodsaaklik en nuttig sout is en waarom dit so ’n vername plek in die geskiedenis beklee. Ons kan inderdaad dankbaar wees dat daar ’n oorvloed van hierdie produk is, wat “uit die edelste ouers gebore is, die son en die see”.
[Prent op bladsy 16]
Die soutwinningsmasjien op ’n kristalliseringspan
[Prent op bladsy 16]
Sout voordat dit geraffineer word
[Prent op bladsy 16, 17]
Plek waar sout gewas, gespoel en geberg word