Jongmense vra . . .

Hoe kan ek skinderpraatjies stopsit?

“Ek het eenkeer na ’n partytjie gegaan, en die volgende dag het gerugte die ronde gedoen dat ek met een van die seuns daar seks gehad het. Dit was glad nie waar nie!”—Linda.a

“Partykeer hoor ek ’n gerug dat ek met iemand uitgaan—iemand wat ek in werklikheid nie eers ken nie! Baie mense wat skinder, doen nie die moeite om seker te maak van die feite nie.”—Mike.

SKINDERPRAATJIES kan jou lewe met meer intrige as ’n rolprent vul. Vra maar vir die 19-jarige Amber. “Ek het alewig deurgeloop”, sê sy. “Daar’s gesê dat ek swanger was, dat ek aborsies gehad het en dat ek met dwelms smous, dwelms koop en dit gebruik. Hoekom sou mense sulke dinge van my sê? Ek het regtig geen idee nie!”

Tegnologie en skinderpraatjies

Toe jou ouers tieners was, is die jongste skindernuus gewoonlik mondelings versprei. Maar vandag speel tegnologie ’n rol in skinderpraatjies. ’n Seun of meisie met kwaadwillige bedoelings kan jou reputasie skend deur middel van e-pos en kitsboodskappe sonder om eers ’n woord te sê. Hy of sy hoef net ’n paar knoppies te druk om ’n venynige storie na tientalle gretige lesers te stuur.

Party sê dat die Internet vinnig besig is om die telefoon te vervang as die gunstelingmedium om van ander te skinder. In sommige gevalle word ’n hele webwerf geskep net om iemand te verneder. Maar meer dikwels is blogs—webwerwe wat persoonlike dagboeke bevat—propvol skinderstories wat so erg is dat mense dit nooit mondelings sou oordra nie. Trouens, in een opname het 58 persent van jongmense gesê dat hulle al die teiken was van kwetsende dinge wat oor hulle op die Internet geskryf is.

Maar is dit altyd sleg om oor ander te praat? En is daar iets soos . . . 

Onskadelike skinderpraatjies?

Is die volgende stelling waar of onwaar?

Skinderpraatjies is altyd sleg. ◻ Waar ◻ Onwaar

Wat is die korrekte antwoord? Eintlik hang dit af van hoe ’n mens “skinderpraatjies” definieer. As die woord bloot verwys na informele gesprekke, sal daar dalk tye wees wanneer dit gepas is. Die Bybel sê immers dat ons “in ander se lewe moet belangstel” (Filippense 2:4, New Century Version). Dit beteken egter nie dat ons ons met sake moet bemoei wat ons nie aangaan nie (1 Petrus 4:15). Maar ’n informele gesprek voorsien dikwels nuttige inligting, soos wie trou, wie ’n baba gehad het en wie hulp nodig het. Laat ons eerlik wees—ons kan nie sê dat ons vir ander omgee as ons nooit oor hulle praat nie.

Nogtans kan informele gesprekke maklik in skadelike skinderpraatjies ontaard. Byvoorbeeld, die onskuldige opmerking: “Pieter en Sanet sal ’n goeie paartjie maak”, word dalk oorvertel as: “Pieter en Sanet is ’n paartjie”—al weet Pieter en Sanet niks omtrent hulle veronderstelde verhouding nie. ‘Dis nie ’n ernstige probleem nie’, sê jy dalk—tensy jy natuurlik Pieter of Sanet is!

Julie, wat 18 is, was die slagoffer van hierdie soort skinderpraatjies, en dit het haar seergemaak. “Dit het my kwaad gemaak”, sê sy, “en het my laat twyfel of ek ander kan vertrou.” Jane, wat 19 is, was in ’n soortgelyke situasie. “Op die ou end het ek die seun met wie ek glo uitgegaan het, vermy”, sê sy en voeg by: “Dit was vir my onregverdig, want ons was vriende en ek het gedink dat ons behoort te kan gesels sonder dat stories die ronde doen.”

Dit is duidelik dat skadelike skinderpraatjies verreikende slegte gevolge het. Tog sal baie wat daardeur seergemaak is, geredelik erken dat hulle ook al daaraan deelgeneem het. Die versoeking kan baie sterk wees om saam te praat wanneer neerhalende opmerkings oor iemand gemaak word. Waarom? “Dis ’n afleiding”, sê die 18-jarige Phillip. “Mense sal eerder op ander se probleme konsentreer as op hulle eie.” Wat kan jy dan doen as ’n onskuldige gesprek in skadelike skinderpraatjies ontaard?

Stuur die gesprek in die regte rigting!

Dink aan die vaardigheid wat nodig is om op ’n besige snelweg te bestuur. ’n Situasie kan onverwags opduik wat vereis dat jy van baan verander, toegee of stop. As jy oplettend en veiligheidsbewus is, sal jy sien wat voor jou in die pad gebeur, en dienooreenkomstig reageer.

Dieselfde geld vir gesprekke. Jy kan gewoonlik sien wanneer ’n bespreking in ’n verkeerde rigting begin beweeg. Kan jy, wanneer dit gebeur, op vaardige wyse as ’t ware van baan verander? As jy dit nie doen nie, wees gewaarsku—skinderpraatjies kan skadelik wees. “Ek het iets leliks oor ’n meisie gesê—dat sy behep is met seuns—en sy het daarvan te hore gekom”, sê Mike. “Ek sal nooit haar stem vergeet toe sy my gekonfronteer het nie, hoe seergemaak sy was oor my ondeurdagte opmerking. Ons het dinge uitgestryk, maar ek het sleg gevoel omdat ek iemand op so ’n manier seergemaak het!”

Toegegee, dit verg dalk moed om die briek aan te draai wanneer ’n gesprek in skinderpraatjies ontaard. Maar dit is soos die 17-jarige Carolyn sê: “Jy moet versigtig wees wat jy sê. As jy iets nie van ’n betroubare bron gehoor het nie, versprei jy dalk leuens.”

Om skadelike skinderpraatjies te vermy, kan jy die raad in hierdie Bybeltekste volg:

“In die oorvloed van woorde ontbreek die oortreding nie, maar wie sy lippe in toom hou, tree verstandig op” (Spreuke 10:19). Hoe meer jy praat, hoe waarskynliker is dit dat jy iets sal sê waaroor jy later spyt sal wees. Op die ou end is dit beter om as ’n goeie luisteraar bekend te staan eerder as ’n kletskous!

“Die hart van die regverdige dink na sodat hy kan antwoord, maar die mond van die goddeloses laat slegte dinge uitborrel” (Spreuke 15:28). Dink voordat jy praat!

‘Praat die waarheid, elkeen van julle met sy naaste’ (Efesiërs 4:25). Voordat jy inligting oordra, moet jy seker maak dat dit akkuraat is.

“Net soos julle wil hê dat die mense aan julle moet doen, so moet julle ook aan hulle doen” (Lukas 6:31). Voordat jy selfs akkurate inligting oor iemand oorvertel, vra jou af: ‘Hoe sou ek voel as ek in daardie persoon se skoene gestaan het, en iemand maak hierdie feite oor my bekend?’

“Laat ons dan die dinge nastreef wat vrede bevorder en die dinge wat vir mekaar opbouend is” (Romeine 14:19). Selfs akkurate inligting kan skadelik wees as dit nie opbouend is nie.

‘Stel julle dit ten doel om rustig te lewe en om julle met julle eie sake te bemoei en met julle hande te werk’ (1 Tessalonisense 4:11). Moenie jou neus in ander se sake steek nie. Jy kan jou tyd beter benut.

Wanneer jy die slagoffer is

Dis een ding om jou tong in toom te hou en jou daarvan te weerhou om oor ander te skinder. Maar wanneer daar oor jou geskinder word, sal jy die saak moontlik selfs ernstiger opneem. “Dit het gevoel asof ek nooit weer vriende gaan hê nie”, sê die 16-jarige Joanne, ’n slagoffer van kwaadwillige skinderpraatjies. “Party aande het ek my aan die slaap gehuil. Dit het gevoel asof my hele reputasie vernietig is!”

Wat kan jy doen as jy die slagoffer is van ongegronde gerugte?

◼ Kyk verby die woorde. Probeer verstaan waarom mense skinder. Party doen dit om gewild te wees, om dit te laat lyk asof hulle op hoogte van sake is. “Hulle wil hê mense moet dink dat hulle cool is net omdat hulle oor ander praat”, sê Karen, wat 14 is. ’n Swak selfbeeld kan daartoe lei dat party jongmense ander afkraak net sodat hulle beter oor hulleself kan voel. Renee, wat 17 is, meld nog ’n rede. “Mense is verveeld”, sê sy. “Hulle wil sensasie wek en die lewe interessanter maak deur ’n gerug te begin.”

◼ Beheers jou emosies. Iemand wat deur skadelike skinderpraatjies seergemaak is en nie sy gevoelens van verleentheid en gegriefdheid in toom hou nie, kan op ’n manier reageer waaroor hy later spyt sal wees. “Hy wat gou toornig word, sal dwaas optree”, sê Spreuke 14:17. Hoewel dit makliker gesê as gedaan is, is dít die tyd om meer as die gewone selfbeheersing aan die dag te lê. As jy dit doen, sal jy dit vermy om in dieselfde strik te trap as die persoon wat oor jou geskinder het.

◼ Onderskei die werklike beweegrede. Vra jou die volgende af: ‘Is ek seker dat wat ek gehoor het, werklik oor my gesê is? Is dit ’n gerug of ’n ernstige misverstand? Is ek te fyngevoelig?’ Daar is natuurlik geen verskoning vir skadelike skinderpraatjies nie. Maar as jy oorreageer, kan dit jou in ’n slegter lig stel as die skinderpraatjies. Miskien kan jy die beskouing aanneem wat Renee gehelp het. “Ek voel gewoonlik seergemaak wanneer iemand iets slegs van my sê, maar ek probeer om dit in perspektief te sien”, sê sy. “Volgende week sal hulle in elk geval waarskynlik oor iemand of iets anders praat.”b

Jou beste verdediging

Die Bybel erken dat “ons almal [dikwels] struikel”, en dit voeg by: “As iemand in woord nie struikel nie, is hy ’n volmaakte man, in staat om ook sy hele liggaam in toom te hou” (Jakobus 3:2). Daarom sou dit onverstandig wees om elke opmerking wat oor ons gemaak word, ernstig op te neem. Prediker 7:22 sê: “Jou eie hart weet goed van baie kere dat jy, ja jy, ’n vloek oor ander uitgespreek het.”

Wanneer skadelike skinderstories oor jou versprei word, is jou goeie gedrag jou beste verdediging. Jesus het gesê: “Die wysheid word deur sy werke geregverdig” (Matteus 11:19). Probeer dus om waarlik vriendelik en liefdevol te bly. Jy sal dalk verbaas wees oor hoe vinnig dit skinderpraatjies kan stopsit—of jou ten minste in staat kan stel om die gevolge daarvan te verdra.

Nog artikels uit die reeks “Jongmense vra . . . ” kan gevind word op die webwerf www.watchtower.org/ype

[Voetnote]

IETS OM OOR TE DINK

◼ Hoe kan jy keer dat jy skinderpraatjies oor ander versprei?

◼ Hoe sal jy reageer as iemand oor jou skinder?